Fram - 20.05.1918, Qupperneq 3

Nr. 17
FRAM
65
r
Stefán Þórarinsson
um bæjarstjórn
á Siglufirði.
afgreidd frá alþingi á laugardaginn var.
N --
Þingsályktun um stofnun banka-
útbús á Siglufirði
einnig samþykt frá aíþingi á laugardaginn var.
í fyrrakvöld meðtók oddviti Hvann-
eyrarhrepps, síra Bjarni Þorsteinsson,
svohljóðandi símskeyti:
«Frumvarpið um bæjar-
stjórn á Sigiufirði ogþings-
áíyktun um stofnun Lands-
bankaútbús á Siglufirði var
hvorttveggja afgreitt í dag
(laugardaginn fyrir hvítasunnu)
frá alþingi.
Pingm. Eyjafjarðarsýslu.«
Eftir því sem vér höfum frétt best
er frumvarpið samþykt eins og það
var lagf fyrir þingið, með þeim á-
orðnu breitingum að hér verður
lögreglustjóri skipaður af stjórnar-
ráðinu, en ekki bæjarfógeti skipað-
ur af konungi; hefir hann dómsvald
í opinberum löregiumálum er odd-
viti bæjarstjórnar, en sýslumaður
Eyjafjarðarsýslu hefir framv. dóms-
vald að öðru Ieyti, og innheimtu á
gjöldum til landssjóðs.
Pó ákjósanlegast hefði verið, að
frumvarpið hefði verið samþykt al-
veg óbreytt eins og það var Iagt
fyrir alþingi, þá virðist mega vel
við una úrslitin, sérstaklega þegar
litið er á, að frumvarpið mætti tals-
verðri mótspyrnu.
Saga þessa máls er ekki löng.
Sumarið- 1917 var boðað til auka-
fundar í sýslunefnd Eyjafjarðarsýslu,
til þess að leita samþykkis hennar
um aðskilnað Siglufjarðarkauptúns
frá sýslunni, og var það felt þar.
Á sýslufundi í vetur var málið
aftur tekið fyrir, og fékst þá sam-
þykki sýslunefndar með þeim breit-
ingum, að Hvanneyrarhreppur yrði
eitt lögsagnarumdæmi. Með þeim
breitingum var svo málið lagt fyrir
alþingi, og nú er það saniþykt, svo
sem að ofan er sagt.
Að framgangi þessa máls hefir
verið unnið af miklu kappi, og ein-
huga af þeim er að því hafa staðið.
Má þar sérstaklega taka fram odd-
vita Hvanneyrarhrepps séra Bjarna
borsteinsson og þingmenn Eyafjarð-
arsýslu, en þó mun 1. þingm. vor
Stefán Stefánsson frá Fagraskógi,
eiga mestan og bestan þátt í því
að það náði fram að ganga nú, hefir
hann sýnt þann dugnað og harð-
fylgi í þessu máli, er kjósendur lians
hér munu ekki gleyma.
Samþykt þessa fi umvarps, og þings-
ályktunin um stofnun Landsbanka-
útibús hér, eykur hátíðargleðina i
dag, hvorttveggja er stór spor ífram-
faraáttina fyrir Sigiuíjörð, og mun
verða honum tii gleði og gengis.
Séra Bjarni Porsteinsson sendi þing-
mönnum Eyjafjarðarsýslu í gær í
nafni hreppsnefndar og hreppsbúa
í heild sinni, þakklætisskeyti íyrir
mjög ötula framgöngu í báðum
þessum málum.
ysuostur
1 kr. pr. ’|2 kg. fæst í
verzlun
Sig\ Kristjánssonar.
Bólusetnirsg
fer fram í barnaskólanum miðviku-
daginn 22. þ. m. kl. 2 e. m.
Guðm. T. Hallgrímsson.
Bókum
sem eru í íáni írá lestrarfélaginu, sé
öllum skilað næsta miðvikudag.
Hannes Jónasson.
amtmaður.
Árið 1795 gekst Magnús lögm.
Stephensen (síðar yfirdómari) fyrir
því, að rituð var á alþingi bænar-
skrá til konungs um umbætur í versl-
un landsiris, sem þá var enn í mestu
óreiðu og hálfgerð einokun. Und-
ir bænarskrá þessa rituðu nálega
allir málsmetandi embættismenn land-
sins nema Ólafur stiftamtmaður, fað-
ir Magnúsar, og vildi hann ekkert
af þessu vita. Aftur á móti mæltu
amtmennirnir báðir sterklega fram
með henni, og þó einkum Stefán
þórarinsson.
Bænarskrá þessi áorkaði þó engu,
því stjórnin var ófáanleg til nokkurra
umbóta.
Tuttugu árum síðar, eða 1815
lagði Magnús Stephensen yfirdóm-
ari fyrir stjórnina tiilögur um al-
gert verslunarfrelsi og aðhiynningu
lausaverslunar. Varð það til þess
að konungur skipaði nefnd, 5. marz
1816 tii þess að athuga verslun
landsins. Árangur þessarar nefndar
varð svo tilskipun sú urn rýmkað
verslunarfrelsi á íslandi, er konung-
ur gaf út 11. sept. 1816. Þar voru
nokkrir verslunarstáðir landsins lög-
giltir, en Siglufjörður var ekki með-
al þeirra.
En af því, að hér í Siglufirói haíði
verið ein verslun, frá því 1788, eða
í 28 ár, fanst Stefáni Þórarinssyni
anitm. norður- og austuramtsins, að
Siglufjörður hefði einnig átt að lög-
gildast sem versiunarstaður. Hon-
urn var einnig Ijóst, það sem fáum
öðrum var Ijóst þá, hversu nauð-
synlegt það væri fyrir alt landið, að
verslunarstaðirnir væri sem ílestir,
. og hversu nauðsynlegt það væri fyrir
hvert þorp aðhafa sína eigin vershm.
Hann ritaði því nokkru síðar
stjórninni bréf, þar sem hann bend-
ir á nauðsyn þessa, og það ræki-
lega, og leggur það fastlega til, að
löggiltum verslunarstöðum sé fjölg-
að, en bendir þó sérstaklega á biglu-
fjörð sem þann stað, er verslun hafi
haft i 28 ár, og hversu inikill hnekkir
það myndi verða framförum og vel-
gengni Siglfirðinga á öllum sviðum,
ef þessi eina verslun yrði að leggj-
as1 niður,
f’ann 12. maí 1818 hafði svo hið
danska rentukamer haft þetta mál
til meðferðar og komst það að þeirri
niðurstöðu, að tæplega væri gjör
andi að leggja verslun þessa niður
samkv. eftiríylgjandi útskrift.
Kongelig Resolution ang. Auth-
orisation af Siglufjord som Udligg-
ersted. Khavn den 20. Mai 1818.
»1 Rentekammerets Forestilling
12. Mai bentærkes, at Siglufjord
var ikke opregnet i Forordn. 11.
Septbr. 1816, 6. gr. hvorfor Amt-
manden havde forespurgt, om
bemeldte Sted. hvor allerede 1718
en enkelt Mand fik Tilladelse til
at drive Handel, ikke længere
skulde ansees som authoriseret
Udliggersted, hvortil han dog
meget anbefalede det, som han i
det Hele troede, at »det til Næring-
ernes Befordring, Produktionens
Forögelse og Handelens Opkomst
vilde være gavnligt, at endnu flere
Steder bleve authoriserede som
Udliggersteder i det ovennævnte
Amt.« Den under 5. Marts 1816
ang. Handelen paa Island ned-
satte Commission var af den
Mening, at skjöndt disse Udligg-
ersteder vel paa sine Steder vare
nödvendige og gavnlige, burde
deres Antai dog ikke foröges,
»eftersom de i Almindeltghed ere
skadelige for Kjöbstedernes Op-
komst.« Heri var Kammeret og
saa enigt, men fandt det dog ikke
rigtig eller tilraadeligt at forbyde
Handelen paa et Sted, iivor den,
af Mange! paa et tilstrækkeligt
Antal af Udiiggersteder i Dist-
riktet, allerede i mange Aar stad-
igen har været fört.«
Og svo orð konungs:
Vi tillade allern., at Siglufjord-
en i Öefjords Syssel i Nord- og
Öster-Amtet í Island maa betragt-
es som authoriseret Udliggersted,
uagtet det ikke er anfört som saa-
dant i Forordn. af 11. sept. 1816
Khavn den 20. maí 1818.
Oss dylst því ekki að vér eigum
það Stefáni Þorarinssyni amtm, mest
og best að þakka, dugnaði hans og
íramsýni, að Siglufjörður tekk versl-
unarréttindi á þessum tíma, Hefði
hann ekki sótt þetta eins fast og
hann ger.ði, né rökfært nauðsyn þess
jafn óhrekjanlega og hann gerði, eða
hefði hann t. d. ekkert gert til þess
að koma Siglufirði í tölu verslunar-
staðanna, þá er óvist nema liðið
hefðu ár, og máske tugir ára þar
til þau réttindi hefðu fengist.
Vér, Siglfirðingar, hefðumþáekki
halaið hundraðasta afmælisdag versl-
unarréttinda Siglufjarðar hátíðlegat^
í dag, og óvíst hvenær.
Oss ber því í dag, mörgum öðr-
um fremur, að minnast Iians með
hlýum huga og þakklæíi fyrir vel
unnið verk, okkur til ómetanlegs
gagns.