Bæjarins besta - 24.09.2003, Page 8

8 MIÐVIKUDAGUR 24. SEPTEMBER 2003 Lestu nýjustu fréttir daglega á www.bb.is
„Vona að það fari að
komast ró á hlutina“
– segir Jón Guðbjartsson útgerðarmaður í Bolungarvík Kastljós fjölmiðlanna beindist að Jóni Guðbjarts-
syni, bifvélavirkja og útgerðarmanni í Bolungarvík,
þegar hann ritaði bæjarstjórn Bolungarvíkur bréf og
lýsti þeim ásetningi að flytja úr bænum, breytti bæjar-
stjórnin ekki háttum sínum og hætti gagnrýnislausum
stuðningi við málflutning smábátasjómanna. Jón segir
baráttu þeirra fyrir svonefndri línuvívilnum í reynd
ekki snúast um annað en að færa aflaheimildir á milli
útgerðarmanna – eða eins og hann kemst að orði: Að
taka atvinnuréttindi af einum manni til að færa öðr-
um. Jón segist í sjálfu sér ekki hafa horn í síðu smá-
bátamanna, lífsbaráttan sé hörð í sjávarútveginum og
menn reyni að verja sína hagsmuni og helst að gera
betur. Hins vegar sé honum nóg boðið þegar sveitar-
stjórnin sé farin að sækja björg í bú fyrir smábáta-
menn á hans kostnað.
Lífið er ekki eingöngu póli-
tík og Jóni Guðbjartssyni er
það mætavel ljóst. Hann hefur
varið mestallri starfsævinni í
Bolungarvík ásamt Sigríði
Símonardóttur konu sinni og
alið þar upp börnin sem nú
eru flogin úr hreiðrinu. Út-
gerðarfélag fjölskyldunnar
heitir Birnir ehf. og gerir út
togarann Gunnbjörn ÍS. Þar
er Guðbjartur sonur Jóns skip-
stjóri.
Bestu stundum sínum segir
Jón verja um þessar mundir í
sumarbústaðnum í Hattardal í
Álftafirði. Þangað reyni þau
Sigríður að fara um hverja
helgi. Lengst af hefur Jón
starfað sem bifvélavirki í Bol-
ungarvík, fyrst fyrir aðra hús-
bændur en frá árinu 1979 í
eigin rekstri. Jón var um árabil
ötull í starfi Slysavarnafélags-
ins í Bolungarvík. Hann segir
einn helsta hvatann að því hafa
verið hörmuleg sjóslys sem
gengu yfir byggðirnar við Ísa-
fjarðardjúp á 7. og 8. áratugn-
um – þar sem hann hafi kvatt
marga samferðamenn sína.
Útgerðarreksturinn hófst
ekki fyrr en árið 1992 en Jón
segist hafa yndi af tengslunum
við sjóinn sem hafi alltaf verið
nálægur þó starfsævinni hafi
hann varið í landi. Hann er
Dokkupúki að eigin sögn,
uppalinn á Eyrinni á Ísafirði.
„Ég ólst upp með miklu liði
úr Silfurgötunni og Smiðju-
götunni, við kölluðum okkur
alltaf Dokkupúka. Þá var hin
eina sanna Dokka þar sem
rækjuverksmiðja Miðfells
stendur í dag. Pabbi átti brygg-
juna sem lóðsbáturinn og
björgunarbáturinn liggja við í
dag. Í næsta bólverki fyrir inn-
an var Hermann Hermannsson
frá Ögurnesi, Kristmann gamli
og Alexander þegar hann kom
úr Jökulfjörðunum. Þar á milli
var Gestur með hrefnuskurð-
inn og Bæsi gamli, frægur
trillukarl.
Mér finnst það mikil upp-
hefð að hafa fengið að alast
upp í þessu umhverfi. Pabbi
minn er kominn í land þegar
þetta er og farinn að vinna
sem verkstjóri á netaverkstæði
sem togararnir á Ísafirði gerðu
út í Hvíta húsinu, sem við köll-
uðum svo. Það var svo mikið
af góðum mönnum á þessu
svæði, í Dokkunni, sem voru í
kringum okkur púkana, að ein-
hvern veginn fengum við mjög
gott uppeldi. T.d. vorum við
nokkrir búnir að komast yfir
bát og farnir að leggja net ung-
ir að aldri. Ég held að við
höfum ekki verið nema tíu ára
og farnir að róa út í Bása.
Ég hef oft grínast með að
það var farið að blæða undan
nöglunum á Halldóri Guð-
bjarnarsyni fyrrum Lands-
bankastjóra og Tryggva Sig-
tryggssyni sem voru með mér
í netalögnunum. Við vorum
að berjast heim aftur á þessum
þunga báti þegar vindur snerist
og við þurftum að róa báðar
leiðir. Ég barði þá áfram, að
mér fannst. Það er hætt við að
verði skáldsagnablær á þegar
maður segir frá þessum árum,
maður man þetta ekkert allt.“
Uppbygging á fullu
í Bolungarvík
Ég flyt út í Bolungarvík með
konuna 1967, búinn að læra
bifvélavirkjun og vera á sjó
og fannst ég helvíti góður.
Maður var tvítugur og kominn
með tvö börn. Ég hélt ég kynni
allt en kunni auðvitað ekki
neitt.
Hér í Bolungarvík var nán-
ast engin bílamenning fyrir
Óshlíðarveg. Hann er opnaður
1952 og eftir það fara Bolvík-
ingar að fá sér bíla og læra að
keyra. Vélsmiðja Bolungar-
víkur ákveður að setja upp
bílaverkstæði 1965 og ræður
til þess Pál Kristjánsson, bróð-
ur Ólafs Kristjánssonar sem
var lengi bæjarstjóri hér. Af
einhverjum ástæðum flutti
hann í burtu eftir eitt ár þegar
verkstæðið var að komast í
gang. Hugmyndin var alltaf
sú að ég kæmi hingað út eftir
til að hjálpa þessu af stað en
það var mikið að gera, fljótlega
vorum orðnir fjórir á verk-
stæðinu og nóg af verkefnum.
Mannlífið hérna stóð í mikl-
um blóma og var allt öðruvísi
en það umhverfi sem ég kom
úr á Ísafirði. Þar var ég mikið
í íþróttum og þó nokkur hópur
sem vann í bönkum og á skrif-
stofum var kominn með með
tennistöskurnar af stað upp úr
fjögur eða fimm á daginn og
manni fannst ekkert athuga-
vert við það. Þetta var svona
þjónustulið en í Bolungarvík
var þetta lið ekki til. Ef menn
unnu á skrifstofu, þá fóru þeir
í slæginguna á eftir. Menn
hlupu heim í kvöldmat til að
ná að afkasta sem flestum tím-
um áður en þeir þyrftu að
hlaupa heim til að leggja sig
svo þeir gætu byrjað kl. 6
morguninn eftir – þetta var
einhvern veginn allt annar kúl-
túr.
Síðan ef einhver frítími
gafst, þá tóku Bolvíkingarnir
sig til og kýldu upp leikrit eða
gerðu eitthvað stórt og þá fórn-
uðu menn öllum sínum tíma í
það. Menn voru mjög opnir
og drifu áfram allt það félags-
og menningarlíf sem tíðkaðist
annars staðar. Ég var drifinn
inn í öll þessi félagasamtök,
tók þátt í leikritum og Lions,
yngsti maðurinn sem hafði
verið tekinn þar inn á þessum
tíma. Þannig var orðið ansi
mikið að gera áður en maður
hafði tíma til að velta vöngum
yfir því að árið sem upphaflega
stóð til að vera var löngu lið-
ið.“
– Þannig hefur verið mikill
atgangur í verstöðinni og
menn duglegir í skorpum,
hvort sem það var við launa-
vinnu eða félagsstörf.
„Mjög svo, og mikil sam-
heldni að gera hlutina vel og
láta þá ganga. Bærinn er að
stækka á þessum tíma úr rúm-
lega 700 manna byggð þegar
ég kem hingað. Ég man að
það var haldið upp á það þegar
átta hundraðasti íbúinn kom,
síðan urðu þeir 900 og eitt
þúsund, það var verið að
byggja upp hér á fullu.“
Ekkert annað að
gera en að hefja
atvinnurekstur
– Samt var þetta að vissu
leyti óvissutími í efnahags-
málum, við lok sjöunda ára-
tugarins og upphaf þess átt-
unda, síldin að hverfa en skut-
togaravæðingin ekki hafin al-
mennilega ennþá.
„Það varð maður aldrei var
við hér í Bolungarvík. Á þess-
um árum var Einar Guðfinns-
son með útgerð um allar triss-
ur. Ef ég man rétt þá var hann
með þrjá báta sem komu aldrei
heim. Þeir voru á síldveiðum í
kringum landið og jafnvel
suður í Norðursjó. Löngu
seinna koma þeir heim og er
breytt í línuveiðara.
Forystuhlutverk þeirra kall-
sins og strákanna var virkilega
árangursríkt. Atvinnulega séð
var bærinn með pálmann í
höndunum. Það var aldrei spáð
í það hér í Bolungarvík að
eitthvert millibilsástand ríkti,
að mér liggur við að segja
fyrstu tuttugu árin sem ég er
hérna. Raunverulega gerist
ekkert sem fólkið hérna verður
vart við fyrr en við gjaldþrot
EG. Ég sat í bæjarstjórn hérna
þá og þetta var í fyrsta skiptið
sem eitthvert atvinnuleysi var
skráð. Fram að því hafði þessi
bók ekki verið til – það þurfti
að finna möppu undir þetta.
Hér hafði alltaf verið nóg að
gera og allir getað unnið myrk-
ranna á milli – þetta var mjög
sérstakur tími.
– Hvenær ferðu að reka þitt
eigið verkstæði í Bolungar-
vík?
„Þegar ég var búinn að vera
hérna í um það bil 13 ár fer ég
að hugsa að ég verði að eignast
eitthvað. Mér fannst ég vera
að eyða bestu árum ævinnar í
að vinna sem verkstjóri eða
verkstæðisformaður í eignar-
parti einhverra annarra aðila
sem þá var Vélsmiðja Bolung-
arvíkur hf. Ég vildi fá að eign-
ast einhvern hlut í því. Ég var
með meiriháttar góðar tekjur
á þessum tíma en fannst það
ekki aðalmálið. Því setti ég
það upp við fjölskylduna hvort
við ættum að huga að því að
flytja okkur eitthvað. Þá sögðu
börnin mín þrjú að það kæmi
ekki til mála, hér ætluðu þau
að vera. Þá förum við út í það
sameiginlega að byggja hús
undir einhvers konar iðnaðar-
starfsemi. Við vorum ekki búin
að ákveða þá hvað skyldi vera
þar en byrjum að byggja.
Þá hætti ég fljótlega að
vinna hjá vélsmiðjunni og fer
að vinna hér úti í íshúsi hjá
EG við stórar breytingar sem
gengu þá yfir. Það var svo
mikið að gera í bílaviðgerðum,
bæði í bílskúrnum hérna
heima og eins við lyftarana
og tækin úti í íshúsi, að ég sá
að það væri ekkert annað að
gera en að hefja sjálfstæðan
atvinnurekstur. Það breyttist
nú skyndilega þegar ég sagði
upp í íshúsinu.“
Vann ekki meira fyrir
Einar Guðfinnsson
„Þessi verk sem ég var ráð-
inn í þar voru að verða búin og
því fannst mér sjálfsagt að
hætta og fór að vinna í mínu
húsi, klára það og koma í það
horf að ég gæti opnað. Ég
hafði varla fengið frí við að
vinna fyrir Einar Guðfinnsson.
Á virkum dögum, á kvöldin
og jafnvel á næturnar var ég
að vinna við lyftarana og flutn-
ingabílana en um helgar í for-
stjórabílunum.
Þegar ég opna mitt verk-
stæði 1979 eða 1980 tekur al-
veg fyrir þessa vinnu. Ég
missti alla þá vinnu sem ég
var í fyrir þetta fólk. Vinnan
hefur því verið fyrir einhverja
aðra þessi rúmu tuttugu ár sem
ég er búinn að vera sjálfstæður
atvinnurekandi.
En reksturinn gekk ljóm-
andi vel. Börnin hjálpuðu mér
mjög mikið fyrst en síðan fara
þau að tínast í skóla. Tvö fóru
í Menntaskólann á Akureyri
og síðan í háskóla en sá þriðji
fór í stúdentinn fyrir sunnan
og síðan í Stýrimannaskólann.
Ég hef oft grínast með að þau
héldu okkur hérna, sem okkur
hjónunum fannst sjálfsagt, en
síðan fóru þau í burtu og skildu
okkur eftir ein með stórt bíla-
verkstæði og einbýlishús.
Sonur okkar var orðinn stýri-
maður á Sléttanesinu og bjó á
Þingeyri en hin tvö bjuggu í
Reykjavík, lögfræðingur og
apótekari.“
Missti áhugann
á bæjarpólítík
„Um þetta leyti sem ég er
að flytja hingað til Bolungar-
víkur og nokkru áður verða
mjög hræðileg slys hérna í
Djúpinu. Hnífsdælingar miss-
tu blómann af ungu mönnun-
um sínum þegar Svanur RE
fórst. Ég var þá bara nokkrum
mílum frá, hafði unnið í Hrað-
frystihúsinu í Hnífsdal og
þekkti meira og minna allt
þetta lið sem við misstum
þarna.
Þá um vorið flyt ég til Bol-
ungarvíkur og næstu tvö árin
farast Freyjan og Trausti í
Súðavík og einver fleiri ferleg
slys verða hérna. Árið eftir að
ég kem hingað ferst Heiðrúnin
á sama tíma og Notts County
strandar inni á Snæfjallaströnd
og Ross Cleveland ferst í Skut-
ulsfirði. Þessi slys kipptu í mig
og síðan hef ég eytt mestöllum
mínum frítíma, þessi rúmu
þrjátíu ár sem ég er búinn að
vera hérna í Bolungarvík, í
slysavarnarmál. Þegar ég hætti
sem formaður björgunarsveit-
arinnar fyrir nokkrum árum
taldi ég upp á við værum búnir
að byggja upp, með feikilega
góðri aðstoð margra manna,
góða aðstöðu og hóp manna
sem væru tilbúnir að takast á
við þessi mál. Við erum líka
búin að missa mikið af góðum
mönnum í Djúpið á þessum
árum, þetta hafa allt meira og
minna verið frændur mínir og
vinir. Þetta er saga Vestfirðinga
á árabilinu um það bil frá 1967
til 1975.
Upp úr slysavarnarstarfinu
þvælist ég inn í bæjarpólítík
sem utan flokka maður enda
hef ég aldrei verið flokksbund-
inn. Inni í bæjarstjórinni fannst
mér ég ekki vera í neinni vinnu
heldur átti maður bara að fylgj-
ast með. Fyrst það tókst ekki í
annað skiptið að komast yfir í
meirihlutann, þá missti ég á
þessu áhuga.“
– Hvernig kom útgerðin til?
„Upp úr 1990 finnst Guð-
bjarti syni mínum að hann sé
kominn með það mikla reyn-
slu að hann ætti að fá að kom-
ast lengra í stöðunni sem hann
38.PM5 18.4.2017, 11:488