Alþýðublaðið - 20.09.1937, Side 3

MASrUDAGrNN 2S. SEPT. 1937.
ALPÝPCBLAPI©
ALÞÝÐ UBLAÐIÐ
ElTSTJÓIUi
F, R. VA LBEM ARSSON
AF«RKI»SL£:
AL >YÐUH03INU
(IanfMBiir trá Hverfisgotn>.
SÍHAH: 4808 — 4808.
4900: Aigreiðsla, auglýsmgar.
4001: Ritstjórn (innlendar fréttir).
4002: Ritstjóri.
4803: Vilhj. S.Vilh]álmsson(heima
4904: F. R. Valdemarsson (heima)
4905: Alþýðuprentsmiðjan.
4906: Algreiðsla.
ALFtBlUFRENTSMIÐlAN
lf|i dssblaftið oí
siömeiD.
—— 1 r
ALÞÝÐUBLAÐIÐ heíir þrá-
sinnis bentápá staðreynd, að
hinar vinnandi stéttiir til sjávar
og sveita eiga sameiginlegra
hagsmima að gæta.
. Það hefir bent á að afkoma
bændamna er að mjög mikhi leyti
undir pví komin, aið peir geti selt
afurðir sínar við sæmilegu verði
á innlendum markaði, en frum-
skilyrði þess að svo megi verða
er að verkamenn og sjómenn
við sjávarsíðuna eigi við pau
iaunakjör að búa, að þeir geti
keypt landbimaðarafuTðir sér til
lífsfraimfæris i eins rikum mæli
og fiekast má verða.
Hagsmunabarótta verkalýðsins
vi'ð sjóinn er pví í senn bairátta
fyrir bættri afkotmu alpýðunnar
bæðí við sjó og í sveit.
Það verðuir aö segja bændum
til hróss, að mikill fjöldi þeirra
skilu'r petta nú þegar til hlýtar,
þeir vita, að sem jöfnust og bezt
afkoma sjómanna og verkamanna
á eyrlnni er friumskilyrði fyritr
þeírra eigin hagsæld.
Það roá því fuilyrða, að mjög
margir bændur, og þá fyrst og
frernst þeir, sem fylgja stjórnar-
flokkunum a:ð máium, munu
fylgja þeim kröfum, sem sjómenn
væntanlega gera um kjarabætur,
með mikilli samúð.
Alþýðublaðið getur ekkert full-
yrt um, hvaða .kröfur sijómennim-
ir munl gera, en naumast getur
hjiá því farið, að þeir haldi fast
fram þeim rétti sínum, að fá á
öllum skipum, við hvaða veiðar
sem er, lágmaTkskauptryggingu.
Það igetUT ekki komið til mála að
sjómenn gangi imn á þa,ö að eiga
það vist, að þeir og fjölskyldur
þelrra verði að svelta eða farai
á sveítina, ef afli éða mairkaðir
bregðast. Hvers vegna ættu þeir
að vera eina atvinnustéttin í land-
inu, sem er slíku háð?
! þessu sambandi verður ekki
1 já því komist að láta í Ijós
nokkra undrun yfir skrifum Nýja
dagblaðsins um kjör sjómanna.
Blaðið heldiuT því fram, að allir
sjómenn eigi að vera ráðnir upp
á hlut, það heldur því fram, aö
sjómannastéttin eigi að taka á
sig þá áhættu, að koma heim
slypp og snauö með enga, björg
í búið, ef afli bregst, og við vit-
um að aflaleysfeár koma alt af
við og við.
Þessi afstaða blaðslns hlýtur
að verða skoðuð sem fjandskap-
ur við sjómenn, og það mun
litlum efa bundið, að fjöldi
bænda kann því enga þökk fyrir.
Þeir skilja, að málefni sjómanna
em einnig þeirra málefn>i, og þess
er áð vænta, að Nýja dagbláðið
komíst brátt að sömu niðurstöðu
og atandi með sjómönnum í hags-
munabaráttu þeirra, en ekki gegn
þeim.
aöein, l0ftur

Svar og viðaukatillögfur Al-
þýðuflokksnefndarinnar
um sameiningu flokkanna.
Frarah. al 1. ifSt*
það hið veigamesta starf sitt eins
og sakir standa, að hindra valda(-(
töku fasisinans og vill tii þes>s
hafa samvinnu við öll lýðræðiis-
simnuð öfl um að vernda hið
borgaralega lýðræðj og réttindi
verkalýðsfélaga gegn fasisman-
um.“ Aðieins leggur nefnd Alþýðu
flokksins áherzlu á, að yfirlýsing-
in um að flokkurinn vinni á
gmndvelli laga og þingræðis að
því að ná takmarki sínu, sé skýrt
orðuð í stefnuskrá flokksins.
4. Að fullkomið lýðræði skuli
ríkja imnan hins sameinaða flokks,
sbr. II. a.: „Lýðræði ríki í flokkni-
Um,“
5, Að hinn sameinaði flokkur
skuli standa utan bæði alþjóða.-
samb,amds jafnaðarmamna og al-
þjóðasambands kommúnista, sbr.
II. 4.: „Flokkutinn stendur utan við
hin núverandi pólitísku alþjóða-
sambönd verkalýðsins.“ (Nefnd
Kommúnistaflokksins minnist i
þiessu sambandi einnig á IV. Int-
ernationale, sem nefnd Alþýðu-
flokksins taldi ekki nauðsynlegt
að nefna í sínum tillögum, þar
eð óvíst ier, hvort það er yfirleitt
til, len hitt er víst, að (hvorki
Alþýðuflokkurinn eða Kommún-
istaflokkurinn hiefir nokkuð sam-
an við það að sælda. Nefnd Al-
þýðuflokksins er vitanlega reiðu-
búin að leggja það til, að hinn
sameinaði flokkur lýsi því yfir,
að hann standi einnig utan þess).
Af því, sem hér hefir verið
talið upp, virðist nefnd Alþýðu-
floikksins báðar nefndimax vera
sammála um mikilvægustu stefnu-
skráratriðin (sósíalismann og lýð-
ræðið) og þýðingarmikil skipu-
lagsatriði (lýðræði innan flokks-
ins og úrsögn úr báðíum alþjóða-
samböindunum).
Ennfremur hefir það hvaðeftir
annað komið fram í bliaði Kommi-
únistaflokksins, að hann sé sam-
mála núverandi starfsskrá Al-
þýðusambandsins sem baráttu-
grundvelli verkalýðsins og þá
væntanlega líka hins sameináða
flokks í nánustu framtíð.
Einstök' smærri atriði, sem
iminst er á í skjaii Kommúnista-
flokksnefndarinnar uindir iiðhium
II., b. '(„Stefnuskrá og önnur
stefnuatriði“) telur nefnd Alþýðu-
flokksins ekki nauðsynlegt að
gera hér að umtalsefni, þar eð
því var lýst yfir af nefnd Komm-
únistaflokksins um leið og skjal-
ið var lagt fram á síðasta fundi
nefndanna, að það væri ekki ætl-
unin að þau væru öll tekin upp í
stefnuskrá hins sameinaða flokks.
Þá vill nefnd Alþýðuflokksins
snúa sér að þeim atriðum í
skjali Kommúnistaflokksnefndar-
innar, sem henni virðist enn vera
nokkur ágreiningur um milli
nefndanna.
Þessi atriði eru ineðal annars:
1. Hverjir skuli geta verið með-
limir i hinum sameinaða flokki.
2. Hvernig skipulagi Alþýðu-
(raimbands íslands og sambandi
þess við hinn sameinaða flokk
skuli vera háttað.
I skjali K-ommúnistaflokks-
nefndarinnar er gert ráð fyrir
því, að eitt flokksfélag skuli vera
á hverjum stað, er menn gangi
'inn i sem einstaklingar.
Nefnd Alþýðuflokksins stakk
,upp á því í tillögum sínuim, að
flokkurinn skyldi samanstanda af
stjórnmálafélögum, einu á hveTj-
um stað, og verkalýðsfélögum,
innan Alþýðusambauds Islahds,
og var þéssi tillaga gerð í þeim
tilgangi, að flokkurinn stæði í
sem allra nánustu sambandi við
hagsmunasamtök verkalýðsins
sjálfs. Gerir n>efnd Alþýðuflokks-
ins ekki ráð fyrir því, að nefnd
Komm úni s taf lúkk s i n s sé þeirri
hugsun mótfallin.
Eins og hér kemur fram, ætlast
nefnd Alþýðuflokksihs tíl, að ekki
sé nema eitt stjónrniálafélag í
flokknum á hverjum stað, en auk
þess geti verkamannafélögin sem
heild, hvert út af fyrir sig, verið
meðlimir i flokknum, og telur
nefndin það sterkustu trygging-
una, sem hægt sé að fá fyrir þvi,
að flokkurinn sé verkamanna-
Bert^a«d lauell:
UPPELDIÐ
islenzk þýðing leftir Armann
Halldórsson. Útg. ólafur Er-
lingsson. — Rieykjavík. 213
bls. 8°.
Fátt stuðlar eins tilfinnanlega
að fáfræði almennings um upp-
eldismál hér á laindi sem skortur
á hientugum fræðibókum um það
efni. Skortur uppeldisfræðilegra
bóka á íslenzku ier svo mikill,
að þeir sem ekki Lesa erlend mál,
eiga engan kost þiess.að afia sér
teljandi þekkingar á þvi sviði. Er
þetta því óheilIavænLegra sem svo
að segja hver maðiur þarf á upp-
eldisþekkingu að halda og upp-
eldið hinsvegar getur aldrei færst
í hendur nokkurra sérfræðinga.
Á engu þekkingarsviði er jafn
nauðsynliegt að fræða almenming
pem í uppéldismálum. Hvergi rið-
' ur eins mikið á og þar, að helztu
1 niðurstöður hinna rannsakandi
i
í
vísindamanna verði almeninings
1 eign. Aðieins með því móti getur
? uppieldisfræðin bætt uppeldið að
veruiegum mun. Er brýn þörf
þiess, að koma á tuqgu vora bók-
um mu uppeldisfræijjjí bæði þýdd-
upi og frumsömdudl svo að al-
menningi gefist leinhver mögu-
leiki til þess að afla sér mentlunr'
ar í þieim efnum.
Höfundur þeirrar bókar, sem
hré um ræðir, er hinn víðþekti
enski heimspeklngur Bertrand
Russel. Hefir þietta rit hans verið
þýtt á margar tungur, þar á með-
al á sænsku og dönsku. Bókin er
með ágætum rituð, Skýr og gagn-
orð og því auðskilin hverjum
gneindum manni. Er Russell meist
ari í þeirri list e:ns og fleirí landar
hans, að rita um fræðileg efni við
almenningshæfi, án þess að slaka
nokkuð á vísindaliegri hákvæmni.
Þá skal stuttlega gerð gnein
fyrir lefni bókarinnar. Fyrsti hluti
hennar fjallar um frumsaunindi
og markmið uppeldisins, annar
um uppeldi skapgerðariimar og
hinn þriðji og síðasti um uppeldi
vitsmiunalífsins. Fyrsti kaflinn er
heimspekilegastur, en þó hvergi
torskilinn almenningi. Sýnir höf-
undur þar frarn á með nokkrum
dæmum, hve markmið það og
hugsjónir, sem keppt er að með
uppeldinu, eru bneytingum undir-
orpin. Því næst 'dnegur hann upp
mynd af hinni ákjósanlegustu
skapgerð, sem nútima uppeldi í
lýðræðislöndum beri að keppa að.
Mieginþætti þessanar skapgerðar
telur hann fjóra: lífsþrótt, hug-
nekki, næmleika og gneind. Með
hugnekki á höfundur ekki fyrst
og fnemst við það hugrekki, siem
nauðsynliegt er til þess að bjóða
byrginn líkamlegum' þjániingum,
hættum og erfiðleikum', heldur á
höf. aðaílega við andlegt og fé-
LagsLegt hugnekki, sem er nauð-
synlegt skilyrði þess, að mað'urinn
verði frjáls siðferðileg persóna.
Vanmat á greindimni telur höf.
eina hina hættulegustu villu í sfö-
flokkur og starfi í samræmi við
hagsmUni verkalýðsins. Og nefnd-
in vill í því sambandi benda á
það, að slíkt skipulagsfonm er
þrautreynt í flestum lýðxæðis-
löndum Norður- og Vestur-Ev-
rópu, svo sem Noregi, Svíþjóð
og Englandl, þar sem verkalýðs-
hneyfingin og með henni lýðræð-
Ið hefir um langain aldur staðið
Og stendur í dag föstustum fót-
urn.
r umræðunum um sameiningu
flokkanna hefir einmítt í blaði
Kommúnistaflokksins verið minst
á það, á hvem hátt væri hægt að
tryggja það, að hinn sameinaði
flokkuv yrn hagsmunum verka-
lýðsins trúr. Nefnd Alþýðuflokks-
ins sér enga tryggingu fyrir því
betri en þá, að verkalýðsfélögin
sjálf séu í flokknum og myndi
hínn yfirgnæfandi meirihluta
hans.
Nefndin getur því ekki trúað
því, að það sé meining Kom-
mún'isíiaflokksnafndarinnar, að
neita verkamannafélögunum um
réttinn til þess að vera meðlimir
í hinum sameinaða flokki. Nefnd
Alþýðuflokksins óskar þess, að
nefnd Kommúnistaflokksins gefi
sem fyrst hreina og alveg ótví-
ræða yfirlýsingu um þetta atriði.
Um skipulag Alþýðusambands
íslands og samband þess við hinn
sameinaða flokk vill nefnd Al-
þýðuflokksins hins vegar taka
það fram, að því er ekki hægt að
breyta, nema af Alþýðusam-
bandsþingi sjáifu, og nefndin á-
lítur það varhugavert að bneyta
skipulagi þess fyr en sameining
AlþýðufLokksins og Kommúnista-
fiokksins hefir faTið fram.
En neínd Alþýðuflokksins er
reiðubúin að gera það ao tillögu
sinni til að greiða fyrir samein-
ingu flokkanna, ef samkoíimlag
næst um hiana við nefnd Kom-
únisfaflokksius að öð:u leyti, að
skipulag Alþýðusambandsins og
samband þess við hinu samein-
Uð,a flokk skuli tekið til umræðu
og endurskoðiuuar á fyrsta reglu-
legia Alþýðusambandsþingi, eftir
að sameining fiokkanna hefir far-
ið friam, og að kosið skuli til
þess Alþýðusambandsþings meö-
fiam með endurskipulagningu
þess fyrir augum.
Nefnd Aiþýðuflokksins sér
þeim mun minni ástæðu til þess 1
fierðisskoðunum nútímans, aem
frekar leggur rækt við að ala upp
T-étttrúaða, leiðitama og gagnrýn-
jslausa áhangendur ýmissa stefna
en andlega frjálsa menn, semtaka
sjálfstæða afstöðu til máLefnanna,
byggða á eigin reynslu og íhug-
un. Russell >er sér samt vel með-
vitandi um andstöðuna á miLli
trúar oa: Mnnar sí-Leitandi o,g sí-
aagjirýnandi skynsemi: „AndLegt
frelsi getur iekki veitt mömnumi
jafnmikla hlýju, þægindi og vin-
sældir og ákveðin trú. Einungis
trú getur alið í brjósti manna
hina notaLegu vitund um það, að
eiga hlýtt og vistLegt heimili, þeg-
ar vetrarstormamir geisa fyrir ut-
an gluggann." (bls. 55.)
Annar þáttur ritsins fjallar um
uppeldi skapgerðarinnar fjTStu 6
æviárin, og er hann að mínurn
dómi bezti hluti bókarinnar, sem
skiljanlegt er, þar sem bókin er
aðalLega ætluð foreldriun. Höf-
undur sýnir ljóslega fram á, að
uppeldið verður að byrja í vögg-
unni og að mistök á uppeidi í
frumbernsku, geta haft óbeilLa-
rík áhrif á allt lífið. Fyrsta ævi-
árið liggur því ekld utan við
starfssvið uppeldisins, heldur er
lagður á því þýðingarmikill grand-
völlur alls þess uppeldis, ,sem
maðurinn fær síðar. Á fyrsta ævi-
ári myndast hinar fyrstu venjur
barnsins. Þær verða að > vera
gagnLegar og heilbrigðar: „Ef hin-
ar fyrstu venjur eru góðar, spar-
ast gífurleg fyrirhöfn. Eþnfrem«
ur verða þær venjur, er ávinn-
fyrir nefnd Kommúnistaflokksins
að gera endurskipulagningu Al-
þýðusambandsins að því ágrein-
ingsatriði, sera sameining flokk-
anna strandaði á, þar sem núver-
andi meðlimir Kommúnistaflokks-
ins yrðu sem meðlimir hins sam-
eináða flokks iafn kjörgengir til
Alþýðusambandsþings eíns og
allir aðrir meðlimir han-s og
hefðu sem firlltrúar á Alþýðu-
sambandsþingi jafnan möguleika
til að beita sér fyrir enduTskipu-
Laigningu Alþýðusambandsins eins
og allir aðrir fulltrúar.
Út af fyrirspuirn á síðasta fundi
nefndanna vill nefnd Alþýðu-
flokksins enn fremur taka það
fram, að hún mun gera það að
viðaukatillögu sinni við fyrstu
tillögu sína um sameiningu flokk-
anna, ef samkomulag næst við
nefnd Komnn'mistaflokksins að
öðru leyti, að kommúnístar, kosn-
ir af verkalýðsfélögum á Álþjðu-
sambandsþing, skuli eiga sæti á
hinu sameinaða þingi flokkan,Tia,
efíir að bæði flokksþingin hefðu
siamþykt sameiningiuna, sem full-
gildir luiltrúiar síns félags, þann-
ig aö hinn núveiandi Kommún-
istiaflokkur eigi þar fulltrúa í
samræmi við það fylgi, sem hann
fciafði við kosningar í verfcalýðs-
félöglunum til Alþýðisamban ds-
þings, auk þeirra fulitrúa, sem
þar kæmu fram fyrir núverandí
flokksdeildir Kommúnisaflokksr
ins.
Að endingu vill nefnd Alþýðu-
flokksins enn taka það fram, að
hún leggur sérstaka áherzlu á
það, að sameining flokkanna fari
fram strax í haust, og hún sér
ekki annað en að unidiir þá til-
lögu hafi verið tekið.af Komm-
únistaflokknum, þar eð því hefir
verið lýst yfir í blaði hans, að
„tafarlaus sameining væri mögu-
leg“ og í skjaii Kommúnista-
flokksnefndarinnar er gert ráð
fyrir sameiningu flokkanna „hið
fyrsta“.
Nefnd Alþýðuflokksins sér því
ekki ástæðu til að ræða þær til-
lögur í skjali Kommúnistailokks-
nefndarinnar, sem gerðar eru um
skípun þriggja nefnda,, skipulags-
nefndar“, , ;stefnuskrár.ne£ndar ‘ ‘
og „samvinnu- og útbreiaslu-
nefndar", sem ættu að vera starf-
andi „meðan verið er að semja
til fullnustu um skipulag og
stefnuskrá" hins sameinaða
flokks.
Það er einmitt verksvið þeirra
nefnda, sem uú starfa, að koma
sér saman um aðalatriðin í
stefnuskrá og skipulagi hins sam-
einaða flokks, og þar sem gert
er ráð fyrir tafadausri samein-
ingu flokkanna, ef samkoimulag
næst milli núveraindi mefnda,
virðist roeð öllu ástæðulaust og
einungiis til tafar að skipa nýja
nefnd eð<a inieindir, því að þá
hljóta sameiningartillögur nefnd-
anna að gamga beina leiö til
fLokksstjórnanna og síðan flokks-
þinga, sem haldin yrðu þegar í
haust og legðu siðustu hönd á
sameiningu fLokkanna.
Til Akureyrar
alla daga nema mánndaga
HnAfPrHÍr aUa miðvikíldaga> íöstndaga,
Ulmlllvlllll langardaga og sunnudaga.
2ja áagi ferðir prlðjndaga og flmtttdaga.
Afgreilshí í Sejkjavll: Blfrellastðð Islasds sísi 1540'
BIFREIBISTOB ÍKOKITRIR.
ast smemma næ ri geðgrönar síðar
í lífinu, Þær ná afardjúpum tök-
urn. Gagnvenjur, er skapast
seinna, ná iekki öðnun ,eins áhrif-
um“. (bls. 60). En svo mikilsvert
sem hið fyrsta Uppeldi er, ler það
samt ekki almáttugt, eins ,og sum-
ir öfga-menn halda fraim: >„Ég
held, að margir fylgjendur sál-
kömnunarimnar ýki mjög mikil-
vægi frumbernskunnar. Það er
stundum svo á þieim >að skilja,
að skapgerð barnsins sé óum-
breytanlega mótuð við þriggja
ára aldur. Þessu er að minni
hyggju ekki svo farið“. ,(bls. 30).
Allir kaflarnir í þessum , hluta
tbókarinnar eru stór-fróðiegir og
eftirtektarverðir. Má sérstaklega
benda á kaflana: „Ötti,“ „Leikir
og hugarflug," Refsingar og p-
„þáttur annarra barna“ (í ,uppeld-
inu), sem hvert foreldri ,og kenn-
ari ætti að Lesa -og margLesa.
Þriðji hluti ritsins: Uppieldi ,vits
munalifsins, fjallar einkum um
skólanám og geta kennarar og
aðrir sótt þangað nytsaman ,fróð-
Leik og Leiðheiningar. Sú .er skoðW
un Russtells, að skólinn hafi
þroskun vitsmunalífsins að aðal-
hlutverki: „Ég er sannfærður ym
hað, að séu börn réttilega með-
höndluð fram að sex ára aldri,
Bá sé bezt, að skólarnir legðu á-
herzlu á hneinar vitsmunaframfar-
ir og tieysti á, að besskonar ut)n-
eldi stuðli bezt að .þróun skap-
gerðarinnar, sem enin er .æskileg.
Það er skaðlegur hlutur , fyrir
vitsmunalífið og þar af leiðandi
fyrir skapgerðina, að si'óferðilegt
tillit hafi áhrif á fræðsluna." —
(bls. 162—163). Ég býzt ,viö, að
skoðanir manna um þetta ,mikiLs-
verða atriði séu skiftir, {a. m. k.
finst mér Russell sums sta'öar í
þessari bók standa full nærri hin-
um gamla „intellectualisma" —
(skynsiemistrú), aem álasað hefir
verið fyrir ofmat á skynseminnii
en vanmat á öðrum ,>eiginleikum
mannsins.
Bókin er ekki kerfisbundin
framsetning uppeldisvísindanina,
höfundur hefir ekki ætlað ,henni
það hlutverk að vera kennslu-
bók, sem tekur á fLestum> aðal-
viðfangsefnum uppeldisins og gef
ur yfirlit yfir belztu rannsóknir
uppeldisvísindanna sem og aðferð-
ir þeirra. En í henni lýsir merkur
maður afstöðu sinni til margna at-
riðia, sem bæði varða markmið
uppeldisins og aðferðir þess. —
Bæði kennarar og fioreldrar Lgeta
sótt í bókina mikinn fróðleik og
gagnlegar leiðbeiningar, siem áður
var ekki að fiinna í nokkuru riti
á íslenzku. Þýðing Ánnanns LHall-
dórssonar er með ágætum, hæði
nákvæm og á kjarnyrtu ,og fögru
máli. Allur frágangur bókarinnar
er óvenjuliega vandaður, svo sem
prófarkaLestur. Á þýðandi miklar
þakkir skilið fyrir að hafa kom-
ið þessari vinsælu ensku bók á
íslenzka tungu.
Símon Jóh. Ágmtsson.
iiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii
Útbreiðið Alþýðublaðið!
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiinriiiiiiiiiD