Blik - 01.12.1941, Qupperneq 10

24
B L I K
fraust og vinarhug kennara sinna
og skilja eftir hjá þeim ljúfar end-
urminningar um ánægjulega sam-
veru og sam'tarf.
“iivað er þér á höndúm núna,
Gunnar minn?“ spurði ég, þegar
við höfðum tyllt okkur.
Gurrar “Þú minntist á sögu
Orkneyinga í skólaslitaræðun,ii
þSnúi í vlotr í tilefni af þeim þjóð-
hættulegu straumum, er steðja að
þjóðerni okkar íslendinga nú, og
gazt þess, að norræna þjóðernið
hefði hcrfið þar með öllu eftir
að Skotakonungur eignaðist eyj-
arnar.
Mig Iángar til að vita dálítið
meir úr sögu þessa norræna fólks,
sem er svo athyglisverð og fróð-
]fg fyrir okkur, sérstaklega á þess-
uni alvarlegu tímum.“
Ég undraðist, við nánara samtal,
hversu þjóðerniskennd þessa jnga
pilts virfist vakandi og snortin.
Hann bar í brjósti amandi kvíða
vegna þeirrar sorglegu veiklunar,
sem komið hefir í ljós hjá nokkr-
um hluta íslenzka æskulýðsins á
þessum “ástandstímum", og hafði
áhyggjur af þjóðerni sínu í að-
steðjandi flóði erlendra áhrifa.
“Þú skalt sjyrja, Gunnar, ég
skal reyna að svara eftir beziu
getu.“
Gunnar: “Voru Orkneyjar
byggðar, áður en Norðmenn sett-
ust þar að?“
“Já, þar bjuggu Keltar, sem tek-
ið höfðu kristna trú.“
Gunnar: “Hvenær settust Norð-
menn að á eyjunum?“
“Á víkingaöld, og þá sérstak-
Iega á fyrri hluta hennar eða á
valdadögum Haralds hárfagra.
(870—930). Frá eyjunni h'erðiu í
Norður-Hörðalandi eða eyjum, er
Sólundir heita. fyrir minni Sogn-
sævar, var lagt á hafið venju-
Iega, og var þá talin vera sólar-
hrings sigling í góðum og hagstæð-
um byr til Sandeyjar, sem er aust-
ust Orkneyjanna. Norðmennirnir,
sem til Orkneyja fluttu eða flýðu
fyrir ofríki Haralds konungs, urðu
brátt ofjarlar Keltanna þar og að
öllum líkindum hnepptu þeir
marga þeirra í ánauð.
Haraldur hárfagri lagði eyjarn-
ar undir sig og gaf þær síðan vini
sínum, Rögnvaldi Mæraja:'ii, í son
argjöld ásamt Hjaltlandi. Þá urðu
eyíöntí þessi jarlsdæmi og voru
það lengi síðan.
Gunnar: “Hverjir eru kunnastir
af jörlum og öðrum valdamönn-
um Orkneyinga?"
Fyrst frauanaf voru afkomend-
ur Rögnvalds Mærajarls, hver á
fætur öðrum í beinan karllegg,
j&rlar yfn Orkneyjum. Frægastur
þeirra er Torf-Einar sonur Rögn-
ví.Ids, en bróðir Hrollaugs, er nam
Hornafjörð, og Göngu-Hrólfs, er
eignaðist jarlsríki í Norðmandí á