Samtökin '78 - Sjónarhorn - 15.08.1993, Qupperneq 12

12
SJÓNARHORN
Myndirnar á þessari opnu tók Bára Kristinsdóttir
27. júní. Til vinstri má sjá Hörð Torfason í hópi
félaga fyrir utan Regnbogann. Á síðunni til hægri
er hópurinn staddur fyrir framan Stjórnarráðið,
og neðst á opnunni rœða þær Halla og Sandra við
liðsmann götulögreglunnar um strauma og stefnur,
umferðarreglur og hámarkshraða. í greininni hér
fyrir neðan veltir Hörður Torfason vöngum yfir
sögu ogframtíð samtaka okkar og Helena
Önnudóttir hugleiðir máliðfrá sínum sjónarhóli.
Vangaveltur
eftir Hörð Torfason
Það hefur tæplega farið framhjá
neinum sem lætur sig málefni
Samtakanna 78 (hér skammstaf-
að S 78) einhverju skipta að
stefnt er að því að halda upp á
„alþjóðlegan hátíðisdag homma
og lesbía“ með veislu á vegum S
78 nú í lok júní.
Það er dæmigert fyrir banda-
rískan hugsunarhátt að gera slíkan
dag „alþjóðlegan“, en þurfum við
að dansa eftir þeirra pípu? Hafa
Bandaríkjamenn gert eitthvað fyr-
ir okkar baráttu? Ekki mér vitandi.
Mér finnst það gott hjá Banda-
ríkjamönnum að hafa skapað sinn
„alþjóðlega baráttudag fyrir
homma og lesbíur“, þeir eru svo
alþjóðleg þjóð og ég óska þeim
góðs gengis.
En mér finnst það aðeins tákn-
rænt fyrir ósjálfstæðan og leiði-
taman hugsunarhátt, mér liggur
við að segja steinrunnið gelt og
harðniðursoðið viðhorf, að núver-
andi stjóm S 78 leggi svona mikla
áherslu á þennan dag sem hefur
ekkert haft að segja fyrir baráttu
íslenskra homma og lesbía í gegn-
um tíðina, á sama tíma og við í S 7 8
höfum ærna ástæðu til að fagna
fimmtán ára áfanga í okkar baráttu
hérlendis. Það er hrein og bein
móðgun við S 78 ef á að halda upp
á afmæli þess með þessum hætti á
þessum degi. Ut af fyrir sig er ég
ekkert yfir mig hissa þegar ég hef
í huga þau amerísku áhrif sem em
svo áberandi hérlendis. Kannski
vilja sömu einstaklingar halda 4.
júlí hátíðlegan og strika yfir 17.
júní?
Man enginn afmæli
okkar?
Nýlega var haldinn dansleikur á
vegum S 78 og nýkjörinn formað-
ur tók að sér að vera kynnir. Þar var
ekki einu einasta orði eytt í að
minna fólk á afmæli S 78. Hvers
vegna ekki? Eru S 78 minna virði
en einhver amerískur dagur? Gerir
fólk sér grein fyrir hversu gífurleg
áhrif S 78 hafa haft á þjóðfélag
okkar og gera enn og eiga eftir að
hafa meiri áhrif? Er ekki full
ástæða til að minnast afmælis S 78
frekar en merkisdags í amerískri
baráttu? Það var gott skref í barátt-
unni í því landi og gott eitt um það
að segja og sýnir að þarlendir virð-
ast hafa sjálfsvirðinguna í lagi.
Þegar ég hugsa til þess hvaða
atvik og kringumstæður urðu til
þess að uppreisn braust út á Stone-
wall-barnum í Christopher Street á
sínum tíma, fölnar það í saman-
burði við tilurð, fyrirhöfn og erfið-
leika sem fylgdu því að stofna S 78
hérlendis. En undmn mín er meiri
þegar ég hugsa til þess að hvergi
virðist gerð hin minnsta tilraun til
að halda upp á stofnun S 78 sem
varð þó fimmtán ára þann 11. maí
Oll sagan á erindi til komandi kynslóða
• •
eftir Helenu Onnudóttur
Eftir að hafa lesið vangaveltur
Harðar Torfasonar þótti undir-
ritaðri ekki annað fært en að
viðra eigin vangaveltur og reyna
að skýra að einhverju leyti við-
horf þeirra sem unnu við undir-
búning hátíðarhaldanna 27.
júní.
Að mínu mati var það ekki
ósjálfstæður og leiðitamur hópur
sem vann daga og kvöld að bréfa-
skriftum, símhringingum, inn-
kaupum, hönnun á bolum, spjöld-
um, fánum, slagorðum á íslensku
og öðmm undirbúningi þess að há-
tíðahöldin yrðu okkur til ánægju
og sóma. Þennan dag var ekki ver-
ið að halda upp á afmæli Samtak-
anna 78 heldur var markmiðið að
skemmta okkur sjálfum og gera
okkur og kröfur okkar sýnilegar
með skrúðgöngu um miðbæinn.
Það er rétt hjá Herði að Samtökin
78 hafa haft mikil áhrif á þjóðfélag
okkar og það er full ástæða til þess
að halda afmæli þeirra hátíðlegt,
en að mínu mati er 27. júní líka
okkar dagur. I mínum augum voru
það ekki Bandaríkjamenn sem
sköpuðu þennan alþjóðlega bar-
áttudag heldur lítill hópur homma
sem hafði kj ark til að standa upp og
mótmæla því misrétti og þeirri
niðurlægingu sem samkynhneigð-
ir urðu fyrir í eigin þjóðfélagi.
Þetta misrétti finnum við í nær öll-
um samfélögum og tel ég það
nauðsynlegt að lesbíur og hommar
sem alþjóðlegur minnihlutahópur
standi saman í baráttu sinni gegn
gagnkynhneigðu regluveldi í stað
þess að fara í hártoganir um pólitík
einstakra landa. Eg get að sama
skapi ekki samþykkt þá fullyrð-
ingu Harðar að barátta lesbía og
homma í Vesturálfu hafi ekki haft
nein áhrif á baráttu Samtakanna
78. Með fullri virðingu fyrir því
fólki sem hóf baráttu fyrir réttind-
um samkynhneigðra hér á Islandi,
þá leyfi ég mér að efast um það að
þau hafi ekki haft fyrirmyndir frá
öðrum löndum, hvort sem þær
voru ættaðar frá Bandaríkjunum
eða öðrum löndum.
Að stofna félag og
halda í því lífinu
Ég hef nú í stuttu máli lýst því fyrir
hvað 27. júní stendurí mínum aug-
um, en þar til ég las grein Harðar
hefur 11. maí einungis merkt ver-
tíðarlok á mínu dagatali. Ég held
ég megi fullyrða að stór hluti fé-
laga í Samtökunum 78 verði að
játa á sig sömu fáfræði og ég hvað
viðkemur afmælisdegi Samtak-
anna 78 og þar af leiðandi skorti á
hátíðahöldum þann dag. Það er því
þörf og góð ábending hjá Herði að
skrásetja þurfi sögu Samtakanna
og eftir lestur greinar hans tel ég
það nauðsynlegt. Sjálf hef ég ekki
persónulega kynnst Samtökunum
og starfsemi þeirra nema nokkur
undanfarin misseri og hefði ég
ekki fyrir forvitnis sakir aflað
nokkurra upplýsinga hjá ýmsum
aðilum um sögu þeirra, þá stæði ég
líklega í þeirri trú eftir lestur grein-
ar Harðar að hann hefði upp á eigin
spýtur stofnað og rekið Samtökin
78. Það er rétt að Hörður á allan
heiður af því að hafa komið á
stofnfundi og lagt ákveðinn jarð-
veg, m. a. með því að setja saman
lög og stefnu fyrir félagið, en að
mínu mati er það eitt að stofna fé-
lag og annað að halda í því lífinu.
í grein sinni þakkar Hörður því
fólki, sem staðið hefur í barátt-
unni, miklar fórnir og óeigin-
gjarna vinnu, en ég hefði viljað sjá
þar nöfn a. m. k. tveggja manna,
Guðna Baldurssonar og Þorvaldar
Kristinssonar, þvíþað erað stórum
hluta fyrir þeirra tilstilli að Sam-
tökin 78 eru það sem þau eru í dag.
Einnig tel ég ekki koma nógu vel
fram hjá Herði mikilvægi þeirra
grasrótarsamtaka sem Iceland
Hospitality var og þann jarðveg
sem þau höfðu þó lagt.
Hlutlaus og fagleg
söguritun
Ætlun mín með þessum pistli er
ekki að kasta rýrð á þá vinnu sem
Hörður hefur lagt í baráttu fyrir
réttindum og viðurkenningu sam-
kynhneigðra, bæði með Samtök-
unum 78 og með lífi sínu og starfi,
heldur benda á nauðsyn þess að
sagan sér skráð á hlutlausan og
faglegan hátt svo hún komist öll til
skila til komandi kynslóða. Ég vil
ljúka þessum skrifum mínum með
því að þakka Herði verðuga
ábendingu um nauðsyn þess að
lesbíur og hommar skapi sér já-
kvæð orð á íslensku um sjálf sig og
sinn lífsmáta, jafnt ungliðar sem
aðrir.
Með kveðju - Helena
Millifyrirsagnir eru blaðsins.