Bjarki - 01.07.1899, Blaðsíða 1

Eit.t biað á viku minst. Árg. 3 kr.
borgist fyrir 1. Júlí, (erlendis 4 kr.
borgist fyrirfram).
BJARKI
Auglýsingar 8 aura línan; mikill af-
sláttur et oft er auglýst. Uppsögn
skrifleg fyrir 1. Október.
IV. ár. 26
Seyðisfirði, Laugardaginn 1. Júli
Póstar.
-— »:« —
I. Júlí. Norðan- og sunnanpóstar fara.
9- — Vesta norðan fyrir land, um Epkifj, og utan.
9- — Norðanpóstur kemur.
9- Aukapóstar fara til Mjóafj. I-oðmfj og Borgarfj.
12. . Ceres frá útl. norður um allar hafnir til Rvíkur.
12. — Vopnafjarðarpóstur fer.
56. — Hólar á norðurleið.
21. — V kíngur frá úth, norður um til Sauðárkróks
2 6. — Víkingur frá Sauðárkr., suð- ur um firði og utan.
29. Hólar á suðurleið.
29. — Norðan- og sunr.anpóstar fara
31- Egill frá úti. til Eyafjarðar. — — ——
Af þingmálafundunum.
Stjórnarskrármálið.
Á þeim fjórum þíngniaiafundum
sem jeg hef vcrið hjer á nú, hef-
ur mest verið raitt um stjórnar-
skrármálið; það hefur því, eins og
vant er, tekið bróðurhlutann af
tímanum.
Stefnur hafa varía verið nefndar
í þvt' máli aðrar en Valtýska og
Benediska, nema hvað ýmsir hafa
iagt það tii, að Iáta málið hvíla sig
um stund eða lúka því á einhvern
viðunanlegan hátt.
Peir sem vildu láta málið bíða
hafa faert fram þœr ástæður, að
þetta þras væri ekki einúngis á-
rángurslaust, og sárleiðinlegt, held-
ur dræpi bað áhuga á öllum mái-
um öðrum.
Þessi skoðun hcfur mikið til síns
máls og hefði vei getað haft sín
áhrif á fundina og þíngið, hefði
ekki ýmsir formælendur herinar eftir
alt saman grcitt atkvæðí með Bene-
diskunni, sem þeir þó urðu að játa
að væri vísasti vegurinn til að
gera þrasið, tfmaspillinn og ósam-
iyndið sem allra lángvinnast.
Aftur á„ móti voru þeir menn
sjálfum sjer samkvæmir að öllu leiti
sem vildu fá cnda á málinu á hvern
sómasamlegan hátt sem auðið yrði,
ef ekki tækist að láta málið bíða.
Benedikts sinnar vörðu einkum
gáfum sínum og lærdómi til að finna
að frv fiá 97 og sýna hve lítil-
fjörlegt það væri. Benediskuna
sjálfa ncfndu þeir lítið ncma þeir
værn til ncyddir á cinhvern liátt
og var þá jafnan borið fram ágæli
hennar, en vt.rast að tala eitt o-rð
um það, hvernig við ættum að fara
að því að öðlast þau gæði.
Ræðurnar móti Valtýskunni voru
flestar leiðinleg og Ijeleg upptugga
af öðru skárra, setn aðrir höfðu
sagt áður og jeg man ekki eftir
neinni ræðu í þá átt, sem heil brú
væri í, nema tölum Olafs verslunar-
stjóra Davíðssonar á Vopnafirði.
Hann dró fram skarpt og glam-
ur_ °g gjálfurlaust öll aðalatriðin,
se.n færð hafa verið og færð verða
fram á móti stjórnartilboðinu frá
1897, og skal því snöggvast litið
á ástæður hans.
I fyrsta lagi kvaðst hann ekki
skilja að oss lægi svo mikið á að
hrapa að stjórnarskrárbreytíngu.
Ur því ræðumaðurinn fylgdi ein-
beitt frv. Ren þá þýða þessi til-
vitnuðu orð auðsjáanlega að hann
'iorfi ekki í, þó næsti mansaldur
gángi í rifrildið, og sje það ein-
lægur vilji Vropnfirðínga að skástu
kraftar pjóðarinnar vcrði að rifast
um þetta fram eftir næstu öldinni
í stað þess að hugsa um atvinnu-
vegi landsins og menníngu — ja,
þá er aungu til þcss að svara. Sum-
um öðrum hcfur þó fundist að við
vera orðnir nógu lángt aftur úr öll-
um þjóðunum í kríng um okkur
þó við gerum okkur ekki leik að
því, að hafa af okkur verk að ó-
þörfu.
Aftur á móti var sú tillaga Pjet-
urs Guðjohnsens mjög sanngjörn,
að við notuðum tækifærið ti! að fá
hlje á baráttunni undir eins og við
ættum kost á einhverju því, scm
talist gæti betra en það, sem við
hefðum nú. þó eklci væri það hrein
Benediska.
1 öðru lagi fann Olafur það að
Valtýskunni að ráðgj. feingi þá bctri
tíma en áour til að sinna oss, og
afskifti hans af málum okkar híng-
að til gcrðu slíkt ekki svo mjög
æskilegt. En hann þyrfti aðeins að
breyta erindisbrjefi landshöfðíngja
og þá gæti hann vasast í hverju
sem hann'vildi.
En mættum við spyrja: Hver get-
ur rneinað ráðgjafanum eins og nú
stendur að breyta erindfsbrefi lands-
höfðíngja og setja sjerstakan ráð-
gjafa fyrir Island — scm hvorki
beri ábyrgð á stjórninni nje hcld-
ur láti albíngi sjá sig og verði þvi
muti háskalegri en ráfðgjafi Valtýs-
fn.mvarpsins.
Væri ekki andstæðíngum stjórn-
artilboðsins gott að athuga þessa
mótbáru dálítið betur?
Þá er það, að ráðgjafinn sje
okkur hættulegur á þínginu; hann
hafi þar þegar fastan stjórnarfiokk,
og við sjeum pólitiskt óþroskaðir.
Norðmenn hafi því rjettilega lokað
ráðherra sína úti frá þíngsetu.
Rjett er nú það. Ef við eigum
að biðja forsjónina á annað borð
að vernda sakleysisástand okkar og
sjálfstæði með því, að láta okkur
aldrei sjá framan í ráðgjafa, þá verð-
um við líka að taka ráðgjafa
Bencdiskunnar með á reikninginn,
þvf háskaleg vcrkfæri gcta þeir
orðið í hendi ábyrgðarlausum lands-
stjóra, ssm danskur ráðgjafi getur
velt úr völdum hvcnær sem hann
þokar hænufet frá vegi stjórnarinnar.
Og auk þess er landsdómurinn mjiig
iitlu tryggari en ríkisdómur Dana,
sem þeir hafa ekki þorað að láta
dæma stjórnarskrárbrot ráðgjafa
sinna.
Auk þess þyrftum við líka nauð-
symlega að biðja um opinberun um
það, hvenær okkur væri óhæt.t að
díta framan í ráðgjafa, því þó Olafur
Davíðsson kunni einhvcrn tíma að
treysta okkur til þess, þá er ekki
víst að allir aðrir verði þá orðnir
svo hugaðir_sem hann.
Pá hafði þorsteinn Erlíngsson
sagt að friður feingist með Val-
týskunni, en það væri hæpið, því
varla myndu forvígismcnn Benedisk-
unnar leggja árar í bát.
I’að-er þó ekki vfst að friðurinn
verði svo skamniur Fimm ára friður
ætti að veta vís, því þcir þíng-
menn, sem samþykkja stjórnarskrár-
brcytínguna ciga þá enn að sitja á
tveim þíngum og ætti því að vera
innan handar að láta Bcnediskuna
ekki spilla tíma af þínginu að minsta
kosti.
Annars getur margt skipast á
5 árum. Það munu Vopnfirðíngar
hafa rcynt eins og aðrir.
Yms smáatriði tók Olafur Da-
víðsson fleiri til, svo sem það, að
rökrjett afleiðíng af kemvngu dr.
Valtj’s í Eimreiðinni værí sú, að
öll okkar lcggjöf kæmist undir rík-
isþíng Dana og eins kvað hann ráð-
gjafa ekki geta samið við þíngið
,nú, því lh væri þar nú ekki í um-
boði ráðgjafans heldur á eigin á-
byrgð.
1899
I Um hvorugt þessara atriða ætti
1 að vera þörf að fjölyrða hjer nje
anparsstaðar.
Þó mótbárur Olafs Davíðssonar
sje hvergi nærri eins bjargfastar
fyrir eins og þær geta verið áheyri-
legar á fundi, rólega og prýðilega
framfluttar, þá eru þetta þó einu
hækjurnar, sem Benediskan og Val-
týskumótstaðan hafa haltrað á í
vor hjer um Norðurmúlasýslu.
Eimreiðin.
Nýkomið V. ár 2. hcfti.
»Brot úr -sögu« eftir Guðmund
Friðjónsson. . 1 rauninni er þc-tta
hvorki saga nje brot úr sögu. Það
er lýrik frá upphafi til enda, óm-
andi vorljóð, laungunarljóð, ástar-
ljóð og harmljóð sem töfra og fánga
bæði með samræmi sínu -og and-
ræmi og ötal hljóðbreytíngum, mörg-
um svo hárfínum að mann stansar;
Guðmundurerundarlega hljóðnæmur:
I-Iann kann ótrúlcga mikið af scg-
um og saungum allra barna yorsjns,
alt frá þeyvindinum, sem hleypur á
undan hinum systkynunum og er
að leika sjer að því, að hrukka línið
hennar Góu gömlu — og upp að þess-
um »fiðruðu guðsböi'numt' eða eig-
inlega guðs barnabörnutb, sem sýngja
fegurst um miðnætursólína og fá
skammdegi-húngur og skotsár að
kvæðalaunum.
Um öll þessi s.yskyn sfn sýngur
Guðmundur fagurt og náttúrlega,
svngur í þeirra rómum, óg órímað
eins og þau.
Næst því sýngur hann um unn-
ustu sína, en nókkuð einglasaungs-
lega, svo að maðut nærri hálfkvíðir
fyrir að reka sigþar á sálminn: Eilíft
lífið er æskilegt, ekki neinn giftist
þá En fallegt er það nú samt hjá
Guðmundi. Einna tilkomuminst er
inngángsljóðið um leiði móður hans,
og þar fer einna lakast bæði á
samræminu og andræminu.
A þessum fáu blöðum er mesti
fjöldi af ágætum línum ’og findist
manni þó ennþá meira úm þær, ef
höf. hefði ekki skemt áhrif sumra
hinna bcstu með því að einkenna
þær. Slíkar línur þykir manni
Kicst gamanið að finna sjálfuro.
Petta er bcst í þessari Eimrcið.
f’á kcmur »1 ausaleiksbarniðc
nokkuð st'rskorið, eins og fleirí