Félagsrit KRON - 15.02.1947, Síða 7

aðilarnir skilji afstöðu sína lil samtaka
launþega og samtaka neytenda. Tilgang-
ur neytendasamtaka er að útvega sem
béztar vörur fyrir sanngjarnt verð fyrir
þann gjaldmiðil, sem launþegum og
smáframleiðendum tekst að afla með
vinnu sinni og samtakamætti.
Okkur finnst það sennilega flestum
sjálfsagt að markmið allrar framleiðslu
og vörudreifingar ætti að vera, að upp-
fylla þarfir sem flestra neytenda. Það er
þó langt frá því að þetta sjónarmið hafi
verið eða sé oftast ríkjandi.
Okkur islendingum hættir oft til að
telja okkur trú um að við höfum verið
aumastir allra af því að það voru dansk-
ir kaupmenn, sem píndu almúgann og
seldu sviknar vörur. En stórframleiðend-
ur og kaupmenn voru stundum allharðir,
einnig þar,sem þeir voru innlendir. Sam-
vinnuhreyfingin, sem gekk út frá þörf-
um neytendanna, varð því sterkt og kær-
komið vopn í höndum almennings víða
um lönd. Víðast var hún nátengd verka-
lýðsfélögunum. Félögin voru hrein neyt-
endafélög, sem byrjuðu með verzlun og
hafa svo smám saman farið inn á ýmsa
framleiðslu og aðra þjónustu við neyt-
endur. jafnfrarat þessu hafa svo þróazt
samtök bænda og smáframleiðenda á
samvinnugrundvelli, sem hafa haft vöru-
sölu og vöruvinnslu eigin framleiðslu-
vara sem markmið. Hér á landi voru það
bændur, sem stofnuðu fyrstu kaupfélög-
in. Islenzku félögin eru því flest blönduð
félög, sem bæði eiga að vinna að hags-
munum neytenda, en jafnframt framleið-
andans, bóndans. Kron er hreinræktað
neytendafélag og þegar ég ræði hér um
húsmóðurina og samvinnuhreyfinguna
er það einungis samband húsmóðurinn-
ar við neytenda samvinnufélagið, er ég
athuga.
Hvað vilja nú húsmæðurnar, að Kron
geri fyrir þær og hvað halda þær, að
félagið geti gert. Og á hinn bóginn, hvað
vill Kron að húsmæðurnar geri fyrir fé-
lagið. Það er svo gaman að láta sig
dreyma og gera kröfur, svo ég ætla að
byrja á því, en svo kemur leiðinlegur
veruleiki á eftir.
Húsmóðirin kaupir neyzluvörur til
heimilisins og leggur fram vinnu sína,
til þess að gera vörurnar hæfar til
neyzlu og til þess að halda þeim í því
horfi að fjölskyldan geti notað þær er
henni ríður á. Hún kaupir matinn og
býr hann til. Hún kaupir handklæði og
lök til notkunar, en það er ekki nóg að
festa hanka í handklæðin og falda lökin.
Hún verður einnig að sjá til þess að
alltaf sé til nægilegt af hreinum lökum
og handklæðum í skápunum.
Húsmóðirin óskar því fyrst og frernst
eflir því að kaupa góðar vörur við sann-
gjörnu verði, en hún óskar þess einnig
að það taki sem stytztan tíma að verzla,
að undirbúa vöruna til neyzlu og við-
halda henni. Hún óskar þess sem sé, að
kaupfélagið eða neyaendasamtökin geti
bæði sparað henni peninga og tíma.
Meðan fjárhagurinn er mjög erfiður er
peningasparnaðurinn aðalatriði. Ef fjár-
hagurinn batnar, gerir hún meiri kröfur
til þess að geta sparað sér tíma til þess
að njóta lífsins. Vinni hún sjálf launað
starf, gerir hún margfalt meiri kröfur til
þess að geta sparað sér tíma frá heim-
ilisstörfunum. Hún er jafnvel fús til að
greiða töluverða fjárhæð ríkulega, til
Félagsrit KRON
5