Skák - 15.01.1958, Side 7

Framhaldið varð 1. Hd7f Hxd7
2. Hxd7+ Kb6 3. Hxh7? og nú
geta sjálfsagt flestir fundiö leik
Clarkes, er knúði Bent til tafar-
lausrar uppgjafar.
Fjórða dæmið frá Wageningen
er enn af öðru tagi. Þar er ekki
um að ræða afleiki, heldur fróð-
lega og skemmtilega vinningsleið.
Clarke kemur hér enn við sögu,
hann hefur hvítt gegn Trifunovic.
5
Trifunovic
Ciarke
Tafllok með mislitum biskupum
þykja oftast jafnteflisleg. Hér
hefur svarti þó tekizt að nota
frekingja sinn og biskup til þess
að króa hvíta hrókinn inni, svo
að hvítur er í allmiklum vanda.
Hann má einkum gæta sín við
tveimur hættum. Sú fyrri er að
svartur fórni hróknum fyrir bisk-
upinn, hirði peðið á d6 með kóng-
inum og ryðjist síðan inn á hvít
yfir e4 eða e4. Dæmi um þetta er
framhaldið 1. Kd2 Hxf4 2. gxf4
Kxd6 3. Ke3 Kd5 og vinnur. En
hvítur getur leikiö betur: 3. Hxc2
bxc2 4. Kxc2. Svartur nær þá að
vísu andspæni úr fjarska með
Kc6, en það nægir ekki til vinn-
ings. Hin hættan er því alvarlegri,
en hún er sú, að svartur láti hrók-
inn gæta frelsingjans á d6 og
ferðist með kóng sinn yfir c6-b5-
b4 til a3 eða c3. Þá er hætt við
að hvítur komist í þrot. Clarke
tók því það ráð, er fleiri mundu
hafa valið í hans sporum: hann
fórnaði skiptamun til þess að losa
hrókinn úr kvínni, í von þess að
biskupinn og frelsinginn gætu
haldið í horfinu gegn hróknum.
Skákin tefldist á þessa leið:
1. Hxb3 Bxb3 2. Kxb3 Hd4 3. Kc3
Hdl 4. Kc4 Kc6 5. Be5 Hd2! 6.
Bf4 Hd5 Nú verður kóngurinn að
láta undan síga. Vinningsvon
svarts er í því fóígin, að hann
geti hrakið hvíta kónginn yfir á
jaðar borðsins og komið hvít í
leikþröng.
7. Kb3 Kc5 8. Kc3 Kb5 9. Kb3
Hd3+ 10. Kc2 Kc4 11. Be5 Hd5
12. Bf4 Hd4 13. Kb2 (13. Be5 Hd3
14. Bf4 Hd5 kemur í sama stað
niður).
13. — Hd3 14. Kc2 Hd5 15. Kb2
Kd3 16. Kb3 Hb5+ 17. Ka4 Kc4
18. Ka3 Kc3
6
19. Ka2 Ila5+ 20. Kbl KL3 og
hvítur gafst upp. Hvers vegna?
Lítum aðeins á stöðuna. Hvítur á
varla nema einn leik: 21. Kcl, en
þá leikur svartur Hd5. Nú er
hvítur í leikþröng og hlýtur að
tapa. Snoturt bergmál getur kom-
ið fram, ef hvítur leikur 19. Ka4
í stað Ka2 í þeirri stöðu, sem á
myndinni sést. Þá svarar svartur
aftur Hd5 og vinnur á sama hátt
og fyrr. Snotur endir!
Síðasta dæmið að þessu sinni
eru nokkrir viðbótarþankar við
tafliok, er birtust hér i tímaritinu
fyrir nokkru: Botvinnik—Najdorf,
7. hefti Skákar, bls. 82. Ég býst
við að fleirum en mér hafi þótt
fróðlegt og skemmtilegt að sjá,
hve léttilega og snoturlega Bot-
vinnik vann þessi tafllok, en þau
hafa síðar orðið tilefni talsverðra
athugana og skrifa. Fyrst benti
Aronin á nýjan varnarmöguleika,
en Botvinnik sýndi vinningsleið
gegn þeirri vörn í skýringum sín-
um við skákina. Nýtt mat á mál-
inu kom svo fram í langri grein
Kopajeffs í rússnesku skáktíma-
riti, þar sem hann finnur mikils-
verða endurbót á vörn Aronins og
kemst að þeirri niðurstöðu, að
hvítur geti ekki unnið. Loks kem-
ur yfirmat frá dr. Euwe, sem
bendir á, að athuganir Kopajeffs
hafi mikla fræöilega þýðingu, en
finnur jafnframt nýja vinnings-
leið fyrir hvít. Hér er ekki rúm
til að rekja þessar athuganir
nema i aöaldráttum, en þeir nægja
þó til þess að sýna, að þessi tafl-
lok eru langtum fróðlegri en menn
óraði fyrir!
Lítum fyrst á þá stöðu, er telja
má vegamót í tafllokunum:
7
Najdorf
Botvinnik
Þessi staða kemur upp, ef svart-
ur leikur 67.-Ha7!, eins og Ar-
onin stakk upp á, í stað 67. - hx
g5, eins og Najdorf lék. Þá rekur
Botvinnik skákina til vinnings á
þessa leið — hann notar hrókinn
til þess að valda e-peðið frá hlið,
en kónginn til þess að sækja síð-
asta peð svarts: 68. gxh6 gxh6
69. Hb5 Hc7 70. Hb6 Hc5f 71.
Kg6 Hg5+ 72. Kxh6 Hgl 73. Kh7
Hg2 74. h6 Ilgl 75. Kh8 Hg2 76.
h7 Hgl 77. Hb8 Kxe6 78. Hg8
Hhl 79. Kg7 Hgl+ 80. Kf8 og
hvítur vinnur.
En víkjum nú að endurbót
Kopajeffs. Hann vikur frá leið
Botvinniks í 71. leik svarts:
71. — He5! 72. Kxh6 Kf6!
8
Hugmynd Kopajeffs er semsé
sú, að nota kónginn og hrókinn
saman til þess að króa hvíta
S KÁK 5