Nýja öldin - 14.12.1898, Side 3

43
reglum á að vera t. d. bœar f.
bæjar; blœalogn f. blœja-logn, ým-
ist skrifað í einu orði eða tveirri,
sitt á hverjum stað); „ber/zli" rit-
að fyrir „beízli", „leggði,, (misskil-
in og alröng tvöföldun eftir öllum
ritreglum) fyrir „legði“; „brr/s“ f.
„bris“; „teigðu" f. „te«/gðu“; „e?/ru-
laus“ f. „eirulaus", og ótal-margt
fleira sams konar. Tvö og jafn-
vel þrjú orð eru skrifuð í einu
(„útífrá" f. „út í frá“). Brotinn
bugurinn af /' að ofan á ótal stöð-
um, svo að t sýnist þar sem f á
að vera (ölfanga f. öl/anga, fjaðrir
f. /jaðrir, efa f. e/a, (ram f. /ram),
og væri ekki tiltökumál um slíkt
á örfáum stöðum; en það úir og
grúir af því nærri á hverri síðu.
Til tilbreytingar er svo aftur á
stöku stað hreint t fyrir f (höfðu
f. hö/ðu, o. fl.), eða þá til skemt-
unar /' fyrir t (úf f. út).
Pað er skaði að bók, sem er
svo eiguleg að efni, að hver mað-
ur ætti að lesa hana, skuli vera
lýtt þessum ættarmeinum, sem
fylgja eins og innstæðukúgildi öllu,
sem prentað er í „Dagskrár“-prent-
smiðju.
Ekki má gleyma því að kápan
er skreytt utan með firna-ljótri aug-
lýsinga-umgerð, ámátlega smekk-
lauslega saman settri.
J. Ó.
Heimsendanna á milli.
—o—
Bjornstjerne Bjornson hefir
átt í málssókn við Múnchener neueste
Nachrichten út af ummælum blaðs
þessa um hann, þegar hann birti
á prenti, hvað ríkiskanzlarinn hefði
sagt við Leubach prófessor um
Dreyfus-málið. — Málið endaði
með sátt; blaðið gaf skýring á
ummælum sínum, er Bj. var á-
nægður með, og heflr það síðan
lýst yfir því, að það finni ekki á-
stæðu til að halda framvegis við
aðflnningar þær, er það liafði kom-
fram með.
— Bjornson hefir samið nýtt
leikrit: „Paul Lange og Thora
Parsberg".
— 1 Bantlaríkjuinim höfðu
nýjar kosningar farið fram til
bandaþings og víða til ríkisembætta.
Sérveldismenn hafa unnið mörg sæti
frá samveldismönnum, en eru þó enn
í minni hluta f báðum þingdeild-
um. Sjaldan hafa kosningar farið
svo fjarri því að fylgja fastri flokka-
skipun sem nú; kemur það af því,
að ýmsir sérveldismenn hafa fylgt
samveldismönnum að máli sakir
einmelmismálsins; en aftur marg-
ir samveldismenn snúizt andvígir
inni nýju landvinningastefnu stjórn-
arinnar; en stöku sérveldismenn
fylgja þar stjórninni að máli.
Sínlands-stjórnin nýjaheflr gefið
út nýtt opið bref, er bannar öll-
um dagblöðum að koma út í rík-
inu, þeim er innlendir (sínverskir)
menn eiga eða stýra, og býður að
refsa öllum ritstjórum. Önnur til-
skipun kom út, er setur frá emb-
ætti sérhvern embættismann í
ríkinu, sem skriíað hafl nafn sitt
undir bænarskrár til keisarans um
endurbætur. Akuryrkju-ráðu,neytið
er afnumið, og forstjóri þess svift-
ur allri tign og mannvirðingum.
Öll þessi og önnur nýjustu bréf
og tilskipanir eru gefin út í nafni
keisaraekkjunnar gömlu.
Filippus-eyjarnar. Inir inn-
lendu uppreistarmenn þar settu
þegar eftir lok striðsins þjóðveldis-
stjórn á íót á eyjunum, kusu til
löggjafarþings, samþyktu stjórnar-
skrá og kusu Aquinaldo fyrir for-
seta þjóðveldisins. Pingið veitti
honum $ 75,000 í árslaun (þriðj-
ungi meira en forseti Bandaríkj-
anna hefir); en hann heflr neitað
að taka við nokkrum launum fyrri
en búið sé að borga öllum her-
mönnum í liði uppreistarmanna
þann mála, sem þeim beri.
Stjórn hans sendi menn til Wash-
ington, til að biðja Bandaríkja-
stjórnina að viðurkenna þjóðveldið
á Filipuseyjunum. McKinley for-
seti veitti þeirn viðtal, og réð þeim
að halda til Parisar og leggja
mál sitt þar fyrir friðsamninga-
nefndina. Síðan fara litlar sögur
af þessum sendiherrum; en Banda-
ríkin heimta allar eyjarnar sér til
handa.
Klondyke. Hamlin Garland er
nafnkendur skáldsagnahöfundur og
rithöfundur í Bandaríkjunum. Hann
fór til Klondyke, ekki þó til að
grafa gull, heldur til að afla sér
efnis í nýja hók. Hann er nú
korninn heim aftur (West Salem,
Wis.), og lætur lítt yfir gull-land-
inu. Yist er þar nokkurt gull,
segir hann, en þó ekki svo mikið
hvorugu megin landamæranna, að
vert sé að gera sér svo langa ferð
eftir því. Gull er dýrt, hvar sem
það fæst, og í Klondyke er það
dýrara og örðugra að ná í það,
en nokkurs staðar annars staðar.
Mest af því gulli, sem þar heflr
fundist, er fundið af lygurum,
sem eimskipafélögin hafa sent út
og borgað vel fyrir lýgina. („Ame-
rika og Norden", 5. Okt.).
John 0. Carlisle, sem var
fjárm álaráðherra í ráðaneyti Cleve-
lands, hefir ritað langa og snjalla
grein í Október-heftið af Harper’s
Monlhly og mælir hann þar fast-
lega á móti þvi, að Bandaríkin
fari að leggja undir sig lönd með
útlendum þjóðflokkum. Carlisle
er inn mesti heiðursmaður og vit-
maður.
Hann segir, að stefna sú, sem
stjórnin hafi nú tekið í þessu efni,
sé þýðingarmesta atriðið, sem til
greina eigi að koma við kosning-
arnar, og mest áriðandi mál, sem
ræða þurfl fyrir almenningi.
Ástæður hans gegn því að Banda-
ríkin leggi útlend lönd eða land-
svæði undir sig, eru í stuttu máli
þessar níu:
1) Af því það er upphaf til
gersamlegrar breytingar á skoð-
unum þjóðar vorrar, en sú breyt-
ing getur til lengdar gert út af
við það einfaldaþjóðveldisfyrirkomu-
lag, sem þjóðin heflr lifað undir
til þessa.
2) Af því að það er þvert ofan
í heitorðs-yflrlýsingar stjórnar og
þings, er fyrst var ráðist í ófrið-
inn.
3) Af því að það er alveg gagn-
stætt Monroe-kenningunni, sem
verið hefir Bandaríkjunum in öfl-
ugasta vörn gegn yfirgangi Ev-
rópu-þjóða.
4) Af því að stjórnarfyrirkomu-
lag Bandaríkjanna á ekki við háð
undirlægju-lönd (en þessi lönd geta
sakir fjarlægðar, málfæris o. fl.
ekki orðið hvorki ríki né fylki í
Bandaríkjunum).
5) Af því að bandaþingið get-
ur ekki samkvæmt stjórnar-
skránni gefið lög fyrir háð undir-
lægju-lönd.
6) Af því að það, að innlima
útlend þjóðfélög í stjórnfélag
Bandaríkjanna, hlýtur að leiða til
ágreinings og vandkvæða, sem
getur haft í för með sér háska
fyrir frjálslegt stjórnarfyrirkomu-
lag.
7) Af því að það bakar Banda-
ríkjunum óþarfan kostnað við að
halda fjölmennan fastan her og
stóran herflota.
8) Af því að hervaldið mun
með þessu móti fá of mikil áhrif
á stjórnina eða vald yfir henni til
tjóns fyrir þegnfrelsi landsins.
9) Af því að það hlýtur að
leiða til ágreinings milli Banda-
ríkjanna annars vegar og hins veg-
ar Evrópu og annara útlendra þjóða.
cTCiíí og þaiía.
--0--
„Bændablaðið" (Bondernes Blad)
heitir búnaðarblað, er kemur út í
Kristíaníu á hverri viku (2 kr. 60
au. árg.). Meðal fastra starfsmanna
sinna nefnir blaðið „inn íslenzka
búfræðing Jósef J. Björnsson, bún-
aðarskólastj óra “.
í blaðinu Amerika og Norden
(Madison, Wis.) sjáum vér þá ný-
ung tekna eftir Morgenbladet í
Kristíaníu, sem aftur heflr hana
frá bréfrita sínum í Höfn, að ís-
land ætli að halda mikla minning-
arhátíð árið 1900, því að þá sé
900 ár liðin síðan að kristni var
lögtekin ó íslandi, og sömuleiðis
900 ár síðan Leifur hepni fann
Ameríku. — Sakir þessara merk-
isviðburða í sögu íslands, segir bl.,
ætla Danir að annast urn merki-
lega grœnlenzka og íslenzka deild
á Parísarsýningunni miklu árið
1900, og til að undirbúa þetta
hefir rithöfundurinn Daníel Bruun
verið að ferðast 4 mánuði á ís-
landi.
Hér heima heflr engin rödd
heyrst um hátíðahald árið 1900.

* r Sigríður J. Olafson, Laugavegi 10, 4* # * #
# kennir piltum og stúlkum að #
* lesa, tala og skrifa *
# * ENSKU. * #
* Borgun: 50 au. um tímann (25 au. af hvorum, ef 2 eru; *
* * 17 au., 13 au., 10 au. af hvex-jum, ef 3, 4 eða 5 eru saman). * *
#**#**#**#**#**#**#**#**#**#**#
Til jólanna!
Tertur, Jólakökur og alls konar prýðilegar skrautkökur
fást fyrir Jólin í minni nýju bakarabúð.
Ben. S. Þórarinsson.
Göngustafurinn
mmn
hvarf
mér á síðasta stúdentafélagsfundi.

Reiðhestur til sölu.
Ritstjóri vísar á.
Sá sem heflr fengið hann í mis-
gripum, geri svo vel að skila hon-
um sem fyrst í prentsmiðju mína
í Pósthússtræti.
Jón Ólafsson.
Handsápan góða
fæst hjá H. J. Bartels.
Loðhúfur kárlmanna og kvennm.
Skinnmúffur mjög ódýrar
lijá H. J. Bartels.
i'ÍPIÍ,
Nýff hús til
Ritstj. vísar á.
SÖlll.
Til leigu: herW,
fyrir einhleypa: 2
Ritstj.
GÓÐ JÓLAGJÖF.
„ Vegurinn til Krists“. Eftir E. G.
White. Innb. í skrautb. Verð
1 kr. 50 au. Fæst eins og aðr-
ar góðar bækur hjá
D. 0STLUND, Yallarstræti 4, Rvík.
Prjónles alls konar vandað og ódýrt
Rúmteppi ljómandi falleg
hjá H. J. Bartels.
Húsnæði óskast til leigu í
vor — 5 eða 6 herbergi
auk eldhúss. Má og vera
stærra. — Ritstj. vísar á.
Spil og Jólakerti ljómandi falleg
hjá H. J. Bartels.
SC Kaupendur að N. Ö. hér ■
bænum, sem ekki fá hana reglu-
lega borna til sin, eru beðnir
að gera óbm. aðvart.
Auglýsið í „N. Ö.“
Prédikun í Breiðfjörðs húsi
á Sunnudögum k). 6V4 síðd. og Mið-
vikudagskvoldum kl. 8. D. 0STLUND.