Várskot - 01.12.1904, Blaðsíða 3
1
— 31 —
Dansur og kvøðing.
crr ;
P’øroyski dansurin tikist at vera
komin í ólag. Skal eitt kvæði ganga
væl í dansi, er tað ikki kvøðingin
einsumødl, ið ger munin, tó at góð
kvøðing er tað, ið mest um ræður,
men ofta kann dansur ganga iđla, tó
at væl er kvøðið, og ofta kann dansur
ganga væl kjá ógvuliga neyðarsligun
kvøðara, ið skipar. Tað ið umfram
kvøðingina eigir at vera ansað væl
ettir, er at fáa „orðið undir fótin“, sum
tey gomlu eru von at siga. Orðið
fær ein unđir fótin, tá ið ein trístir á
eitt orð eđla stavilsi uppá somu tíð
sum ein traðkar til við fótinun, tað
er: stígur fram við vinstra fóti og til
viks edla atturettir við høgra; fram-
flitingin av høgra fóti tætt til hin vinstra
roknast ikki uppí, tá ið tosað verður
her urn fótatraðk. Har sum eingin
trísting edla lierðing er á orð edla
stavilsi, eigir ikki at vera ,,traðkað“.
Fótatraðk og herðing (trísting) á orði
stanđa í sambandi. Kvørt kvæðaørindi
eigir at vera birjað uppá vinstra fót,
ikki bert tað firsta, men kvørt ørindi
undan øðrun. Tey flestu leypa í næsta
ørindið alt firi eitt, sum firra ørindið er
endað, og hugsa ikki um, kvør fótur
ið tá fram verður settur; ofta verður
tað tá skeivur fótur (høgri), og so
kann dansurin koma at ganga skeivur
alt út ettir til endan, og kvussu væl
ið kvøðið verður, fæst ikki góður dan-
sur í lag. Er „stigrøðin“ (trinrcekken,
tað er: tey seks stig, ið hoyra saman)
ikki endað í tí, at firsta ørinđið er
enđað, so eigir at vera tøvt og bíðað
viðkvøðing, til stigrøðin erúti, og í tí
at vinstri fótur verður settur fram í
níggjari stigrøð, tá eigir ørindið at vera
birjað. Hetta hevir vei’ið gamal siður
í Sunnhø (Sumba), og so er enn.
Av Sunnbingun kann lærast,
kvussu at borið skal vera firi at fáa
góðan føroyskan dans í lag. I Sunnbø
er enn tað gamla dansingarlagið við
atturstigi í brúki, tøving og í niður-
laginun troking. Og har verða enn
tey gornlu føroysku kvæðini kvøðin i
dansi nóg meira enn aðrastaðni í
Føroyun; tær donsku kempuvísurnar
og í seinni tíð skillingsvísurnar hava
ikki trokað tey burtur har enn.
Norðanfiri ivir høvur eru ógvuliga fá
gomul føroysk kvæðir ettir; meira er
goymt í Sanđoy og Suðuroy og eina
mest í Sunnbø.
Eitt annað ólag, ið spidlir føroy-
skan dans, er, at tey dansandu ofta
ikki virða kvæðaskiparan, sum tey eiga
at gera, men næstan taka ræði av ho-
nun og leypa í ørindini at hirja tey,
sum teimun sínist, uttan at hugsa uni,
at hetta kann vera skiparanun til stó-
ran hága og spidla dansin. Men skal
slíkt korna at vera øðrvisi, so má tann,
ið skipar, hava lært seg kvæðið væl;
faftrar hann ovmikið á, kann hann
spidla sín rætt burtur til at skipa
kvæðið; aðrir taka tá undir at skipa, og
so er fløkja í, um ikki ein er, sum đugir
kvæðið væl, og sum hini vilja lata
ráða. Firr varð tað hildið firi skomm,
at ein kvæðaskipari legði ørindi hur-
tur úr edla stedgaði í dansi til at
minna seg á.
Jakob Jakobsen.