Alþýðublaðið - 19.03.1935, Side 3

ÞRIÐJUDAGINN 19. MARZ 1935.
ALPÝDUBLAÐIÐ
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
'OTGEFAND I:
ALÞÝtUFLOKKURINN
RITSTJÓ RI :
F. R. VA LDEMARSSON
Ritstjórn og afgreiðsla:
Hvtrfisgötu 8—10.
SIMAR :
4900-4906.
4900: Afgreiðsla, augiýsingar.
4901: Rítstjörn (innlendarLfréttir).
4902:JRitstjóri. _
4903: Vilhj. S. Vihjálmss. (heima).
4904: F. R. Valdemarsson (heima)
4905: Prent; miðjan.
4906: Afgreiðsl?>,n.
Alþýðufiokkarniif
og bændnr.
A..ÞÝÐUFLOKKARNIR era nú
stærstu flokkamir í Dan-
mörku, Svípjóð og Noregi. 1 ölL
um þessum löndum fara þeir með
stjórnarvöld og njóta til pess
stuðnings frjálslyndra manna. í
Svíjjjóð og Noregi eru það flokk-
ar bændanna, sem styðja stjórnir
Alþýðuflokkanna. Er þetta í fullu
samræmi við þá staðreynd, sem
Alþýðublaðið hefir þrásinnis bent
á, að verkamaðurinn við sjávar-
síðuna og verkamaðurinn í sveit-
inni, .hvort sem hann kallast
bóndi eða vinnumaður, eiga sam-
leið í baráttunni fyrir aukinni
menningu og bættum lífskjörum.
Það á að verá sameiginlegt á-
hugamál þeirra beggja, að hljóta
sanngjarnan afrakstur af vinnu
smni, hvort sem launin eru tekin
í krónum og aurum eðá í mjólk-
urpottum og kjötpundum, aukið
kaup verkamanna við sjóinn þýð-
ir meiri kaupgetu hjá þeim og
betri markaður fyrir afurðir
sveitabænda.
Bezti markaður fyrir vörur
bóndans þýða sæmilega lífsaf-
komu honum til handa og er
trygging gegn því, að hann bæt-
ist í hóp þeirra, sem keppa um
vinnuna á eyrinni.
Þess vegna styður bóndinn
verkamanninn við sjóinn í bar-
áttu hans í'yrir betri launum, og
verkamaðurinn gerir það sem
honum er auðið til þess að greiða
fyrir afurðasölu bóndans. Þessi
samvinna er nú viðurkend um öll
Norðurlönd, og á henni grund-
vallast stjórnir Alþýðuflokkanna.
Utvarpið.
Sjálfstæðisflokkurinn hefir lýst
yfir því, að kosningarnar í út-
varpið séu pólitískar. Hann hefir
lýst yfir því, að fylgi B-listans
verði tekið sem mælikvarði styrk-
leika flokksins. Það verður því
að gera þá kröfu til allra and-
stæðinga íhaldsins, að þeir kjósi
í útvarpsráð og það sem fyrst,
því senn er kominn síðasti dagur,
sem kostur er að kjósa á, og í-
haldið á ekki að hrósa sigri eftir
kosninguna.
Utsölumenn!
Sendið til afgreiðslunnar í Reykja-
vík það, sem hjá ykkur kann að
vera óselt af þessum blöðum frá
fyrra ári:
Nr. 117 frá fimtud. 8. marz,
— 272 — föstud. 14. sept.
— 323 — laugard. 10. nóv.
— 370 — mánud. 31. des.
Enn fremur alt það, sem óselt er
frá janúar þessa árs og það, sem
til kann að vera af blaðinu frá 6.
febr. síðastl.
Blöðin eru sum uppseld og lítið
til af öðrum og eru því hlutað-
eigendur beðnir að sendajstrax.
.. t-~'
Atvinnuleysið,,
Aldrei meiri pörf en nú að atvinnu
bótavinnan haldi áfram.
Þegar ég frétti að borgarstjóri
hefði látið fækka um 50 manns
í atvinnubótavinnunni nú Um
síðustu skifti, átti ég í fyrstu
bágt með að trúa þeirri ráðstöf-
un, mér hefir sýnst að aldrei
hafi verið meira atvinnuleysi hér
í bæ en nú síðustu vikur. Stöð-
ugar ógæftir og fiskileysi undan-
farinn háifan mánuð hafa valdið
því, að vinna hefir engin verið.
Ef þið trúið ekki þessari staðhæf-
ingu, þið borgarstjóri og bæjar-
fulltrúar, þá ættuö þið að taka
ýkkur götígu niður á hafnarbakk-
ana kl. 7 að morgni dags þeg-
ar vinna byrjar hér við höfn-
ina; þið skuluð fylgja eftir verka-
mannahópunum, sem ráfa um
bakkana vaktandi hvert handtak,
er til fellur. Athugið þá menn,
sem eru svo heppnir að komast
í togara, kolaskip eða annað
vinnusnap, þeir eru glaðir eins
og börn; þetta þýðir fyrir þá, að
þeir geta keypt mjólk handa
börnum sínum fyrir þann daginn
eða borgað húsaleigu, sem hús-
eigandi er orðinn nokkuð lang-
eygður eftir. Fylgið svo hinum
stóra hóp manna, sem ekkert fær,
ráfar vonlaus fram og aftur og
snýr að lokum heim í allsleysið
eins og svo márgoft áður.
Þetta eru mennirnir, sem bar-
iát hafa við atvinnuleysisdraug-
inn í allan vetur, og nú er alt
þrotið fyrir þeim.
Þeir hafa vonað, að vertíðin
færði þeim vinnu og þeir gætu
grynt á skuldum, sem hafa safn-
ast hjá þeim yfir atvinnuleysis-
tímann, en það er ekkert því
líkt. Atvinnubótavinnan stöðvuð,
sem þó hefir bætt úr sárustu
þörfinni, og engin vinna við höfn-
ina, og það, sem verst er, engar
minstu líkur til þess, að allur
hínn mikli sægur verkamanna,
sem þangað leitar, fái þar nokk-
urntíma handtak svo um muni.
Við hverja 50 menn, sem sagt
er upp í atvinnubótavinnunni,
þýÖir það, að 50 mönnum fleira
fara heim frá höfhinni vinnulausir
á hverju kvöldi.
Þið forráðamenn þessa bæjar,
ykkur verður að skiljast, að það
er létt í vasa verkamanna hér,
að visa þeim á vinnu við höfn-
ina, því hún er engin til og verð-
ur aldrei fyrir allan þann sæg,
sem þangað leitar. Það er á sinn
hátt alveg það sama og gefa
mönnum falskar ávísanir.
Við verðum að krefjast þess, að
fjölgað verði aftur í atvinnubóta-
vinnunni og henni haldið áfram
meðan ekki rætist úr með aðra
vinnu.
Z. J.
ÍOO miljónir króna
til ankinnar atvinnn í Danmorkn.
Um síðustu mánaðamót lagði
danska ríkisstjórnin fram frum-
varp í Fólksþinginu, sem stefndi
að því að lOli/smilljón króna
væri' varið á næsta ári til auk-
innar atvinnu í landinu.
Fyrsti hluti frumvarpsins er frá
Steincke félagsmálaráðherra og
stefnir að því, að 30 þúsundir'
manna, sem lengi hafa verið at-
vinnulausir, fái atvinnu. Á ríkið
að leggja fram til þessarar vinnu
36 milljónir króna, en bæjarfélög
eiga að leggja fram um 14
milljónir króna.
Bording landbúnaðarráðherra
leggur til að fé til jarðabóta og
ræktunar verði hækkað um 10
milljónir króna, en héruðin og
bæjarfélögin eiga að leggja fram
um 15 milljónir króna, svo að
hægt verði að vinna auk jarða-
bóta og ræktunar, sem nú er unn-
in, fyrir 25 milljónir króna.
Friis-Skotte samgöngumálaráð-
herra leggur til, að þegar verði
varið 261/2 milljón króna til nýrra
vega, brúa og hafna.
1 samband* við þessa vinnu
leggur Steincke til að yfirvinna
verði yfirleitt bönnuð með lögum,
og er það gert til að reyna með
því að koma fleiri mönnum að.
K. K. Steincke sagði m. a. er
hann lagði sitt frumvarp fram:
„1 öllum löndum er nú mjög
rætt um það, hvernig hægt sé
að ráða niðurlögum hins stöðuga
atvinnuleysis. En meðan sú inni-
lokunarstefna ríkir, sem nú er,
verður það æ erfiðara að stöðva
þá þróun, sem nú er að eyði-
leggja stóra framleiðslustétt bæði
fjárhagslega og menningarlega.
Það er ekki mögulegt að verj-
ast ógæfunni með einberri og
dýrri styrkjapólitík, sem erjafnt
ófullnægjandi fyrir þá, sem fá
styrkina, og þá, sem veita þá.“
Steincke skýrði frá því, að
stjórnin endurtæki nú tillögur
sínar um bann við yfirvinnu og
tillögur sínar um 40 stunda vinnu-
viku við vissar atvinnugreinar
K. K. STEINCKE,
félagsmálaráðherra.
hins opinbera og eins í einka-
rekstri og bætti því við, að það
væri sín skoðun, að ef þessar
tillögur hefðu verið samþyktar
fyrst þegar þær hefðu verið born-
ar fram, myndi atvinnuleysið
vera minna nú en raun bærivitni
um. < I
Hann benti einnig á það, að ef
„plan“ ríkisstjórnarinnar yrði
samþykt, myndi það ekki aðeins
bæta fjárhagsafkomu fjölda
margra, sem nú eru í meslum erf-
iðleikunum, heldur einnig korna í
veg fyrir að vinnuþrek þeirra
eyðilegðist, sem oft ætti sér stað
í miklu atvinnuleysi.
Framsöguræður Bordings land-
búnaðarráðherra og Friis-Skottp
samgöngumálaráðherra snérust
einnig um þetta sama, sem
Steincke lagði mesta áherzlu á.
Töldu þeir allir að aðaláherzl-
una yrði að leggja á það, að
bjarga verklýðsstéttinni frá fjár-
hagslegri og menningarlegri glöt-
un, sem atvinnuleysið hefir ávalt
í för með sér fyr eða síðar, og
að nauðsynlegt væri að skapa
atvinnu, sem væri nauðsynja-
verk, en ekki beinlínis atvinnu-
Eftir nppreisnioa á Spáol
Spanska stjórnin er vðlt f sessi.
Vetklíðshreirfiagin er albnin tll nýrrar baráttu.
Margarita Nelken er spánskur
jafnaðarmaður, og á hún sæti í
spánska þinginu.
Nýlega var hún á ferð um
Norðurlönd á leið sinni til Par-
ísar, en þar á hún að stjórna
hjálp þeirri, sem spönskum flótta-
mönnum er veitt.
Er hún var í Kaupmannahöfn,
átti Social-Demokraten viðtal við
hana um ástandið meðal verka-
lýðsins eftir uppreisnina í októ-
ber, og skýrði hún meðal annars
svo frá:
„Það er langt frá því, að verk-
lýðshreyfingin á Spáni sé kúguð
í kné. Þvert á móti er mikill bar-
áttuhugur meðal verkamannanna.
Lerroux-stjórnin getur ekki set-
ið lengi enn og engar líkur eru
fyiir því, að hernaðareinræði taki
við völdum, því að hinir óbreyttu
hermenn og undirforingjarnir eru
algerlega andvígir því. Og auk
þess eru margir af yfirforingjun-
um á móti einræðisstjóm. Það
er til dæmis mjög athyglisvert í
því sambandi, að síðustu daga
hafa margir yfirforingjar verið
settir í háar stöður innan hersins,
sem em þektir að því að vera
ákveðnir lýðveldissinnar.
Blóðbaðið í Asiuríu.
Það, sem gerst hefir í Asturiu,
eftir að allsherjarverkfallið var
barið niður, er svo ægilegt, að
því er varla hægt að lýsa með
orðum.
1 sjálfum bardögunum féllu að-
eins 100 verkamenn, en eftir að
uppreisnin hafði verið barin nið-
ur, voru 7000 verkamenn drepnir.
í fangelsunum er beitt sömu
ægilegu pyndingunum og beitt
var á miðöldum. í fangelsinu í
Oviedo eru enn 3000 fangar, og
2000 þeirra munu alla sína æfi
verða örkumlamenn af pynding-
unum, sem þeir hafa verið beittir.
Þetta vita nú allir Spánverjar,
og hefir það vakið geysilega
gremju, ekki einungis meðal
verkalýðsins, heldur einnig með-
al annara stétta. Margir háttsett-
ir menn, og þar á meðal margir,
sem eru þektir íhaldsmenn, hafa
snúið sér til Zamora ríkisforseta
og beðið hann að taka fyrir
pyndingarnar og kvalirnar í
fangelsunum. Jafnvel í flokki for-
sætisráðherrans hafa komið fram
hörð mótmæli1 gegn framferði lög-
reglu og fangavarða.
Nýjar kosningar í vænd-
uin.
Við teljum víst, að stjórnin
hröklist frá 'völdum vegna þeirr-
ar gremju, sem er meðal allra
út af framferði hennar gegn hin-
um sigruðu uppreisnarmönnum,
og hefir hún þó orðið að slá
mikið af, eins og er hún neitaði
að banna Jafnaðarmannaflokkinn
og Konnnúnistaflokkinn. Forset-
inn verður þá neyddur til að rjúfa
bótavinna eins og hún hefir oft
tíðkast.
Við alla þessa vinnu á að
greiða kaup samkvæmt taxta
verklýðsfélaganna, en vinnutím-
in nverður eitthvað styttri en
venjulegt hefir verið.
Er gert ráð fyrir að við þessa
vinnu komist að um 30 þúsund
verkamenn, og fá hana fyrst og
fremst þeir, sem lengi hafa verið
atvinnulausir.
Þetta mikla frumvarp um aukna
atvinnu hefir vakið geysilega at-
hygli í Danmörku. Andstöðu-
flokkar stjórnarinnar hafa hins
vegar tekið því fálega, en verka-
lýðurinn hefir tekið því mjög vel.
þingið og boða nýjar kosningar.
Við þær kosningar munu allir
verkamannaflokkarnir og borg-
aralegir vinstri flokkar mynda
samfylkingu gegn kaþólskum og
fasistum.
Sem stendur er afturhaldið
veikt. Þess vegna reynir það að
festa sig í sessi með ofsóknum.
Lerroux er í miklum vanda
vegna ásækni hinna íhaldssöm-
ustu meðlima stjórnarinnar.
Jesúítarnir eru aðalfjand-
menn verkaiýðsins.
Eru það stórlandeigendurnir og
kaþólskir, sem standa bak við
afturhaldið spyr blaðamaðurinn.
„Já, það eru stórbændur og
Jesúítar. Utan Spánar hafa menn
enga hugmynd um það, hvaða
vald Jesúítar hafa á Spáni.
Regla þeirra er auðugasti JEé-
lagsskapurinn í landinu. Hún á
og ræður yfir rafveitum, járn-
brautum, námum o. s. frv. Þeg-
ar hún var bönnuð eftir bylting-
una, er Alfons hröklaðist frá
völdum, taldi hún að eignir sín-
ar næmu 200 milljónum peseta.
Nú er hún leyfð. En það er á-
reiðanlegt, að hún á 10 sinnum
meira en það.
Það er því ekki neitt undarlegt,
þó spánska alþýðan hati ka-
þólsku kirkjuna. Jesúítarnir eru
framherjar hins svartasta kapi-
talistiska afturhalds og regla
þeirra er óralangt frá öllum sönn-
um kristindömi.“
Margarita Nelken skýrir frá
því, að Gonzales Pena, sem hef-
ir verið dæmdur til dauða, sé
einn af vinsælustu og fórnfús-
ustu foringjum spánskrar alþýðu.
Það er athyglisvert, að meðal
þeirra, sem beðið hafa um það
að honum væri gefið líf, er í-
haldssinnaður landsstjóri. Meðan
uppreisnin geysaði, var þessi
landsstjóri tekinn til fanga, og
átti að drepa hann tafarlaust.
Gonzales Pena gekk í málið og
bjargaði honum frá lífláti. Hin
sama hugsun rikti meðal allra
námaverkamanna í Asturia.
Þeir þurftu ekki að lýsa yfir
allsherjarverkfalli sín vegna, en
þeir gerðu það samt vegna hinna
óbærilegu kjara, sem landbúnað-
arverkalýðurinn á við að búa.
Málafærslan gegn Pena hefir
verið hneyksli frá upphafi til
enda, Áheyrendurnir voru fasist-
ar, sem vörnuðu því, að verjandi
hans hefði málfrið.
l
Menandes er einnig einn af
glæsilegustu foringjum verka-
manna. Hann átti þó engan þátt i
uppreisninni. Samt sem áður var
honum varpað í fangelsi. Kona
hans lá þá mjög veik. 1 þrjá
mánuði var honum haldið í al-
gerðri einangrun, og var honum
neitað um að fá að vita hvemig
konu’ hans liði. Auk þess var
hann kvalinn. I örvæntingu sinni
gerði Menandes þá tilraun til að
fremja s'jálfsmorð. Hann kastaði
sér fram af háum svölum af
fangelsinu og heilabúið brotnaði.
Síðan hefir hann ekki verið með
réttu ráði. Þessi maður var lagð-
ur á börur, borinn inn í réttar-
salinn og látinn vitna gegn Pena
og síðan var hann dæmdur til
dauða. Brjálaður maður!
Hræðilegar ofsóknir eru hafð-
ar í frammi á Spáni. 60 þús-
undir manna eru í fangelsum og
í Asturias eru 15 þúsund verka-
mannafjölskyldur, sem eru alger-
lega bjargarlausar. Þrátt fyrir
það hafa þær allar sem ein neit-
að að þiggja nokkra hjálp frá
stjórninni eða hinum svokölluðu
„hjálparfélögum" afturhaldsins.
Þær vilja ekki þiggja hjálp af
þeim, sem hafa myrt, kvalið til
dauða eða fangelsað vini þeirra
og vandamenn.
Verklýðshreyfingin á Spáni er
aftur að vaxa hröðum skrefum.
Afturhaldið er sjálfu sér sundur-
þykt. Enginn veit með vissu nema
því verði steypt af stóli áður en
varir.
Málaflutningur. Samningagerðir
Stefán Jóh. Stefánsson,
Iiæstaréttar málaflmi ~
Ásgeiri'Guðmundsson,
\ ; í cand. jur.J
llII"Austurstræti 1.
Innheimta. Fasteignasala.
SDNNDDA6S6LAB
ALKYBUBLABSINS
er bezta heimilisblaðið, fróðlegt,
skemtilegt og spennandi.
20 blöð eru þegar komin út, 168
síður alls.
Nokkur eintök (komplett) eru enn
til og geta menn fyrst um sinn
fengið pau fyrir að eins 1 krónu.
Nýir kaupendur Alpýðublaðsins, sem
greiða fyrirfram geta fengið Sunnu-
dagsblaðið í kaupbæti.
Sunnudagsblað Alþýðublaðsins, ódýrasta
skemtiblað á íslandi.