Þjóðólfur - 27.10.1941, Blaðsíða 4

4
DÆGURMÁL |
/Miiiiiiiinii(iimm. (9 0® iiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiii*
Líkræningjar.
Það er fyrir löngu orðinn fastur
háttur íslenzkra lýðskrumara að beita
nafn og minningu Jóns Sigurðssonar
stöðugri áreitni. 1 hvert skipti sem
áróðursmanni i sérhagsmunaflokkum
þeim, sem nú vaða uppi í landinu,
þykir miklu skipta að herða áróður
og blekkingar svo að yfir taki, gerir
hann sér hægt um hönd, dregur Jón
Sigurðsson úr gröfinni, skipar honum
í sinn flokk, gerir honum upp orð og
skoðanir eftir því, sem hann telur sér
henta í það og það skiptið. Síðásta
dæmið er það, er Jónas Jónsson
skákar Jóni Sigurðssyni fram i því
togstreitumáli flokkanna, sem nú
hefur rið'ið stjóminni að fullu. Öllum
eru i fei'sku minni rök Jóns Sigurðs-
sonar, borin fram af J. J., fyrir því,
að Viðskiptaháskólinn ætti að vera
undir stjórn J. J. en ekki Alexanders
Jóhannessonar. Og þannig mætti
lengi telja. — En heiður og hófsemi
Jóns Sigurðssonar var ótvíræðara en
svo, að honum geti orðið teflt fram
til samjafnaðar þeim fyrirlitlegu
eiginleikuin sem nú vaða mest uppi í
íslenzku stjórnmálalífi: þrælslegri
undirgefni undir fjárkúgunarvald
Ölafs Thors á aðra hönd, en á hina
ofsóknir á hendur öllum þeim, sem
ekki beygja sig undir flokksaga.
Þessi stöðuga áreitni við minningu
Jóns Sigurðssonar, Einars Benedikts-
sonar o. fl. látinna manna i þágu
sérgæðislegra „músarholusjónar-
miða“ — svo notað sé orð J. J., með-
an hann var og hét, — er svo fráleit
og ósæmileg að einsætt mætti þykja
að setja lög nú þegar til verndar
þeim dauðu gegn andlegum og sið-
ferðilegum gripdeildum líkræningja.
Hvað er nú að?
Kjósandi ritar Þjóðólfi á þessa leið:
„Mig rak i rogastanz, þegar ég frétti
að „þjóðstjómin“ okkar væri allt í
einu búin að segja af sér. Síðastliðinn
vetur þótti óhjákvæmileg nauðsyn að
brjóta stjómarskrána til þess að
skapa frið um ráðherrana. Þeir máttu
ekki víkja sér frá vandamálunum.
Nú þykjast þeir allir geta hlaupið
úr vistinni fyrirvaralaust. Eitthvað
meira en lítið hlýtur að vera að, úr
þvi að ráðherrarnir troða sínar eigin
röksemdlr fyrir þrásetu þings og
stjómar frá í vor þannig undir fót-
um. En hvað er að ? Ég held að
flokksforingjamir séu hræddir við að
halda kosningafrestun til streitu
vegna vaxandi upplausnar flokkanna.
Sjálfstæðismenn og Alþýðuflokks-
menn eru hræddir við að Hermann
verði vinsæll í landinu og hafa því
haldið uppi þrálátri áreitni í hans
garð. Framsóknarmenn hræðast
væntanlegar kaupskrúfur, Alþýðu-
flokksmenn síhækkandi afurðaverð
og Sjálfstæðismenn hræðast hvort-
tveggja. — Reynir nú i fyrsta sinn
um langan tíma á Alþingi, hversu það
snýst við þessari hræðslupólitík allri
saman.“
Þularmálið.
Blöðin hér í bænum hafa undan-
farið haldið uppi nuddi um svonefnt
þularmál. Hafa þau öll, nema Alþýðu-
blaðið, falsað allar frásagnir um mál-
ið, eins og þeirra er venja, þegar
Ríkisútvarpið á í hlut. Tilefni máls-
ins er ágreiningur milli aðalþular og
útvarpsráðs um starfsráðningu, og er
slíkt tilefni út af fyrir sig ekkert
óvenjulegt í þjóðlífinu. Hitt gerði
málið eftirtektarvert, að þulur setti
útvarpsráði kosti, vildi sjálfur ráða
því, hvort hann teldist ráðinn og virti
að vettugi fyrirmæli yfirboðara síns.
Um það ætti ekki að vera ágreining-
ur að starfsmönnum beri að hlýða,
ef ekki á að stofna til upplausnar,
en sækja mál sitt eftir öðrum leið-
um, ef þeir eru misrétti beittir. En
ráðstafanir gerðar til þess að knýja
fram hlýðni og halda uppi aga hljóta
ávallt að leiða til áreksturs.
Frá síðustu Framsóknarvist
hefur það frétzt um úthlutun verð-
launa, að Eysteinn hlaut svonefnd
Mánudaginn 27. okt. 1941
,,aumingjaverðlaun“ fyrir lélega
frammistöðu, og Þórarinn sams kon-
ar verðlaun fyrir það að taka að sér
að vera kona eða „kerling“ við spila-
mennskuna. Og þetta gerðist rétt
áður en þau ósköp dundu yfir, að
ríkisstjórnin sagði af sér. Hjátrúar-
fullir menn myndu kalla slíkt slæm-
an fyrirboða þessum tveimur máttar-
stólpum flokksins nú, þegar gengið
er til stjórnarskiptaglímunnar.
Frá Bálfarafélagi Islands
Nýlega hefur borizt tilkynning frá
Edinburgh Crematorium um, að bál-
för þriggja Islendinga hafi farið þar
fram þann 28. ágúst s.l.
Nöfnin eru þessi:
Helga Thorlacius,
Jóhann Jóhannsson,
Jóhanna Þórðardóttir.
Duftið hefur verið sent hingað til
lands, og ráðstafað af vandamönnum
hinna framliðnu.
Áður 1 nefnd bálstofa í Edinborg
hefur tekið að sér aö sjá um lík-
brennslu hérlendra manna, fyrir milli-
göngu Bálfaiafélags Islands, þangað
til hægt verður að framkvæma þá
athöfn hér á landi.
1 þessu sambandi má geta þess, að
ákveðið hefur verið að hefja á næst-
unni bygging bálstofunnar hér í
höfuðstaðnum, svo framarlega sem
byggingarefni fæst. Stjórn Bálfara-
félagsins treystir því, að fé það, sem
á vantar til að fullgera stofnunina,
muni fást frá efnamönnum og áhuga-
mönnum þessa máls, og jafnframt úr
opinberum sjóðum.
(Tilk. frá Bálf.fél. Isl.).
Réttur einstaklingsins
Drottningin grætur —
Veronica McTigh, sem er 4 ára, og Theodore Timm, 6 ára, voru
valin hraustustu bömin i hópi 16000 barna í New York-fylki. Þau
voru krýnd konungur og drottning heilbrigðinnar í hátíðahöldum í
New York. Teddy konungur reynir, að hugga Veronicu, sem fór að
gráta yfir heiðrinum.
Ódýrar bækur
Nokkrar af bókum
m
Gunnars Gunuarssonar: :
■
•
Vargur í véum (2.50 og 3.00); j
Ströndin (3.00); Sælir eru ein- :
faldir (4.00); Sögur (5.00); j
Drengurinn (3.00).
Aðrar skáldsögur:
■
»Jafnaðarmaðurinn eftir Jón •
Björnsson (2.00); Hinn ber- j
syndugi eftir sama höf. (2.00); :
Mona eftir Hall Caine (2.00); •
Æskuminningar eftir Ivan Tur- :
geniew (2.00); Niður hjarnið
eftir Gunnar Benediktsson j
(3.00); Dalafólk I—II eftir j
Huldu (10.00 og 12.00); Smá- j
sögur eftir fræga höfunda :
(2.00).
Ýmsar bækur:
Hugur og tunga eftir Alexander :
Jóhannesson (2.00); Islenzk ■
endurreisn eftir Vilhjálm Þ. j
Gíslason (3.00); Islenzk þjóð- ■
fræði eftir sama höf. (1.00); •
lívæðabók Jóns Trausta (1.75 :
og 2.50); Dauði Natans Ketils- j
sonár, sjónleikur eftir Eline :
Hoffmann (1.75)).
*
■
Höfum mikið meira úrval af i
■
góðum og ódýrum bókum, ■
skáldsögur, ljóð, leikrit, fræðí- j
bækur.
■
Bóksaian Laufásvegi 4 j
Sími 2923.
:
' m
m
Gerizt áskrifendur
að Þjóðólfi.
Þjódstjórnin segir af sér
Fyrir nokkru síðan var Tíminn með
drýldni út af því, að einum ötulasta
og bezta forleggjara landsins, Þor-
steini M. Jónsyni" hafi verið „hall-
mælt fyrir að hafa leyft sér að bjóða
Gunnari Gunnarssyni“ að gefa út
verk hans. Timinn ætti að skýra frá,
hvar og af hverjum þetta hafi verið
gert. Hér í blaðinu var frá því skýrt
ekki alls fyrir löngu, að húsbóndi
Tímans, Jónas Jónsson, mundi hafa
ætlað sér talsverðan yfirráðarétt yfir
verkum Gunnars. Og það má mikið
vera, ef það er ekki einmitt gremja
Jónasar yfir misheppnaðri tilraun í
þá átt, sem kemur fram í þessari
órökstuddu staðhæfingu. Tíminn er
raunverulega hneykslaður yfir því, að
Gunnar skyldi sjálfur ráðstafa útgáfu
á verkum sinum. Jónas átti að gera
það. Illa dulbúin fyrirlitning Tímans
og aðstandenda hans fyrir sjálfs-
ákvörðunarrétti einstaklingsins gæg-
ist fram hér eins og stundum oftar.
Hitaveituefni
Morgunblaðið skýrir frá þvi ný-
lega, að reynt muni að festa kaup á
hitaveituefni og vélasamstæðu i Sogs-
stöðina vestan hafs. Til þess að gera
samninga um þessi kaup segir blaðið
að í ráði sé að senda fjóra menn, þrjá
af starfsmönnum bæjarins og auk
þess K. Langvad verkfræðing. —■ Það
sér á, að forráðamenn bæjarins hafa
rúmt um hendur að því er fé snertir.
Væntanlega hefði mátt takast að ná
þessum kaupum, þótt færri væru
sendir. En það þykir sennilega ekki
fara illa á því, að nokkur hluti af
hinum þungu álögum, sem lagðar eru
á borgaranna sé gerður að eyðslueyri
bæjarstjórnarmeirihlutans og gæð-
inga hans.
Er ekki hægt að treysta
kaupf élögunum ?
Framsóknarmenn hafa löngum haft
það á orði, að kaupfélögin tryggðu
sanngjarnt vöruverð í landinu. Nú
upp á síðkastið hafa þeir hins vegar
ekki haft orð á þessu. Virðist það
meira að segja álit þeirra, að af hálfu
kaupfélaganna þurfi engrar miskunn-
ar að vænta um álagningu á vörur
og hin margumtalaða Verðlagsnefnd
sé ein líkleg til að hindra óhæfilegt
okur af hálfu þeirra og annarra verzl-
unarfyrirtækja. — Hitt er svo aftur
annað mál, hvort lítill undirmaður í
Framsóknarflokknum, sem hefur
enga þekkingu á verzlun og viðskipt-
um, muni hafa í fullu tré við Egil í
Sigtúnum, Jakob Frímannsson, Jens
Figved eða Þorstein á Reyðarfirði.
Vöruverðið
Guðjón Teitsson telur ógerlegt að
fylgjast með vöruverði á erlendum
markaði og ákveða síðan hámarks-
verð vörunnar á markaði hér. Það
getur vel verið að Guðjóni verði gefn-
ar upplýsingar hér í blaðinu um verð
ýmissa vörutegunda á markaði vest-
an hafs. Getur hann þá gengið úr
skugga um álagninguna, sem ber þess
kannske ekki alltaf vitni, að jafn ár-
vakur maður og Guðjón Teitsson vaki
yfir verðlagi og álagningu á innflutt-
um vörum.
Á víð og dreif
— Nýtt kvennablað er nýkomið út.
Blaðið flytur grein um skólaheimili
eftir Guðrúnu Stefánsdóttur, auk
ýmissa fleiri greina.
— Ágrip af efnafræði, til notkunar
við kennslu i framhaldsskólum, eftir
Helga H. Eiríksson skólastjóra, er
nýkomið út i 2. útgáfu.
— Félagar Tónlistarfélagsins hafa
lagt fram til stofnunar „Byggingar-
sjóðs Tónlistarfélagsins" kr. 10.000,00.
Einnig hefur félagið ákveðið að hefja
fjársöfnun til húsbyggingar og var 5.
des. valinn sem fjársöfnunardagur,
en hann er 150. dánardagur Mozarts.
-— Finnur Jónsson alþm. hefur
lagt fram á Alþingi svohljóðandi
þingsályktunartillögu: „Neðri delld
Alþingis ályktar að skora á ríkis-
stjórnina að leita nú þegar eftir end-
urskoðun á fisksölusamningnum við
Breta.“
— Sr. Bjarni Jónsson átti sextugs-
afmæli á þriðjudaginn var. 1 tilefni
af því var hann kjörinn heiðursdoktor
við guðfræðideild háskólans.
Ætlar að syngja fyrir hermenn
Enis Beyer, sem syngur í Park
Central í New York, ætlar að fara
að syngja fyrir hermenn, sem eru á
æfingum í Camp Dix. Hin fagra, ljós-
hærða söngkona hefur þegar gert
áætlun að nokkrum hljómleikum.
■
;..........................
j MUNIÐ!
■ j
Gúmmiviðgerðir fáið þér j
beztar í
■ z
m .
■ 2
j Gúmmískógerð Austurbæjar,
| Laugaveg 53 B. Sími 5052.
Framhald af 1. síðu.
kosningum, svo að „landsfeð-
urnir“ gætu ótruflaðir sinnt
störfum sínum í þágu alþjóðar.
Þessi röksemdaleiðsla virðist
gleymd. Nú virðist það engu
skipta, þó að stjórnin hlaupist
frá völdum og ábyrgð, þegar
komið er að því að leysa það
mál, sem ætla mátti að „þjóð-
stjórnin“ teldi höfuðviðfangs-
efni sitt. — Það er hins vegar
öllum vitanlegt, hvers vegna
þessi kostur er tekinn. Hann er
valinn með hliðsjón af væntan-
legum kosningum á næsta vori.
Valdhafarnir treystu sér ekki
til að standa lengur gegn því,
að láta kosningar fara fram.
Þess vegna er samvinnunni slit-
ið til málamynda nú. Flokkarnir
eiga að fá tóm til að sinna sín-
um sérmálum til vors. Kosning-
ar geta ekki farið fram nema
áður hafi verið leikinn pólitísk-
ur skollaleikur. Blöð stjórnar-
innar hafa lýst því yfir, að eftir
kosningar verði gengið til sam-
starfs á ný. Samvinnuslitin nú
eru því ekki annað en loddara-
leikur, til orðinn í því skyni að
blekkja landslýðinn og leitast
við að draga hulu yfir þá sam-
ábyrgð óheilindanna, sem stjóm-
hættir landsins eru nú grund-
vallaðir á.
Iíslenzkir stjórnarhættir 1
Höfundur sr. Magnús frá Vallanesi. |
Eru nú komnir í bókabúðir. |
Þetta er ritið, sem talið er að sprengt hafi |
flokkastjómina. 8