Nýja öldin - 04.06.1898, Blaðsíða 4

192
og stjórn gífurleg eftirlaunalög til
allra, er til vopna höfðu verið kvadd-
ir í borgarastyrjöldinni. Nú eftir
þriðjung aldar njóta margfalt fleiri
menn eftirlauna af þessu tilefni,
heldur en fyrst eftir stríðið, enda eru
lögin svo gerð, að urmull manna,
sem engan rétt hefði átt til eftir-
launa, hefir getað náð þeim með
prettum. Nú nema, að mig minnir,
árleg útgjöld landssjóðs til eftirlauna
af þessu tilefni um 150—160 milí-
ónum dollara á ári.
Með þessu tókst samveldisflokn-
um tvent: han'n náði fylgi alls há-
vaðans af þeim þúsundum manna,
sem njóta þessara eftirlauna, og
ættmenna og vina þeirra, og honum
tókst að gera þá þurð í landssjóði,
að tekjur hafa ekki við gjöldum
hrokkið. Auk þess fasttrygði hann
sér áfram fylgi verndarnjóta. —• En
af því að mikið var í sjóði, har ekki
á fjárþurðinni meðan Harrison var við
völd, og urðu þvf sérveldismenn of-
an á og Cleveland komst að aftur
(1892). Sérveldismenn gerðu þá
ný toll-lög, er lækkuðu dálítið toll-
ana, en tekjuskattslög þeirra, er
hæta áttu upp nokkuð tolltekjurírn-
unina með því að leggja vaxandi
tekjuskatt á atvinnurekendur, vóru
lýst ógild (stjórnarskrá gagnstæð)
af hæstarétti.
Nú var jafnframt verzlunaróár í
landinu, og afleiðingin varð, að lands-
sjóður Bandaríkja safnaði skuldum,
þótt friðartímar væru. Þetta vóru
menn óánægðir með, og samveldis-
menn komust að völdum við kosn-
ingarnar 1896. Þeir hækkuðu tolla
á ný. En það tjáði ekki, því að
tollatekjurnar mínkuðu heldur en
hitt. Almenningur kennir ávalt stjórn
þeiri, sem við er, um öll sín mein
og nú sýndi reynslan að ekki batn-
aði ástandið i landinu (atvinnuleysi
o. fl.) við það þótt samveldismenn
kæmust að. Þeir sáu því fyrir, að
þó að úr rættist bágindum í landinu,
þá væri fylgi verndarnjóta stopult
til frambúðar. Eftirlaunamennirnir
deyja út smátt og smátt, og þá
batnar hagur landsjóðs, og þá fer
fólk að heimta tolllækkanir á ný.
En á eftirlaunum eru engir í banda-
rikjunum, nema þeir sem í styrjöld
hafa verið og þeirra skuldalið. Því
var þörf á að sjá um, að eftirlauna-
byrgðin lækkaði ekki, öllu fremur
hækkaði.
Til þess var styrjöld beinasti veg-
urinn.
Og svo lagði McKinley í stríð við
Spánverja. Nú er útlit fyrir að
munum aukist eftirlaunabyrgði lands-
.sjóðs, auk þess sem landið hefir
orðið að taka stórlán til stríðsins,
sem Spánn getur aldrei endurgoldið.
Svo er þá gott útlit fyrir, að hægt
sé að viðhalda verndartollunum um
langa tíð — því landssjóður þarfn-
ast þeirra. Og meðan þetta endist,
á meðan inunu milíóna-eigendurnir,
sem tollverndar njóta, punga út í
mútusjóð samveldismanna við hverj-
ar kosningar.
Við þetta má enn bæta því, að auð-
menn í Bandaríkjunum áttu stóreignir
á Cúba og mestöll verzlun Cúba er við
Bandaríkin. Þar eru þvi nógir, sem
hafa hag af að Cúba losni undan Spáni
og spánskum toll-ókjörum. Þessir
menn eru það, sem hafa kostað alla
uppreisnina frá fyrsta.
Þannig eru in göfugu og hreinu
siðferðisrök, sem hafa knúið McKinley
út í strið í nafni mannúðar og frelsis.
.7. Ó.
Landshornanna á milli.
— Engan ís varð „Vesta“ vör við
neinstaðar. — Blíðviðri á norðurlandi
og austurlandi.
— Sýslunefnd Norðmýlinga er á-
hyggjusöm og fjörug. Hún veitir 2000
kr. til spitalans á Seyðisfirði, og býðst
til að leggja 10,000 kr. til ritsíma-
lagningar yfir land, ef síminn verði
lagður á land eystra. — Tvo menn
styrkir hún og til Björgvinarfarar á
sýninguna. — Austfirðingar eiga
hæga leið nú til Björgvinar, enda
fóru þaðan 4 á sýninguna: Pétur
Guðjóhnsen af Vopnaf., séra Björn
Þorl. á Dvergasteini, Skafti ritstjóri
og lngibjörg dótttir hans.
— Þorskafli og hákarlsafli góður
á Seyðisfirði, N. M., er aflalítið við
Inn-Djúpið á ísafirði.
Ur höfuðstaðnum
og grendinni.
— Veður. A aðfangadag Hvíta-
sunnu snjóaði hér svo að gránaði
í sjó niður; áttin var suðvestan.
Flestir bölvuðu sumarveðrinu; en
hygginn maður einn fagnaði því;
kvað góðs vita, því að snjókoma af
svona suðlægri átt hlyti að stafa af
ís, og væri þetta vottur þess að ís-
inn i hafinu milli Grænlands og ís-
ands væri nú kominn suður á mótsl
við Hvarf á Grænlandi. — Síðan
gekk í norðanátt, ekki snarpa þó
fyrst, en heldur kalsasama. En að-
faranótt Eöstudags gekk hann upp í
ofsalegt norðanrok og heldur því enn.
—- Afli mun vera allgóður hér
fyrir nú, ef gæfi. Einn Skugghverf-
ingur aflaði svo síðast er hann réri,
að hann varð að afhausa. — Síld-
ganga kom hér í vikunni inn á höfn.
— „Það borgar sig að auglýsa í
N. 0.“, sagði hússtjórnarskólamær
við oss; hún týndi einum gleraugum
í fyrri viku, auglýsti þau í N. Ö.
síðasta Ijaugardag; henni var skilað
tvennum gleraugum aftur, öðrum á
Laugardag, hinum á Hvítasunnudag,
báðum svo líkum, að hún ætlaði
varla að þekkja hvor vóru hennar.
— Vesta kom frá útlöndum vestan
um land á 2. í Hvítasunnu. Með
henni frá útl. tveir landar: Lárus
Jóhannesson prédikari og annar frá
Utah. Ýmsir innlendir ferðamenn:
Jón Hjaltalín skólastj., séra Ríkað-
ur Torfason, Lárus Bjarnason sýslu-
maður, Húsfreyja Arna kaupmanns
Jónssonar á Isafirði, ekkja Jóh. Ó-
lafssonar sýslumanns o. fl. o. fl.,
alls um eða yfir 60 mannns.
— Landveg kom að norðan fyrir
hátið hr. W. H. Paulson Vestur-
heimsboði. Eer út nú með „Lauru“.
-- Landveg kom og að norðan i
vikunni Halldór kennari Briem.
Baðhúsfélagið er nú sálað;
baðáhöldin seld við uppboð á dög-
unum fyrir 350 kr.
— Sjósleðinn (,,Hjálmar“) kom
frá útlöndum á Miðkud. eftir vel
hálfrar þriðju viku ferð frá Málmey.
Með honum kom dýralækninganemi
Sveinn Hallgrímsson. Sleðinn ók
austur næsta dag og með honum
guðfræðisnemi Pétur Þorsteinsson
frá Eydölum.
— Þorsteinn ritstj. Gíslason hefir
legið í lamasessi í 3 vikur með
brákaðan fót og bólgna hönd. Hest-
ur fældist og datt með hann. Hann
er nú kominn á fætur innan húss.
— Læsknisvottorð sáum vér fyrir
því á Þriðjudag, að einhver lasleiki
þjáði ritstj. „Þjóðólfs“. Ekki hefir þó
kveisa sú verið í ritsnildar-líffærinu
né prúðmennskunni, sem betur fór,
að því er ráða má af „Þjóð.“ i gær;
þar er alt „við þetta gamla“.
— Tvede lyfsala var varla hugað
líf á Þriðjudagskveldið, en síðan hefir
brugðið til bata, og eru læknar nú
vougóðir um hann.
—, Thos. Patterson er settur til
bráðabirgða enskur konsúll.
Ollum J/eim sem sýndu okkur lilut-
tekning i sorg okkar við missi sonar
okkar Jóns Vidalíns, flytjum við hlýa
J/okk.
Landakoti, Reykjavík.
Kristín Jakobsson. Jón Jakobsson.
I. 0. G. T. stiík. „Verðaiidi**
nr. 9, heldur fundi sína á hverju
Þriðjudagskvöldi, kl. 8l/a til 31. á-
gúst þessa árs.
Koral-armband
inn að Laugarnesi. — Einnandi er
vinsamlega beðinn að skila þvi í
Eélagsprentsmiðjuna gegn fundar-
lauuum.