Bjarki - 16.02.1901, Blaðsíða 2

22
til sin taka opinberlega. Á dögum hennar
rótfestist hin þíngbundna konúngsstjórn í
Einglandi, en á dögum Victoríu drottníngar
nær hún mestri fullkomnun.
Þótt stjórn hinna þíngbundnu konúngsríkja
sjc auðvitað meir f höndum ráðaneytanna en
konúnganna, þá geta þó konúngarnir að sjálf-
sögðu haft þar mikil áhrif, ef þeir vilja. Og
Victoría drottníng vildi skilja hvert mál sjálf
áður hún gæfi nafn sitt til framkvæmda þvf,
Sem dæmi um það, að hún þoldi ekki að ráð-
gjafarnir geingu fram hjá sjer f stjórnarstörf-
unum, er viðureign hennar við Palmerston lá-
varð. Plann nennti ekki að ræða málin við
drottnfngu og tók upp þann sið, að leggja
þau ekki fyrir hana til undirskriftar fyr en á
síðustu stundu, þegar hann vissi að einginn
tfmi var eftir til yfirvegunar fyrir drottníngu.
Hún kærði þá Palmerston, sem var utanríkis-
málaráðgjafi, fyrir ráðaneytisforsetanum, og uf-
anríkismálaráðgjafinn varð að skuldbinda sig
til að koma upp frá því öðruvfsi fram við
drottnfnguna. En að hann yrði að víkja úr
sessi kom eingum til hugar, því meiri hluti
neðri málstO'funnar fylgdi honum að málum.
Eftir tillögum Beaconsfield’ lávarðar tók
Victorfa drottnfng upp í titil sinn »keisara-
drottníng af Indlandi.* Hann vildi láta titil-
inn bera einhvern vott um heimsveldi Breta.
Þegar Victoría kom til ríkis rjeðu Bretar %
bygðra eða byggilegra landa á hnettinum og
168 milljónum manna. Nú ráða þeir J/4 og
mannfjöldinn f öllu hinu breska ríki er 400
milljónir. Auk þessa hefur ríkið á dögum
Victoríu drottníngar tekið stórframförum í versl-
un og iðnaði og auðmagnið hefur margfaldast.
En yfir síðustu ríkisstjórnarár hennar slær Búa-
stríðið nokkrum skugga.
Eftir Viktoríu drottníngu hefnr tekið rfki á
Einglandi elsti sonur hennar. Hann er nú
sextugur að aldri og hefur í stað skírnarnafns
síns, Albert, tekið sjer nafnið Edward, eða
Játvarður VII.
24. f. m. fjekk hann titilinn »konúngur Bret-
lands hins mikla og írfands, keisari af Indiandi.«
En margt er enn eftir ógert áður hann hafi
fullkomlega tekið við konúngstigninni. Til þess
þarf lángan viðbúnað á Einglandi og fer allt
fram að sið miðaldanna. Victoría drottníng
var kölluð til konúngdóms 20. júní 1837, en
ekki krýnd fyr en rúmu ári síðar. f’egar prins-
inn af Wales tók móti konúngsnafninu hjelt
hann eftirfarandi ræðu:
»Aldrei hef jeg til ykkar talað f jafnsorg-
legum kríngumstæðum og nú. A mjer hvílir hin
sorgiega skylda að skýra ykkur frá láti drottn-
ingarinnar, minnar elskuðu móður. Mjer er
kunnugt um hluttöku ykkar og allrar þjóðar-
innar, jeg þori jafnvel að segja alls heimsins,
f hinum óbætanlega missi sem olrkur hefur nú
að höndum borið. Jeg þarf varla að taka það
fram, að jeg mun framvegis gera rr.jer allt far
um að feta í fótspor hennar. Og nú, þegar
jeg tekst á hendur það hlutverk, sem skyldan
leggur rrjer á herðar, er það fastur ásetníngur
minn að vera þíngbundinn stjórnari í orðsins
straungustu merkíngu, og til æfiloka vil jeg
vinna að vellíðan og framförum lands míns.
Jeg hef ákveðið að tika upp nafnið Edward,
sem sex af forgaungumönnum mínum hafa
borið. Æliun mín er þó ekki að Iítils-
virða með því nafnið Albert, sem jeg hef erft I
eftir minn sártsaknaða, mikla og vitra föður,
sem jeg ætla að almennt sje þekktur undir
nafninu Albert hinn góði, en jeg vil að hann
eigi það nafn einn. Að lokum vil jeg láta þá
von f Ijósi, að parlamentið og öll þjóðin vilji
styrkja mig til þess að fullnægja hinum þúngu
skyldum, sem hjeðan af hvíla á mjer og jeg
ætla að verja öllum kröftum fyrir, það sem
eftir er æfi minnar.«
Játvarður konúngur VII. var sem ríkiserfíngi
vel kynntur af þjóð sinni. Það er ságt um
hann, eins og móður hans, að ekkert sje bægt
um það að segja, hvort hann hallist fremur að
flokki Torya eða Wigga. Hann er fremur lít-
ill maður vexti og orðir.n töluvei/t feitur aú á
efri árum. Á ýngri árum var hann íþrótta-
maður mikill og gleðimaður, þótti jafnvel svall-
ari. Á síðari árum Vic.toríu drottníngar hefur
hann komið fram við flest hátíðleg tækifæri
fyrir hennar hönd og hefur sú framkoma hans
hvervetna aflað honum álits. Fyrir 38 árum
giftisfc hann Alexöndru prinsessu frá Danmörk,
dóttur Kristjáns konúngs IX. Elsti sonur
þeirra, hertoginn af York, hefur nú feingið tit-
ilinn »prins af Wales«.
Búar. Sagt er að hugir Einglendínga sjeu
nú farnir að snúast til friðar við Búa og stúngið
hefur verið upp á, að ráðaneytisforseta Canada
verði feinginn til að gera um málið. Orsö.kin
til þess er uppþot í ýmsum enskurn blöðum,
sem bera þær sakir á stjórnina, að hún hafi
svikið kjósendur við síðustu kosníngu, til þess
að afla sjer fyigis. Hún ljet þá svo sem Búa-
strfðið væri svo gott sem á enda kljáð, en
undir eins og kosníngar voru um garð geingnar
kom það í ljós að mikið vantaði á að enn sæi
fyrir endir ófriðarins. Stjórnin varð að kalla
þíngið sarrian og bað um stórar fjárveitíngar
til hernaðarins og kvað þjóðheiður Bretiands
liggja við, ef ekki feingist. Chamberlaia ólm-
aðist eins o.g Ijón meðan á kosníngunum stóð,
en Salisbury gaf sig þar lítið fram. Nú skella
einnig allar ákúrurnax á Chamberlain. Smá-
orustur standa enn í Suður-Afriku og viija for-
íngjar Búa fyrir eingan mun gefast upp. Sendi-
menn þrír, sem nýlega voru sendir úr Trans-
vaal til de Wets með þau erindi, a& han.n var
beðinn að gefast upp,. voru teknir Inöndum,
eftir boði hans. Tvo Ijet hann berja,, en þeir
voru, báðir Búar; hinn þriðja, sem var breskur
þegn, ljet hann skjóta.
Þegar Kitchener lávarður tilkynnti í Præ-
toríu að Játvarður VII. væri orðinn konúngur
Breta skýrði hann frá, að hann hcfði tekið
upp í titil sinn »æðsti stjórnandi Transwaals.«
Krúger gamli er nú á batavegi.
Kinðl. Þar virðist nú útlit fyrir að friðar-
samníngur fari að komast á. Þó er ekki út-
gert um það enn í hverja hegníng forgaungu-
menn uppreistarinnar skuli dæmast, ekki held-
ur, hve hátt gjald Kínverjar skuli inna afhönd-
um í stríðskostnað. Sagt er að það muni að
minsta kosti verða einn milliard og takist, í
samráði við bandaþjóðirnar, með tolli á inn-
fiuttum vörum. Sjerstakur samníngur var í
bruggi með Rússum og Kínverjum: Rússar
sleppa öllum skaðabótakröfum, en fá í þess
stað yfirráð yfir Liaotung-skaga um ótakmark-
að árabii; cnnfremur yfirráð yfir Manshurí-
járnbrautinnt. L.i-IIung-Ciiang cr veikur og
talað um, að hann leggi niður völdin.
Nordenskjöld hefur beðið sænsku stjórn-
ina um 35000 kr. fjárveítíngu tri suðurheim-
skautsfarar.
Fellibylur Og flóð, hið mesta sem kom-
ið hefur fyrir ( manna minnum, gerði stór-
tjón á vesturströnd Noregs, frá Kristjanssand
til Tromsö. 21. f. m. og fylgdu þrumur og
eidíngar svo miklar að þvíiíkt höfðu menn
aldrei fyr sjeð. Hafið flóði upp um götur bæ-
anna. Hús skip og málþræðir eyðilögðust.
Krtngum þrándheim var eldgángurimn svo mik-
ill í loftinu um nóttina, að oft var albjart. I
Lademoen kastaði heilum bát inn um glugga
á húsi og inn í stofu. Víða braut brimið
glugga. Daginn eftir var veðrið enn meira.
Á eyjunum Fröien og Titran, sem liggja útaf
Þrándheimsfirði lángt til hafs, urðu stórskaðar.
Flök af bátum og skipum bárust hvervetna að
ströndunum. Á Titran fórust 16 hús, á Haa-
vigen, þar skammt fyrir norðan, mörg hús, í
Mausund 10 hús. Vitar brotnuðu og eyði-
iögðust. Á Herö fórust 34 menn. Margt af
því sem farist hefur var óvátryggt og tapið er
gífurlegt. Stjórn og þíng gángast nú fyrir
opinberum samskotum til hjálpar þeim sem
skaðann hafa liðið.
GuII i Noregi. Blaðið »Verdens Gang»
flytur þessa fregn eftir ingeniör, sem unnið
hefur í fjöllunum f Tromsö amti f Noregi:
Verkstjórinn við einn námanna þar fann gull-
koxn í lækjarvatni sem hann hafði tekið upp í
glas og ætlaði að drekka. Hann. rannsakaði
þetta nánar og fjekk x/a gramm af skæru gulli
úr einu vatnsfati, sem hann fylti með sandi.
Enn er ekki opinberað, hvar þessi staður er,
nánar en svo, að hanc er í Tromsö amti, en
með vorinu verður tekið til óspiltra málanna
með. ransóknir á þessu.
Seyðisfirði 16. febrúar 1901.
Veðriá hefur enn verið hið bcsta, stöðugar stillus
með litLu frosti.
»Egil!« kom í fyrrakvöld fcrmdur af kolum til her-
skipanna. Hann hafði verið sex daga á leið frá
Einglandi.
Austri hefur enn feingið eitt flogið út úr niður-
jöfnunarmálinu. Pað kvað vera krónunjálgur sem
nú upp á síðkastið veldur þeim flogum, Til þess.
að almenníngur geti sjeð, hvert málshöfðunarefnið
var út úr svari meirihluta nefndarinnar, er hjet
birtur orðrjettur &á kafiinn sem kæran reis út úr:;
• Seyilisfjards Dampfiskettselskab —
hefur eftir skýrslu fiskiskipstjóranna sjálfra áxið 190»
fiskað um 260,000 fiska (stóra) sem ætti að vera í
peningum að minsta kosti nokkuð yfir iqo„ooo kn..
Þó tifkostnaður sje auðvitað nokkur, þá er hann þó,
með fjelagsins fáu og óclýru skipum — eins og kær-
andi bendir á — ekkL nei.tt gífurlegur og sist ber-
andi saman víð kostnaðinn við úthald hinna stóru,
skipa Garðars. Þá verður og að taka tillit til þess.
að fjelag þetta er sjálft framieiðandi og se.lur sjálft
vörur sínar á útlendum markaði og hefur þar á of-
an óefað hagnað at því að kaupa hásetahlutina með
ábatavæniegum kjörum. Tæp 4°joo á fjelagi þessu,
í útsvar viriúst því síst o.f hátt.«
Lagajúfistinn á Vestdalseyri samdi út af þessn
kæruskjal, sem hjer fylgir af
Eftirrit.
Meiri hfuti hiðurjöfnunarnefndar Seyðisfjarðrrkaup-
staðar, þeir herrar læknir Kristján Kristjánsson,
Árni sýsluskrifari Jóhannsson og Stefán 1. Sveins-
son, al'lir til hcimilis hjer á Seyðisfirði, hafa í svari
sínu 5. jant ar þ. á., upp á kæru fáktars Einars