Plógur - 01.11.1906, Síða 6
86
PLÓGUR.
þótt þeir séu horfnir af sjónar-
sviði lifsins.
Búnaðarritið »Höldur«, sem
prentað er á Akureyri 1861,
flytur meðal annars langa og
vel samda grein: »Um Búnað-
og verkaskipun á lands- og
sveitajörðuma, eftir Halldór
Þorgri msson, norðlenzkan
bónda; Jón heitinn Sig'urðsson
á Gautlöndum kallar hann
»merkisbónda«, í skýringu,
er hann setur aftan við ritgerð-
ina, og kveður hana hafa það
mest til síns ágætis »að öll hin
búnaðarlega kenning í henni
er alveg bygð á eigin reynslu
þess manns, sem hafði vit og
vilja á að veita reynslunni eftir-
tekt«.
Fyrsti kaíli ritgerðar þessarar
er um hjúaval, og þótt margt
sé nú breytt með landbúskap-
inn frá þeim tíma, og ekki sé
nú eins auðvelt að »velja« hjú
eins og þá, sakir vinnufólks-
eklunnar, sem nú er, þá vil eg
þó taka upp úr nefndri ritgerð
noklcur atriði, sem hann álítur
nauðsynleg við hjúaval:
»1. Hver húsbóndi ætti jafn-
an að hafa það hugfasl að velja
sér helzt þau hjú, sem eru
þekt að guðhræðslu, skynsemi,
ráðvendni og dygð; sé heimilið
stórt og margt af uppvaxandi
unglingum, eru slíkir kostir ó-
missandi á hverju hjúi, og ætti
að metast meira en hverjir lík-
amlegir hæfileikar, því einatt
sannast það sem skáldið segii"
»Langtum betur en lærdóms-
ment ljós eftirdæmin geta kent«.
Margföld reynsla sannar og, að
vinna þeirra hjúa, sem gædd
eru þessum kostum, er nú voru
taldir, verður langtum drýgd
og blessunar-auðugri heldur en
hinna, sem, ef til vill, afkasta
meiru, án þess þó að hafa
dygð og ráðvendni fyrir augna-
mið. Kunni þvi, eins og vænta
má, brestur að finnast á þessu
hjá sumum hjúum, ætti hver
húsbóndi að leitast við að inn-
ræta þeim það sem fyrst, og'
mun reynslan sanna hvorum-
tveggja, að því ómaki er vel
varið, sem til þess er varið.
2. Þar næst ætti hver hús-
bóndi að velja sér þau hjú, sem
eru vanin við iðni, sparsemi
og þrifnað, og helzt úr þeim
vistum og af þeim heimilum,
þar sem regla og stjórnsemi
heíir verið við höfð í öllum
búnaðarháttum.
3. Þeim húsbændum, sem
vegna náttúrufars, heilsulasleika
eður embættisanna ekki geta
sjálfir gengið að vinnu með
hjúum sínum, er ómissandi að
hafa duglegan, ráðsettan og
umsjónarsaman mann, til að
sjá um og ganga fyrir verkum;
er tilvinnandi að gjalda þeim
mönnurn alt að tvígildu kaupi,
er þeir gæíist vel.
4. Þeir húsbændur. sem ekki
eru lagaðir til fjárhirðingar eða