Rit (Vísindafélag Íslendinga) - 01.06.1976, Qupperneq 238

ÁGRIP Á ÍSLENSKU
Ritgerð þessi fjallar um rannsóknir á tvívetnismagni vatns, sem
höfundur hefur unnið að frá hví á árinu 1962. Ritgerðin inniheldur
flestar niðurstöður tvívetnismælinga á úrkomu, yfirhorðsvatni, heitu
og köldu grunnvatni og jökulís á Islandi, sem gerðar hafa verið til
þessa. Einnig eru birtar flestar mælingar, sem gerðar hafa verið á
masni súrefnissamsætunnar O18 í íslensku vatni.
Rakin er í stuttu máli saga tvívetnisrannsókna á vatni erlendis
og hérlendis. Þá er gerð grein fyrir mæliaðferð og mælinákvæmni.
Enda þótt allmildar sveiflur séu á tvívetnismagni úrkomu, þá eru
slíkar sveiflur í lindum og ám, öðrum en jökulám, hverfandi. Mæl-
ing á tvívetnismagni eins sýnishorns, sem tekið er úr lind, hver eða
á, gefur því all góðar upplýsingar um meðaltvívetnismagn viðkom-
andi vatnskerfis. Meðaltvívetnismagn í staðbundnum uppsprettum,
ám og lækjum er og hið sama og meðaltvívetnismagn í úrkomu á
viðkomandi stað. Einfaldasta aðferðin til að fá upplýsingar um
meðaltvívetnismagn úrkomu á einhverjum stað er því að mæla þar
vatn úr staðbundinni uppsprettu.
Tvívetnismagn vetrarlags, sem safnað er á jöklum að vori, endur-
speglar að öllu leyti tvívetnismagn vetrarúrkomunnar. Að auki er
meðalgildi vetrarlagsins svo til alveg það sama og meðalgildi ársúr-
komu á viðkomandi stað.
Þegar regn og sumarle}^sing á yfirborði jökulsins hripar niður í
gegnum vetrarlagið, verða allnáin samskipti milli íss og vatns, sem
orsaka verulegar breytingar á tvívetnisgildi vetrarlagsins. Þær
sveiflur, sem fyrir eru í vetrarlaginu, þurrkast að verulegu leyti
út. Auk þess er hjarnið, sem eftir situr að hausti, orðið allmiklu
auðugra af tvívetni en upprunalega vetrarlagið.
234