Fram - 13.04.1918, Blaðsíða 2

40
FRAM
Nr. 11
F RAM
kemur út 52 sinnum á ári.
Verð 4 kr. öjalddagi 1. júní.
Utgefandi: Hlutafélag.
Ritstjórar:
Friðb. Níelsson
og
Hannes Jónasson.
Afgreiðslu- og innheimtumað- W
ur Friðb. Níelsson.
Siglufjarðarprentsmiðja 1918.
Almanak næstu viku.
Apríl. 2. sunnud. e. páska. 1918.
Sd. 14. Tiburtíusmessa.
Md. 15. LagðurniðurSkálholtsstóllogskóli
o. 1l. 1785.
Þd. 16. Magnúsarmessa Eyajarls (h. f.) d.
1115,
Md. 17. d. Árni bp. Þorláksson 1295. d.
Benj. Franklín 1790.
Fd. 18. Fyrsta kv. 3,8 f. m.
Fd. 19. d. Brandur Kolbeinsson (Haugs-
nessbardagi) 1246.
Ld. 20. Einokun 1602.
Sumarmál (af 26. v. vetrar.)
í allá staði leyfilegt fyrir mér, að
eins að þeir fari ekkí yfir hámarks-
verð, skyldi það koma fyrir að það
yrði sett á einhverja af Iandafurð-
unum hér eftir, en hitt er sjálfsagt
að þeir reyni að fá svo góðan mark-
að fyrir vöru sína sem hægt er, en
eg fe!l ekki frá þvf, að óeðlileg finst
mér su verslun, að við sem þurfum
að kaupa kjöt eða hvað sem það
nú er af landbúnaðinum, að við
þurfum að borga meira fyrir vöruna
til lífsframfærslu en hægt er að fá
fyrir hana á útlerrdum markaði eins
og kjötið í haust.
Pá verður honum skrafdrjúgt um
landsverslunina og gæði hennar, og
verðmuninn hjá kaupmönnum og
henni, þar eru 2 póstar sem báðir
eru útí hött sagðir. Fyrsta það að
landsstjórnin hefði afstyrt neyð með
sinni verslan. Hér hefir engin neyð
þrengt að fólki enn sem komjð er.
Annað að hún hafi hvatt kaupmenn
til að panta vörur, er útí bláinn sagt
hjá Tómasi mínum. Er hann búinn að
gleyma stjórnarvalda auglýsingunni
f. f. ári þar sem kaupmenn þurftu
vottorð sveita og bæjarstjórna að
þörf væri fyrir vöruna svo þeir gætu
fengið hana frá sínum umboðs-
mönnum.
Sem sagt, landsstjórnin hafðiheim-
ild til að ráðstafa matvöru, smjör-
líki og sykri kaupmanna eftir sín-
um geðþótta. Pað er ekki þar með
sagt, að hún hafi að nokkru leyti
misbrúkað þetta vald sitf. En þess-
ar ráðstafanir voru alls ekki til að
hvetja kaupmenn til að gjöra stór
innkaup á þeirri vöru. Hvað verð-
muninn snertir hjá landsverslun og
kaupmönnum sem hann sýnir í grein
sinni, getur þar margt komið til
greina sem getur réttlætt þann verð-
mun þá öll kurl eru komin til grafar.
Án þess að eg vilji réttlæta versl-
un kaupm. á kostnað landsverslun-
arinnar, get eg hlutdrægnislaust séð
að kaupmönnum verða vörur sínar
dýrari en landsverslaninni, sem staf-
ar af því að Iandsverslunin kaup-
ir í miklum mun stærri stíl, en um-
boðssalar, svo hefir hún leigð skip
fyrir utan sín eigin, þótt allt þetta
kosti mikla peninga þá hlýtur hún
að fá vörur sl'nar með lægra verði
til landsins komnar, en uniboðssalar
sem fjöldi af kaupmönnum skiptir
við, það sýnir gróði skipanna, ein-
mitt á fragtinni. Rar sem nú fjöld-
inn af kaupmönnum þurfa að hafa
þessa milliliði, umboðssalana, sem
eðlilega taka sín ómakslaun, þá ligg-
ur það í hlutarins eðli að vörur
kaupmanna verði þeim dýrari en
landsstjórninni ekki dugar þeim
heldur að selja undir sannvirði vör-
unnar, ef þeir ætla sér að lifa, því
ekki borga landsins börn áhallann
ef hann skyldi verða hjá þeim. Eng-
in hætta hjá landsstjórninni, þótt á-
halli yrði, (sem margan grunar að
muni vera) þá fáum við landsins
börn að borga hann, og hvað sem
Tómasi finnst í því tiliiti þá finnst
mér að landsverslunin vera komin
á skaðræðisbraut.
Mætti benda Tómasi á ýmislegt
athugavert við þá góðu landsversl-
un ef tími og rúm væri ekki af
skornum skamti. Svo sem eitt af
mörgu er fóðurmjölskaupin hennar
hér á Siglufirði sem hún kaupir
hærra verði en almenningur, en sel-
ur aftur með lægra verði, mun því
áhalli koma þar. Aftur nær hún sér
niðri á steinolíunni sem hún tók af
Fiskiveiðafélaginu þar sem hún hækk-
ar verð á hverju fati um 6 krónur
fyrir utan fragt.
Orð þín um undrun þá er þú
lætur í Ijósi yfir því að við Siglfirð-
ingar skyldum greiða atkvæði móti
hækkun útflutningsgjalds á sjáfaraf-.
urðum, þar segir þú eg sneiði hjá,
eða komi ekki auga á merg máls-
ins. Eg tók orð þín eins og þau
voru töluð, og stend við mín orð
þótt þú fáir það útúr þeim að eg
gjöri 12 þingmenn veiklaða á geðs-
munum.
Hvað sem allri verðlagskrá líður,
var og er fjarstæða ein að hækka
útflutningsgjald af sjáfarafurðum eins
og þú og þingbændur vildu fá í
gegn, eíns og nú standa sakir stend-
ur landbúnaðurinn alveg eins vel
við að gjalda sína beinuskatta þrátt
fyrir hækkun verðlagsskráarinnar,
gætandi að því að sjáfarafurðir hafa
alls ekki hækkað í verði, þegar gætt
er nákvæmlega þess gífurlega kost-
naðar sem sú framleiðsla hefir í för
með sér áður á útlendan markað
kemur, þar sem 1 tonn salts og kola
kostar nú 3—4 hundruð krónur,
sem sagt allt til þeirra framleiðslu
þar eftir. Sé liíið hlutdrægnislaust á
báða þessa atvinnuvegi, og brýn
þörf sé að hækka tekjur Iandsjóðs
sem útlit er fyrir, þá mun prósentu
gjald verða öllu réttlátast og hag-
kvæmast.
Hvað geðveiklun þingmannanna
áhrærir sein þú færð útúr orðum
mínum, læt eg þau orð mín standa
óhögguð en finnist þér einhver
veiklun á þeim, þingmönnunum, frá
þínu sjónarsviði get eg ekkert við
því gert, og líklega báðum okkur
ofvaxið að lækna þá kvilla sem þjá
þá. Eg sé að þú hefir lesið ræðu
bankastj. B. Kristjánssonar frá síð-
asta þingi, þá er þingið hafði á
prjónunum hækkun útflutningsgjald
af sjáfarafurðum, virðist mér hann
benda þar á veikleika í þinginu sem
þyrfti að lækna og sértu ekki búin
Erlendar sínifréttir.
Khöfn 4. apríl.
Clemenceau neitar að nokkrar íriðarumleitanir
hafi átt sér stað milli Austurríkis og bandanianna.
Pjóðverjar hafa sent 40,000 hermenn til Finnlands.
Khöfn 5. apríl.
Hóðverjar krefjast þess að Maximalistar hverfi burt
úr Finnlandi. Samningar milli Norðurlanda og báhda-
manna ganga ógreitt.
Khöfn 6. apríl.
Pjóðverjar hafa gert æðisgengin áhlaup milli Somme
og Aure, segjast hafa handtekið ais í vorsókn sinni 90
þús. manns. Pjóðverjar hafa sett Sið á land í Mango.
Rússar hafa sprengt í loft upp þau herskip sín er þar
voru. Czernin heldur því enn fram að Frakkar hafi
leitað friðarsamninga við Austurrfki. Armenar Snafa tek-
ið Erzerun aftur.
> Khöfn. 7. apríl
Maximalistar í Bodö hafa hsíept lögregtuna þar f
varðhald. Sagt að stjórnarher Finna hafi tekið 1000
fanga í Karelen. Tammerfors fallinn. Búist viö komu
þýska flotans til Helsingfors þá þegar. Norrænir stud-
entar halda engan fund í sumar.
Khöfn 8. apríl.
japanskur og breskur her kominn til Wladiwosíok.
Rússar hafa mótmælt landgöngu hans. Síbería lýst í
hernaðarástandi. Pjóðverjar krefjast að herskipafloti
Rússa fari tafarlaust frá Finnlandi.
Khöfn 10. apríi.
Berlínarskeyti: Pjóðv. hafa tekið Chonchyl Chateau.
„ Eftir skeytum til Rvík.
að lesa fyrirlestra séra Ó. Ólafsson-
ar, vil eg ráða þér til að lesa þá ef
ske kynni að þú treystir þér þá að
lækna meinsemdir þær er á þing-
mönnum hvíla.
Pá endar þú grein þína og segir
eg hafi illhryssingsleg orð í garð
bænda, þar sem eg segi: ætli það
eimi ekki eftir enn þá í sömum
stöðum gamla óreglan á vjnnutíma
o. s. frv. Pér er meinilla við þessi
orð, er líkast því að þú takir þau
að þér og get eg ekkert við því
gert, en það get eg sagt satt, að
fjallagolan getur borið hljóm með
sér, alveg eins og hafrænan, og
hefir það fokið út að sjónum að í
sumum sveitum lands vors sé eng-
inn afgangur af því að ekki sé bú-
svelta á sumrum einkum síðan að
hætt var að færa frá. Af hverju
kemur það, að sumir bændur hafa
nóg fólk allan ársins tíma en aðrir
geta aldrei haldið hræðu. Rað er
ekki allt síldinni né slæpingshætt-
inum við sjóinn að kenna, að fólk-
ið tollir ekki í sveitunum. í von um
að Friðb. ritstj. athugi meinlokur
þær í grein þinni er eg hefi gengið
framhjá, læt eg hér staðar numið,
og lofa þér að hafa síðasta orðið.
Siglufirði 1. apríl 1918.
Ouðm. Bíldahl.
Frá byrjun stríðsins og fram til ársloka
1917 hefir kaupskipastóll Englands rnink-
að um 39 prc., Þjóðverja um 28 pro., Aust-
urríkis um 15 prc. og hlutlausra lahda í
Evrópu að meðaltali um 22 prc. En kaup-
skipastóll Bandaríkjanna liefirá sainatíma
aukist um 87 prc.
John Ellermann, einn af stærstu skipa-
eigendum í Endlandi, hefir keyft stórblað-
ið »Times« af Northcliff lávarði.
Hvenær kemur vorið?
. - 0 - •
Hvenær kemur vorið væna
vindar hlýir suðri frá?
Hvenær sé eg grundu græna
gullin bióm og læki siná?
Enn er hliðin hjúpi hvítum
hulin niðr’ að köldum sjó,
hvar sem augum yfir lítum
annað er ei að sjá en snjó.
Sumardagur fyrsti, fagnað
færir jafnan íslands þjóð,
þá skal veidi vetrar magnað
víkja, og örar hreyfast blóð.
Líður senn að suniardögum,
sámt þó ríkir vetrar grand,
enn er hindrun æðaslögum
elfa og lækja, frostsins band.
Hlýir vindar! vetrar merki
varpið btiríu, köldum snjá.
Vorsins kraftur varmi, sterki!
viltu ei koma, og dvelja oss hjá.
s. rn.
Flugpóstferðir í Noregi.
—o—
í skeytum frá Rvík hafa oss bor-
ist þær fréttir, að Norðinenn hafi
byrjað flugpóstferðir með 30 flug-
vélum.
Fróðlegt fyrir íslendinga að frétta
hyernig það fyrirtæki reynist, stað-
hættir í Noregi á margan hátt líkir
og á íslandi. Engin vanþörf á breyt-
ingum á póstferðum hér, þær eru
alveg óviðunandi, eins og þær nú eru.