Alþýðublaðið - 01.07.1937, Page 2

FIMTUD'AGINN 1. JÚLÍ 1937.
Nýjar leiðir á sviði
uppeldismálanna.
Bækurnar eru ekki eina þroskameðalið
EftlrMarteliillIagKiússon kennara
Nl.
Aöalágæíi garðræktar sem
skólastarfs, er ekki þær líkiir,
sem fyrir þvi eru, að hún í ná-
inni framtíð geti sparað þjóðinni
gjaldeyri; aðalatriðið er uppeld-
isgildi starfsins.
Garðyrkjan krefst dyggra
handa, glöggs auga, vandvirkni
og athugunar og þroskar þar af
leiðandi þessar eigindir, ásamt
fegurðarskyni. Árangur starfsins
er sjáanlegur og áþreifaniegur,,
Dg er það barninu út af fyrir
sig mjög mikils virði.
Starfið verður vitaniega að
skipuleggja þannig, að það mæti
sem hezt og fullnægi starfslöngun
barnsins. I garðyrkjunni er lika
sú fjölbreytni, að tilbreytingar-
leysi ætti ekki að þreyta barn-
ið. í isambandi við garðyrkjuna
ber svo að hnýta teikningu,
reikningi, móðurmáij o. fl. Og
sökum þess, að þesaar greinir
má t-engja svo eðlilegu og líf-
rænu sambandi við starfið, þá
er á því engin hætta, að þær
verði til leiðinda, þvert á móti
auka þær á fjölbreytni starfsins
og ánægju.
Starfa ber eftir nokkuð ákveð-
inni áætiun. Kennarinn býr til á-
ætlun um garðinn. Nemendur
leikna svo garðinn í samræmi við
áætíunina og fá atfingu í að nota
mælikvarða og teikna hlutfalls-
rétt. Áætiuninni, sem þau hafa
teiknaö nteð skýringum, fylgja
þau svu í starfinu og læra þann-
ig að ganga skipulega að verki
>g skipuleggja sjálf.
Hvert barn ætti að færa reikn-
ing ýfir tekjur og gjöld í sam-
handi við garðinn, og þá læra
þau unt leið undirstöðu bók-
íærslu í lifandi starfi.
’Hvert barn ætti einnig að hafa
eitt beð eða fleiri, eftir atvik-
uni, til umhirðu, jafnframt því
sem skifta ætti börnunum i
flokka, og fá hverjum flokki á-
ust til að lyfta þeint byrðum, sent
framtíðin óhjákvæmilega leggur
henni á herðar. En atvinnulreysi
og önnur ókjör hlýtur að teljast .
harla kostarýr undirbúningur.
Garðyrkjunám-
skeið.
Til þess aö hægt sé aö gera
garðyrkjuna að lið í skólastarf-
inu, verða kennarar að afia sér
þeirrar undirstððuþekkingar, sem
nneð þarf.
Ragnar ÁsgeirSxS-on garðyrkju-
fræðingur hefir árlega garðyrkju-
námskeið í gróðrarstöð sinni á
l.augarvatni. Stendur það yfir 1
6 vikur. Síðastliðið vor tóku þátt
í þvi 12 nem., 6 af hvoru kyini.
Að námskieiðum Ragnars komast
þvi miður alltof fáir. En vonandi
verðuj þess ekki lapgt að bíða,
að „Garðyrkjuskóli ríkisi!ns“ taki
til starfa, og að R. Á. verði feng-
Ln forstaða hans, svo að semi
flestir fái notið af reyhslu hans
og rannsóknum, því að hann mun
standa öllum öðrum fraanar að
reynslu og kunnáttu um ræktun
nytjajurta í íslenzkri ntold og
við ísienzka staðbætti.
Mikilvægi uppeld-
ismálanna,
Eru nokkur mál til', uppeldis-
málunum imikilvægari? Ég er allt
af að sannfærast bietur og betur
um, að svo sé ekki, sannfærast
um, að uppeldismálin séu allra
mála mikilvægust. Haimingja ein-
staklingsins og það, hversu nýt-
ur þjóðfélagsborgari hann verður,
er öðru fremur undir uppeldi
hans komið.
Ég vil því slá föstu og undir-
strika, að æðsta og fyrsta skylda
hverrar vaxinnar kynslóðar sé að
skapa vaxandi kynslóð, sem full-
komnasta vaxtar og þroskamögu-
Leika andlega og líkamlega. Það
verður því að vinna sleitulaust
— markvisst og ákveðið að stöð-
ugunt endurbótum í þessit efni,
meðal annars með því, að gera
uppeldisfræðilega þekkiþgu ekki
að eign aðeins fárra, heldur allra
einistaklinga pjóðarinnar, er ná
þroskaaldri. Ætti engirin karl né
kona að fá að stofna heimili, án
þess fyrst að hafa numið undir-
stöðuatriði í mieðferð og upp-
leldi bama. Þetta kann að þykja
harla hörð kenning. En má ég
spyrja: Velur nokkur bðndi kúm
sínum fjósamann eða fé sínu fjár-
mann, sem ekki ber skyn á hirð-
ingu þess? Niei, tvínrælalaust ekki.
En á þá að vanda meir til upp-
eldis búpeningsins en barnanna?
Ég býzt við, að fLestir hiki við
að halda því fram. En sé svo, þá
geri ég líka ráð fyrir því, að þeir
séu mér sammála um, að gera
þær kröfur lil foreldra framtíðam-
innar, að ‘þeir beri skyn á þarf|r
ba,ma sinna, en láti iekki van-
þekkingu draga úr eðlilegunr
þroska þeirra og rýra hamingju
þeirra. Þjóðfélaginu ber skylda til
að sjá leinstaklingnum fyrir
fræðslu I þessu efni, og ber því
að athuga, hvern veg hjen.ni verð-
ur baganLegast fyrir komið.
Fræðsluleiðir.
Ég tel eigi ólíklegt, að fyrstu
undirstöðu rnætti leggja í efstu
bekkjum banraskólanna, og væri
það vert athugunar. Hugsanlegt
er líka, að slík fræðsia myndi í
ýmsum tilfellum. hafa bætandi á-
hrif á heimili barnanna.
í kvenna- og húsmæðraskólurn
ætti barrra-sálarfræði að vera ein
aðal námsgreinin. Og í sambandi
við slíka skóla ætti að vera barna
deild eöa barnaheimili, rekiö á
vísindalegum grundvelli, þar sém
neimiendur gætu lært rétta með-
férð barna og öðlast dýpri skiln-
rng á eðli þeirra og sálarlíii, en
bækurnar einar fá vieitt. Þar til
hröguleikar eru slíkra fram-
kvæmda, mætti auk bóklegrar
fræðslu kvennaskólanna, halda
inámskeið víðsvegar um landið. —
En stefna ber að því, að þjóðin
eignist sérstakar stofnanir í jresjsu
augnamiði. Sá arður er slíkar
stofnanir skiluðu, myndi fólginn
í auknum þroska og hamingju
þjóðarinnar — fyrst iOg fremst
— og yrði því ekki metinn til
fjár.
Hv'ier áhrif þetta gæti haft á
athafnalíf þjóðarinnar, ætla ég
engu um að spá. En það liggur
beint við að álykta, að þessar
uppeldis'.egu framkvæmdir myndu
ekki verða þjóðinni fjárhagsleg
byrði.
Víðvarpið er eitthv-ert ágætasia
menningartæki, sem mannkyninu
hefir veitzt. Það ætti að nota
stórum meira en gert er i þágu
uppeldismálanna. VikuLega ætti
það að hafa á dagskrá sinni upp-
eldisiegt erindi. Það færi ekki
hjá því, að það myndi hafa miki)
áhrif og hjálpa fólki til skilnings
á mikilvægi uppeldisins. Og þeg-
ar sá ski'lningur væri vakinn fyr-
ir alvöru, þá væri einnig skapað-
ur grundvöllur fyrir alþýðlegt
tímarit um uppeldismál.
Yfirstandandi ástand er óvið-
unandi. Hið opinbera verður að
veita berrisku og æsku betri upp-
eldis- og atvinnuskilyrði. Og hið
opimbera ásamt öllum peim, er
áhuga hafa á uppeldismálum og
bjarga vilja börnum framtíðarinn-
ar frá því að fæðast iinjri í sanra
öngþveiti, til sönru ókjara, verða
að ieggjast á eitt unr að skapa
almemringi áhuga, skilning og
nauðsynlega þekkingu á andlagu
og líkamlegu uppeldi barnauna.
Það er okkar æðsta og ótvíræð-
asta skylda. Er vonandi, að hin-
ir nýútskrifuðu uppeldisfræðingar
taki mál jressi til rækiLegrar at-
hugunar.
Mart. Mcjg,npss:m.
Siðan þessi grein var rituð, hafa
farið franr uppeldismálaumfæður
í útvarpiUu. Hafa þær vafalaust
vakið mikla og verðskuldaða at-
hygli :um land alit, vakið fólk til
umihugsunar í auginjablikinu, su(ma
Lengur, og skýrt ýmislegt, som
fólk hefir verið óvitandi -eða í
vafa :um.
Vionandi verða uppieldismálin
fastur liður á dagsklrá útvarpsins
áðor en Langt urn líður.
Mart. Majgjiiissan.
Ljstaúsafn Einars Jónssonar
er frá og með 1. júlí opið
daglega kl. 1—3. Aðgangur ó-
kieypis á sumlnudögum. Annars 1
króna.
Flugsamband milli Rússlands
og Ameríku yfir Norðurpólinn?
UM langan tínra hafa rúss-
neskir flugmenn ráðgert
að reyna flugleiðina yfir Norð-
urpólinn milli Rússlands og Am-
e.ríku. Nú hafa þeir franrkvæmt
þetta áfornr nreð glæsilegunr ár-
an-gri.
Þrír rússneskir flugnrenn, Baj-
dukov, Beljakov og Tsjelankov,
lögðu af stað frá Moskva í fíug-
vélinni „Ant 25“ síðdegis föstu-
daginn 18. júní með það fyrir
augunr að fljúga án viðkomu-
staðar tii San Francisco á vest-
urströnd Ameríku.
Fiugmennirnir voru stoðugt i
loftskeytasanrbandi við umheim-
inn og gátu þegair skýrt frá þvi
Wigardagsmorguninn 19. júní, 15
khikkustumdum eftir að þeir fóru
af 6tað frá Moskva, að þeir
væru kornnir yfir Norðurpólinn á
leið til Ameríku.
Sunnudagskvöldið þ. 20. júní
höfðu þeir lagt leiðina suður yfir
Kanada að baki, þrátt fyrir þoku,
sém tafði fyrir þeim, og vOru
komnir vestur á Kyrrahafsströnd.
Eir þá bi'.aði oLu'.eiðsLa.i í vélinni,
svo að þeir neyddust líl þess að
lenda, í Vancouver, sem er á
Kyrrahafsströndinni, alllangt fyr-
ir norðan San Franclsco. Höfðu
þeir þá verið 50 klukkustundir á
leiðinni í nístandi ikulda og vóru
orðnir mjög þjakaðir.
Þetta frækiLega tilraunaflug
átti frá upphafi að vera fyrsta
'sporiö í áttina til þess að koma
á föstu flugsanrbandi nrilli Rúss-
[ lands og Ameriku yfir Norður-
pólinn; og eftir árangrinum má
því búast við því, að fleiri komi
á eftir.
Á myndinni hér að ofan er ef.st
kort af ieið rússnesku flugmann-
a;nna frá Moskva yfir Norðurpól-
imr til Vancouver. Flugleiðin er
sýnd með feitu svörtu striki.
Undir kortinu eru myndir af
’íveimur flugmönnunum: Belja-
kov (til vinstri) og Bajdukov.
kveðinn reit, til að annast um.
SHkt. þroskar félagslund þeirra
og sainhygð. Verðlaun mætti
svr veita fyrir nresta snyrtni og
vandvirkni í starfinu — einstak-
ling eða flokk.
Leiðbeinandi þarf að fylgjast
með dagLegu starfi og Iralda dag-
bók yfir eitt starf og alt, er það
snertir: undirbúning, sáðningu,
hirðingu, lýsingu á jarðvegi, af-
rakistur o. s. frv. Sjálf gætu þau
svo lagt samian síinar skýrdlur og
unnið úr þeim undir umsjón leið-
beinanda.
Uiigmermafélög og
atviunulausa
œskan.
I’N'Á —— *•!. •
Garðyrkjan gæt! lika verið
verfcefni fyrir ungniennafélögin.
'Allsstaðar er óunnið land, senr
iríður þess að verða brotið — og
gefa arð.
Æsfculýðurinn gengur atvinnu-
laus svo hundruðuim eða þús>
undum skiftir, en fær ekfci að
vinna. Væri ekfci meðal annariS
hér verkefni handa honunr? Er
t. d. hé'r í fcring um höfuðborjgiina
ekfci ;nóg af dauðri og hálfdauðri
mold, sem gera mætti að lifandi
nrold og lífvænlejgri ? Þaö eitt er
víst, að eitthvað verður að gera
fyrir æskulýðinn, og það er líka
vist, að þjóðfélaginu ber til þess'
ótvíræð skylda að annast vaxandi
æsku og skapa henni þau vaxt-
arskilyrði, að hún verði sem hæf-
Opton Sinclair:
ORDSTAN DH HIDKID.
frá því aö han'n var drengur; vinir ha,ns vissu, hvar
hann var r>g hann vissi líká vel sjálfur, hver Liann var.
Á hverju föstudagskvöldi safnaöist öli fjöiaky Idari
karlmenmrnir iinin i Lestrarsafinn, til þess að ræða þau
mál, sem efst voru á bauí’gi, í það og það siixnið.
Auk þess var rætt urn þau mál, sem sérataklega snertu
félagið, svo senr lauinajhæltkun innpökkunarmanna. —
Þessar .sanrkundur voru nefndar „konferensi'on", ogA
gamli maðuririn hélt við þessum gamla sið. Rudy var
einn af hinum þremur bróðursonum, senr fékk að vera
með, og hon'um farast heiður í því, Hann skýrði frá pvj/,
hvað kaupmennirnir hefðu sagi í það og það sinnið, og
kom með nýjar hugmyndiþ, ef honurn hiafði' þá dottið
nokkuð inýtt í hug.
Við kvöldborðið sat gamli Messer jafn'an fyrir endan-
um og rétti diskana að fomitm húsbóndasið; hann vildi
ekki Leyfa neina borðsiði við! sín matborð. Þjónar báru
matinn inn á stórum fötum. það voru aðalléga þýzldr
réttír, framleiddir hjá „Messer og sonum"; þieir vissuj
hvað þeir seldu og viklu sjálfir sýn'a. að þeir tryðu á
sfna lefgin framleiðslu. Og þar var jafnan haít öl og vin
á borðum.
Hiermann gamli Messer var feitlaginn og farinn að
rnissa hárið. En hamn híafðí alltaf jafngó.ða ma'tarlysft.
Hann talaði m,ikið um( matiníi og þegar hann rétti eitt-i'
hvert fatið, lét haran jafnan eínhiverja athugasemd fljóta
með iog fjölskyldan öll var farinn að kunna þiesskyns
athugasemdir utanað. Ef gtestir hainis voru Þjóðverjíari
bað h.ann þá að halda upp(i hjeiðri þjóðar sinnar hér við
nxatboorðið, ien ef þeir varu( AmierjkuMenn, sagði hann,
að Þjóðverjar ættu eftir að leggja uindir sig hieimin(n)
þéir hiefðu svo góða matasrlyst.
Á hægri hönd Messers gamla sat elsti sonur .hiansý
MFriedrich, kallaður Fritz. Hann var sex árunr eldatt
en Rudy frændi hans, og kvæntur. Ogj auk þess hafði
honum tekist að fjölga hinum ljóshiærða, ariska kyn-
þætti um þrjá meðlimii. Fjölskyldan bjtóí í Catskjlis og
Fritz ók í bil til verksmjðjiinnar ofti í vjku. Hann var
rauni/ryggi'nin maður og hafði mjög ákveðnar skoðanir
unr hlutin.a. Og hanin hjafði fýrst og fremst ákveðnarí
skoðarair á ii ó.laginu „Messer og synir" og hann var
smám saman að taka við hirnum ábyrgðarmikiu störfum
af föður sínum.
Beiint á móti honum við borðið sat yngri bróðíirinny
Emie, sem hafði verið eftirlætisgoð fjölskyldunnar. Hann
hafði iðkað xþróttir áðjur fyr', en núna hafði hjann nnest-
áhuga á því, sem gerðiist í Þýzkalaindi. Ernáe var flug-
imaður og átti sjálfur flugvél. Og þegar hgmi kom á
„konferenisinn" kom hann fljúgandi beiina leið frá Bar
Harhour, T^iousand Island, eða hvað það nú var, senr
yarm átti kærustu í það sinnið.
Rudy sat við hljðina á Ernfe og beint á móti honum
sat Anina, dóttir Hermanjrs gamla. Hún hafði hraust-
útljt, ieins og hi'nir meðlimir fjölskyldunnar, hún h(afði
blá augu o;g ljóst hár. Hún var ári ynigri ten Rudy, en,
h'ún þóttist mikLu lífsreyndari og veraldarvanari og, var
stöðugt að gefa Rudy móðurlegar leiðheiningar. Hún
var iköld í vjðmóti og lét lekki koma of nálægt sér. Hún
vissi, að karlmenn sóttust eftir henni og hún kunni að
halda þeinr heitum.
i , xi 1 : i ■ 1 ' i
II.
— Jæja, Rudy, sagöi Anna frænka. — Þú koimst ekki
langt með Marie Prinoe.
'Anfná var vön að fcoma mieð svona at'h'ugasiemdir og
svo ræddi hún ekki meira ura það niál. Húin hló miijt,
kaininsbe dálftið háðslegá, en vingjiamlega þó. Það var
himm tvíræði hlátur hjins vexialdarvána og Íífsreynda,
Marfe hafðí bersýnliliega sagt henni frá því, En lýifði
hún sagt henni frá öliu? Maður er aldrei of varkár1
Mgagnvart kvenfólki nú á dögum. Þær höfðu liafið
eihskonar samísæri gegn karlmönnunum og höguðu sér
eins og gullgrafamr.
—- Man'stu, hvað ég sagðd þér, Rudy? Það er gott að
háfa falieg áugu til þess að vinþa konur, en ef á að
láta sigurjnln verða varanLegan þax'f peninga.
Já, Rudy muihjdi jeftjr því, en horrum fanst það óvið-
eigandi inúna að tala um það. Það var nógu slæmt, að
Mariie var eiin!s og hún' var, en það var tennþá verra, að
hún hafði sagt frænkúnni frá því og nú gátu þær
báðiar gert gys að honúm.
En hváð það lá miikil lífsreýnsla bak við þennaiý
hæ'ðnisLega hlátur frænkunnar. Hversu langt skyldu,
þeir koSmast með hanja, þessir auðugu spjátrungar, seim)
hún umgékkst? Rudy liaföi oft hjugsað unr þaö, en nldrei
getað komist að neinrii niðurstöðu. Um þessar mundir
var Anina trúlofuð þýzkunr embættismánni, senr var í
heimsókn í Ameríku. Það var náungi með einglyrni,,
einvígisör á kinninni og von fyrir franran mafnið. Það
var engin furða þó að hún fæ'ö vel nreð Leyndarmál
sín um þiessar mundir.
— Hefir nú Rudy litli fengið eitt hjartasárið ennþá?
spurði Emie, og hló hátt, eims og bjans var vandi. Rudy
varð fokreiður, em ef hanrr hefði látið það í ljósj, híefðii
verið hLegið eninþá meira.
Auk þess vildu þau ekki vera óvingjarnLeg; það var
bara þetta, að þau voru svo hugsuinarlaus og þeinr ‘datt:
ekki í h’ug, að hanm tæki þetta nærri sér. Rudy hfafði
orðið að þola þeim þetta ura mörg ár.
—- Stúlkúr hafa víst ga,mani af því að álíffca, að strákar
gainjgí í sorg út af þeimi, Sá;gði. hann sitilliLega og horfði
fast á Öjn|nu fræmfcu. Hún þurfti líka að hafa eitthvaiðj
til þess að siegja Marie.
— Ósköp er að heyria hvemig þið talið uin ástína,,
sagði Gréta frænka, sem sat við hin,n borðsendann;
Rudy og Anina horfðu hvort á annað af miklum skiln-
ingi. Allir við borðið gátu skiliið það, senr þau voru að
tala um, inema hin, aldurhnigna og saklrusa h!úsfreyj!aj
gamla Messiers. Og fyrst’ að svo var nú komíð, að
Mstúlkúr og piltajr gátu ekki lenigur skrlið hvort annað;
hvernig átti þá að búast við því að unga og gamla,
fólkið skyldi hvort ainínað.
Faðir Rudy's hafði verið yngsti bróðir Hermanns
Messer og hanín hafði dáið úr spönskú veikinni skömmú
eftir heimsstyrjöldina. Hermann hafði verið heðinn að