Fréttablaðið - 28.11.2002, Síða 10

10 28. nóvember 2002 FIMMTUDAGURSVONA ERUM VIÐ
ADSL mótald • Stofngjald • Músarmotta
Samtals verðmæti 18.125 kr.
Aðeins 5.900 kr.
Hver býður betur?
Start-
pakkinn
- allt sem til þarf
ÍS
LE
N
SK
A
A
U
G
LÝ
SI
N
G
A
ST
O
FA
N
/S
IA
.I
S
I
SS
1
94
98

11
/2
00
2
islandssimi.is
800 1111
ÚTFLUTNINGUR Sjávarútvegurinn
vegur sífellt minna í vöruútflutn-
ingi þjóðarinnar. Kaupþing gerir í
spá sinni ráð fyrir að sú þróun
haldi áfram. Hlutfall sjávarút-
vegs í vöruútflutningi var 90%
árið 1960 en er um 60% í ár.
Esther Finnbogadóttir, forstöðu-
maður greiningardeildar Kaup-
þings, segir þessa þróun halda
áfram. Gera megi ráð fyrir að
hlutfallið geti farið niður undir
50% á næstu tíu árum.
Spá Kaupþings gerir ráð fyrir
1,5% raunvexti í greininni á
næstu árum. Verðmæti sjávaraf-
urða muni því aukast, en verð-
mæti annara útflutningsvara
muni aukast meira. Í spánni er
gert ráð fyrir stækkun Norðuráls
og byggingu álvers Alcoa við
Reyðarfjörð.
Esther bendir á að vægi sjávar-
útvegsins verði áfram mjög mikið
í hagkerfinu. Minnkandi vægi
sjávarútvegs sést víðar en í vöru-
útflutningi. Hlutfall þeirra sem
vinna við greinina hefur lækkað
úr 14% árið 1970 í 9% á árinu
2000. ■
VIÐSKIPTI Íslenskir bankar eru dýr-
ari en bankar í Evrópu og Banda-
ríkjunum ef arðsemiskrafa þeirra
er borin saman við vexti áhættu-
lausra ríkisskuldabréfa. Þegar
helstu kennitölur bankanna eru
skoðaðar kemur í ljós að markað-
urinn metur Íslandsbanka hærra
en Búnaðarbanka og Landsbanka.
Markaðir meta bandaríska banka
hærra en evrópskra. Kennitölu-
samanburður sýnir að Íslands-
banki samsvarar bandarískum
bönkum en Landsbanki og Búnað-
arbanki hins vegar evrópskum.
Ávöxtunarkrafa ríkisskulda-
bréfa til fimm ára er 6,8% á Ís-
landi, í Evrópu er hún 3,8% og
3,1% í Bandaríkjunum. Vænt arð-
semi evrópskra banka er 7,3%,
sem er 3,5% yfir áhættulausri
fjárfestingu. Í Bandaríkjunum er
áhættuálag umfram ríkisbréf
4,3%.
Áhættuálagið er sú krafa sem
fjárfestar gera um arðsemi um-
fram það sem áhættulaus fjár-
festing gefur. Þannig krefjast
kaupendur bréfa í Íslandsbanka
ekki nema 0,9% þóknunar fyrir
áhættuna sem fylgir því að kaupa
í stöku fyrirtæki, fremur en ríkis-
skuldabréf. Álagið er 2,3% fyrir
Landsbanka og 3,1% fyrir bréf
Búnaðarbanka. Arðsemin er mið-
uð við vænta arðsemi eigin fjár
bankanna eins og hún er sett fram
í áætlunum bankanna sjálfra.
Kjölfestufjárfestar bankanna
greiddu auk þess yfirverð fyrir
bréfin. Það þýðir að þóknun
þeirra fyrir áhættuna sem fylgir
kaupum í bönkunum er lægri en
markaðurinn almennt gerir kröfu
um. Það þýðir að kjölfestufjár-
festarnir hljóta að horfa til hag-
ræðingar í fjármálageiranum ef
þeir ætla að fá viðunandi arðsemi
á fjárfestingu sína. Verðlagning
bankanna bendir til þess að al-
mennt geri eigendur hlutabréfa í
bönkunum kröfu um að hagræð-
ing náist í rekstri þeirra.
Ef markaðsvirði í hlutfalli við
eigið fé er skoðað kemur í ljós að
hlutfallið er 2,17 hjá bandarískum
bönkum en 1,74 hjá þeim evr-
ópsku. Það þýðir að markaðsvirð-
ið er ríflega tvöfalt eigið fé banda-
rískra banka. Már Wolfgang
Mixa, sérfræðingur hjá verð-
bréfadeild Sparisjóðs Hafnar-
fjarðar, segir ástæðuna vera að
bandarískt bankakerfi sé betur
rekið og menn nái meiri arðsemi
út úr þeim fjármunum sem
bundnir séu í bönkunum. „Hlut-
fallið hjá Íslandsbanka er 2,29. Ís-
landsbanki er kominn lengst í
hagræðingu af bönkunum og er að
ná mestu út úr rekstrinum.“
Hlutfallið er 1,61 í Landsbanka
og 1,88 hjá Búnaðarbanka. Már
segir því til nokkurs að vinna að
nýta betur efnahag þessara
banka. Varðandi erlendan saman-
burð segir hann að verð erlendra
banka sé lægra nú en verið hefur.
„Ýmis áföll hafa dunið yfir í
bankakerfinu erlendis sem hefur
orðið til þess að verð lækkaði.“
haflidi@frettabladid.is
MIÐBÆRINN „Þetta er sérstakur
staður og í raun gullmoli í mið-
bænum,“ segir Oddný Björgvins-
dóttur á fasteignasölunni Grund,
sem býður nú fyrrum húsnæði
spilavítisins við Suðurgötu 3 til
kaups. Um er að ræða jarðhæð og
kjallara, samtals um 170 fermetr-
ar. Að auki fylgir stórt anddyri
bakatil sem áður var inngangur
spilavítisins og styr stóð um en
hefur nú verið samþykkt af skipu-
lagsyfirvöldum. „Þarna er hátt til
lofts og vandaðar veggklæðning-
ar,“ segir Oddný.
Í gamla spilavítinu er salernis-
aðstaða fyrir bæði kynin auk eld-
unaraðstöðu þó ekki sé um að
ræða eiginlega eldhúsinnréttingu.
Í eina tíð var þarna rekin verslun
sem sneri út að Suðurgötu og fyr-
ir innan var íbúð kaupmannshjón-
anna: „Þann leik væri hægt að
endurtaka hvort sem um væri að
ræða verslun, verkstæði eða veit-
ingahús,“ segir fasteignasalinn.
FLUTT ÚR LANDI
Sjávarafli var 90% af þeim vörum sem Ís-
lendingar fluttu út árið 1960. Í dag er hlut-
fallið 60% og fer lækkandi.
Vægi sjávarútvegs minnkar:
Verður helmingur af vöruútflutningi
SUÐURGATA 3
Eitt sinn spilavíti - nú til sölu.
Suðurgata 3:
Húsnæði spilavítisins til sölu
EKKI ÓDÝRIR
Verð íslenskra banka bendir til þess að
fjárfestar eigi von á því að rekstur þeirra
batni. Erlendis er gerð hærri ávöxtunar-
krafa umfram ríkisskuldabréf við kaup á
hlutabréfum banka.
LYKILTÖLUR Í MILLJÖRÐUM KRÓNA
Íslandsbanki Landsbanki Búnaðarbanki Evrópskir bankar Bandarískir bankar
Eigið fé 20,4 16,3 14,9
Væntur hagnaður 3,4 2,3 2,5
Markaðsvirði 44,7 25,0 25,2
Vænt arðsemi (í %) 7,7% 9,1% 9,9% 7,3% 7,4%
SAMANBURÐUR ÁVÖXTUNARKRÖFU RÍKISBRÉFA OG BANKA
Ísland Evrópa Bandaríkin
Ávöxtunarkrafa 5 ára ríkisbréfa 6,8% 3,8% 3,1%
Meðaltalsávöxtunarkrafa banka 8,9% 7,3% 7,4%
Munur á ávöxtun ríkisbréfa og hlutabréfa banka 2,1% 3,5% 4,3%
Kaupendur banka
vænta hagræðingar
Íslenskir bankar eru dýrari en erlendir bankar ef miðað er við áhættulausa ávöxtun ríkisbréfa.
Þær kennitölur sem fjárfestar miða við sýna líkindi með Íslandsbanka og bandarískum bönkum.
Búnaðarbanka og Landsbanka svipar til evrópskra banka.
Unglingadeild var sett á laggirnar á Vogi
árið 2000. Með tilkomu hennar var þjón-
usta við vímuefnaneytendur stóraukin og
bætt. Umfang hennar er nú það mikið að
biðlistar eru horfnir og bið unglinga eftir
meðferð hjá SÁÁ er engin eða óveruleg.
FJÖLDI UNGRA EINSTAKLINGA
Á SJÚKRAHÚSINU VOGI 1991-2001*
1991 106
1993 126
1995 137
1997 206
1999 257
2001 294
Heimild: Árskýrsla SÁÁ
Halldór um Björn Grétar:
Vorkenni
manninum
VERKALÝÐSFÉLÖG „Ég vorkenni
manninum að bera þessa hugsun í
höfðinu því þetta er svo fjarri
sannleikanum sem hugsast get-
ur,“ segir Hall-
dór Björnsson,
f o r m a ð u r
Starfsgreina-
sambandsins,
um ásakanir
Björns Grét-
ars Sveinsson-
ar, fyrrum for-
manns Verka-
m a n n a s a m -
bands Íslands,
í Mannlífsvið-
tali þess efnis
að Halldór hafi staðið að baki því
að sér væri þröngvað úr starfi.
Í viðtalinu segir Björn Grétar
að Halldór hafi verið potturinn og
pannan í að koma sér frá. Hervar
Gunnarsson, formaður Verkalýðs-
félags Akraness, hafi komið með
tilboð um starfslokasamning og
ætlað sér að taka við hlutverki
Björns Grétars.
Halldór neitar því að hann hafi
nokkru ráðið um þetta öðru vísi en
svo að samþykkja starfsloka-
samninginn sem formaður Efling-
ar. „Ég hélt ég hefði leyst þetta í
samtali við Björn Grétar.“ Síðan
sé nokkur tími liðinn og hann hafi
ekkert heyrt frá Birni um þetta
fyrr en nú í viðtali eftir að greiðsl-
ur vegna starfslokasamningsins
eru fallnar niður. ■
BJÖRN GRÉTAR
SVEINSSON