Nýja öldin - 16.06.1898, Qupperneq 3

199
fáir þori að leggja út í þær, af þvi
að landbúnaðurinn borgi sig svo
illa. „£>011 jarðabæturnar séu bráð-
nauðsynlegar, þá er þörfin á þeim
sem stendur ekki skórinn, sem krepp-
ir, heldur vöntun á viðunanlegum
markaði fyrir aíúrðir landbúnaðar-
ins“. Sérstaklega talar bann um
markað fyrir sauðféð eða ketið.
Það er nú eins og oss minni að
eitthvað hafi gert verið í þessa átt,
en því miður ekki borið árangur,
sem tæplega hefir ef til vill heldur
verið við að búast. En það má
vænta þess að kaupmenn vorir hafi
sig alla við að kynna sér erlenda
markaði, og auðvitað gæti verið á-
st.æða til að styrkja viðleitni í þá
átt. af laudssjóði. Sér í lagi er ef
til vill helzt að vænta einhverrar
viðleitni í þessa átt af kaupfélögun-
um.
En það ei* hætt við að það reyn-
ist ekki auðið að finna markað, sem
borgar sig að nota, fyrir sauðfé vort
lifandi, eða ket vort í þeirri mynd,
sem vér nú höfum það í.
En „ef fjallið vill ekki koma til
Mahómets, þá verður Mahómet að
sætta sig við að koma til fjallsins11.
Ef markaðir heimsius vilja ekki
vöru þá sem vér fram leiðum, þá
verðum vér að reyna að fram leiða
vöru, sem seljanleg er á heimsmörk-
uðunum. Vér verðum þá að breyta
framleiðslu vorri.
Sauðfénu getum vór ekki breytt.
Ef ekki er markað að finna fyrir
það lifandi, þá er að reyna að finna
markað fyrir ketið.
Það er nú alls ekki útséð umþað
eða þrautreynt, að það megi ekki
takast. Það er varla einu sinni
fullreynt með saltket vort., ef það
væri vel verkað sem góð og vönduð
vara.
Þá er og alveg óreynt, hvort nið-
ursuða á keti getiekki borgað sig í
einhverri mynd. Auðvitað er ket. ó-
dýrra í Ástralíu og í Ameríku held-
ur en her, en aVo er aft.ur flutning-
ur miklu ódýrri hóðan. Og að dá-
lítið af niðursoðnu keti gæti selst
hér í landinu sjalfu, á því getur
ekki verið efi, þegar vér sjáum að
hér í Reykjavík er selt niðursoðið
ket í hverri búð: fuglaket, sauða-
ket, nautajiet — saltket, steikt, soð-
ið ket, ket í súpum o. s. írv., sumt
soðið niður í Noregi, áumt í Chica-
go, sumt í Nýja Hollandi. — Styttri
veg þyrfti það þó að fará til Rvík-
'ur, hvar sem það væri soðið niður
hér í landi, heldur en þegar það
kemur frá Chicago eða Nýja Hollandi
hingað, og milliliðslaust gæti það
komist frá niðursuðuhúsi hér í hendur
hverjum íslenzkum kaupmanni. Eu
nokkrir eru án efa orðnir milliliðir
milli framleiðanda og neytanda,
þegar vér erum hér að éta Nýja-
Hollands-ket, og eitthvað verður
hver þeirra að hafa fyrir sinn snúð.
Að vísu hefir isvarið ket fráNýja
Hollandi fengið það álit á sig í
Englandi, að það standi langt á
baki nýju keti, og því er það í lágu
verði. En það tekur líka langan
tíma að flytja ket frá N. Holl. til
Englands, og er von að það láti sig
á þeim tíma. Aftur er engin reynsla
fengin fyrir því, hvort ekki mætti
skapa ísvörðu keti frá Islandi mark-
að í Englandi. Héðau er svo miklu
styttra til markaðar, að ísvarið ket
héðan getur verið á markaði í Lund-
únum 7 dögum eftir að skepnunum
var slátrað hér, og ket, sem ekki
hefir legið lengur í ísi, getur verið
alveg eins á bragð eins og það væri
af ný-slátraðri skepnu.
Menn mega ekki láta það deigja
sig, að Danir eru ekki enn farnir að
flytja ísvarið ket til Englands, því
að þeir kunna enn ekki að ísverja
ket eins vel og vér íslendingar. —
Það er ekki oft að vér verðum á
undan öðrum Norðurálfuþjóðum í
neinu, en það mun þó rétt vera, að
vór höfum orðið fyrsta þjóð hér i
álfu til að taka upp ameríska aðferð
með íshús. Næstir urðu Norðmenn
til þessa, en það vóru íshúsin hér á
íslandi, að oss er sagt, sem gáfu
tilefni til þess, að þeir fóru að inn-
leiða íshús hjá sér.
Margir hér tala um, að það sé þó
bragðmunur að íshúsketi eða nýju
keti, og það er satt, þegar fram á
vetur eða vor líður. En getur nokk-
ur maður fundið mun á nýju keti
og því keti, sem lagt hefir verið
nýtt. í íshús og ekki verið geymt
þar lengur en 10—14 daga?
(Niðurl.)
Skæðadrífa.
Bænda-veiðar nefua sumir þaðlúa-
lag fjárglæfrapilta, að reyna að draga
alþýðumenn, sem ekki sjá við lög-
krókum, á tálar með lævíslegum
samningum og ýmislógum „plötu“-
slætti.
Tilvalið dæmi , af þessum veiði-
brellum, sem því miður eru ekki
orðnar óþektar hér, höfum vér heyrt
nýlega. Sagan, eius og hún var
sögð oss, er á þessa leið: East-
eignabraskari — sem nefna má X —
„kaupir“ jörð af bónda — sem vér
nefnum Y —, en borgar auðvitað
ekkert í henni (eða því sem næst),
en fær kaupsamning. Samkvæmt
honum á hann að greiða verðið á
ákveðnum tíma, og hafði hann talið
seljandann á að setjast að í þurra-
búð á jarðvegslausum mel á jarð-
eign X, og á X að byggja þar
timburhús fyrir Y. Þetta átti að
gerast fyrir fardaga og þá átti X
að borga Y jörðina. Um veturinn
sér X, að hann rnuni ekki geta
staðið í skilum, ekki bygt húsið og
ekki borgað jörðina. Hann fær því
menn til að telja um fyrir Y og
sýna honum fram á, að hann hafi
gert fásinnu í að selja jörð sína,
hann fari á hausinn í þurrabúðinni
o. s. frv. Y bónda fer nú að iðra
sölunnar og gerist hugsjúkur um
sína hagi. Eer loks til X og beið-
ist þess, að kaupin megi ganga til
baka. X létst tregur á það, en lét
þó loks til leiðast, þó með skilyrð-
um. Jörðinni, sem Y hafði selt
honum, fylgdi laxveiði. X lét það
loks falt, að Y fengi jörðina aftur
laxveiðilausa, og auk þess skyldi Y
borga honum (X) 200 kr. fyrir þægð-
ina. — Svo lauk þessum jarðakaup-
um, að Y gaf X 200 lir. fyrir það
að þiggja af sér gefins alla laxveið-
ina undan jörðunni.
Hvort sagan er nákvæmlega rétt,
vitum vér ekki, og hverjir aðilar henn-
ar eru eða hvað þeir heita, skiftir
engu. Sagan er gott dæmi upp á
hændaveiðar þær, sem nú er farið
að tíðka, og gefur fult tilefni til að
vara almenning alvarlega við að
gera samninga við sér ókenda menn,
án þess að leita-ráða til vandaðs og
lögfróðs manns og skyldu menn ávalt
láta einhvern slíkan mann gera úr
garði fyrir sig samningana.
Náttúru-afbrigði. — Sá óheyrði
afburður varð í byrjun þ. m., að í
„Þjóðólfi" kom út grein, sem auðið
var að lesa án þess að sofna og
töluvert vit var í. Sem væntamátti
var greinin að fengin alla leið frá
Ameríku. Hún er eftir hr. Stefán
B. Jónsson í Winnipeg og er >,um
nautgriparækt og smjörgerð11.
Raddir frá almenningi.
Suður-Múlasýslu 27. Mai.
Ekki verður sagt að pólítískur á-
hugi sé svo vel vakandi hér sem
æskilegt væri, en það þykist ég
mega fullyrða, að af þeim sem um
stjórnarmál hugsa hér, sé mestur
hlutinn (að Breiðdælingum undan-
teknum) samdóma stefnu Nýju Ald-
arinnar og Austra. Og það er mér
óhætt að segja, að þínir fornu kjós-
endur fulltreysti þingmönnum sín-
um til að halda þessa stefnu þar til
sigur er fenginu.