Skák - 15.01.1958, Qupperneq 6

Guömundur A rnlaugsson:
VANDTEFLD ERU HRÓKATAFLLOK
Minnisstæð hafa mér lengi þótt
lokin á 16. einvígisskák þeirra Al-
jekhins og Euwes frá 1935. Stað-
an er þessi:
1
Aljekhin hafði svart og leikar
féllu á þessa leið: 1. — Ha2 2.
Hf8f Kg2 3. Hg8f Kfl 4. Hf8i
(Hh8, h3!) Kgl 5. Hg8t Hg2 G.
Hh8 Hg3t 7. Ke4 h3 8. Kf4 Kg2
9. Ha8 Hf3f og Euwe gafst upp.
En hvað er þá merkilegt við
þessa leikjaröð? Hér eigast við
tveir heimsmeistarar í tafllokum,
sem mega teljast til frumatriða:
hrókur og peð gegn hrók. Og þó
leika snillingarnir af sér á vixl.
Aljekhin missir af vinningi með
fyrsta leik sínum, en Euwe glatar
jafnteflinu jafnharðan úr hönd-
um sér með svarleiknum. Eftir
1.-Ha2 2. Hh8! er skákin ekki
nema jafntefli. Hinsvegar gat Al-
jekhin unnið með því að leika 1. -
h3, eins og rússneski tafllokasnill-
ingurinn Grigorieff sýndi fram á.
Vinningurinn er reyndar ekki
fljótrakinn, því að möguleikarnir
eru margir, ég læt nægja að rekja
eina leið: l.-h3 2. Hf8t Kg2 3.
Ke2 Kglt 4. Kel Ha2 5. Hg8t
Hg2 6. Hf8! Hg7 7. Hflt Kg2 8.
Hf2t Kg3 9. Kfl Ha7! og vinnur.
Þetta litla dæmi sýnir ljósar en
langt mál, hve erfið tafllok af
þessu tagi eru. Þótt efniviðurinn
sýnist fábreyttur og staðan ein-
föld, leynast hætturnar þó alls
staðar, eins og jarðsprengjur í
óvinalandi. Og hætt er við, að
einhvers staðar viðar sé pottur
brotinn, úr því aö þetta getur
komið fyrir á jökultindi frægðar-
innar. Enda eru dæmin deginum
ljósari, gömul og ný, nú síðast
nokkur frá því magnaða móti i
Wageningen. Þar kom fram þessi
staða:
2
Clarke
Hér má svarti kóngurinn ekki
hreyfa sig; hins vegar geturhrók-
urinn ekki haldið hvíta kóngin-
um inni, hann hlýtur að komast
út, alla leið til b6 og valda peðiö.
Er nokkurt ráð til við því? Skákin
tefldist á þessa leiö: 1. — Halt
2. Kf2 Ha2f 3. Kc3 Ha4 4. Kd3
og nú gafst Clarke upp — i jafn-
teflisstööu! Það er að vísu rétt,
að hann getur ekki hindrað það,
að kóngurinn komist á b6, en
hann þarf ekki annað en standa
þá með hrókinn neðst á a-línunni
og hrekja kónginn frá peðinu með
skákum, leika hróknum síðan
aftur á a-línuna!
Annaö átakanlegt dæmi kom
fyrir í skák tveggja Norðurlanda-
búa í sama móti:
3
Lindbiom
Hér urðu lokin þessi: 1. Kc3
Hxc7 2. bxc7 Kd7 3. Kc4 Kxc7
4. Kd5 e4 5. fxe4 fxe4 6. Kxe4
Kd6 7. Kf4 Ke6 8. Kff5 Kf7 og
jafntefli. Hvað er athugavert við
þetta? Litiö sem snöggvast á upp-
hafsstöðuna og athugið, hvort þið
finniö ekki betri leið en Finninn.
Þriðja dæmið frá sama móti er
afleikur af öðru tagi. Bent Larsen
er ekki öfundsverður af tafli sínu
gegn Clarke, hann á peði minna
og lakari stöðu. En hann hefur
hugsað sér að vinna peðið aftur,
og Clarke gengur að því með
glöðu geði, því að hann hefur séð
ögn lengra fram.
4
Clarkc
4 S KÁK