Nefndarálit - 31.12.1944, Qupperneq 3

NEFNDARÁLIT ATVINNUMÁLANEFNDAR
3
uguni stað í bænum, t. d. vestur í bæ. Slíkt
myndi gera börnunum hægara að sækja
skóla, enda viðurkennt í framkvæmdinni
hjá stærri bæjarfélögum, að betra sé að
ha'fa fleiri en eitt skólahús, t. d. í sitt hvor-
um enda bæjarins, en eitt skólahús, sem
rúmaði öll skólaskyld börn staðarins.
Leikfiinishús bæjarins eða barnaskólans
cr fyrir löngu orðið of lítið, og háir það
íþróttakennslu og starfsemi íþróttafélag-
anna. Bygging nýs og fullkomins íþrótta-
húss, þarf því að verða skjótlega.
Bygging bátaha'fnar með öllu tilheyrandi
er mjög mikið hagsmunamál fyrir Hafnar-
fjörð. Vaxandi vélbátaútvegur er takmark,
sem ber að keppa að, en til þess að nokkur
von eigi að vera til að því takmarki verði
náð, verður allur aðbúnaður stórum að
batna hér í bæ (að vélbátaútveginum).
Bryggjur þær, sem er hér, eru, sem nöfn
þeirra benda til, hafskipabryggjur; eigi
gerðar fyrir vélbáta, enda mjög óhentugar
fyrir þá, og þótt reynt hafi verið að bæta
úr því með því að setja krana á þær, þá er
slíkt ekki nærri eins hentugt fyrir smærri
skip og bátabryggjur. Enda er það svo að
allstaðar annars staðar, þar sem vélbátaút-
gerð er einhver liður í atvinnulífi, að báta-
bryggjur hafa verið byggðar.
Jafúhliða bátabryggju þarf að koma upp
verbúðum eins og t. d. Reykjavíkurbær hef-
ur byggt, og með tilliti til þeirrar reynslu,
sem af þeim hefur fengizt.
Frystihús til geymslu á beitusíld og ann-
arrar beitu er einnig nauðsynlegt með vax-
andi vélbátaútvegi, en jafn'hliða væri rétt
að hafa það svo stórt, að það rúmaði mat-
væli, sem bæjarbúar vildu geyma þar, en á
slíku hefur verið vöntun. Yæru það sann-
arlega aukin þægindi og myndi leiða til
betra mataræðis hjá almenningi, að hafa
aðgang að frystihúsi og geta geymt þar
nýmeti til vetrarins.
Bygging bátaha'fnar er nauðsynleg frá
sama sjónarmiði og bygging bátabryggju,
því fullkomin not af bátabryggju verður
eigi fyrr, en bátahöfn hefur verið gerð.
Að bærinn girði land sitt í Krísuvík er
sjálfsagt, enda nú þegar búið að afla hluta
hins nauðsynlega girðingarefnis, sömuleiðis
þarf bærinn að hefjast handa um fram-
kvæmdir þar syðra, svo sem tök eru á.
Svo sem vikið er að áður hér að framan,
er Hafnarfjörður sjávarútvegsbær, sem á
alla sína framtíð undir því, sem sjórinn
gefur.
Tæki þau, sem nú eru til í þessum bæ
til þess að afla verðmæta úr sjónum, eru
aðallega togararnir, en þeir eru orðnir gaml-
ir og úr sér gengnir og hefur þar að auki
fækkað um 3 skip frá því, sem þeir voru
flestir. Styrjaldarárin hefur ekki verið hægt
að endurnýja þessi skip með því að fá ný
skip í þeirra stað, en strax að styrjöldinni
lokinni opnast möguleikar á slíku. Enda
er nú þegar farið að bera á háværum rödd-
u m um endurnýjun skipaflotans (togara-
flotans), samanber samþykkt síðasta þings
Fiski- og Farmannasambandsins, sem setti
fram kröfu um 75 nýtízku togara, og nú
hefur í málefnasamningi þeim, sem gerður
hefur verið á milli þeii-ra stjórnmálaflokka,
er standa að núverandi ríkisstjórn, vcrið
gert ráð fyrir að 200 milljónum króna vcrði
varið til endurnýjunar togaraflotans.
Hafnarfjörður þarf nú þegar að hefja
nauðsynlegan undirbúning að því, að fá
byggða fyrir sig erlendis að minnsta kosti
4 til 6 nýtízku togara.
Að aukningu vélbátaútvegsins er vikið
að á öðrum stað hér á undan, en því til við-
bótar skal það sagt, að aukning vélbáta-
útvegsins þýðir fleiri vélbáta en nú eru.
Bærinn þarf því að láta byggja að minnsta
kosti 6—8 vélbáta af stærðinni 50 smál.,
en sú stærð er viðurkennd heppilegust hér
og gcrir t. d. Atvinnumálanefnd Hafnar-
fjarðar ráð fyrir þeirri stærð vélbáta í til-
lögum sínum um aukningu vélbátaútvegs-
ins.
Sjálfsagt er að skipasmíðastöðvar hér í
bænum njóti vinnunnar við byggingu þess-
ara báta, enda bezta tryggingin fyrir gæð-
uin þeirra, að þeir séu byggðir hér.
Bygging fiskimjölsverksmiðju eða verk-
smiðju, sem vinnur úr fiskúrgangi, cr fyrir
löngu orðin brýn nauðsyn hér, því árlega
fer mikið verðmæti forgörðum, og mesti
óþri'fnaður cr af fiskúrgangi, sem látinn
er hingað og þangað í úthverfi bæjarins.
Með aukinni útgerð verður þörfin á verk-
smiðju, er vinnur úr fiskúrgangi enn ríkari.
Sú ósvinna hefur hér viðgengist í mörg
ár, að keyra allt lýsi héðan í burt til
Reykjavíkur, í stað þess að vinna það hér á
staðnum. Lýsisvinnsluverksmiðja þarf að
rísa sér upp og vera sameign allra þeirra,
er útveg hafa með höndum héðan úr bæn-
um.
Akurnesingar hafa fyrir löngu komið
auga á nauðsyn á því tvennu, að ha'fa á
staðnum bæði verksmiðju, er vinnur úr
fiskúrgangi og lýsisvinnsluverksmiðju, og
hafa þeir starfrækt um lengri tíma verk-
smiðju, sem cr hvorttveggja í scnn, lýsis-
vinnslustöð og fiskimjölsverksmiðja. At-
hugandi væri hvort við ættuni ekki (bær-
inn) að fara að dæmi Akurnesinga í þessu
efni.
Bygging niðursuðuverksmiðju er mikið
hagsmunamál fyrir bæjarfélagið, því fyrir
utan atvinnuaukningu, sem sú starfræksla
hefði í för með sér, þýddi það verðmætari
vöru framleidda úr sjávarafurðum, sem
hér kæmu á land.
Það ástand hefur verið hér ríkjandi að
öll þau skip, sem þurft hafa viðgerðar við
eða hreinsunar fyrir neðan sjólinu, hefur
orðið að fara með til Reykjavíkur og konia
þeim þar í dráttarbraut. Slíkt er mikið ó-
hagræði útgerðinni og stórfcllt atvinnutap
fyrir iðnaðarmenn og verkamenn. Bygging
dráttaijbrautar er öryggi fyrir sjávarút-
veginn og stórfelld atvinnuaukning. Slík
dráttarbraut þarf að vera það stór að hún
geti tekið upp stærstu skip, sem héðan eru
gerð út.
Að bærinn hefji nýtingu á landi sínu í
Krísuvík er bæði eðlilegt og sjálfsagt, nú,
þegar vegasamband er að komast þangað
eða komið. Það sem er næsta viðfangsefn-
ið í því sambandi er að bærinn hefji stór-
fellda ræktun, ræsi fram mýrarnar og fleira.
Síðan verði komið þar á stofn stóru og
myndarlegu kúabúi, svo að hægt vcrði að
fullnægja frá því þörf Hafnfirðinga á mjólk-
urafurðum. Um nauðsyn slíks kúabús þarf
eigi að fjölyrða. Ástand ]>að sem nú ríkir
í mjólkurmálum hér, ætti að vera næg
hvatning til þess að bærinn setti kúabú á
stofn, þegar bærinn er mjólkurlaus að meira
eða minna leyti mánuð eftir mánuð. Skyr
og rjómi fæst ekki hvað sem í boði eða
veði er, og íslenzkt smjör hefur ekki sést
hvað þá fengizt mánuðum saman.
Að Hafnfirðingar verði sjálfum sér nægir
um þessar nauðsynjavörur, er takmark sem
bærinn sjálfur á að keppa að og ná, með
stofnun og starfrækslu á kúa'búi.
Virkjun hveraorkunnar í Krísuvík cr
annað viðgfangsefni bæjarins þar syðra,
orka, sem þar er hægt að beizla er stór-
kostleg, og má auka ótakmarkað með jarð-
borunmn. Orku jiessa má nota til ]>ess að
'framleiða ráfmagn, sem leiða mætti til
Haifnarfjarðár og nota til ljósa, hita og auk-
ins iðnaðar og til iðnaðar á staðnum, eins
og t. d. vinnslu á brenuisteini og flciri efn-
um, sem þar mundu fást úr jörðu og lofti.
Þó að við Háfnfirðingar fáum rafmagn
frá Soginu, er það vitað áþreifanlega, að
það rafmagn, sem bærinn fær þaðan, er allt
of lítið, og litlar líkur til þess að það auk-
ist, því að reynslan hefur sýnt, að þótt nýj-
araflvélar komi við Sogið, þýðir það ekki
annað, en að fleiri- staðir, sveitir og kaup-
tún verða tengd við rafmagnskerfi Sogs-
ins og fá þaðan rafmagn, en ekki aukið raf-
magn til þeirra staða, sem áður voru fyrir
tengdir við Sogið.
Nóg rafmagn frá eigin orkuverum Hafn-
arfjarðar, er takmark, sem vel er þess vert
að keppa að.
Vinnsla á brennisteini í Krísuvík var hér
áður fyrr stunduð, en lagðist niður, meðal
annars vegna flutningscrfiðleika. Nú, þegar
vegurinn er kominn þangað suður og nægi-
legt rafmagn, er mjög líklegt að vinnsla á
brennisteini borgi sig vel.
Bygging gróðurhúsa í Krísuvík og rækt-
un ávaxta og grænmetis, sem hægt er að
rækta við þau skilyrði er þar má skapa, er
mjög mikið hagsmunamál. Má til dæmis
benda á, að Danir, sem verða að kynda
sín gróðurhús upp með kolum og mó, fram-
leiddu fyrir stríð grænmeti og ávexti fyrir
lö milljónir króna í gróðurhúsum.
Bygging og rekstur sumarhótels og hress-
ingarhælis við suðurenda Kleifarvatns,
virðist ekki vera nein fjarstæða. Náttúru-
fegurð er mikil þar syðra ög hverirnir og