Bjarki - 14.08.1897, Blaðsíða 1

Eitt blað á viku minst. Árg.
3 kr. borgist fyir i. Júlí, (erlendis
4 kr. borgist fyrirfram).
Auglýsíngar io aur. línan; mikill
afsláttur ef oft er auglýst. Upp-
sögn skrifleg fyrir i. Okt. ;
II. ár. 33
Seyðisfirði, Laugardaginn 14. Agúst
1397
Bjarki. Vorir heiðruðu kaupendur muna að gjald-
dagi þcssa árs og 1896 var nú i. Júlí. Skrifa má and-
virðið inn í hverja verslun á landinu sem skiftir við
Austurland eða Khöfn og senda kvittanir til Sig kaupm.
Johanscns cða Eyjólfs ljósmyndara Jónssonar á Seyðisfirði.
A 1 þ i n g i
(nær til 24. Júlí),
Mestan áhuga, eftirtekt og jafnvel æsíng hefur vakið
stjórnarskrárbreytíng dr. Valtýs og æfi hennar og örlög. A
hverjum fundi, þegar rætt hefur verið um það mál, hafa
áheyrendakompurnar vcrið svo fullar að legið hcfur við
troðníngutn,
I nefndinni, sem getið var í Bjarkn, fór málið svo, að
nefndarmenn sameinuðu sig allir um nýtt frumv. nema
Dr. Valtýr, sem tók að vísu sitt frv. aftur en gerði þær
breytíngar við nýja frv. að það færðist á sama veg sem
hans var áður.
Hið nýja frv. nefndarinnar hljóðar svo:
1 .gr. í 1. gr. bætast við fyrri málslið greinarinnar þessi orð:
Lög þau og stjórnarathafnir, er snerta sjerstök málefni ís-
lands, skulu ckki borin upp í hinu danska ríkisráði eða lögð
undir atkvæði þcss.
2. §r* 2- Sr- orðist svo: Konúngur hefur hið æðsta vald yfir
öllum hinum sjerstaklegu málefnum íslands, með þcim takmörk-
unum, sem settar eru í stjórnarskrá þessari, og lætur ráðgjafa
fyrir ísland framkvæma það. Ráðgjafinn fyrir ísland má eigi
hafa önnur stjórnarstörf á hendi og verður að skilja og tala
íslenska túngu:
Hið æðsta vald innanlands á Islandi skal á ábyrgð ráðgjafans
feingið í hendur landshöfðíngja, sem konúngur skipar og hefur
aðsetur sitt á íslandi. Konúngur ákveður verksvið landshöfðíngja.
3- Br- 3- grein orðist svo: Ráðgjafinn ber ábyrgð á stjórnar-
athöfninni. Konúngur eða neðri deild alþíngis geta kært ráðgjaf-
ann fyrir embættisrekstur hans eftir þeim reglum, er nánar
verður skipað fyrir um með lögum.
4. gr. 1. liður 25. greinar orðist svo: Fyrir hvert rcglulegt
alþíngi, undir eins og það er saman komið, skal leggja frumvarp
til fjárlaga fyrir ísland fyrir tveggja ára fjárhags tímabilið, sem
í hönd fer. Með tekjunum má telja bæði hið fasta tillag og
aukatillagið, sem samkvæmt lögum ura hina stjórnarlegu stöðu
íslands í ríkinu 2. Jan. 1871, 5. gr. sbr. 6. gr., ergreití úr hinum
almer.na ríkissjóði til hinna sjerstakiegu gjalda islands, þó þannig
að greiða skuli fyrirfram af tillagi þessu útgjöldin til hinnar
æðstu innlendu stjórnar íslands, eins og þau verða ákveðin af
konúnginum.
5- gr- 34- gr. orðist svo: Ráðgjafinn fyrir ísland á, samkvæmt
embættisstöðu sinni, sæti á alþíngi, og á hann rjett á að taka
þátt í umræðunum eins oft og hann vill, en gæta verður hann
þíngskapa. Nú er sjúkdómur eða önnur slík forföll því til fyrir-
stöðu, að ráðgjafinn geti mætt á alþíngi, og má hann þá veita
manni umboð til þess að mæta þar á sína ábyrgð, en að öðrum
kosti mætir landshöfðínginn á ábyrgð ráðgjafans. Atkvæðisrjett
hefur ráðgjafinn, eða sá sem kemur í hans stað, því að eins, að
þeir sjeu jafnframt alþíngismenn.
6. gr. 2. ákvörðun um stundarsakir orðist svo: Þángað til
lög þau, er getið er um í 3. gr., koma út, skal hæsti rjettur
ríkisins dæma mál þau, er konúgur eða neðri deild alþíngis höfðar
á hendur ráðgjafanum fyrir ísland út af embættisfærslu hans,
eftir þeim málfærslureglum, sem gilda við tjeðan rjett.
Frá fregnritara Bjarka á þíngi er þetta síðast. (það er
byrjun á umr. um frv. nefndarinnar) 24. Júlí frh. i.umr.
Valtýr tók frv. sitt aftur, en B. Sv. tók það upp aft-
ur, og heimtaði frumvarpið borið undir atkvæði. Frv.
felt frá 2. umr. með 12 atkv. með nafnakalli. Þeir sem
greiddu atkv. gegn frv. voru: sjera Einar, Klemens, B. Sv.,
B. Sigfússon, sjera Eir. Gíslason, Guðjón, Halldór Daní-
elsson. 01. Briem, Pjetur Jónsson, Sighvatur, sjera Sig.
Gunnarsson, Skúli Thóroddsen. Hinir greiddu ekki atkv.
af ástæðum sem teknar voru gildar.
I’ví næst kom frv. nefndarinnar til umræðu. Fyrst tók
til máls Klemens Jónsson framsögum. og var innihald ræðu
hans þetta: Frumv. Valtýs eingin rjettarbót þegar
frá er dreigin sú uppgjöf sem í því felst. Þegar nú því
er hafnað liggja fyrir 3 vegir: I. Eendurskoðunin gamla,
2. að gera ekkert og 3. miðlun. Sá fyrsti ekki vænleg-
ur sökum vantandi fylgis, þó meiri hluta nefndarinnar væri
hann næst skapi. Miðlunarvegur lægi beint við þar sem
stjórnin væri þó ekki alveg ófáanleg til viðtals, og þá
lægi beinast við að taka upp till. Landsh. í brjefi til ráðg.
og halda sjer svo við þær einar. Þar væri grundvallar-
atriðið, að draga sjermál íslands frá ríkisráðinu og þess-
vegna væri grundvöllur fyrirliggjandi frumv. alt annar en
Valtýstrumvarpsins. (Leingra ekki komið).
Skemtifundur Múlsýslinga
á Egilsstöðum á Sunnud. var, varð eftir öllum vonum.
Hann var prýðilega sóttur bæði úr Hjeraði og Fjörðum og
var þar saman komið vel á þriðja hundrað manna og
kvenna á öllum aldri. (Við upphaf ræðuhaldanna voru
talin í hópnum tvö hundruð full, og var þá enn margt fólk
dreift víðsvegar um túnið.) Fyrirvari var svo skammur
að fundarboð komst ekki að hálfu gagni víða um sveitir.
Því mega þetta heita ágætar undirtektir og gefa góðar
vonir um framtíðina. Fólkið var ljett í hug og lángaði
til að skemta sjer, en tók þó með velvilja móti því litla
sem til skemtunar fjekst, af því allir vissu hve Iítið hafði
orðið undirbúið. Eitt var og sjerstaklega þakkarvert, og
það var, hve vel menn tóku þátt í þeim ófullkomnu
íjiróttatilraunum sem gerðar voru. Rosknu bændurnir og
prestarnir geingu þar jafnvel á undan með góðu eftir-
irdæmi og ljeku sjer með ýngra fólk’nu og æskulýðnum.
Þetta var ein gleðilegasta og ánægjusamasta sjónin á
Egilsstöðum. Haldið þið svo fram stefnunni Múlsýslíngar,
þá munuð þið »lifa leingi í landinu«.
I þetta sinn verður hjer hlaupið á hunda vaði yfir at-
burði dagsins. Fundinum var skift í tvent: ræðuhöld og
skemtanir. Fal nefndin Skafta ritstjóra að stýra ræðu-
höldunum og Sigurði Einarssyni að stýra skemtaninni á
eftir. Setti Skafti fundinn og afsakaði vanbúnað allan og
þakkaði Egilsstaða bónda hve vel og dreingilega honum
hafði íarist með viðtökurnar, þó alt hefði verið komið í
ótíma og eindaga. l’á súngu menn Islandskvæði, og flutti
fundarstjóri því næst lángt erindi og röggsamlegt fyrir
Islandi. l’á flutti sjcra Einar í Hofteigi góða tölu og
skipulega um fundahöld hjer framvegis, tóku margir undir