Bergmálið - 15.02.1900, Blaðsíða 2

BERGMÁLIÐ, FÍMTUDAGINN 15. FÉBEÚAE 1900.
GEFID UT AD GIMLI, MANITOBA
aPxaEasr'X'-eÆ i i,KE2;T,x'si«a:ia33'*cr
Eitstjóri (Editor): G. M. Thompson.
B usiness Manager: G. Tíiorsteinsson
r 1 ár .. $ 1,00
BERGMALIÐ kostar: ( 6 mán. ... $0,50
( 3 mán. $0,A>
Borgist fyriífram.
AUGlÝSINGAR: Smá auglýsingar
í eitt skifti 25 cents fyrir 1 þúml. dálks-
leiigdár, 50 cents mn mámtðinn A
stærri auglýsingar, eða auglýsingar um
engri tíma, afsláttur eft irsamningi.
Viðvíkjandi pöntun, afgreiðslu og
borgun á blaðinu, snúi menn sér til
G. Tiiorsteixssonak, Gimt.i.
Utanáskrift til ritstjórans er:
Editor Bergmálið,
r. O. Box 38,
Girtili, Man.
una, segja álit sitt og skoðun með
fullri einurð og sjálfstæði.
m m m
fei m a
Ég )æt liór þá staðar nuiníð. Það
hcfði mátt segja fléira þessu viðvíkj-
andi, en Bergmálið hefir ekki rú m
fyrir meir. Oskandi eftir, að þið
munið eftir litla Bergmálinu ykkar,
sem mun heimsækja ykkúr við og
við. Já, munið eftir að greiða því
andvirði sitt.
G. M. Th.
Um hirðing á
mj ólkurkúm.
Ég got ekki séð, eins og suinir af
okkar leiðandi mönnnm hafá haldiðj
fram, uð ai.of'nu blað-ins iiafi verið
breytt frá Lví fyrsta,' eða framko.iua i
blaðsius í ýmaiini rnálum liati ekki |
verið Samkvæm þvf, eem stúð í be «• i
bvóíim'. iig held að þessi'- menn j
hafi lilotið íið yfirikrn jiað í flyíir, nð
ruiustá kosti finn ég ekkert atriði í
því, 60m saijíii mái þnirra.
í fyrsta tölnbh ,.Bin.“ atendur:
„Bergmálið mun haldn skoðuunm sín-
nra fram með eiuurð og sjálfstæði.
Það er óþarft fyrir meim að kvíða
því, að það hangi svo fest afían í
vissum biöðum, mönmtni eða iiokk-
mn að gæti ekki sjálfstæðis síns“.
Ég get ckki séð, að blaðið bah
gert sig sekt í neiim atriði, seni sé
gagnsíætt þessavi grein. En þótt að
einliverhlöð, einhverjir menn, eða
eiuhverjir flokkar, hafi söuiu skoðun
á málefnum og blaðið, það «r ómögu-
logt l'yrir blaðstjóra að gera við, þeg-
íu' skoðun sú, sem haún heldur
frain, er sannfæríug hans. Ef blaðið
breytti út af þeirri stefnu sinni, væri
það búið að missa sjálfsíæði sitt.
Það er t. d. elckert sjálfstæði í
því fyrir blað, að vilja ekki kaim-
nstvjð aikvæmi sitt (dilku), þegar
„gaim-skíns-nói'U-skjáturi)ai“ em að
brekjast marklausar á meðal manua.
I slíku ínun Bargmálið ekki gera sig
sekt. Það hefir ofmikla óbeit áslíkri
aðferð. Það mun koma fram í birt-
í 36. tölubl. ,.Bm.“ II, árg. stond-
ur grein með fyrirsögniuni: Um bú-
skap Ný-ísland“ eftir S' Jóhannsson.
Þegar ég liafði lesið þessa grein, þótti
mér satt a9 segja, lýsingín á búskapn-
nni hjá okknr vera aorglega svört, en
híð veista oj, að húu skuli vera
■öan, og þó að heiðarlegár nndan-
tckuingar eigi sór stað, nnm ástandio
yfirieitt vor'a svipað því, sem arrein-
r.rliöfnndui'inii lýsir. Það loynir sér
nkld, að höfunduvinn er vel kunuug-
nr búskrtpai'-ántandinu í þessari bygð,
etida er hann líklega, svo að segja,
nppalinn hér. Hann segir okkur
hváð -ábóta vant sé og hvernig vór
getum hæ'tt búská'p.nn, ncfnilega
griparæktina, og ættum við að vera
houurn þakklátír fyrir og jafnframt
t'æra okkúr í nyt kenningur hans.
Ég ætla að fara fáoinum orðúm nán-
ara úti það efui, ekki af því, að ég
þykist færari að rita um það atriði
eu margir aðrir, sem ekki láta til sín
hoyra, því það er ongimi cfi, að
við eigum vel pennafæra menn á
meðal vor, som hafa gott vit á bú-
skap. Ég' ætla að fara örfáurn orð-
um úm fóðrið og hvernig fóðra skuli.
Ég ofast ekki um, að allír vílja
liafa iiem íliest og bezt gagn af kúm
sínum, en til þes.s þurfa þær að hafa
góða hirðingu nægiiegt og gott fóð-
ur. Fulloiðiiin gripnr þarf daglega
til víðurhnlds, só hann í géðum
hoídum, það fóðui, sein samsvarar að
vigt einum fimtugáSta parti af þj'JQgd
haus. Þessi fóður upphæð er miðuð
við gott hey, sem inniheldur nær-
ingarefni í réttum hlutföllum, 1 part
eggjahvítuefni á móti 5 pörtuni syk-
urefni, það er að segja, séu þessi
efni í því ástandi, að gripuvinn geti
haft þeirra not, og blóðið fengið
síu næringarefni þar frá.
Eu nú þurfum við að láta kýrnai
gjöra betur en að viðhalda sínum
eigin holdum. Yið verðum að láta
þær gefa okkur stóra og fallega
kálfá, mikla og góða mjðlk, og mikið
og gott smjör. Til þess nú að geta
búist við slíkum afurðum, verðum
við að gefa kúnum meira fóður en
þær þurfa til líkamsviðurhalds. Eegl-
an er því þessi, eftir að kýrin er
borin, þaif að auka fóður-gjöfina
jafnt, eins lengi og kýrin heldur
áfrani að græða sig. Þegar kýrin er
hætt að græða sig, þótt fóður-gjöfin
sé aukin, getur maður gengið að
því sem vísu, að maðuv hefir náð
hinu hinu rétta takmarki, hvað fóð-
urgjöfina snertir, og þarf þá að halda
hetmi jafnt áfram.
En mí keni'ii' til að athuga, hvort
fóðrið inniheldui' næringarefnin í
réttum hlutföilum, og hvort að gripn-
um veitist auðvelt að iuelta það, en
til þess þarf maður að þekkja hina
eínafræðislegu samsetningu fóðuisins.
Við skuliuu þa fyrst athvga, í hvaða
hlutföilum nærÍDgarefnin er'u, í því
fóðri, sem við almeut höfum til að
fóðra kýr oklcar á að vetvmum. Það
fóður sem við alment liöfum er hey,
og mest af því mýra- og llóa-hoy,
sem er mjög létt fóður fyrir mjólkur-
kýr; eftii því sem næst verður kom-
ist, munu næringar-efnin í því fóðvi
vera þanuig: 1 paitur eggjahvítu-
efni á máti 7—8 pörtum sykurefni.
Yið sjáum þá, oð slíkt fóður getur
ekki verið fullnægjandi fyrir mjóik-
urkýr, við þurfum því að bæta upp
slíkt fóður með öðrum bctri íóðnr-
tegundum, en til þoss að komást að
hinu rétta hváð fóðurblöndimina
snertir, þarf maður að vita í hvaða
hlutfölJum næringarófnin oru í hin-
um ýmsu fóðurtegundum, því eins
og að fröman ev sagt, þarf gott og
nærandi íóður fyrir mjólkurkýr að
innihiilda 1 purt eggjahvítuefni á
móti 5 pörtum sykurefui. 'i'il leið-
beiningar fyrir þá, or kynnu að vilja
víðhafa hina réttu fóðurblöudun fyrir
kýr síuar, set ég hér töttu, sem
sýnir í hvaða lilutföllum næringav-
ef'nin ern í nokkruui fóðurtegunduin.
Harðvellisliey 1
Mýrarhey.... 1
Korn-tegund. 1
Eófur........ 1
Krtrtöfiur... 1
Strá.......... 1
5-
7-
5-
5-
8-
-6
-8
-6
-7
-10
20—30
Af þessari Ijtlu töflu getur maður
séð, hvað mismunaudi féðurtegund-
irnar eru sem nærandi fóður, því
meira sem fóðrið inniheldur af eggja-
hvftuefni því betra er það og meltan-
legra.
Drykkjarvatnið getur maður talið
með fóðrinu, því það er mjög áríð-
audi að mjólkurkýr hafi nægilegt og
gott vatn, helst volgt eða fjósstaðið.
Væri gott þar sem brunnar eru nærri
fjósum, að höfa vatusrennn fiá brunn-
inuni inn í gegnum fjósvegginn, og
í fjósinu ætti að hafa tunnu fyrir
valnið, og ætti að fylla hana dægri
áður en vatnið værj brúlcað. Mjólk-
urkúm ætti að brynna ekki sjaldnar
on tvisvar á dag, en varast ætti að
brynna kúin iíti í köldn veðri á
vtítnim.
Salt er nauðsynlegt efni fyiirblóð.
íð og alla lík'amsparta, það ætti þvi
aldrei að gloyinast að gefa mjólkur-
kúm saít, l únsa daglegiv er nægileg
saltgjöf fyrir hverja kú, og æfcti
holst að láta þær sleikja það þurt, en
yarast að láta salfcið í drýkkjai'vatn-
ið, þv'í það er óeðljlegt f'yrii' gripimi
að drekka saltvatn.
Mjólkúrkúm skal geltð á regiuleg-
um tíma kvöld og morgna, ef þoim
er gefið seinna eiim daginn en aunan,
eykur það þoim óróa, þær liggja þá
aldrei með næoi og haf'a ekki reglu-
legan tíma t;l að jórtra f'óðrið, seui
er þeim nauðsynleg't svo þær geti
haft þess not. Sömuleiðis ætti að
mjólka á reglulegum tíma og engan
umgang að hafa um fjósið 5 til 6
kl. tíma úr deginum. Hvernig bozt
mundi að haga fjósbyggingunni rotla
ég ekki að segja noitt f þetta sinn,
en að eius goti þess, að við megum
ekki gleyma f.ð hafa glngga á fjós-
ummi.
Ari Guðmundson.
Eggjahvítu-
efni.
Sykut-
efni.
Flax 1 part 2
Baunir 1 )) 2
Ertui' 1 )> n
Rúg-úrsigti... 1 )) 3
Hveiti-úrsigti 1 )) 3k
Smárahey.... 1 )) 4—
pai'ta
S7AVA
Á1 þýðlegt mánaðarrit.
Eitstj. G. M. THOMPSON
Nýkoranai' Isleridinga.sögur til G
M. Thompsons :
(26) Fóstbiœðra saga...... $0.25
(27) Vígastyrs saga
ok Heiðárvíga 0.20