Bæjarins besta - 24.09.2003, Qupperneq 9

MIÐVIKUDAGUR 24. SEPTEMBER 2003 9Lestu nýjustu fréttir daglega á www.bb.is
var í á Þingeyri. Hann hefur
orð á því við mig hvort við
eigum ekki að kaupa okkur
bát saman. Vorið 1992 kaup-
um við bát ásamt þriðja aðila
sem þá var í rekstri hér. Við
duttum niður á bát sem við
höfðum alltaf kallað gamla
Hauk Böðvars. Böðvar Svein-
björnsson og Eiríkur sonur
hans létu smíða þennan bát og
gáfu nafnið Haukur Böðvars-
son í höfuðið á syni Böðvars
og bróður Eiríks sem fórst í
sjóslysi.
Þessi bátur var smíðaður 20
metra langur út af togveiði-
hólfi sem var út af Straumnes-
reiknuðum alltaf með því að
veturinn yrði erfiður fyrir bát
af þessari stærð. Á heildina
litið gekk þetta ljómandi vel
og fór mjög vel af stað miðað
við það hvernig við vorum
undirbúnir með veiðarfæri og
ýmislegt þegar við kaupum
skipið.
Það má segja að þetta hafi
gengið þangað til að á fundi
með sjómönnum hér í Bol-
ungarvík að við bendum á að
til standi að fara að stækka
hólfið. Þá voru tvö hólf fyrir
togbáta innan tólf mílna á Vest-
fjörðum. Annað út af Dýra-
firðinum og hitt sem við höfð-
um stundað út af Aðalvíkinni.
Einhverjar hugmyndir voru
komnar á kreik hjá nefnd sem
var að endurskoða landhelgis-
lögin um að þessi hólf þyrftu
að vera stærri og þyrftu að
vera opin fyrir 26 metra báta.
Togbátarnir fyrir sunnan
voru flestir af þeirri stærð og
þannig sáum við að þeir
myndu flykkjast hingað norð-
ur þegar hólfin opnuðu á
haustin og yrðu tiltölulega
fljótir að hreinsa upp blettinn.
Hugmyndirnar gengu líka út
að stækka hólfin út yfir mest-
alla línuslóðina sem minni bát-
arnir voru farnir að stunda.
Við stungum þá upp á að menn
myndu sameinast í að leggja
til einhverjar nýjar tillögur, t.d.
að menn þyrftu að hafa veiði-
leyfi í innfjarðarrækju eða
eitthvað í þá veruna til að reyna
að koma í veg fyrir að við
fengjum allan flotann yfir okk-
ur – en við þyrftum þá líklega
að sætta okkur við að þessi
samræming gengi yfir og að
hámarksstærð báta í hólfinu
yrði 26 metrar.
Síðan þurfti að setja þetta
niður á blað og sonur minn
var settur í þá nefnd. Hann var
aldrei boðaður heldur settust
tveir trillukarlar niður með
bæjarstjóranum og bjuggu til
einhverja ályktun sem var und-
inu. Hann hafði verið gerður
út frá Ísafirði og farið síðan á
flakk, fyrst suður fyrir land en
endað á Dalvík. Þar sem hólfið
var ennþá til staðar þótti okkur
alveg sjálfsagt að skoða þetta.
Með bátnum keyptum við um
380 tonn af aflaheimildum
sem var úthlutað þá. Síðan datt
þessi aðili sem var með okkur
mjög fljótlega út úr dæminu
og við höfum rekið þetta síðan,
ég og sonur minn.
Ekki reiknað með tog-
bátum á Vestfjörðum
– Hvernig hefur útgerðin
lukkast þennan rúma áratug?
„Þessi útgerð okkar feðg-
anna hefur í sjálfu sér gengið
vel en við höfum lent í óhöpp-
um. Þau hafa bæði verið af
manna völdum og eins vegna
þátta sem enginn fær ráðið
við. Sem betur fer höfum við
verið lausir við slys nema son-
ur minn tók framan af putta í
víravitleysu einhverri. Það fór
þó betur en á horfðist.
Þegar við kaupum bátinn
þá var hann ætlaður í þetta
hólf fyrir togbáta allt að 20
metra stærð þar sem er mjög
gott að vera á haustin, 4 til 12
mílur undan landi, og fiska
kola, ýsu og stóran þorsk. Þetta
töldum við okkur vita. Við
irrituð og send þingmönnun-
um. Þannig varð það að Vest-
firðir eru eini fjórðungurinn á
landinu þar sem engin tog-
veiðihólf eru innan 12 míln-
anna og greinilega ekki ætlast
til að slíkir bátar séu gerðir út
hérna.“
Viðgerðin entist
ekki í sólarhring
„Okkur fannst við vera
verulega sviknir þarna. Um
þetta leyti sendum við bátinn
til Póllands í breytingar þar
sem hann var breikkaður um
tvo metra og lengdur um sex
metra. Þetta tókst mjög vel og
báturinn kom heim dálítið ljót-
ur en í réttu formi miðað við
það sem átti að gera í framtíð-
inni. Þegar reglugerðin loksins
kemur út þá hljóðar hún upp á
29 metra báta, þannig vorum
við kannski ekki mjög heppnir
í því. Okkar skip var ekki mjög
stórt en þurfti alltaf að vera
fyrir utan 12 mílur og gat því
aldrei verið í vari.
Vindstrengurinn hérna út af
Vestfjörðum er geysilega skýr
lína. Oft getur verið ljómandi
veður út á 8 og 9 mílur en þar
fyrir utan bræla. Á svona skipi
fyrir utan tólf mílurnar áttu á
hættu að eiga aldrei góðan dag.
Auðvitað er hægt að fara t.d.
suður á Snæfellsnes en þá þarf
að berjast til baka heim ef að
gerir brælu og því var komin
upp allt önnur staða hjá okkur
í þessari útgerð.
Þetta breytti mynstrinu
töluvert hjá okkur, strákarnir
þurftu að fara af meiri varkárni
í sjósóknina. En þetta tókst og
við höfum fiskað bærilega. Út-
hafsrækjan var sótt á sumrin
en síðan farið á fiskitroll yfir-
leitt frá 1. september en heldur
fyrr ef við þurftum að klára
kvóta. Vorið 1999 þegar við
erum að fara á rækju fáum við
einhvers konar olíutruflun í
aðalvél sem sprengir af sér
spíssa og dót með heljarinnar
látum. Þetta kom okkur á óvart
því ári fyrr höfðum við ráðist
í heilmikla klössun á vélinni
en nú þurfti að fara í kostnað-
arsamar viðgerðir. Þær entust
hins vegar ekki nema í tuttugu
tíma.
Þegar búið var að gera við
vélina í annað skipti á ári var
farið á sjó en tæpum sólarhring
síðar var allt fast og ónýtt. Þá
var ekki um það að tala lengur,
vélbúnaðurinn í skipinu var
ónýtur. Þá var staðan sú að við
áttum eftir að klára skrokk-
bygginguna á skipinu og þurfti
að skipta um vélbúnaðinn. Úr
verður að við leigjum bát og
togum skipið með okkar eigin
áhöfn til Póllands í breytingar.
Þar létum við setja í hann
Mercedes Benz vél, Motor
Turbo Union, sem er lítið not-
uð hér heima. Við köllum hana
McLaren en þetta er sams kon-
ar vél og var í gamla björgun-
arbátnum á Ísafirði. Hún er
notuð mikið í fljótabátum í
Evrópu og járnbrautarlestum.
Þessi vél er meiriháttar sérstök
og við höfum varla getað hætt
að dásama hana. Þannig hef
ég nokkrum sinnum neitað að
sleppa enda þegar þeir voru
að fara á sjóinn því ég heyrði
ekki í vélinni. Vélin er átta
strokka en gengur bara á fjór-
um í hægaganginum og ann-
arri túrbínunni. Síðan þegar
hún er komin í smá álag bætir
hún hinum strokkunum og túr-
bínunni við. Hún eyðir afskap-
lega lítilli olíu miðað við aðrar
vélar. Við teljum að hún eyði
30 til 40 prósent minna en vél
af sömu stærð frá Caterpillar.
Auk þess heyrist varla að það
sé aðalvél í gangi, hvorki í
borðsal né mannaíbúðum. Við
erum alveg yfir okkur hrifnir
af þessum mótor og skiljum
ekki í því hvað menn eru
íhaldssamir að hafa ekki skoð-
að þetta því ennþá er Gunn-
björn eini báturinn hérna með
svona vél.“
McLaren-aðdáendur
– Heppnuðust breytingarnar
vel?
„Já, við teljum það. Verkið
tók á sjöunda mánuð. Skipið
var hækkað upp, byggt á það
nýtt stýrishús og lengt um 3
metra. Að auki var skipt um
botninn í skipinu undir vélar-
rúminu. Þar með vorum við
komnir með bátinn upp í 29
metra og búnir að fá almenni-
lega skutrennu, ekki svona
bratta eins og við höfðum ver-
ið með. Núna er raunverulega
ekkert eftir af gamla bátnum
nema ein og ein plata sem við
vitum af auk spilbúnaðarins
sem er gamall. Með því að
fara varlega hefur hann dugað
hingað til og gerir það vonandi
eitthvað áfram.
Við reyndum að vera klókir
í samningaviðræðum vegna
breytinganna. Það er geysi-
mikill áhugi á Formúlunni
meðal skipverja á Gunnbirni
og m.a. höfum við tvisvar farið
út til að fylgjast með keppni.
Við feðgarnir erum miklir Mc-
Laren-aðdáendur og höfum
verið alla tíð. Þess vegna
fannst okkur mikið til þess
koma að eiga viðskipti við þá,
að okkur fannst, því þessi fyr-
irtæki tilheyra öll sömu sam-
stæðunni. Við buðum þeim að
auglýsa hjá okkur, að þeir
fengju að mála bátinn svartan
með silfurör, síðan væri hægt
að hafa Häkkinen og Coult-
hard sitt hvoru megin á rassin-
um og Benz-merkið á kinn-
ungnum. Þeir hlógu bara að
okkur helvískir og fannst lítill
akkur í því að auglýsa á Ís-
landsmiðum en okkur fannst
þetta bráðsnjallt innlegg.“
Auðlindagjald
eingöngu á
sjávarútveginn
– Útgerð hefur sjálfsagt allt-
af verið óvissu háð. Framan
af voru menn kannski fyrst og
fremst að kljást við náttúruna,
veðrið og fiskana í sjónum en
í seinni tíð hefur orðið sífellt
mikilvægara að kunna á kerfið
og vera réttu megin við breyt-
ingarnar á því. Hvernig blasir
þetta við ykkur?
„Fyrir fimmtíu árum var
þetta spurning um hvort menn
væru aflasælir, færu vel með
og gætu vanið að sér góðan
mannskap. Þetta voru menn-
irnir sem stóðu upp úr að mér
fannst. Þeir þurftu ekki endi-
lega alltaf að vera toppmenn-
irnir en að fiska þokkalega til
að halda kaupi og koma vel
fram við mennina – helst að
vera varkárir líka. Núna seinni
ár hefur komið til þetta kerfi
sem stjórnvöld settu á. Ég sé
ekkert að því, það var orðin
þörf á stýra sókninni og bar
öllum saman um það. Ég kem
inn í útgerð eftir að þetta
skipulag er komið á og þá
finnst mér að það kerfi sem
hefur verið sett á þurfi að vera
eitthvað meira en einhver
tuska sem sífellt er verið að
veifa til og frá.
Það er eitthvert mesta orða-
rugl sem ég heyri að kvóti sé
ekkert annað en óveiddur fisk-
ur í sjó. Þetta heyrir maður
meira að segja þykka og mikla
fyrrum togaraskipstjóra sem
nú eru komnir á þing tala um.
Kvóti er ekkert annað en at-
vinnuréttindi, leyfi stjórnvalda
til mín að ég megi fiska svo og
svo mikið úr sameign þjóðar-
innar. Ég á ekkert í sameign
þjóðarinnar nema minn hlut í
þjóðinni en hef heimild til þess
að sækja í þessa auðlind alveg
eins og bændur hafa heimild
til að beita á fjöll og Lands-
virkjun hefur heimild til að
virkja fossa.
Á meðan að fólkið í Reykja-
vík borgar mér ekki fyrir að
nota heita vatnið mitt sem fell-
38.PM5 18.4.2017, 11:489