Þjóðólfur - 01.06.1942, Blaðsíða 2

o
ÞJÓÐÖLFJJB
ifpípod floOhspæOisifls
„Lát ei hollvild hug þinn deigja
hættan sé svo bráð!
Ofhræðslunnar varavinsemd
verður Lokaráð”.
(Stephan G. Stephansson).
LENGI mun hún hugstæð hin
siðræna setning Tryggva
sál. Þórhallssonar, er hann gerði
grein fyrir burtför sinni úr Fram-
sóknarflokknum 1933:
.... „Það er ekki holt að
breyta á móti sannfæringu sinni”.
Eins og kunugt er, urðu þá
snorp átök innan Framsóknar-
flokksins í Svartagaldri þess
stjórnmálaofstækis, er telur það
vænlegt til valdatöku að „hand-
jáma” umbjóðendur sína og „hag-
ræða” sannleika, hins vitræna lífs
á þann veg, að mennirnir færist
nær því neikvæða marki, að verða
vélræn peð á taflborði hins ein-
sýna flokksræðis.
Eg sá að blaðið „Þjóðólfur”
hefur tekið mótvirka afstöðu
gegn slíkum vinnubrögðum, — og
er það vel farið.
Við þurfum að hafa málgagn
sem þorir að mótmæla þeim ein-
ræðislega hugsunarhætti, er óhjá-
kvæmilega leiðir menn út á „ref-
ilstigu” vanþroskaðrar dómgreind-
ar, og kippipr grundvellinum und-
an lífrænni og skapandi gjörhygli
þegnanna.
Hvarvetna er æ betur að koma
ljós sú hætta, er stafar af ein-
ræði og ofstæki flokkshyggjunn-
ar, og sem felur í sér þá megin-
hættu, að sniðgengin sé hin sið-
ræna þróun menningarlegs frelsis,
en menn og málefni „skipulagt”
innan varðmúra flokksofstækis-
ins..
Fyrir nokkru flutti einn af víð-
sýnustu hugsuðum otrkar ís-
lendinga erindi í útvarpið er hann
kallaði: „Trúin á ofstækið”.
Erindið var þrungið af siðrænni
varúð „sjáandans” gegn þeirri
hættu er stafar af ofstækisfullum
iuálfiutningi og hnelgö tii as n&y-
sefja fjöldann og ná þannig að-
stöðu til yfirráöa yfir hugum
manna, — án þess að gagnrýni
eða dómgreivl hlutaðeigandi aðila
fái notið sín.
En öll slík vinnubrögð hafa
verið, og eru enn í dag markviss
leiðsögn til áfangastaðar einræðis
og kúgunar.
Söguspjöld mannkynsins eru
opinberleg sönnunargögn þeirrar
harm^ögu mannsandans, sem er
skráð með blóði og tárum kyn-
slóðanna, þegar „helstefiiu”menn
ofstækisins hafa náð fótfestu,
hvort heldur á sviði stjómmála,
trúmála eða vísinda, og dæmt til
útlegðar þá andans höfðingja, er
voru of vitrænir og víðsýnir til
þess að viðurkenna örtröð einræð-
ísandans.
Og enn blasir við sú sta ‘reynd,
að mannkyninu er hrundið út á
yztu nöf brjálæðis og villi-
mennsku, vegna ofstækis og yfir-
ráðastefnu þeirra „trúðleikara”,
er virðasf þrá hið kalda líf kúg-
arans, — en gera sér enga grein
þeirra lífssanninda að: „þræls-
legri en þræl verður loks þræla-
húsbóndinn”.
Og nú starir mannkynið ráð-
þrota út í tóm þeirrar ráðgátu,
hvort hinum duldu lífmögnum og
nýsköpun hins vitræna heims
tekst að framkalla lífsfyllingu i
holgrafnar augnatóftir efnis-
hyggjunnar og vekja sjáandi
varðmenn handa verðandi fram-
tíð.
Við íslendingar — sem megum
telja okkur vel kynjaða frá
sjónarhæð andlegs frelsis, — ætt-
um að vera þess minnugir, að til-
vera okkar og tengsl, við um-
heiminn, (sem sérstæðrar þjóðar)
er ofin úr óslítandi frelsisþáttum.
Hin sókndjarfa frelsisbarátta
íslenzka kynstofnsins, er lýsandi
viti um úthaf sögunnar, fyrir
alda og óborna, og táknræn sönn-
un um aðalsanda og menningar-
þrótt, er aldrei lætur kúgast út
í foræði þýlyndrar meðalmennsku.
— Mættu slíkar minningar lýsa
upp hugarheim þeirra manna er
nú fara með „goðorð” íslenzkrar
þjóðmenningar.
Það munu vera til ummæli eins
af núverandi forystumönnum ís-
lenzkra stjórmála, er sýna átak-
anlega hlutfallstölu, — ef rétt er,
— um dómgreind og rökhugsun
íslenzkra kjósenda, þar sem gef-
ið er í skyn, að aoems 30% geri
sér dómbæra grein iyrir kosning-
arrétti aánum.
Liggur þá ljósf fyrir a '6 spyrja:
Hvers er þá að vænta af „lýð-
ræði” þeirra 70%, sem lijara í
svefnr&fum, — eða máske dá-
leiddir( ?) á vettvangi stjórnmála-
átakanna?
Og ber ekki brýna nauðsyn til,
að leysa þessi 70% kjósendanna
úr viðj.um vanþroskans, og freista
þess, að leiða þá inn á hin vit-
rænu svið dómgreindarinnar ? —
En vitanlega verða slík menning-
arátök alídrei framkvæmd með
atbeina þeirrar „handjáma”stefnu
fiokksræðisins, — •—
„þar sem vofir aðkrepp ánauð
yfir höfði manns,
sú, sem sníðir almenn efni
öll til klafa og bands”.
Nei. — Þær umbætur verða að
hefjast eftir lýðfrjálsum þróunar-
leiðum þeirrar siðrænu mann-
vizku, er vísar á bug öllum til-
raunum” sem kreppa að eðlilegum
vexti andlegs frelsis, er hinn
skapandi manndómur þegnanna
nærist af. t • V „Jfi
L M
Mjög er það nú á orði, að virð’
ing Alþingis fari. hnignandi
meðal almennings.
Mún ei fjarri líkum, að rekja
megi rætur þess virðingarskorts
til hinna óþinglegu vinnubragða
og ,,klíku”starfsemi, þar sem
skipulögð „hrossakaup” fara fram
,.á bak við tjöldin”.
En vitanlega kastar þó fyrst
tólfunum er sjálf löggjafarsam-
koman tekur sér það vald, að
þverbrjóta stjórnlög þjóðarinnar,
þvert ofan í viðurkénndan og lýð-
frjálsan rétt þegnanna. — Og
þeta gert jafnhliða því, að verið
er að undirbúa grundvöllinn und-
ir endurheimt fullvalda lýðveldis,
Slíkt misræmi á milli orða og
athfana umboðsmanna hins lýð-
ræðislega( ?) skipulags, varpar
óhjákvæmilega skugga á virðuleik
æðstu samkomu þjóðarinnar, og
felur í sér þá hættu, að slíkar
innri meinsemdir sýki út frá sér
og geti valdið upplausn á því lýð-
frjálsa skipulagi, er þjóðin hefur
verið, og er enn að berjast fyrir.
Hinir núverandi og sjálfkjörnu
umboðsmenn á Alþingi ættu að
skoða sjálfa sig undir „smásjá”
hinna þingræðislegu (?) athafna,
jafnhliða og þeir undrast vakandi
réttlætiskenndir og gagnrýni
þeirra „háttvirtra (!!) kjósenda”
er ennþá þora að lýsa andúð á
hinum óþingræðislegu vinnubrögð-
um núverandi löggjafa. —

Býðnr
nngls
yðnr eln-
það bezla
Allskonar málning og
lökk á hús, skip, girð_
ingar, brýr, húsgögn
o.fl. ávallt fyrírliggandi.
LRKK-OG MRLNiNGRR Bjá DF)A H
VERKSMiÐJRN BIírKrf \F
:~>*H**>»H**H»*>*H**>*H**H**H**>*H**H**H**>*>*H**X**H**H**>*H**>*H**H**H**H**>*>*H**S**>

Kaup Bjarna borgarstjóra á KorpúlfsstöÓum eru enn almennt um-
talsefni í bœnum. ÞjóSóIfi hafa borizt no\\ur bréf um það efni og
birtast tvö þeirra hér. — HátíÖargestur á Þingvöllum 1930 álítur
að ÞingvatlafriÖunin muni vera lítiÖ annaÖ en nafnið og starf Þing-
vallanefndar lítiö. — Kvartanir yfir afgreiÖsluháttum Veitingahús-
anna og öÖru þeim viövíþjandi VerÖa œ hávœrari.
----------------BRÉFABÓK ÞJÓÐÓLFS -----------------------
Eitt af táknrænum áróðursein-
kennum flokshyggjunnar í ís-
lenzkri stjómmálabará«ttu er
„herútboð” flokkanna til æskunn-
ar í landinu.
í nafni lýðræðis og frelsis er
æskunni boðið að „hefja sókn”
undir leiðsögn flokks,,sérfræð-
ings”.
Og vitanlega eru hinar ungu
flokksdeildir þjálfaðar við hina
„einu sönnu” flokksútsýn.
Ekki hirt um þó að „asklok”
flokkshyggjunnar birgi sólarsýn
og þrengi að eðlilegu og heil-
brigðu vaxtarrými og svæfi sjálfs-
gát skapandi mannvits og dóm-
greindar. Tilgangurinn er látinn
„helga meðalið” — jafnvel þó það
framkalli handjárna-,,taugastríð”
innan flokksmúranna.
Þeir sem ljá lið sitt siíkum
vinnubrögðum, eru nánast sagt
ofurseldir dáleiðsluvaldi „ol’*
liræðslunnar”, sem felur í sér
Lokaráð manndómslegra átaka.
Slik „varavinsemd” er fláræði af
verstu tegund, er óhjákvæmilega
leiðir til analegs gjaldþrots og
upplausnar.
Hinn uppvaxandi kynstofn ís-
lenzkrar æsku hefur annað og
stærra verkefni framundan, en
að. láta múra sig inni í hinum
„kölkuðu gröfum” kaldrifjaðra
sérhagsmuna og flokksofstækis.
— - Oft er þörf, en nú er nauð-
syn, að efla þá sjálfsgát og þann
viljakraft, sem: — — „vill ekki
láta flokksfylgi hlekkja sig né of-
ríki ægja sér, reynir að varðveita
hjarta sitt ókólnað af kæruleysi,
vilja sinn óbrotinn af örvæntingu
og vit sitt ótruflað af hleypidóm-
um”. — Svo að tilfærð séu hin
snjöllu og spaklegu ummæli pró-
fessors Sig. Nordals (Æviminn-
ing Steph. G. Stephanss. Andvök-
ur 1939).
„Æska á heima á hverjum bæ
og hún vex yfir”. Við Islendingar
höfum frá upphafi gengið undir
eldskrín lýðfrjálsra hugsjóna. >—
„Einbúinn í Atlantshafi” á að
vera lýsandi eldstólpi hins „nýja
heims” er upp rís úr þeim Ragna-
rökum er nú hrjáir allan hnött-
inn.
Sameiginlegur þegnskapur allra
Islendinga verður að beita
allri orku til átaka um, að brenni-
depill þjóðmenningar okkar, —
sjálf löggjafarsamkoman — úthýsi
öllum þeim valdsjúku flokksræðis-
draugum, — í hverri mynd sem
þeir birtast, er óhjákvæmilega
leiða til upplausnar í þjóðfélag-
inu.
Fái aðalsandi þegnskapar og
víðsýni að verða skapandi kraft-
ur í sálum og salarkynnum ís-
lenzka lýðveldisins, þar sem lýð-
Borgarstjóri Thorsar-
anna kaupir fasteignir
Það þótti nokkrum tíðindum sæta, að
Sjálfstæðismenn skyldu ganga frá þeirri
stefnu sinni að lendurnar umhverfis bæ-
inn væru í einkaeign. Einn góðan veður-
dag festir bæjarstjórnarmeirihluti þeirra
kaup á löndum og húsum í Mosfellssveit
og vxðar fyrir nál. tvær milljónir króna.
En þetta var reyndar ekkert undarlegt,
þegar nánar var að gáð. Thorsarar þurftu
að Iosna við þessar eignir, og þá var eðli-
legt að borgarstjóri þeirra léti bæinn
kaupa. Fyrir eignirnar var greitt svo hátt
verð að almennri hneykslun veldur. Bæj-
arbúum eru bundnar svo þungar fjárhags-
legar byrðar með þessum kaupum, að af-
leiðingarnar geta orðið hinar ömurlegustu
Kaupverð þessara eigna er allt að því
tvöfalt við það, sem sanngjarnt getur tal-
izt. Húsakostur á jörðum þessum er nið-
urníddur og óheppilegur um margt.
Það hefur að vonum vakið nokkra at-
hygli, að andstöðuflokkar Sjálfstæðis-
manna í bæjarstjórn skyldu ekki hreyfa
andmælum gegn svo óhagsýnum kaupum.
En reyndar gegnir það minni furðu en
ætla mætti. Jón Axel er látinn gleypa tál-
beitu. Honum er att fram til einskonar
frumkvæðis í málinu. Krötum þykir það
mikill vegur. Allt annað gleymist. Enginn
frjáls anai er hafður í heiðri, og
perlum manndómsins ekki kastað
niður í drafið, — þá er virðingu
Alþingis og lýðfrjálsri þróun
þegnanna borgið. Og þá er þess
að vænta, að jafnvel upp úr ör-,
tröð klafabundinnar flokkshyggju
fari að skjóta teinungum hinnar
lífrænu samhyggju og manndóms,
sem er undirstaða þess að lýð-
frjáls andi fái að njóta sín.
-- „Og jafnvel úr hlekkjunum
sjóða má sverð
í sannleiks og frelsisins þjónustu-
gerð”.
Bjarni ívarsson.
man eftir, að til sé neitt, sem heitir hag-
ur bæjarfélagsins. — Sósíalistar eiga full-
trúa í bæjarráði. Hann hefur litla reynslu
í fjárhagslegum efnum. Hinsvegar lætur
honum það vej I eyrum, að bærinn skuli
festa kaup á lendum. Hans flokkur vill
að bæjarfélögin eigi sjálf lóðir og lendur.
Þarna á að framkvæma stefnu sósíalista.
Því er tekið eins og fagnaðarerindi af full-
trúa þeirra í bæjarráði og fylgi hans með
Korpúlfsstaðakaupunum tryggt. Þannig
er svikamyllan byggð upp. Thorsfjölskyld-
an hefur tekið ,,á þurru" álitlega fúlgu
úr sjóði borgaranna. Þegar peningavím-
unni Iéttir verða gjaldendurnir e. t. v.
minntir á hina velheppnuðu sölu Jensens
með vaxtagreiðslum og afborgunum, sem
ganga óþægilega nærri pyngju þeirra.
s. s.
Betra var að gefa
Thor Jensen er merkilegur athafnamað-
ur. Hann hefur gert stórbrotna tilraun til
að reka landbúnað á nýtízku hátt og láta
búskap á íslandi svara kostnaði.
Fyrir þá hluti er hann alls góðs mak-
legur. Við þörfnumst einmitt manna, sem
brjóta nýjar leiðir í atvinnumálum og
hafa djörfung til stórræða. Það væri því
alls ekki fjarri, þótt framfarahugur og
íramtak Thor Jensens væri verðlaunað.
En það á að gera það án allra undan-
bragða. Með sölunni á Korpúlfsstöðum er
honum rétt allt að því ein milljón króna
af almannafé umfram það, sem gefandi
var fyrir eignirnar. Þau óheilindi getur
enginn heilbrigður maður fallizt á. Hitt
mundi mörgum ekki þykja nema maklegt,
þótt Jensen væri gefin einhver álitleg
apphæð. Það er hins vegar í fullu sam-
ræmi við starfsaðferðir Sjálfstæðisflokks-
ins svo nefnda, að nota borgarstjóra Kveld
úlfs til þess að draga björg í bú ,,fjöl-
skyldunnar“ á þann ósmekklega hátt, sem
hér er gert. /. M.
Hvað hefur Þingvalla-
nefndin afrekað ?
Herra ritstjóri!
Eg mætti kannske sem einn af þjóðhá-
Framhald á 3. siðu,