Kirkjublaðið - 08.05.1943, Qupperneq 3

KIRKJUBLAÐIÐ
3
Úr bœ og byggö ■
Kirkjjufundur fyrir allt
landið í haust
Ekki hefir enn verið gengið frá dagskrá fundarins, en þegar
ákveðið að liann skuli haldinn dagana 10—12 okt þ.á.
BisSmp frá Wsslimgtosi fersð
£ flugSerð til Islasids
Frá hermálaráðuneytinu í Wash-
ington hefur nýverið borist skeyti um
það, að stór herflugvél með 14 mönn-
um hafi síðastl. mánudag hrapað til
jarðar á Islandi.
Meðal þeirra, sem fórust, voru auk
biskupsins, Frank Andrews hershöfð-
'ingi, yfirmaður alls hers Bandaríkj-
anna í Evrópu, og fleiri háttsettir
foringjar.
Adna W. Leonard biskup frá Wash-
ington var í eftirlitsferð til þess að
líta eftir og heimsækja herstöðvar
víðsvegar um heim, þar sem Banda-
ríkjahermenn dvelja. Var hann nú á
leið hingað í þeim erindum. — Kirkjublaðið vottar Bandaríkja-
þjóðinni samúð sína í tilefni þessa sviplega atburðar.
Adna W. Leonard.
Undirbúningsnefnd hinna al-
mennu kirkjufunda átti fund með
sér nýlega til þess að ræða um
fundartíma fyrir næsta fund. —
Á þessum fundi sátu þessir
nefndarmenn: Gísli sýslumaður
Sveinsson, sem er formaður þess-
arar undirbúningsnefndar og
hvatamaður að fundarhöldunúm,
biskup, próf. Ásm. Guðmundsson,
séra Sigurbjörn Á. Gíslason og
Sigurður Halldórsson trésmíða-
meistari, en fjarverandi af
nefndarmönnum voru Ólafur B.
Björnsson, kaupm., vígslubiskup-
inn í Hólastifti og Valdemar V.
Snævarr, skólastjóri í Neskaup-
stað.
Nefndin ákvað, eftir all ítar-
legar umræður, að næsti almenn-
ur kirkjufundur skyldi haldinn í
Keykjavík 10.—12. okt. þ. á.
Frá dagskrá fundarins verður
ekki gengið að fullu af hálfu
undirbúningsnefndar fyrr en í
júnímánuði.
Hinir alm. kirkjufundir hafa
hlotið miklar vinsældir og verið
ágætlega sóttir. Er enginn efi á,
að þeir hafa á margan hátt orðið
til góðs og vakið og glætt líf og
starf innan safnaðanna. Þar hafa
menn úr fjarlægum landshlutum
fengið tækifæri til að kynnast
áhugamálum hvers annars og
jafnframt persónulega. Er þess
að vænta, að fundurinn í haust
verði mjög fjölsóttur.
Söngmálastjórinn
Sigurður Birkis er nýlega kom-
inn heim úr för sinni til Stykk-
ishólms, þar sem hann stofnaði
kirkjukór með 27 manns.
Er söngmálastjóra hvarvetna
fagnað sem góðum gesti og ligg-
ur þegar eftir hann, þennan
stutta starfstíma — aðeins 1%
ár — mikið og gott verk. Mun
verða nánar um það ritað hér í
blaðinu bráðlega.
I maí mánuði starfar söng-
málastjóri við námskeið fyrir
kirkjuorganista við kennaraskól-
ann, eins og í fyrra, ásamt Guð-
mundi Matthíassyni kennara.
Er hugmyndin, að kennaraefni
landsins fái þá söngmenntun —
bæði í Kennaraskólanum sjálf-
um og við slík námskeið, sem
hér er lýst, á hverju vori, að
þeir geti framvegis tekið að sér
organistastörfin í kirkjum lands-
ins, og þannig orðið samverka-
menn prestanna við þann þátt
uppeldis og menningar, sem mest
er um vert.
Grein eftir söngmálastjóra mun
birtast í næsta blaði.
Frú María ísaksdóttir
kona séra Þórðar Ólafssonar,
fyrv. prests og prófasts að Sönd-
um í Dýrafirði, andaðist að heim-
ili sínu í Reykjavík þann 24.
apríl síðastl. Hún var merk kona,
vinsæl og vel látin.
Merkir íslenzkir prestar
vestanhafs látnir
Nýlega hafa látizt í Vestur-
heimi íslenzku prestarnir séra
Níels Steingrímur Thorláksson
og séra Guðmundur Árnason.
Séra Steingrímur Thorláksson
var fæddur að Stóru-Tjörnum í
Ljósavatnsskarði í Þingeyjar-
sýslu. Hann stundaði guðfræði-
nám í Noregi. Árið 1887 gerð-
ist hann fyrsti fastráðinn prest-
ur íslenzku safnaðanna í Minne-
sotabyggð og mun hafa gegnt því
starfi fram til ársins 1895. Fór
þá í kynnisför til Noregs, og
gerðist, er hann kom vestur aft-
ur, prestur meðal Norðmanna í
Park River í Norður-Dakota, en
aldamótaárið 1900 tók hann við
prestsstörfum meðal íslendinga
í Selkirk Manitoba og hélt því
starfi unz hann sagði af sér
prestsskap árið 1927, þá 70 ára
að aldri.
Séra Steingrímur andaðist að
heimili sínu í Canton S. D. þann
8. febrúar s. 1. 86 ára að aldri.
Hann var kvæntur norskri konu
og eignuðust þau mörg börn og
mannvænleg, er hlotið hafa góða
menntun og nú gegna margvís-
legum trúnaðarstörfum þar
vestra.
Séra Steingrímur var vinsæll
maður, valmenni hið mesta, og
hvers manns hugljúfi.
Séra Guðmundur Árnason var
fæddur að Munaðarnesi 4. apríl
1880, en flutti til Vesturheims,
er hann var 21 árs að aldri. Tók
hann brátt að stunda nám þar
vestra og lauk guðfræðiprófi
1908 í Chicago. Hlaut végna af-
burða námshæfileika styrk frá
háskólanum til framhaldsnáms,
og ferðaðist þá til Evrópulanda.
Á árunum 1909—15 var hann
prestur Únitarasafnaðarins í
Winnipeg, en gjörðist þá kenn-
ari um skeið, — en tók við Sam-
bandssöfnuðinum í Álftavatns-
byggð 1927 og þjónaði þar til
dauðadags.
Árið 1934 var hann kjörinn
forseti Sameinaða kirkjufélags-
ins og var ennfremur útbreiðslu-
stjóri þess félagsskapar frá 1941.
Hann var og um skeið ritstjóri
trúmálablaðsins „Heimis“ og rit-
aði ennfremur margar greinar
í „Heimskringlu" og ennfremur
í „Tímarit Þjóðræknisfélagsins".
Séra Guðmundur var gáfu- og
lærdómsmaður mikill, öfgalaus
og sanngjarn en þó sjálfstæður
í skoðunum, og naut mikils
traust og vinsælda..
Kirkjuritið
Aprílhefti kirkj uritsins er ný-
komið út. Lengsta greinin í heft-
inu að þessu sinni er eftir Magn-
ús Jónsson prófessor og nefnist:
Þjóðerni og kirkja. Fjallar hún
um nauðsyn þess að vernda þjóð-
erni, tungu, sögu og siði þjóð-
arinnar, og um það, hvern þátt
kirkjan gæti og þyrfti að eiga í
slíkri varðveizlu þjóðlegra verð-
mæta.
Séra Friðrik Rafnar skrifar
grein, að nokkru leyti þýdda úr
riti eftir franska dulspekinginn
Edward Schuré, og nefnist hún:
Sigur krossins.
Ritið hefst á páskasálmi eftir
Bjarna Jónsson, en því næst er
páskaræða eftir séra Ófeig Vig-
fússon í Fellsmúla, er hann riefn-
ir: Sjóndeildarhringur kristin-
dómsins.
Ennfremur eru í ritinu sálmur
eftir Richard Beck. prófessor,
bænavers eftir séra Valgeir
Helgason, Smávegis eftir Pétur
Sigurðsson og kirkjulegar fréttir.
Á kápunni er mynd af hinni
nýju Laugarneskirkju í Reykja-
mætustu þjóna.
vík, en byggingu hennar er nú
senn lokið, og verður hún hið
myndarlegasta guðshús.
Kirkjuritið hefir nú komið út
í full átta ár. Hefir það jafnan
notið álits og vinsælda, enda flutt
lesendum sínum margar prýðileg-
ar greinar og stutt málefni kirkju
Prestastefnan
verður haldin í Reykjavík dag-
ana 27.—29. júní og hefst með
guðsþjónustu í dómkirkjunni. —
Séra Þorsteinn Jóhannesson pró-
fastur í Vatnsfirði prédikar. —
Aðalmál á prestastefnunni að
þessu sinni munu verða: Aukin
kristindómsfræðsla í skólum
landsins, kirkjan og útvarpið,
kristilegt starf meðal æskulýðs-
ins o. fl. Opinber erindi munu
og verða flutt í dómkirkjunni.
Aðalfundur Prestafélags fslands
hefur verið boðaður í Reykja-
vík laugardaginn 26. júní. Verð-
ur þá jafnframt minnzt afmæl-
is prestafélagsins, en það verð-
ur 25 ára þenna dag, stofnað
26. júní 1928.
Lík
séra Jóns Jakobssonar frá
Bíldudal hefur nú fundizt. Rak
það að landi skammt frá Kefla-
vík. Séra Jón fórst, eins og kunn-
ugt er, með vélskipinu „Þormóði“
þann 18. febrúar s. 1., var annar
þeirra tveggja presta, er tóku
sér far með skipinu til Rvíkur.
Lík séra Þorsteins Kristjánsson-
ar frá Sauðlauksdal hefur enn
eigi fundizt.
Þormóðsslysið er eitt hið átak-
anlegasta sjóslys, sem orðið hefur
hér við land. Eiga þar margir
um sárt að binda og harma látna
vini. Hafa Vestfirðir og þjóðin
öll þar goldið stóra fórn og mik-
ið afhroð, en íslenzk kirkja á
þar á bak að sjá tveim sinna
mætustu þjóna.
Látnar prófastsekkjur.
Frú Jakobína Sigurgeirsdóttir,
ekkja séra Einars Friðgeirssonar
frá Borg á Mýrum, lézt í Reykja-
vík 28. f. m.
Þann 10. sama mánaðar andað-
ist í Reykjavík frú Guðrún Sig-
ríður Jónsdóttir, ekkja séra Jón-
asar P. Hallgrímssonar, fyrv.
prests og prófasts að Kolfreyju-
stað í Suðurmúla-prófastsdæmi.
Hún var komin á tíræðis aldur,
fædd 30. maí 1850.
GuÖmundur skáld Friðjónsson
á Sandi hefur nýlega verið sæmd-
ur heiðursverðlaunum úr Sumar-
gjafasjóði Birtingaholts, en sá
sjóður er stofnaður til minningar
um hinn ágæta mann séra Magn-
ús Helgason, kennaraskólastjóra.
Þetta er í fyrsta sinn, sem verð-
laun hafa verið veitt úr þessujn
sjóði. Upphæðin, sem veitt var,
mun vera um 1200 krónur.
Laus prestaköll.
Enn hafa tvö prestaköll verið
auglýst laus til umsóknar. Auk
þeirra 17, er auglýst voru í vet-
ur. Eru það Bíldudalsprestakall
og Sauðlauksdalsprestakall, bæði
á Vesturlandi. Bíldudalspresta-
kalli fylgir ekki jörð til ábúðar,
en presti er ætlað að sitja í kaup-
túninu og er þar allgott og vand-
að prestsseturshús. I Sauðlauks-
dal er aftur á móti bújörð góð
og bygging mjög sæmileg. Um-
lóknarfrestur um köll þessi ei
útrunninn 15. maí.
og kristindóms meðal þjóðarinn-
ar.
Ritstjórn kirkjuritsins annast
guðfræðiprófessorarnir séra Ás-
mundur Guðmundsson og séra
Magnús Jónsson.
Blaðið Þjóðólfur,
er út kom 3. þ. m., lýsir yfir
því, sem stefnuskráratriði, að
hann vilji styðja og efla starf
og áhrif kirkjunnar. Farast blað-
inu m. a. orð á þessa leið: „Ríkis-
valdið skal beita sér fyrir því í
samstarfi við starfsmenn þjóð-
kirkjunnar, að efla trúrækni og
kirkjulíf í landinu meira en nú
er gert. Starfssvið prestanna
skal víkkað og áhrif þeirra á
þjóðlífið aukin. — Siðferðismál
þjóðarinnar séu tekin til ræki-
legrar athugunar af ríkisvaldinu,
og séu starfsmenn kirkjunnar
sjálfkjörnir ráðunautar í þeim
efnum. Klerkum og kennilýð sé
veitt aðstaða og áhrifavald til
viðhalds heilbrigðri siðmenningu
í landinu og gæzlu þess, að erlend
ómenning og siðleysi flæði ekki
inn yfir landið“.
Kirkjublaðið sér ástæðu til að
fagna þessum ummælum og vekja
alþjóðarathygli á þeim.
Séra Stanley Melax,
prestur að Breiðabólsstað í
Vesturhópi, hefur afturkallað
umsókn sína um Hvamm í Lax-
árdal. Með því að hann var eini
umsækjandinn, verður prests-
kosning þar að farast fyrir að
þessu sinni.
Sálmabókarnefndin,
en hana skipa biskup, sem er
formaður hennar, séra Hermann
Hjartarson, Skútustöðum, séra
Jakob Jónsson og Jón Magnús-
'son skáld, hefur setið að störf-
um síðustu þrjá mánuðina, og er
nú starfi hennar að verða lokið.
Hefur nefndin ákveðið að gefa
sálmabókina út til 5 ára sem sýn-
ishorn eða frumvarp og gefa
kirkjunnar mönnum og þjóðinni í
heild tækifæri til þess að athuga
hana með gaumgæfni og koma
að því búnu með athugasemdir
sínar við hana. Líka aðferð höfðu
Svíar við útgáfu sálmabókar
sinnar.
Gunnar Gunnarsson skáld.
Það hefur að vonum vakið al-
menna athygli, að Gunnar Gunn-
arsson skáld hefur sagt sig úr
félagi íslenzkra rithöfunda. Geta
ýmsir þess til, að þetta muni
skáldið hafa gert í mótmælaskyni
við þá ráðstöfun, að styrkur sá,
er hann hefur notið til ritstarfa,
var lækkaður á þessu ári, en út-
hlutun skáldastyrkja annaðist að
þessu sinni nefnd, valin af rit-
höfundafélaginu í stað Mennta-
málaráðs, sem áður hefur úthlut-
að þessu fé. — Gunnar Gunnars-
son er ekki aðeins eitt af vinsæl-
ustu öndvegisskáldum þjóðarinn-
ar, heldur hefur hróður hans bor-
izt um öll Norðurlönd og víðar.
Hann var um mörg ár búsettur
í Danmörku og vann sér þar álit
og frægð með skáldsögum sínum,
er síðar voru þýddar á íslenzku.
Fyrir nokkrum árum hvarf hann
aftur heim til ættlands síns og
átthaga, keypti hið forna höfuð-
ból Skriðuklaustur í Fljótsdal, og
hefur reist sér þar sérkennilegt
og fagurt heimili. — Á síðastliðn-
um vetri sat hann hér í Reykja-
vík þing íslenzkra listamanna, og
var kjörinn forseti þess. Einnig
flutti hann þá fyrirlestur fyrir
almenning í Háskóla íslands, er
vakti mikla athygli og aðdáun.
Sá fyrirlestur hefur nú verið gef-
inn út.
*