Ísland - 20.11.1897, Blaðsíða 3

ISLAND.
187
varlega að skríniau og krupu niður fyrir
framan það. Þegar Margrjet lyfti lokinu
lagði ilm á móti þeim, svo Elín sló lóf-
unum saman áður en hún leit ofan í skrín-
ið. Efst lá saman brotinn klútur og var
breiddur yfir allt sem var í skríninu;
Margrjet tók hann og lagði til liliðar; „nú
skaltu sjá“, hvíslaði hún og tók upp fín-
an, svartan silkiklút, sem auðsjeð var á,
að ekki var ætlaður handa karlmanni.
„Það er alveg eins og það væri ætlað ein-
hverri stúlku“, sagði Margrjet. „Hjer er
enn einn“, sagði hún; Elín snerti á hon-
um, gat ekki stillt sig um það, en þá
vildi Margrjet sjá hvernig þeir færu henni.
Elín varð niðurlút og færðist undan, en
það kom fyrir ekki. Margrjet braut klút-
ana aftur saman. „Nú skaltu sjá“, sagði
hún svo og tók upp nokkur silkiböud;
„allt saman eins og það sje handa ein-
hverri stúlku“, sagði Margrjet. Elín var
orðin blóðrjóð í andliti; brjóstið gekk upp
og niður, augun leituðu undan, enn ann-
ars stóð hún hreifingarlaus. „Hjer er enn
þá meira!“ Margrjet tók upp kjólefni,
ljómandi fallegt; — „það er fint“, sagði
hún og bar það upp á móti birtunni.
Margrjet bað Elínu að þreifa á því. Það
var ekki laust við að Elín væri skjálf-
hent, hún þreifaði á því, blóðið hljóp til
höfuðsins, hún ætlaði að snúa sjer undan,
en fannst hún ekki geta það. „Hann hef-
ur keyft eitthvað í hvert sinn, sem hann
hefur íarið í kaupstaðinn11, sagði Margrjet.
Elínu var nú allri lokið; hún Ijet augun
hvarfla frá einu til annars í skrinínu og
fór svo að lokum aftur að skoða kjólefn-
ið; en hún sá varla nokkuð af því, sem
hún skoðaði. En Margrjet hjelt áfram.
Að síðustu tók hún upp dálítinn pappírs-
stranga. Þær ráku eitt blaðið af öðru
utan af honum; forvitnin fjekk afturyfir-
höndina og Elín fór að ná sjer. Þetta
voru þá ofurlitlir skór. Aðra eins skó
höfðu þær aldrei sjeð, hvorug þeirra. Mar-
grjet skildi ekki hvernig farið væri að
búa annað eins til, Elín sagði ekki orð.
Margrjet vildi að hún skoðaði skóna, en
hún var svo feimin, að henni lá við að
gráta. Hana langaði til að tara, en hún
þorðiekkert að segja, hún var svo hrædd um
að Margrjet liti upp. En Margrjet var
öll með hugann á því, sem hún var að
gera. „Lítur það ekki út alveg eins og
hann hefði verið að kaupa þetta smásam-
an handa einhverri stúíku, sem hann ekki
hefur þorað að gefa það?“ sagði hún og
lagði það allt niður aftur, nákvæmlega
eins og það hafði áður legið; það var svo
að sjá, sem hún væri vön við þetta. „Nú
skulum við sjá hvað í handraðanum er“,
sagði hún og opnaði hann hægt og gæti-
iega, eins og hún byggist við, að þar væri
eitthvað fallegt að sjá. Þar lá dálítil
spenna og eftir breiddinni að dæma var
hún ætluð á mittisband; hana sýndi Mar-
grjet Elínu fyrst. Svo sýndi hún henni
tvo gullhringi, sem bundnir voru saman
og svo kom Elín auga á sálmabók í
flauelsbandi með silfurspennu, en þá hafði
hún sjeð nóg og sá heldur ekki neitt
framar, því hún sá nafnið sitt á silfur-
spennunni: „Elín Bárðardóttir". — j£ar-
grjet vildi láta hana skoða bókina; Elín
svaraði ekki, en Margrjet sá, að ofan á
silkið fjellu tár, eitt eftir annað og breidd-
ust út yfir bókarspjaldið. Þá lokaði Mar-
grjet handraðanum, sneri sjer við og tók
Elínu í fang sjer. Þær grjetu báðar og
bvorug sagði eitt orð.
Kjöttollur Norðmanna.
í 46. tbl. „Þjóðólfs" þ.á. er talað um
kjöttoll þann, er frændur vorir, Norðmenn,
hafa lagt á inuflutt kjöt til Noregs ný-
lega, og heldur blaðið ráðlegast — til þess
að ná sjer nokkuð niður á Norðmönnum
fyrir þetta bragð, sem íslendingar muni
hafa svo mikinn óhag af — að leggja toll
á innfluttann við frá Notegi til íslands,
eða þá að leggja drjúgan toll á útfluttar
afurðir hinna norsku hvalveiðamanna hjer
við land, og virðist ekki ónauðsynlegt, að
skoða það mál frá fleiri hliðum, áður en
því er hleypt inn á löggjafarþing lands-
ins, sem „Þjóðólfur“ fer þó fram á að verði
gert.
Að leggj a toll á timbur, sem flutt er frá
Noregi til íslands, er vonandi, að einginn
heilvita maður taki í mál, því það er einginn
efi á, að sá tollur muudi eingaungu lenda
á kaupendum og hann margfaldur, enda
væri sama að leggja toll á aðflutt timdur,
eins og ef farið væri að tolla matvöru og
helstu lífsnauðsynjar, — og að leggja toll
á norskan við eingaungu, en ekki sænsk-
an, sýnist eitthvað kuldalegt, enda mundi
Norðmönnum ekki verða vandræði úr því,
að láta sænskan skipstjóra með sænsku
flaggi flytja spíturnar, ef þeir vildu vera
lausir við þær.
Þar sem „Þjóðólfur11 talar um að leggja
drjúgan toll útfluttar vörur hinna norsku
hvalveiðara hjer við land, þá tekur ekki
betra við. Hvaða sanngirni mælir með
því, að hefna sín með háum tolli á 4 eða
5 mönnum, sem eru búsettir hjer á landi,
og sem gjalda hjer stórfje til Iandsþarfa, -
einungis af því, að Norðmenn leggja toll
á aðflutt kjöt heima hjá sjer og hvaðan
úr heimi, sem það kann að koma? Yera
má, að útflutt kjöt frá íslandi fari mest
til Noregs, en er ekki flutt þangað kjöt
frá fleiri löndum og er það ekki háð sömu
tollskyldu? Nei, Norðmenn hafa sannar-
lega ekki haft minnstu hugsun um að gera
íslandi neinD óhag með kjöttollinum, og
það væri sannarlega ranglátt að fara að
hefna sín á hvalveiðamönnum fyrir það;
enda hafa þeir feingið nægan toll á lýsi
og hvalskíði. Það er þá „Gúanó“-mjölið,
sem ekki er tollað, og væri þó nokkru
nær, að heldur væri lagður hár tollur á
ýmsan aðfluttan óþarfa, sem helst af öllu
ætti alls ekki að flytjast hingað til lands.
En það er eitt sem jeg vildi leiða í tal
í sambandi við aðflutnings-kjöttollinn hjá
Norðmönnum, og það er það, sem Dr.
Hjaltalín sál. stakk upp á einu sinni um
árið, að íslendingar Iegðu útflutningstoll á
allt kjöt og lifandi fje, sem flutt er hjeðan
af landi. Það yrði þó máske til þess, að
þeir af íslendingum, sem einhverja skepnu
eiga, færu að reyna að leggja sjer til
munns einhvern bita af öllu því kjöti,
sem flutt er frá landinu og oft fyrir lítið
verð, en minnka heldur kaup sín á óhollri
og stundum skemmdri fæðu, sem keyft er
dýrum dómum írá öðrum löndum. Að jeg
ekki tali um að kasta út hinni hollustu
og bestu kraftfæðu landsmanna, fyrir tóm-
an óþarfa og skaðlega hluti. Þeir menn,
sem beina kjötstraumnum braut út úr
landinu, vinna þjóð vorri meira til tjóus
og bölvunar en talið verði með tölum.
Auk þess að útflutningurinn á lifaudi fje
er nokkurs konar þrælasala, sem helst
ekki ætti að líðast án þungrar hegningar,
og ætti helst að aftakast með lögum.
ísland er ekki svo auðugt af góðii mat-
björg, að nein vandræði þurfi að vera með
að selja hjer það kjöt, sem eiustakir menn
geta misst frá heimilum sínum, ef rjett og
hyggilega er að farið, og getur flein ver-
ið gjaldgeingur eyrir fyrir það, en kram
og vínfaung. Það er heldur ekki ómögu
legt, að einmitt hinir norska hvalveiða-
menn hjer við land, kynnu að kaupa tals-
vert af íslensku sauðakjöti til hinna míklu
þarfa sinna, og mundu þeir allir til sam-
ans gera talsvert skarð í það sem út er
flutt, því það er alkunugt, að þeir flytja
hingað mikið kjöt frá öðrum löndum til
fæðu hinum mörgu verkamönnum sínum.
Með því kynni líka að verða komið í veg
fyrir þrælslega kvalameðferð á einhverri
skepnunni, sem lifandi er flutt frá íslandi
og sem ef til vill hefur eins næma þekk-
ingu á hvernig með sig er farið, eins og
þeír böðlar, sem hafa sína svipu yflr
henni.
22. október 1897.
Sighvatur Or. BorgfircHngur.
Aths. Margt af því sem sagt eríþess-
ari grein virðist uss rjett athuguð. Þó
getum vjer ekki skiiið í þeirri óbeit, sem
höf. hefur á útflutningi á lifandi fje úr
landinu. Hann líkir honum við þræla-
sölu og er ekkert á móti því; en þess ber
að gæta, að öll eign lifandi fjár er þá
þrælahald, og er fjársalan jafnt þrælasala,
hvort skepuurnar eru fluttar lifandi út úr
landinu og seldar, eða þær eru reknar í
kaupstaðinn og seldar þar. Þótt fje sje
flutt lifandi út, þarf eingin „kvalameðferð11
að vera á því, og er það algeingt um all-
an heim, að lifandi fje er flutt á skipum
milli landa. Og áður en íslendingar fara
að lögbanna þann flut'ing af brjóstgæð-
um, ættu þeir að venja sig á að fara bet-
ur með fjenað sinn, en þeir nú gera, að
minnsta kosti að hætta að fella hann ár-
lega hjer heima úr hor og hungri.
Bitstj.
Volta-krossinn.
Eftir að jeg með grein minni í blöðun-
um fyrir stuttu síðan hafði aðvarað al-
menning um að láta ginnast af „Yolta-
krossinum“ hefi jeg sjeð í dönsku tíma-
riti, „Arkiv for Farmaci og Kemi“, svo-
hljóðandi grein: „Yfir-lögreglustjórinn í
Berlínarborg hefur 25. ágúst þ.á. sent öll-
um lyfsölum Berlínarborgar umburðarbrjef,
þar sem hann bannar að þeir selji „Prof.
Heskjers Voltakross“, sem sje búinn til
„til þess að svíkja mennu. Sje þessa eigi
gætt, varðar það 300 marka sekt“ (270
kr.).
Óskandi væri, að vjer hefðum lög, sem
bönnuðu, að nokkur hefði „Voltakossinn“
á boðstólum — þetta argasta „humbug“,
sem nokkru sinni hefur flust hingað til
landsins.
18. | 11.—97.
J. Jónassen.
Frá fjallatindum
til fiskimiða.
Úr Ólafsvík er skrifað 31. f. m.: „Nú er íshús
hjer albúið og vantar ekkert í það nema ísinn;
en hann eigum við vissan pegar frostin koma, pví
við höfum gert útbúnað til ístöku, sem við vænt-
um að lánist. Síldin er hjer enn, og lítur út fyr-
ir að Ólafsvík ætli að verða ein hin álitlegasta
síldarveiðistöð, ef rækt yrði lögð við þá veiði.
Aðalfund sinn hjelt ísfjelagið á sunnudaginn var.
í því eru 52 menn. Þar voru samþykkt lög fyrir
fjelagið og kosin stjórn: Einar Markússon versl-
unarstjóri formaður, en meðstjórnendur Benedikt
Þ. Gröndal og Pjetur borgari Þórðarson11.
í „Þjóðviljanum11 er skýrt frá því, að í apríl-
mán. síðastl. stofnuðu nokkrir burtfarnir og burt-
farandi lærisveinar Ólafsdalsskólans fjelag eitt, er
þeir nefndu „Fram“.
Tilgangur þessa fjelags er: að styðja að fram-
förum landbúnaðarins, og í því skyni Btofnar fje-
lagið sjóð, sem heita skal „styrktarsjóður hins ís-
lenska landbúuaðar“. Sjóður þessi er stofnaður
þannig, að hver fjelagsmaður greiðir í árstillag 5
kr., sem borgast eiga til gjaldkera fjelagsins fyrir
1. nóv. ár hvert; sjóðurinn skal svo standa á vöxt-
um í 10 ár, án þess að hann sje skertur á nokkurn
hátt, og i þessi 10 ár greiðir hver fjelagsmaður
hið umgetna árstillag.
í stjórn fjelagsins eru 4 menn: formaður, vara-
form., gjaldkeri og varagjaldkeri, og skulu það
vera hinir sömu menn yfir þennan ákveðna tíma,
nema andlát eða aðrar gildandi ástæður banni, og
skal þá strax kjósa (brjeflega) aðra í þeirra stað.
Að þessum 10 árum liðnum heldur fjelagið fund
með sjer til að ræða um, hvernig verja skal fje
sjóðsins á sem hagkvæmastan hátt, landbúnaðinum
til eflingar. J.teglur fjelagsins, — sem innan skamms
verða prentaðar og sendar hverjum þeim, sem
ganga vilja i fjelagið, eiga að gilda í þessi 10 ár,
en á fundinum verður svo rætt um fyrirkomulag
fjelagsins framvegis; einnig er til ætlast, að fje-
lagsmenn skýri þá frá ýmsu, er þeir eru búnir
að afla sjer þekkingar og reynslu á, sem að land-
búnaðinum lýtur.
Samkvæmt reglum fjelagsins er svo til ætlast,
að ekki verði aðrir en búfræðingar i fjelagi þessu,
en fúslega þiggur fjelagið aðstoð allra góðra manna,
sem kynnu að vilja styrkja það með því að leggja
dálitið í sjöðínn, þvi undir fjármagni hans er þrótt-
ur og framkvæmd fjelagsins komín.
Þetta eru helstu upplýsingarnar, sem gefnar
eru í blaðinu um stofnun fjelagsins. Þá er þar
skorað á búfræðinga alla að ganga í fjelagið og
styrkja það. Formaður fjelagsins er Jón Jónatans-
son á Mýrum í Dýrafirði, en gjaldkeri Jón búfræð-
ingur Finnbogason á Svínanesi i Múlahreppi i
Barðastrandarsýslu.
Góður afli kvað nú vera á Eyrarbakka, 30—60
í hlut.
Magnús Gunnarsson, sem fylgdi sjera Bjarna á
Útskálum austur, kom suður hingað aftur snemma
i vikunni. Sjera Bjarni var veikur og naumast
ferðafær, en viidi fyrír hvern mun komast austur
sem fyrst til að hrinda af sjer þeim grun, sem á
honum liggur um póstþjófnaðinn.
Öskufallið, sem um er getið í síðasta blaði, seg-
ir Magnús að verið hafi miklu meira austur í
Skaftafellssýslum en vestar, og þvi meira sem aust-
ar dregur. Daginn, sem öskufallsins varð vart
segír hann, að vindur haíi þar staðið af hafi.
Eins og kunnugt er, hefur ástandið hjer að
sunnanverðu við Faxaflóann verið mjög bágborið
siðastliðin ár. Þó hefur Bessastaðabreppur á Álfta-
nesi verið langverst staddur. Nú í haust hefur
hann sagt sig á sýsiuna og beðið um 1700 kr.
styrk; 500 kr. eru þegar veittar, en á þann hátt,
að fjeð er lagt fram til vegagjörðar á sýsiuvegi og
skal leggja nýjan veg úr Hafnarfjarðarhrauni og
út á Álftanesið, en fátæklingum úr Bessastaða-
hreppi er veitt atvinna við vegagerðina og fram-
lagið úr sýslusjóði borgað þeim sem kaupgjald. En
nefnd hefur verið skipuð til að rannsaka ástandið
I hreppnum og dæma um, hvort þörf sie á að veita
honum hærri styrk af sýslusjóði.
Um „Keflavíkur-hneyxlið", sem svo hefur verið
nefnt, er enn mikið talað. Sómamenn þar syðra una
því illa, að vera kallaðir „landráðamenn“ og þar
fram eftir götunum, enda hefur það aldrei þótt
neinn hefðar-titill. Þeir hafa nú kraflst þess, að
rannsókn væri hafin í málinu til þess að fá ámæl-
inu hrundið. Ekki hefur þó sú ranusókn enn farið
fram, enda verður ekki sjeð, að neitt geti hafst
upp úr þeim málarekstri. Sjeu þeir sýknir saka,
hlýtur rannsóknín að enda svo, að ekkert sannast
upp á þá, en þar með eru eingar sannanlr færðar
fyrir sýkn þeirra. Eini árangurinn, sem hugsan-
legur er af þeim málarekstri, er sá, að hinn seki
fyndist, ef hann er til, og hinir, sem saklausir eru,
væru þá lausir við allan grun. En þá eru það
Keflvíkingar sjálfir, sem ættu að finna sökudólginn
og benda á hann. En ekki er þess getið, að þeir
hafi gert nokkuð í þá átt. Annars lægi beinast
við fyrir þá, að bera af sjer ámæli Heimdelliuga í
blöðunum.