Lögmannablaðið - 01.12.1995, Blaðsíða 8

við 48. gr. Rómarsáttmálans. Áfrýj-
unardómstóllinn treysti sér þó ekki
til að skera úr um síðast greint at-
riði og skaut því til Evrópudóm-
stólsins og bað um forúrskurð (úr-
skurður á grundvelli 177. gr. Róm-
arsáttmálans).
EB-dómstóllinn var sammála
niðurstöðu áfrýjunardómstólsins.
Þrátt fyrir að skattlagningarréttur
félli utan Rómarsáttmálans og væri
alfarið í höndum aðildarríkjanna
sjálfra, yrði skattlagningarvaldinu
að vera beitt í samræmi við löggjöf
ESB. Dómstóllinn kvaö upp úr um
að þrátt fyrir að skattlagningarvald-
ið óumdeilanlega félli utan marka
Rómarsáttmálans, þá mætti ekki
beita því valdi á þann veg, að fólki
væri mismunað eftir þjóðerni. I því
máli, er hér um ræðir, taldi dóm-
stóllinn að um væri að ræða mis-
munun, þ.e.a.s. þegar S, sem ekki
hafði heimilisfesti í Þýskalandi, en
hafði nær eingöngu tekjur í því
landi, fengi aðra skattalega með-
ferð en sá, er heimilisfesti hefði í
Þýskalandi, en væri að öðru leyti í
nákvæmlega sambærilegri stöðu
og S. S hefði ekki möguleika,
vegna tekjuleysis í Belgíu, að njóta
þeirra skattalegu fríðinda er þeir,
sem heimilisfesti hafa þar, njóta
alla jafna, s.s. persónuafslátt, frá-
drátt vegna fjölskyldu o.s.frv.
EB-dómstóllinn kvað upp annan
forúrskurð svipaðs efnis, þ.e.a.s.
hann kom inn á skattalög tveggja
aðildarríkja, Hollands og Belgíu.
Forsaga málsins er sú, að belgískur
sjúkranuddari stundaði sjálfstæða
starfsemi í Hollandi. Hann var
heimilisfastur í Belgíu og bar því
takmarkaða skattskyldu í Hollandi.
Honum var neitað um að draga frá
tekjum sínum iðgjöld í eftirlauna-
sjóð í Hollandi áður en að skatt-
lagningu kæmi. Þessi heimild fellur
aðeins í skaut þeirra, er hafa heim-
ilisfesti í Hollandi. Þessu máli var
skotið til EB-dómstólsins til forúr-
skurðar. Dómstóllinn komst að
þeirri niðurstöðu, að þetta væri
óheimilt og brot á 52. gr. Rómar-
sáttmálans, þ.e.a.s. brot á frelsi á
staðfesturétti, einum af meginstoð-
um ESB-samfélagsins. Þess má geta
að til tals hefur komið innan ESB
að setja sérstaka reglugerð um of-
angreind álitaefni, en því hefur
verið hafnað hingað til, þar sem
þótt hefur verið of nærri sjálfræði
ríkjanna gengið, en dómstóllinn
hefur úrskurðað að mál, eins og að
ofan greinir, verði að leysa í
hverju einstöku tilviki fyrir sig,
með forúrskurði eða hjá EB-dóm-
stólnum.
í framhaldi af þessum forúr-
skurðum munu þýsk skattalög
breytast til samræmis við niður-
stöðu EB-dómstólsins og danir og
svíar huga einnig að breytingum.
Þessir forúrskurðir eru dæmi-
gerðir fyrir markmiðstúlkun EB-
dómstólsins á eðli ákvæða Rómar-
sáttmálans.
III. Oportósamningurinn eða
EES-flísin.
Spyrja má hvort slíkt tilvik gæti
komið upp hér á landi eða öllu
heldur hvernig tekið yrði á slíku
tilviki kæmi það upp? Nú er
Oportósáttmálinn, sem EES byggir
á, þjóðréttarsamningur og ekki ætl-
að að hafa bein réttaráhrif hér á
landi. Tilgangurinn með EES-samn-
ingnum er ekki sá og hinn sami og
tilgangur Rómarsáttmálans, þ.e.a.s.
markmiðið með EES er ekki alger
samruni eins og ESB-löndin ætla
sér með lagareglum ESB. Markmið
EES er samt sem áður einsleitni og
í Oportósáttmálanum er lögð áher-
sla á samræmda túlkun sams kon-
ar ákvæða í báðum sáttmálunum.
íslenskur dómstóll gæti því leitað
álits EFTA-dómstólsins við túlkun á
ákvæðum EES-samningsins. Ef
jafnræði á að ríkja meðal aðildar-
ríkja EES, t.d. varðandi það grund-
vallaratriði sem er svokallað fjór-
frelsi, er ekki fráleitt að álykta sem
svo, að íslendingar gætu átt von á
svipaðri niðurstöðu, ef á það sama
reyndi og í þeim málum, er hér
hafa verið rakin.
Hægt er að taka dæmi af sænsk-
um einstaklingi, sem skattskyldur
væri hér á landi á grundvelli 1. tl.
3. gr. laga nr. 75/1981, um tekju-
skatt og eignarskatt. Við getum
gefið okkur að hann sé launþegi
og nær allar tekjur hans séu hér á
landi, en hann hafi samkvæmt tví-
sköttunarsamningi milli íslands og
Svíþjóðar heimilisfesti í Svíþjóð og
ber þ.a.l. ótakmarkaða skattskyldu
þar. Þessi einstaklingur ber tak-
markaða skattskyldu hér og skal
því með álagningu hans fara skv.
71. gr. skattalaga. Hann hefði ekki
heimild t.d. til að nýta sér heimild
íslenskra laga um frádrátt frá skatt-
skyldum tekjum (lög nr. 9/1984)
vegna þess að hann hyggðist fjár-
festa í atvinnurekstri hér á landi. Sú
heimild byggist á því, að menn
beri hér ótakmarkaða skattskyldu.
Ef (því auðvitað er hér bara um
kenningu að ræða) svo færi að mál
svíans, sem starfaði hér, yrði dæmt
eða úrskurðað á sama veg og mál
belganna, gæti það leitt til þess að
breyta þyrfti skattalögunum. Ef
þetta yrði niðurstaðan, sem þó
ekki er hægt að fullyrða neitt um á
þessu stigi, þá er ljóst að þrátt fyr-
ir að EES-samningurinn sé eins og
lítil flís miðað við ESB-stólpann,
sem gnæfir yfir nær allri Evrópu,
getur þessi flís reynst oddhvöss sé
stigið á hana.
Elísabet Guöbjörnsdóttir, lögfræðingur
(höfundur starfar í fjármálaráöuneyt-
inu og vinnur viö gerð tvísköttunar-
samninga).
Útleiga á
fundarsal
Lögmenn geta nú fengið
ieigðan fundarsal á jaröhæö í
húsnæði félagsins undir t.d.
skiptafundi, gerðardómsmál
o.fl. Salurinn rúmar u.þ.b. 20-
25 manns ef setið er við borð
en annars eru sæti fyrir um 35-
40 manns. Leiguverðið er
2.000 krónur fyrir klukku-
stundina auk virðisaukaskatts.
Innifalið er kaffi. Lögmenn eru
nú þegar farnir að nýta sér
þessa nýju fundaraðstöðu og
líkar hún vel. Tekiö er viö
pöntunum á skrifstofu L.M.F.Í.
8