Dúgvan - 01.10.1919, Qupperneq 4

D 11 1* 11 t £t.
Av Hans A. Djurhnus.
Tad er undarligt at ganga å grasgrogvnum
gøtum framvid gomul, burturgloymd hus.
Sjålvsamar kenslur takast i sålini; tu gerst
veikur um hjartad og fært hug at gråta.
Her spældi tu kanska sum liticS barn, medan
modur tin sat å trappusteininum og ænsadi eftir, at
tii ikki vilti teg; ti tu vart jii so litul tå. Gøtan
og håsini — tey voru øll verdin fyri tær — og
utanfyri hana var nakad, sum tu måtti vara teg
fyri. Har bådu risarnir, id otu børn, og kerling-
arnar, i6 vdru sterkar i gandi.
Har yviri vid hetta litla vindeyga hevur tu
kanska stadid og hugt at, hvussu regnid gjørdi sær
storar hyljar å gøtuni — ella um veturin hevur tu
sæ8 kavan, skinandi hvitan — gera alt so fritt og
fagurt, sum vart tu staddur i ålvalandi.
Ja, ja, kenslurnar taka teg, tå verdur hugtikin
av øllum og stendur kanska langar stundir og
hyggur at einum kåmun gluggaglasi.
Eg hevdi ikki verid i bygdini, sidan eg var
smådrongur, og eg mintist ti litid til, hvussu har
så ut. Eg var og ferdadist vid modur mini. Ta8
var sumar og solskin. Vit komu bædi inn um
lidid, neytuni stodu har utanfyri og beljadu — eg
ræddist neytini, mest tarvin, i8 stod eitt sindur
burtur frå hinum og gropadi.
Modir lat lidid aftur eftir sær, og vit fora so
heim eftir gøtuni. Ein gomul kona kom imdti
okkum; hon hevdi eitt kruss i hondini. Aldri
ådur hev6i eg sæd eitt so vakurt kruss. Eg stod
og hugdi at ti, medan modur og konan tosadu.
Tad var blått vid reydum rondum, og mitt å ti
sto8 ein brånur hestur.
Tå id konan var farin, spurdi eg modur, hvør
hon var. »Hatta var Duruta«, segdi modur. »Hon
hevur ått otta børn — og øll eru deyd.«
Hvat tad var at vera deydur, visti eg ikki
reiduliga. Eg myntist kåmt, at omma min hevdi
lidid i eini svartari kistu, vi6 sålmabok undir høk-
uni. Tey søgdu mær, at nå var omma deyd og
skuldi fara åt i kirkjugardin.
Eg spurdi, nær hon mundi fara at koma aftur.
Tey søgdu mær, at hon for burtur vi8 alla. Tå
græt eg; ti eg var godur vid ommu.
Mangan seinri, tå id eg kom fram vid kirkju-
gardin, og helst tå i5 kavi var, hugsadi eg um
ommuna. Ta5 var to synd i henni, at hon skuldi
liggja har åti i moldini og frysta.
Eg helt ti eisini, at ta6 var stor synd i teimun
otta hjå Durutu. At tad var synd i Durutu sjålvari,
hugsadi eg ikki um; ti sum sagt, eg visti ikki,
hvat tad var at doyggja.
Har gingu heili tjågu år, ådur eg aftur kom til
bygdina. Ta3 var eitt sumarkvøld. Eg kom
gangandi nor3ur eftir. Mjørkin balladist um fjøllini,
og døggin glitradi å hvørjum strå.
Neytini logu tætt utanfyri lidid og jotrådu,
tarvurin lå i midjuni; men nå ræddist eg ikki tarv.
Eg gekk tætt at honum, streyk honum oman eftir
snåini. Hann hugdi upp å meg vid dovisligum
eygum og beljadi; men hann timdi ikki at reisa
seg upp. Eg var standandi eina løtu, so for eg
inn um lidid.
Eg gekk heim eftir gøtuni; mintist kåmt, at
eg einaferd hevdi gingid her ådur, og so var ta3
eisini naka3 anna5, sum eg helt meg minnast, men
hvat ta3 var, kundi eg ikki rei3uliga koma å.
Tå dåttliga sum eg gekk, klårna3i ta5 fyri
mær. Eg så alt, sum ta fer3ina eg ferSaSist vi3
modur — sélin skein — har kom gamla Duruta
gangandi imoti okkum vi3 ti blåa kråssinum i
hondini, og so mintist eg eisini til tey otta børnini.
Allan vegin heim eftir hugsa3i eg um hana,
og nå kundi eg eisini minnast, hvussi hon så åt tå.
Hon var hvithærd, hevdi vøkur brån eygu, og gekk
bogin. Meg mintist eisini, at hon var veikmælt og
hostadi........... .
Eg gisti hjå bondanum å heyggi. Hann var
frågera blidur, vit sotu leingi og pråta3u, og tå eg
helt meg siggja, at hann kundi vera okkurt um
hålvthundraS åra gamal, so spurdi eg hann; um
gomlu Durutu. Sjålvandi mintist hann hana, hann
var jå bæ3i giftur og åtti børn, å8ur hon doy3i.
»Henni var litul eydna lagin,« seg3i bondin.
Og so seg3i hann mær frå Durutu, hini eydnu-
leysu kvinnuni, i3 ikki åtti ein gla3an tima i livinum:
»Hon var borin til stora ogn; foreldur hennar
hugsa5u minst av øllum, at hon skuldi koma at
lida ney3. Men lagnan er so marghåttlig, og
eingin kennur dagin, fyrr enn solin fer til vi3ar.
Hon lurta5i so liti3 eftir foreldrum sinum; ta3
hon vildi, ta3 vildi hon, og tey lotu ti verri hana
rå3a i mongum, sum hon ikki åtti at rått.
Hin gamli håskarlurin, i5 hev3i veri3 å gard-
inum frå ti, at hann var oviti, doy3i av elli, og har
kom annar i hansara sta3.
Hann var avbera vakur, men folk vildi vera
vi3, at hann var latur. Ta3 helt gamli bondin
eisini; men hann segSi einki. Hann gekk og
streva3ist sum å3ur, og hugsadi sum so, at tå i3
håskarlurin ikki timdi at gera bondaarbeidi, so for
hann væl at siga til av sær sjålvum.
Men so var ikki.
Her var tå komin keypma3ur i bygdina. Hann
gjørdi Hti5 gott; ti, jå rikari hannvard, tess armari
gjørdist bygdin, og ta3 var ti, at hann seldi brenni-
vin. Serliga teir ungu sotu yrka dagar og drukku
inni i krambådini; og Niels, solei3is at håskarlurin,
var ein hin ytarsti. Ta3 gjørdi einki, um teir ikki
goldu fyri ta5 teir drukku; keypma5urin bara
skriva3i; to ænsa8i hann eftir ikki at skriva ov nogv
hjå teimum, i3 onga ogn åttu; og nu vilja summu
vera vi8, at hann læt ognarmenninar bæ3i gjalda
fyri seg sjålvar og hinar afturat.
Sum sagt — bondin suffa3i tungliga — har
sotu teir og oyddu harrans dagar burtur, hugsadu
um einki anna3 utan at drekka. Fadir min var
ein av teimum, men hann vendi ti betur toluliga
skjott burtur aftur. Ta5 var modur, i3 gjørdi ta3.
Hon for eitt kvøldid oman i krambå5ina og seg3i
vi3 fa3ir: »Meiri måtti tå virt um arv tin — og
sveitta fa3irs tins, enn at sita her og oy3a alt upp
i råsdrekka«.
Fa3ir reisti seg, for heim vi3 modir, og hann
setti ikki fot sin oman aftur i krambå8ina.
Folk voru farin at møsna um, at Niels og Duruta
funnust i loyndum. Ta3 var jå heilt åt av lagi3,
so utanfyri alla såmuliga hugsan, at eingin rættuliga
fekk seg til at geva ti gætir. Ti rik var Duruta,
og vøkur var hon; henni nytti sanniliga ikki at
taka sær drong burtur år a3rari bygd; ta5 voru jå
bæ3i ein og tveir av teim ungu bondasynunum, i3
fegnir vildi hava hana til konu.
Men sum sagt, ta3 var nå einaferd komi5 åt i
or5; og slaturin gekk år håsi i hus.
Halta Billa, i5 alti8 seg3i frå tidindum, seg3i
seg hava sæ3 tey i rættini oman fyri gar3arnar, og
Joannes, i3 væl dåmdi at pråta um tilik evni, hevdi
bori3 eyga vi8 tey ni3ri i fjøruni undir ti stora
steininum. Og so flenti hann håandi, fyri at folk
skuldu trågva, at hann hev5i sæ8 meir, men ikki
vildi grei8a frå ti.
At enda fekk sjålvur gamli bondin at hoyra
ta3, og ta3 dåmdi honum l(ti8.
Eitt kvøldid, medan tey sotu og fingu sær
nåttverda, spurdi hann Durutu, um ta3 var satt, sum
folk søgdu, at hon og Niels hittust i loyndum.
Niels hoykti høvur ni3ur, men Duruta hugdi
fritt upp og seg3i, at ta3 var so. Hon var god vi3
Niels og hann vi3 hana, ta3 var einki at dylja
yvir ti.
Hin gamli tagdi, reisti seg frå bordinum og for
åt. Men seinri, tå id Duruta stod og vaskadi upp
uttari i køkinum, og Niels hevdi raggad sær oman
i krambådina, kom hann inn aftur.
Hann setti seg heldur tungliga å brykina.
»Duruta,« segdi hann, »hatta måst tå ikki gera,
tå måst ikki.«
Hon vendi sær frå vaskinum. »Hvi heldur tå
tad, fadir,« spurdi hon.
»Harra Gud, Duruta, sært tå ikki, at han er
ein letingi, ein onytta,« segdi hin gamli, »og so