Austurglugginn - 03.10.2002, Side 7

Fimmtudagur 3. október
AUSTUR • GLUGGINN - 7
Jardborinn Snúður:
Ný bortækni á íslandi
í 35. tölublaði Austurglugganns sögðum
við frá nýhöfnum borunum á Eskifirði með
bornum Sleipni. Fram kom í fréttinni að bor-
inn væri „tæknilegasti bor landsins".
Stuttu seinna hafði lesandi blaðsins
samband og taldi að annar bor, í eigu
Alvarr-Geovarme, væri enn tæknilegri
og fullkomnari.
Austurglugginn ákvað að kanna þetta
mál nánar.
Friðfinnur K. Daníelsson verk-
fræðingur á og rekur fyrirtækið
Alvarr sem hefur stundað boranir
hér á landi um 16 ára skeið. í
viðtali við Austurgluggann tók
Friðfinnur undir orð lesanda
blaðsins að nokkru leyti. „Það er
tvennt sem mig langar að benda
á,“ segir Friðfmnur. „I fyrsta lagi
er vafasamt að kalla Sleipni tækni-
legasta bor landsins þó hann sé
vafalítið fullkomnasti bor Jarð-
borana hf. Ég myndi telja að Jarð-
borinn Snúður sem við köllum svo
standi mun framar tæknilega séð
og sé í raun mesta framfaraspor
sem stigið hefur verið í þessum
iðnaði hér á landi,“ segir Frið-
finnur.
Borinn sem um ræðir er nýr hér
á landi og einstakur í veröldinni,
að sögn Friðfmns. Hann sameinar
tvær tækninýjungar, annars vegar
vatnshamar í stað lofthamars og
hins vegar rörspólu í stað
aðskilinna röra sem skrúfuð eru
saman.
„í öðru lagi, þó svo að mér séu
ekki allar aðstæður kunnar um
borunina í Eskifirði tel ég að með
bomum Snúð hefði verið hægt að
bora niður á 1000 - 1200 metra
dýpi fyrir kannski 12-15 milljónir
og fá vissu um hvort heita vatnið
sé þama áður en farið er út í miklu
dýrari vinnsluholu. Menn þurfa að
vera ótrúlega vissir um árangur að
fara af stað með 60 milljón króna
borholu. Ef ekkert fmnst er
fómarkostnaðurinn svo rosalega
mikill.“
Jarðborinn Snúður getur borað
holu sem er um 120 mm í þver-
mál, sem dugar ekki sem vinnslu-
hola íyrir byggðarlag á stærð við
Eskiíjörð. „En slík hola gæti til
dæmis dugað þorpi á stærð við
Grenivík eða Breiðdalsvík ef lekt
jarðlaga er næg,“ segir hann. „Þá
vil ég einnig benda á að í mörgum
tilvikum er hægur vandi að víkka
holur eftir Snúð og breyta þeim
þannig í fúllgildar vinnsluholur.
Þessi jarðbor er einkum hugsaður
til að bora mjög djúpar en grannar
holur sem annað hvort þjóna þeim
tilgangi að vera rannsóknarholur
eða þá vinnsluholur fyrir minni
byggðarlög."
Tvær tækninýjungar
Nýi borinn sem Friðfinnur talar
um kom til landsins í lok síðasta
árs en hefur lítið verið prófaður
hérlendis. Byrjað var að bora í
Lundi í Fnjóskadal síðastliðið
haust meðan veður leyfði og
byrjað aftur i ágúst.
Eins og áður sagði em tvær
tækninýjungar sameinaðar í
þessum bor, en hvor um sig hefur
Snúóur vió borun í Fnjóskadal.
Alvarr boraði þessa holu í Húsafelli í byrjun árs og notaði til þess vatnshamar.
Myndir: FKD
ýmsa yfirburði umfram hefð-
bundnar aðferðir að sögn Frið-
fmns.
Þessar tvær tækninýjungar hafa
reyndar verið þekktar um nokkurra
ára skeið, þ.e. vatnshamrar og rör-
spólur. Það var norski verkfræð-
ingurinn Per H. Moe sem sam-
einaði þessa tækni fyrst árið 1999.
Hann boraði allmargar holur við
nýja ríkisspítalann í Osló og var
búinn að bora samtals 5500 metra
í berg sem er mun harðari en það
sem þekkist hér á landi þegar fjár-
veitingar þrutu. Friðfinnur kynntist
þessum tilraunum og taldi þennan
bor myndi reynast vel hér á Islandi
þar sem lofthamrar „drukkna“ oft í
vatni á 200-500 metra dýpi og þá
þarf að skipta yfir í hjólakrónur
sem fara mun hægar. Samstarf
Friðfinns og Pers byrjaði á síðasta
ári og var ákveðið að flytja borinn
hingað til lands, en Per lést á
síðasta vetri.
Vatnshamarinn var notaður í
vetur með góðum árangri þegar
boruð var rúmlega 600 metra djúp
hola í Húsafelli, en sú hola skilar
nú 26 1/s af 62° heitu vatni í
sjálfrennsli.
Friðfinnur Daníelsson
Eins og áður sagði er ókostur
við hefðbundna lofthamrá að þeir
„drukkna“ þegar of mikið vatn er
komið í holuna, sem er algengur
vandi hér á landi. Hinn kosturinn,
hjólakróna, er mun hægvirkari.
Vatnshamarinn hefur borað allt að
30 m á klukkustund í þéttu bergi
og Friðfinnur telur að hægt sé að
ná meiri hraða ef vill sem ekki er
þó raunhæft að miða við, en hjóla-
króna fer allt niður í 0,5 - 1 metra
á klukkustund í hörðu bergi.
Rörspólan er hin tækninýjungin
sem notuð er á bomum Snúð. I
stað þess að skrúfa saman borrör
er notað óslitið rör sem undið er
upp á stórt kefli eða spólu. Þetta
fyrirkomulag sparar mikinn tíma
þegar borinn er tekinn upp, en það
getur þurft að gera ítrekað þegar
borað er. Til dæmis ef borinn fer í
þykk laus jarðlög, þá þarf oft að
taka upp og steypa.
„Að lokum vil ég koma á
framfæri óskum um að heitavatns-
borunin á Eskifirði verði árangurs-
rík og bendi á heimasíðu mína,
www.alvarr.is, varðandi frekari
upplýsingar um jarðborinn Snúð.“
BÞ
Véla-
viðgerðir

VÉLASALA • TÚRBÍNUR
VARAHLUTIR • VIÐGERÐIR
Vagnhöföi 21 • 1W Reykjavík
Simi: 577 4500
velaland@velaland.is