Alþýðublaðið - 16.03.1937, Blaðsíða 1

SHSTJOBI: K. B. yALDEMABSSON
XVIII. ÁRGANGUR
PRIÐJUDAGINN 18. MARZ 1937
ET61IEANDI: AUÞYÐUFLOKKIJBINN
63. TÖLUBLAÐ.
Svívirðilegasta flMlahneyksli sem pekkst hefir
á Isiandi!er nú nndirbúið af: UndsbankasflúrninnL
- 'T‘ * ' ------ --■•;•
Kveldnifshneykslið - á ekki aðeins að haida áfram, heldur á að bæta
dSk-
nýjnm milijónnm við ná ægilegu sknldasúpu sem nú pegar er fyrir.
Kveldúlfur á að fá leyfi til að veðsetja eignir sinar til útianda.
Ætlar FramsóKnarflokknrinn að ganga f samábyrgð
með svartasta fhaldlnn nm gennan pólitfska glæp?
TyORRÁÐAMENN LANDSBANKA ÍSLANDS
*■ hafa undanfarna daga setið á ráðstefnu við
að undirbúa samninga um ný milijóna Ján handa
Kveldúlfl, sem hiklaust verður að telja, ef þeir ná
fram að ganga, mesta fjármálahneyksli, semfram-
ið hefir verið hér á iandi
Alpýðublaðið getur í dag, réttum tveim mánuðum
eftir að það skýrði frá hinu fyrra „Korpúlfsstaðatilboði",
sem hefir fengið pá fordæmingu meðal allrar pjóðar-
innar, að jafnvel forráðamenn Landsbankans og Kveld-
úlfs pora ekki lengur að nefna pað á nafn, flett ofan
af péssu nýja ráðabruggi, sem í raun og veru er miklu
svívirðilegra en hið fyrra.
En munurinn er sá, að þótt þetta síðara „tii-
boð“ sé ekki komið fram skriflega ennþá, mun þó
vera ráðið af forráðamönnum Landsbankans, að
þeir taki þvf, ef ríkisstjórnin og stjórnarflokkarnir
taka ekki af skarið og hindra framgang þess.
Alþýðuflokkurinn hefir
þegar tekið afstöðu gegn
þessu fjármálahneyksli,
en beðið er eftir því, að
Framsóknarflokkurinn
marki afstöðu sína.
Réttir tveir mánuðir eru í
dag liðnir síðan Alpýðublaðið
fletti ofan af fyrsta „tilboði"
Kveldúlfs til Landsbankans, sem
eins og menn muna var á pá
leið, að Landsbankinn gæfi
Kveldúlfi um eina milljón króna,
með því að kaupa Korpúlfsstaði
fyrir tvær inilljónir króna. Þó
einliverjir munu þeir hafa fund-
ist í stjórn Landsbankans, sem
hefðu viljað taka þessu dæma-
lausa tilboði, þá hefir þó farið
svo að bankastjórnin hefir ekki
treyst sér til að ganga að því ó-
breyttu vegna almenningsálitsiiis
í landinu. Lagði bankastjórnin
„tilboðið" til hliðar, en hefir síð-
an ásamt Thorsbræðrum lagt
höfuð sitt í bleyti til þess að
finna eitthvert form eða ráð til
að gera tilboðið örlítið aðgengi-
legra í augum ahnennings.
Á meðan hefir það gerst, að
stjórn Otvegsbankans hefir stefnt
h/f. Kveldúlfi til greiðslu á víxí-
um, ásamt ógreiddum ársvöxt-
um og kostnaði, samtals rúmlega
einni milljón króna. Víxlar þessir
hafa legið í reiðuleysi urn eins
árs skeið, svo ekki mátti tæpara
standa að bankinn misti víxilrétt
sinn \’egna fymingar. Mun Kveld-
nlfur' hafa dregið Útvegsbank-
ann lengi með þeim svörum, að
hann væri að semja við Lands-
bankann um skuldir sínar við
hann, ef til vill í þeirri von, að
drátturinn yrði til þess að víxil-
rétturinn fymtist. Víxlar þessir
voru í vörzlum Landsbankans,
sem ekki mun hafa látið sér
neitt óðslega með að stuðla að
því að innheimta þá samkvæmt
lögum, eins og þó er regla
rLandsbankastjómarinnar um hina
smærri víxla almennings, sem
falla í vanskil.
Þetta réttarfar gagnvart þeim,
sem skulda mikið, og þeim, sem
skulda lítið, er sýnilega í hinu
fegursta samræmi við þá reglu,
sem sýnt hefir verið hér í blað-
inu að gildir um lánveitingar
bankans, með dæminu um togar-
ann Sindra.
Við málshöfðun Útvegsbankans
á hendur Kveldúlfi hefir skapast
nýtt yiðhorf í þessu rnáli, þann-
ig, að þrátt fyrir augljósan vilja
bankastjórnar Landsbankans til
þess að láta skuldir Kveldúlfs
drasla áfram, getur það nú ekki
gengið lengur. Landsbankinn er
sem kunnugt er langstærsti lán-
androttinn Kveldúlfs. Vilji hann
ekki láta hina smærri kröfuhafa,
innlenda og erlenda, setja Kveld-
úlf á höfuðið, verður hann að
gera annað tveggja, að lána
Kveldúlfi hátt á aðra milljón í
viðhót við hinar fimm til að inn-
leysa kröfumar, eða beitá kúg-
unarvaldi því, sem hann sem
seðlabanki getur haft yfir Út-
vegsbankanum, til þess að stöðva
málaferlin.
Vegna þess að stjórn Lands.
b&nkftn* v«ít að KvéidOlfur þarf
ný stórlán til þess að sukkið geti
haldið áfram, hefir nú orðið sam-
komulag milli hennar og Thors-
bræðra um að leggja fram nýtt
tilboð, sem þó er ekki annað en
Korpúlfsstaðatilboðið í nýrri
mynd. Tilboðið er að vísu ekki
komið fram skriflegt enn þá, en
hefir verið lagt fyrir munnlega
og er þannig:
Landsbankinn sjái um það, að
a,ðrir kröfúhafar gangi ekki að
fyrirtækinu og láti taka það til
gjajdþrotameðferðar.
Landsbankinn leggi vexti af
skuidum Kveldúlfs fyrir árið 1936
við hinar eldri skuldir hans og
krefji hann ekki fyrirfram um
vexti af skuldunum fyrir árið
1937.
Landsbarikinn sjál Kveldúlfi
fyrir nýjum reksturslánum á
þessu ári, sem samkvæmt tapinu
1936 myndi verða ný skuldaaukn-
ing, er næmi minst 400 til 500
þúsund krónum.
Lanídsbankinn leggi Jram nýtt
lán til byggingar væntanlegrar
s'ldarverksmiðju á Hjalteyri, það
s|em þarf til að fullgera verk-
smiðjuna, minst 109 000 til 200-
000 krónur, eða annað það, sem
hún kynni að fara fram úr áætl-
un,
> Laindsbankinn leyfi að Hjalt-
eyrareignin, sem er að fasteigna-
mati 107 þús. kr., en Kveldúlfur
telur sér 240 þús. kr. virði, verði
tekin, út úr eignum Kveldúifs og
veðsett erlendum banka.
Lainiisbankinn leyfi að togar-
inn Egill Skallagrlmsson, sem
Kveldúlfur mun, telja sér yfir 250
þús. kr. virði, verði einnig veð-
settur hinum erlenda banka.
Landsbankinn láti erlendan
bainjka fá þriðja veðrétt í vænt-
aajegri sTdarverksmiðju fyrir
gömlum óveðtrygðum skuldum
Kveldúlfs við þeiman banka, á
eftir fyrsta veðrétti sama banka
fyrir nýju láni að upphæð 900
þús. kr. og öðrum veðrétti Lands-
bankans.
Með þessu móti getur skulda-
aukning Kve’.dúlfs við Lands-
bankann orðið sem hér segir:
Skuld við Útvegsbankann
sem Landsbankinn yfirtek-
ur nieð vöxtum 1 milljón,
vextir af skuldum Kveld-
úlfs við Landsbankann 1936
300 pús., vrxtir 1937 400
pús, nýtt rekstrartap sam-
kvæmttapinu 1936 400 pús
Alls tvær milljónir og
eitt hundrað þúsund kr.
En pað fylgir tilboði
Kveldúlfs að hann einn
allra fyrirtækja í landinu
greiði að eins 5 prósent
pr. a. af skuldum sínum
hvað svo sem forvextir,
bankans til annara verði
ákveðnir.
Með pessari skuldaaukn-®
ingu yrðu skuldir Kveldúlfs
við Landsbankann einan
orðnar sjö milijónir krónai
árslokin 1937 pó ekki sé
gert ráð fyrir neínum ó-
eðlilegum töpum á Kveld-
úlfs vísu, né heldur fjár-
drætti út úr félaginu.
Til þess að tryggja alla þessa
voðálegu skuidasúpu býður
Kveldúlfur fram sem veð eftir-
farandi eignir Thor Jensen, sem
eru samkvæmt núverandi fast-
ejgnamati taldar:
Korpúlfsslaðir kr. 303.000
Haffjargará og jarðin — 54.000
Melshús á Seltj.n. — 45.000
Jarðir á Snæfellsn. - 30.000
Lóðir í Rvíik og Hafnar-
firði 30.000
hnnniM f.*n» l LæknavitjQDiiD
Dannifl Imn- \ veiu i>niMn
nr Djóðln tit
Samtals . . . . — 462.000
Venja bankanna gagnvart öllum
almenningi þegar veð eru tekip,
er sú„ að leggja til grundvallar
faste'gnamat, eða ef þeir álíta
fasteignamatið of hátt, þá það
verð er ætla mætti að eignimiar
myndu seljast fyrir, og er þá
venjulega rniðað við hvað eign-
irnar gefa af sér í ánlegar tekj-
ur og tillit tekið til áhvílandi
sikulda.
Nú er það álit allra, sem til
þckkja, að Korpúlfsstaðir hafi
ekki gefið af sér meira en svo,
aið þeir standi undir þeim skuld-
um, sem á þeim hvíla, sem eru
kr. 350 þús., og óhætt er að full-
yrða að eir.s og nú standa sakir
myndi ekki fást kaiupandi að
þeim fyrir það verð. Sé nú mat
Steingríms Sleinþórssonar, sem
ekki er miðaÖ við hvað Korpúlfs-
staðir gefa af sér í rekstri, lagt
til grundvallar, en hann metur
eignirnar með allri áhöfn, pen-
ingi og húsmunum, á kr. 950
þús., þá verða veðin, sem Kveld-
úlfur býður fram, alls 1109 þús.
Frh. á 4. siðu.
En hvað verðs
marglr „heiðar
leglr og óa plltii
menn(( fi Fram*
sóknarflokkn*
um?
Formaður Frair s c knu' fokks-
ir3, Jónas Jónsson, rltaý i Nýja
dagblaðið 12. febrúar 1937:
ANNIG finnur þjóðin til.
»» Ejg þekki en,gan heiðar-
legan eða óspiltan mann, sem
lætur sér koma til hugar an,nað
en, skip og eignlr Kveldúlfs verði
að fá aðra húsbændur og aðra
stjórn,. Og menn eru nokkurn
veginn sammála um, að það er
ekki hið framkomna fjártjón eitt,
sem er þjóðarmein. Ef til vill er
sú spilling enn hættulegri, sem
leiðir af því, að borgurum lands-
ins sýnist eins og mestu óreiðu-
mennirnir hafi mesta tiltrú. Þeim
verði bezt til veltufjár. En þús-
undum af duglegum og reglu-
sömum atorkumönnum verður að
neita um rekstursfé, af því mörgu
milljónimar standa inni hjá son-
um Thors Jensen í Reykjavík.
Þetta ástand verður aðhætta.
Dugandi menn á Islandi láta ekki
bjóða sér þá óvirðingu, sem í
því felst að gefa einu fjölskyldu-
fyrirtæki allar þær milljónir, sem
landið tók að láni erlendis, til
að vera varasjóður allra fjár-
hiálaviðskifta í landinu, og halda
síðan áfram að leggja sparifé
lan,dsmanna í sömu hítina.
Vafalaust er allri þjóðinni orð-
ið ljóst, hvað hér er um að ræða.
Æfintýri Jensenssona er orðið of
dýrt fyrir almenning í landinu.
Leikur þessara dýrmætustu Dana,
sem komið hafa til íslands í 600
ár, eins og Bjarni Benediktssion
segir, verður að enda eins og
hið aldanska æfintýri í Land-
mandsbankanum,*) þegar þar var
hreinjsað til og byrjað nýtt og
heiðarlegt starf.
J. J.“
*) Æfintýrið í Landmanids-
bankanum endaði þannig, að að-
aibankastjórinn skaut sig, en
bankaráðsmennirmr og hinir
bankastjórarnir voru dæmdir til
fangelsiStefsingar og fjárútláta.
fœkkar.
SbðtarZ taata dreglð dr start-
seml slani.
ÍNFLÚENZAN mun nú áreiðan-
lega vera komin yfir hámark
sitt og er nn I tölnverðri rénun,
samkvæmt upplýsingum, sem AI*
þýðublaðið fékk i morgun frá
héraðslækni og hjálparstöð skáta.
Sagði héraðslæknirinn, að ladm-
ar hefðu aRs vitjað á 12. bundr-
að sjúklinga á laugardag, en dag-
ana næstu þar á undan hefðu þeíí
vitjað um 15 hundruð sjúklinga
daglega.
Var þó töluvert mlkið að gera
í gær, en þá var mánudagur .og
vitjuðiu læknar þá einnig sjúk-
linga frá sumvudeginum.
Skátum bárust aðeins 9 hjálp-
arbeiðnir í allan gærdag og er
miklu minna en undanfarið. því
að þá fengu þeir um 30 beiðnir
daglega.
Akváðu skátar því í gærkvöldi i
samráði við héraðslækni, að
draga úr hjálparstarfsemi sinni
eftirleiðis þannig, að stöðin vcrö-
ur aðeins opin frá 9l/a—12 f.h.
og 4—7 síðdegis.
Eru nú um 20 heimili sem þeir
verða að veita daglega aðhlynn-
ingu.
í morgun fyrix hádegiði höfðu
þeir aðeins fiengið 2 hjálparbeiðn-
ir og hafa þeir þá í allt sinnt
um 150 hjálparbeiðnum frá því
þeir hófu hjálparstarfsemi sína
á miðvikudagsmorgun.
Kristján X. heimsækir Hitíer.
Knstján konungur X., sem nú
er staddur í Berlín, hefir heim-
sótt fyr\e andi ríkiserfingja
Þýzkalands og enn fremur hefir
harin heimsótt Hitler. (FO.)
Enginn afii íVest
mannaejrjnm.
Þór mokfiskar við Portiand.
ÞRÁTT fyrir sérstaklega góða
tíð umdanfarið i Vest-
mannaeyjum og svo að segja
stöðugar gæftir heíir afli verlð á-
kaflega tregur.
Er þó nú komið á land jafn
mikið af fiski og á sama tima í
fyrra, enda byrjaði ventíð þar fyr
pú en í fyrra.
í fyr.a ’ag náðu bá'ar nokkiai ef
loðnu og fyllti einn triRuhátur
sig á skömmum tíma með þvi aö
beita loðnimni. Fékk hann rlga-
þorsk. Hinsvegar er afli mjög
tregur, þó að Ljðnu sé beitt á
bankanum. Varðskipið Þór, sem
hefir undanfarið verið að merkja
þiorsk og veLtt í trcll, hefir fieng-
ið mjög góðan afla austur við
Poríland og kom skipið t. d. með
13 tann af óslægðum þorski til
Vestmannaeyja í 'gær.
40 ára
er í ídag Öskar Smidt pipulagn-
ingameistnri, LáwgBvegi 144.