Bjarki - 18.06.1904, Side 4

4
B JARKI.
hann fór ofan brekkuna aftur með fjelögum
sínum, allur ein blóðklessa og dauðuppgefinn
gekk hann upp og niður eins og smiðjubelg-
xir af mæði með prjá þrílita fána flaksandi á
Cxlinni. Hvern þremilinn kærði hann signú
nm Frakka! — Wojtek gekk við hlið hans all-
ur rifinn og tættur.
— Þú hefur sagt mjer fallega satt —
mælti Bartek við hann. — Þetta eru merglausir
veslingar. Þeir hafa klórað okkur báða svo-
lítíðj. eins og ketlingar, en það er líka allt og
sumt.
— Hver skyldi Iíka hafa haldið að þú
mundir snúast svona í því —svaraði Wojtek.
Hann hafði verið sjónarvottur að öllum af-
reksverkum Barteks og var nú farinn að horfa
á hann öðrum augum.
Og hver hafði ekki tekið eftir öllum
þeim afreksverkum ? Og allir liðsmenn tví-
iylkisins og flestir fyrirliðanna horfðu nú með
aðdáun á þessa risavöxnu hetju með stóru,
gulu kampana og glápangi augun. — Ólukk-
ans Pólverjinn! — sagði sjálfur hersirinn við
hann og tók náðulega í eyra hans, en Bartek
brosti ánægjuiega út undir eyru.
Þegar tvífylkið var komið ofan úr brekk-
unni, sýndi hersirinn ofurstanum Bartek, en
©furstinn sýndi sjálfum Steinmetz.
Hann leit á fánana, sagði að halda þeim
saman og virti svo Bartek fyrir sjer, þar sem
hann stóð teinrjettur frammi fyrir honum og
heilsaði með byssunni. Gamli hershöfðing-
inn kinkaði ánægjulega kolli og fer svo að
tala við ofurstann. Menn heyra greiniiega
að hann nefnir orðið undirforingi.
— Of heimskur, yðar afbragð! — svarar
hersirinn.
— Yið skulum vita — segir Steinmetz
og snýr hesti sínum til Barteks.
Bartek hafði ekki hugmynd um, að honum
hlotnáðist sá heiður sem nálega er óheyrður
í þýzka hernum, að herforingi gefi sig á tal við
óbreyttan liðsmann.
En bæði er það, að hans afbragð skildi
pólsku og átti ósköp hægt með þetta og svo
hafði líka þessi liðsmaður hertekið 3 fána og
2 fallbyssur.
— Plvaðan ertu? —spyr hershöfðinginn.
— Frá Pognembin — svarar Bartek.
— Gott — og heitir?
— Bartek Slowik.
— Menszh — segir hersirinn til skýringar.
— Mensj — jetur Bartek eftir.
— Yeistu hversvegna þú átt að berjast
'við Frakkana?
— Já, yðar afbragð.
— Segðu það þá!
Bartek fer að stama: „Af því . . . af
því . . .“ En þá duttu honum allt í einu í
hug skýringar Wojteks, og þær lætur hann
fjúka og hefur svo hraðan á sem hann getur
til þess að hershöfðinginn geti sjeð að það
stendur ekki í honum.
— Af því að þeir eru líka Þjóðverjar,
nema hvað þeir eru mörgum sinnum meira
illþýði.
Andlit gamla hershöfðingjans ætlaði að
fara að kipra sig saman, eins og hann láng-
aði til að skella upp úr. En hann sneri sjer
,að hersinum og mælti:
— Þjer höfðuð rjett að mæla.
En Bartek stendur enn þá kyr, tveim-
beinum og vel ánægður með sjálfau sig.
— Hver hefur unnið orustuna i dag?
spyr hershöfðinginn aftur.
— Það hef j e g gert, yðar afbragð, svar-
aði Bartek tafarlaust.
— Jæja, það er satt hjá þjer og hjerna
eru verðlaun fyrir.
Og Steinmetz gamli tekur þýzka járnkross-
inn, sem hjekk á hans eigin brjósti, beygði
sig niður að Bartek og festi hann á hann.
Af því vel lá á hershöfðinjganum, var ekki
nema sjálfsagt að ofurstinn, hersirinn ogkaf-
teinarnir væru í góðu skapi líka. Og þegar
hershöfðinginn er riðinn á burt, gefur ofurst-
inn Bartek 10 dali, hersirinn 5, o. s. frv.
Allir endurtaka þeir fyrir honum brosandi,
að hann hafi unnið orustuna og Bartek minn
er í sjöunda himni.
En það var kynlegt, að Wojtek var sá
eini sem ekki var verulega ánægður með
kappann.
Um kvöldið, þegar þeir sátu báðir við
varðeldinn og Barteks göfuga ásjóna var jafn-
greinilega úttroðin af pylsu og pylsan sjálf
af baunum, þá tók Wojtek til máls og var
daufur í dálkinn:
— Mikill skelfingar aulabárður ert þú
annars, Bertek!
— U —þvíþáþá? —sagði Bartek með fullan
gúlinn.
— Var það vit að segja sjálfum hershöfð-
ingjanum þetta, sem þú sagðir um Frakka?
— Já, en þetta sagðir þú mjer.
— Þú hefðir þó átt að íhuga það, að
hershöfðinginn og fyrirliðarnir eru sjálfir Þjóð-
verjar.
— Hvað kemur það því máli við?
Wojtek vissi ekki vel hvernig hann átti
að koma orðum að því . . . .
— Jú, sko til, því þó þeir sjeu Þjóðverj-
ar, þá er óþarfi samt að vera að segja það
svona upp í opið geðið á þeim . . .
— Það voru Frakkar sem jeg sagði að
væiu Þjóðverjar, en ekki þeir.
— Já, en úr því að............
Leingra komst Wojtek ekki. Hann ætl-
aði auðsjáanlega að segja eitthvað anriað, út-
lista fyrir Bartek að hann ætti ekki að tala
illa um Þjóðverja svo Þjóðverjar heyrðu, eða
því um líkt. En það stóð í honum.
V.
Nokkru síðar flutti hinn konunglegi
prússneski póstur eftirfylgjandi brjef til Pog-
nembin:
„Jesús Kristur og hans heilaga móðir
sjeu lofuð! Elskulega Magda mín! Hvernig
líður nú heima h'já þjer? Þú átt aðra æfina
í þinni hlýu sæng, en jeg, sem verð að berj-
ast í þessu voðastríði. Hjá afarstórum kast-
ala, er hjet Metz, var háð grimmileg orusta,
og jeg barði svo rækilega á Frökkum, að
bæði fótgaungu- og stórskota liðið undraðist
stórum. Og sjálfur hershöfðinginn undraðist
og sagði, að jeg hefði unnið orustuna og gaf
mjer kross fyrir. Bæði yfir- og undir-foringjar
bera nú mikla virðingu fyrir mjer og það
kemur varla fyrir að mjer sje gefið utan und-
ir framar. Svo hjeldurn við áfram og svo
stóð önnur orusta, en nú er jeg búinn að
gleyma hvað bærinn hjet, og þar barði jeg
líka á Frökkum og hertók fjórða fánann og
einurn fjarska fínum brynriddaraofursta lyfti
jeg úr söðlinum og gerði hann að fánga
mínum. En er hersveitir vorar verða heiin
sendar, hefir undirforinginn sagt, að jeg skyldi
skrifa „reklamasjón“ og verða kyr í hernum,
því að v:su er lítill tími til að sofa í stríði,
en aptur er hægt að fá nógan mat, og vín
er til allstaðar í þessu landi. Því fólkið er
efnað. í hvert skifti sem við höfum brent
hjer þorp, höfum við aldrei hlíft hvorki konum
nje börnum, og jeg ekki heldur. Kirkjur
höfum við Hka brennt, því fólkið er kaþólskt.
Við það tækifæri stikna ekki svo fáir. Nú
höldum við beint á móti keisaranum sjálfum
og þá verður lokið við stríðið. En gefðu nú
gætur að húsinu og Franek, því ef þú passar
ekki upp á, skal jeg slá gat á magann á þjer
svo þú sjáir að jeg er karl í krapinu. Svo
fel jeg þig guði.
Bartek Slowik“.
Bartek var auðsjáanlega farinn að kunna
vel við sig i stríðinu og skoða það eins og
hverja aðra iðn. Hann var búirm að fá ó-
bilandi traust á sjálfum sjer og gekk til or-
ustu eins og vanalegrar vinnu heima í Pog-
nembin. Efrir hverja orustu ringdi heiðurs-
peningum og krossum niður á brjóst hans,
og þó hann yrði ekki undirforingi, þá var hann
samt að allra áliti fyrir hinum öðrum óbrotnu
liðsmönnum. Hann var alltaf hlýðinn, eins
og fyr, og hugrekkið óbifanlegt eins og hjá
þeim mönnum sem aldrei taka neitt tillit til
hættunnar. Þetta hugrekki vai ekki komið
af hræðslu, eins og í fyrstunni, heldur var
það sprottið af sjálfstrausti hermannsins og
eins og komið upp í vana. Hann var líka
svo hrausturað einginn áreynsla fjekká hann,
hvorki gaungur nje hrakningar. Þó fjelagarn-
ir hnigi örmagna við hlið hans, sá aldrei á
honum. Hann hertist og breyttist smám-
saman í reglulegan prússneskan hermann,
sem altaf varð grimmari með æfingunni. Hon-
um var ekki orðið nóg að berja á Frökkum;
nú hataði hann þá líka. Aðrar skoðanir hans
breyttust líka. Hann varð hrifinn af hinum
rjetta hermannsanda og hafði blinda aðdáun
á öllum yfirboðurum.
í næsta brjefi skrifaði hann Mögdu:
„Wojtek var kubbaður i sundur í rniðju,
en sjáðu til, þetta er einmittþað sem menn kalla
stríð. Svo var hann nú líka hálfgerður þorp-
ari, því hann sagði að Frakkar væru Þjóð-
verjar, þar sem þeir eru þó Frakkar, en við
aftur á móti Þjóðverjar."
Magda gaf honum á baukinn eins og hún
gat og svaraði báðum brjefunum:
„Elskulegi Bartek minn! Þú sem ert
gefinn saman við mig fyrir hinu heilaga alt-
ari! Guð láti þjer hefnast fyrir! Þú ert
heiðinn hundur sjálfur, þegar þú hjálpar þess-
um óþjóðalýð til- að myrða kaþólska menn.
Skilur þú það ekki, að þessi skríll er lúters-
trúar, og þú, kaþólskur maðurinn, hjálpar þeim.
Þú villt hafa stríð, flakkarinn þinn, til þess
að þurfa ekki annað en fljúgnst á og drekka
og beita ójöfnuði við aðra. Þú getur kveykt-
í kirkjum en þarft ekki að fasta framar. Þú
ættir að steikjast í Helvíti, þegar þú þar of-