Bjarki - 16.06.1900, Page 2

94
okkar um þetta sje jafngóð fyrir
þv(, hvort vissum útlendum tíma-
ritastjórum hafi tekist að fylgja henni
út í æsar eða ekki.
Mestur hlutinn af grein hans er
sem sje um þýðíngarHtil aukaatriði
f þessu máii.
Hann játar, að »ágætustu tfma-
rit« erlendis leggi kapp á að ræða
málefnin frá sem »ólíkustum sjónar-
miðum*. það er með öðrum orð-
Um, að þau tfmarit sem hann tel-
ur ágætust erlendis eru ekki ein-
skorðuð »stefnu«-rit. Og þó er
hann að halda vörn uppi fyrir stefnu-
festu tímaritanna »Rev. o. rev.«,
»Kringsjaa« og »Tilskueren.«
En vafalaust er það. að bæði
Steed og Tambs Lyche hafa verið
sömu skoðunar og við E. H. um
það, hvernig tímarit ættu að vera.
Stefnufcsta eða tstefnuleysi sjálfra
þeirra í lífinu kemur þvf ekkert við.
En vfst er það, að ekki hefur Steed
Verið talinn stefnufastur maður í
öllum málum, T. Lyche þekkir
víst hvorugur okkar af öðru en
»Kringsjaa«. Maðurinn var hvorki
frumlegur nje mikilhæfur rithöfund-
ur. En hann hafði lag á að gefa
út tímarit, sem náð hefur mikilli
hylli og alment er talið hafa haft
töluverð áhrif í Noregi, af því það
veitti inn í landið nýjum, útlendum
mentastraumum. En E. H. er
fyrsti maðurinn sem jeg hef heyrt
telja »Kringsjaa« »mjög svo ákveð-
ið» stefnurit. Það er einmitt stefnu-
leysið sem Norðmönnum hefur þótt
einkcnna það tímarit og þar í landi
hafa ýmsir fundið því það til for-
áttu.
Bókmentaþættirnir í »Tilskuercn«
segir E. H. að gefi því tfmariti
stefnu og eru það undarlega öfug
ummæli, þar sem tveir helstu bók-
mentafræðíngar Dana, sem þó vitan-
lega hafa í verulegum atriðum mis-
munandi skoðanir á þeim bókmenta-
stefnum sem nú eru vakandi í
Danmörk, G. Brandes og V. Vedel,
rita um bókmentir nær því í hverju
hefti. Og ritdómar birtast þar
einnig iðulega eftit aðra rnenn.
I’ótt umræður fari þar ekki fram
um ritdóma Vedels, þá er það að
líkindum ekki afþví, að ritið mundi
ncita þeim viðtöku, væru þeir frá
merkum rithöfundi, t. d. G. Brand-
es, heldur af því, að ritdómar eru
sjaldan gerðir að deiluefni.
Niðurl.
Á ferð.
23. Maí til 13. Júní.
Eyjafjörður: Tíðarfar hefur
Verið hið sama á Eyjafirði eins og
á Austfjörðum nú í vor. Ostöðug
tíð, snjór og kuldi þángað til 24.
f. m. að um skifti til bestu sum-
arblfðu. Nú er grastíð hin besta
og tún orðin eins og fagurgrænar
flauelsbætur á gráu »búkskins«-fati.
Fiskiafli hefur því nær einginn
verið á báta fyr en 5. þ. m. Nokkru
fyr höfðu Olafsfirðíngar aflað tölu-
vert og fiskiskip Eyfirðínga hafa
aflað vel; sömuleiðis gekk hákarla-
veiðin með betra móti, hæðst á 4.
hndr. tunn. lifrar á skip síðan 14.
April. Eitt hákarlaskipið, »Hrfs-
eyjan«, kom nýlega inn með 155
tn. lifrar og gekk til þeirrar veiðar
als hálfsmánaðartími. í’að kvað
gera um 120—130 kr. í hlut. —
Fyrirdrátt stunda Eyfirðíngar (Ak-
ureyríngar) mjög mikið en lftið
hefur aflast þar nú á þann hátt,
nema einn sólarhríng er síld aflað-
ist þar töluverð. Annars hefur
sfld ekki aflast þar f vor nema á
óverulegum reitíngi og nú var þar
síldarlaust.
5. þ. m. feingu Svarfdælíngar
hlaðafla í fyrsta sinn á vorinu. Var
þá fiskigánga komin þar alt í einu
svo stórkostleg, að menn muna
vart eftir annari eins. Bátarnir
komu sökkhlaðnir í land, sumir
með seilar á eftir, aðrir með kipp-
að og afhausað og alt var þetta
rigaþorskur svo stór, að elstu menn
muna eigi eftir öðrum eins. Eftir
verði sem verið hefur á blautfiski
feingu Svarfdælíngar og Ólafsfirð-
íngar fyrstu afladagana, hluti er
gerðu frá 9 til 15 kr. og jafnvel
22. 37 fiska hlutur á einum bát
var álitinn að gera 16 kr. Enn
cr ekkert verð ákveðið á fiski þar.
Lítilsháttar reitíngur af sfld aflað-
ist í Sv.dal um Hvítasunnuhátíðina
og nokkuð kvað vcra þar af síld
á íshúsinu, en annars óttuðust
menn mjög beituleysi.
A Akureyrarspítala lágu nú 15
sjúklíngar, auk þess hafði læknir-
inn þar, Guðm. Hannesson, margra
sjúklínga að gæta, bæði í bænum
og í grendinni. Alment heilsufar
var þó talið í góðu lagi. Inflúensan
var um garð geingin, en hafði víða
haft óþægileg og ill eftirköst, sjer-
staklega þar sem veikbygðir áttu í
hlut. Þó varð hún ekki mörgum
að bana. í Svarfaðardal dóu úr
henni 5 mcnn á efra aldri. Þar í
dalnum eru um 100 bæir og um
iooo mans. Sveit þessi er ein
hin fegursta af bygðum Islands og
hefur tekið talsverðum framförum
í síðustu 10 ár, bæði hvað snertir
húsabyggíngar, jarðabætur og brúa-
gjörðir. Bindindismálefnið hefur og
eignast þar allmarga stuðníngs-
menn. Svarfdælir hafa orð á sjer
fyrir gestrisni, greiðasemi og frá-
bæra meðferð á skepnum; þó hafa
þeir orðið fyrir því óláni, að fjár-
kláðinn hefur þreyngt sjer þar inn
á allmarga bæi.
A Hálsi í Sv.dal drápust nýlega
2 kýr, önnur á bás en hin í haga,
af völdum eitraðrar húðar. Slys
þetta var álitið þannig tilkomið,
að maður sá er tók hey handa
kúnum, gckk um heyið á skóm úr
húðinni. Kýrnar drápust mjög
snögglega og voru brendar upp
með húð og hári. Bóndinn á Hálsi,
Jón Jónsson, hafði af sömu atvik-
um feingið spillfngu f andíitið og
var þegar fluttur til Sigurðar læknis
Hjörleifssonar. Hvernig honum
reiddi af hefur enn ekki. frjetst.
Haldóra Sigurðardóttir, fóstur-
dóttir sjera Jónasar á Hrafnagili,
var þann 7. þ. m. á ferð ofan á
Akureyri, fjekk snögglega slag, var
flutt heim meðvitundarlaus, raknaði
aldrei við og dó degi síðar.
Um miðjan Maí síðl. dó Jón Þor-
kelsson bóndi á Svaðastöðum í
Skagafirði. Hafði hann að sögn
setið að drykkju að kvöldi dags
með kunníngja sínum, sofnað útaf
frá drykkjunni og ekki vaknað
framar til þessa lífs. Jón var ná-
lægt hálfáttræður og kvað hafa
verið maður mjög einkennilcgur,
gamail í anda og forníegur, að
aungu leyti fylgt með samtíð sinni
í háttum og siðvenjurr og algjör-
Iega neitað sjer um öll þægindi
lífsins, nema hann kvað hafa
verið hneigður fyrir vín og keyft
það óspart. T. d. er sagt að hann
hafi keyft og eytt 6—7 tunnum af
brennivíni sfðastliðinn vetur.
Jón bóndi mun hafa verið einn
hinn ríkasti maður á Islandi. Við
lát hans fundust eftir hann rúmar
fjórtán þúsundir í dönskum gull-
peníngum og sagt er að til muni
hafa vcrið að minsta kosti annað
eins í silfri, jaf'nvel áiitið af kunn-
ugum mönnum að hann muni hafa
átt um 60 þúsundir í peníngum.
Auk þess átti hann 30 — 36 þús.
kr. í útlánum, milli 10 og 20 jarð-
ir, um 200 sauðfjár og um 100
hross, eftir því sem fiann sjálfur
vissi best, en í innanstokksmunum
aðeins um 40 króna virði og er
það ljósasta dæmi einkennileika
hans í lifnaðarháttum.
Kostir Jóns voru: áreiðanlegieiki
f viðskiftum, einstok gestrisni og
greiðasemi í að lána út fje sitt
jafnvel vaxta- og tryggfngalaust.
Jón var aldrei við konu kenndur
og hafði sterka óbeit á öllu slíku,
enda dó hann ókvæntur og barn-
laus. Erfíngjar hans eru því fimm
eftirlifandi systkyni og börn hins
sjötta, sem var dáið á undan Jóni.
Vesturfarar hátt á þriðja
hundrað voru nú með Vestu á
lcið til Skothnds, mcst börn og
fólk á besta aldri.
Auðvitað unnum vjer þessu lólki
als góðs og óskum að það megi
öðlast sem mesta vellíðan í sínu
nýja heimkynni, en hitt dylst oss
eklci að sorglegri farm en þennan
og skaðlegri landinu getur ekkert
skip flutt út og má búast við að
það endi ekki vandræðalaust hvorki
til sjávar nje sveita ef vesturfara-
straumurinn fer nú að magnast aft-
ur og rífa með sjer börnin og ný-
uppkomna fólkið úr landinu.
Þegar nú spurt er um orsakirn-
ar til þessa mikla útflutníngs, þá
má víst gera ráð fyrir að svarið
verði sem fyr, að það sje alt agent-
unum að kenna og má vera að
sannleiks neisti sje í því, en meira
er það ekki. Hitt er aðalorsökin
að atvinna er hjer í mörgum grein-
um svo óstöðug og ólífvænleg að
hún heldur óánægjunni sfvakandi
Og lokkar menn til að leita annars.
Það dugar því lítið þó við heingd-
um alla vesturfaraagenta ef þíng og
þjóð halda áfram að eyða mestu
af kröftum sínum og tíma i stjórn-
arskrárstapp en láta alla atvinnu-
löggjöf gánga í flaustri og handa-
skolum og jafnvel spilla atvinnu-
vegunum f stað þess að bæta þá-
Löggjöfin á og að nokkru leyti þátt
í þvír hve tilfinnanlega oss skortir
fje til að vinna með, en mesta og
versta skuldín hvílir á þcim mönn-
um sem af skammsýni og öfund
reyna til að drepa öll þau fyrirtæki
sem líkleg gætu orðið til að veita
arðsama atvinnu og markað fyrir
ýmsar afurðir landsins.
Það eru þessir menn, fremur
öllu öðru, sem vjef eigum að gjalda
þakkirnar fyrir það,að við verðum að
horfa á eftir þessum farmi og öðr-
um slíkum út úr landinu
Lagarfljótsbrúín. Þær fregn-
ir hafa borist híngað frá Höín nú
með síðustu skipunum að Þórarinn
stórkaupmaður Túliníus ætli að
setja brúarefnið upp á Búðareyri
við Reyðarfjörð og láta aka því
mað hestum upp yfir Fagrada) í
sumar, eða eitthvað ■ áleiðis upp á
dalinn.
Orsökin til þess að hann hefur
hætt við að senda eínið upp á
Hjeraðssanda kvað vera sú, að hon-
um þyki lendíng þar óhæg og kostn-
aðarsöm eins og hún líka er. Yms-
ir geta þess þó til, að hin leiðin
muni verða hæpnari og kostnaðar-
samari, Og verður rcynslan að skera
úr þvf, enda kemur það herra Túli-
niusi einum við, sem tekið hefur
að sjer allan flutnínginn.
Hitt er vafalaust rjett ráðið að
láta aka efninu upp yfir Fagradal
að sumrinu þó það sje kostnaðar-