Helgarpósturinn - 02.10.1981, Blaðsíða 2

2
Föstudagur 2. október 1981
„Skapar okk
ur gífurleg
tækifæri”
— segir Hörður Sigurgestsson
formaður Stjórnunarfélagsins
„Astæðan tyrir þviað Stjórnun-
arfélagiðstendurað þessari nám-
stefnu niina er sú að við viljum
vekja athygli á þeirri öru þróun
sem er ftölvu- og tjáskiptatækni,
bæði hér og annars staðar. Við
viljum fá menn til að skoða þetta
og hafa áhrif á þróunina,” sagði
Höröur Sigurgestsson, formaöur
Stjórnunarfélags tslands f sam-
tali við Helgarpóstinn.
,,Við viljum hafa áhrif á það
hvernigþróunin verður, svo hægt
veröi að nýta það besta og draga
úr vanköntunumum leið og mQda
breytinguna.”
— Á þessi mikla tölvutækni er-
indi hér, þar sem flest fyrirtæki
eru fremur smá i sniðum?
„Mér finnst þessi þróun mjög
áhugaverð. Htin er af sama toga
spunnin og þeir meginþættir, sem
áður hafa skipt sköpum og breytt
heiminum mest. Þeir eru sam-
göngur, sem hafa hnýtt saman
lönd og lendur og nýting orku,
sem meðal annars kom fram i
iðnbyltingunni. Mér býður i grun
að súbreyting á tjáskiptum, sem
verður með örtölvutækninni sé að
skapa okkur enn á ný nýjan heim.
Það verður ekki þrautalaust
fremur en fyrri grundvallar-
breytingar, en þetta skapar okkur
gifurleg ný tækifæri. Ég telaö það
sé óhjákvæmilegt fyrir okkur að
skoða þróunina og taka þátt i
henni. Við höfum það mikilsam-
skipti viö önnur lönd, að viö verð-
um eins og nátttröll ef við gerum
það ekki.
Þessi þróun verður til þess að
auka framleiðni i ýmsum grein-
um og skapa samkeppni. Ef við
stöndum okkur ekki, þá minnka
möguleikar okkar i samanburði
við aðrar þjóðir.”
Örari þróun á næstunni
— Hvaða áhrif heldur þú að
tölvutæknin hafi helst hér?
„Eitt af þvi sem breytist er að
hagræðing eykst i skrifstofustörf-
um og stjórnun almennt. Menn
eiga kost á betri upplýsingum og
minni timi fer i pappirsvinnu.
Þetta kemur til með að breyta
framkvæmdastjórn fyrirtækja,
þvi tölvutæknin gefur stjómend-
um tækifæri til að horfa lengra
fram iti'mann og stjórnunin verð-
ur þvi virkari.
En þessi tækni verður lika not-
uð í verksmiðjum, um borð iskip-
um og jafnvel bóndinn mun not-
færa sér tölvubókhald.
Ég rakst á grein um daginn,
þar sem þvf er spáð að um 1990
verði 75% mannfólksins meö ein-
hverjum hætti í tengslum við
tölvur og nýja tjáskiptatækni.
Þróunin hefur verið að detta yf-
ir okkur núna og hraðinn á eftir
að aukast. A undanförnum árum
hefur færst i vöxt að menn noti
sima og telex i mdlirikjasam-
skiptum og eru þá mikið tU hættir
að skrifa bréf .En ég held að þró-
unin verði mun örari á næstu ár-
um en verið hefur hingað tU. Og
tölvutæknin kemur ekkert siður
að gagni i litlum fyrirtækjum en
stórum, þvi nU orðið þarfnast
þetta ekki óhæfilegrar fjárfest-
ingar né yfirgripsmikillar þekk-
ingar starfsmannanna.
Það á það sama við um tölvu-
tæknina og ýmsa aðra þróun, sem
verður erlendis, að það tekur
gjarnan 7-10 ár að berast hingað.
Núna ermjög mikilþróun erlend-
is i þessu og hUn hefur i vaxandi
mæli beinst i þá átt að auöveldara
verði fyrirfleiri aö taka þáttmeð
smátölvun og einföldun tækninn-
ar. Ég held að menn verði fljótir
að tUeinka sér þetta hér og ég
býst við að þróunin verði miklu
örariákomandi árum en hUn hef-
ur verið.”
Endurmenntun
— En hvað með starfsfólkið?
Getur tölvuvæðing fyrirtækjanna
ekki haft neikvæð áhrif fyrir það?
, ,Ég tel að vinnan verði ekki
Jóhannes segir, aö i næstu kjarasamningum veröi reynt að auka áhrif
starfsfóiks á tækniþróun fyrirtækjanna.
Það jákvæða við þessa nýju
tækni er meðal annars það, að
það er hægt að útrýma andlega og
likamlega slitandi störfum aö
miklu leyti og viða má losna við
hættulegt vinnuumhverfi. Með
tölvutækni er h'ka hægt að stytta
vinnutimann, sem er viða óhóf-
legur hér á landi. Og ef rétt er á
málum haldið, þá er hægt með
tækninni að bæta lifskjör fólks.
Það sem hins vegar er neikvætt
erað mörg störf getaorðið einhæf
og fólki finnstþau þá innihaldslit-
il. Eins geta þau orðið einangr-
„Þarf að
stórauka
fræðsluna”
— segir Jóhannes Sigurgeirsson
hagfræðingur ASÍ
leiðinlegri. En þessi upplýsinga-
bylting verður eflaust til þess að
framleiðslan breytistog búast má
við þvi að það f ækki i starfsgrein-
um með aukinni hagræðingu og
hagkvæmni. En ég hef trú á þvi
að þetta skapi um leið nýja at-
vinnumöguleika, eins og þegar
hefur orðið i sambandi við fram-
leiðslu og viðhald rafeindatækja.
Enauðvitað þarf aðkomatilný
starfsþjálfun og endurþjálfun
fólks og hún getur orðið allviðtæk.
Mér virðist til dæmis sjálfsagður
hlutur, að það verði farið að
kenna á tölvur iskólum, jafnvel i
grunnskólunum, til þess aö undir-
búa nýja kyhslóð undir þessa
breytingu. Eins hljóta að verða
gerðar kröfur til endurmenntun-
ar. Einn tilgangurinn með nám-
stefnunni ereinmittað fá menn til
að hugsa um þetta strax og leggja
niður fyrir sér, hvernig eigi að
snúast skynsamlegast við þeim
breytingum,sem veröa á störfum
manna og vinnumarkaðinum.”
— Hefur tölvuvinnslan dregið
Ur atvinnutækifærum hér á landi
til þessa?
„Reynslan hingað til hefur ver-
ið sú, að fýrirtækin hafa ekki
fækkaö við sig fólki. Hins vegar
hefur fólki hætt að fjölga við al-
menn skrifetofustörf.
Menn óttast aö i framleiðslunni
geti fólk, sem ekki hefur fengið
langa skólagöngu, wðið illa Ut Ur
þessu og eigi erfitt með'að til-
einka sér þessa tækni. En við get-
um mætt þeim vanda meö þvi að
taka upp endurmenntun i alvöru
strax. Það þarf að losa menn við
hræðsluna við tölvur. Þetta er
eins og með notkun sima. Fólk
þarf ekki að skilja i smáatriðum
tækniatriðin og samsetningu tæk-
isins til að geta lært að nota það.”
Flestir eru nú orðið sammála
um, að töivuþróunin sé hagstæð
fyrir nær öll fyrirtæki og eigi eftir
að reynast þaö i siauknum mæli.
Hins vegar kveður stundum við
annan tón, þegar litið er á hags-
muni starfsmanna þessara fyr-
irtækja. Og vissulega verður með
aukinni tæknivæðingu gjörbylting
i vinnuaðstöðu fólks. Við leituðum
til Jóhannesar Sigurgeirssonar,
hagfræöings Alþýðusambandsins
og spurðum hann álits á þessari
þróun.
„Tölvumálin voru rædd itar-
lega á siðasta þingi Alþýðusam-
bandsins og einnig á sérstakri
ráðstefnu, sem Alþýðusambandið
efndi til á siöasta vori,” sagði
hann. „Þar kom fram aö menn
eru hlynntir hvers konar
rannsóknum og tækniþróun, sem
notuð eru á réttan hátt fyrir
þjóðfélagiö í heild. En hvers
konar tækninýjungum á þó ekki
aö taka gagnrýnislaust, heldur
verðurað meta hvert tilfelli fyrir
sig.
andi, þar sem hópvinna fellur
mikið til niður. Menn leita
upplýsinga hjá tölvunni i stað
þess að leita til vinnufélaga. Og
svo þarf að athuga áhrif tölvu-
skerma á heilsu fólks. Þetta eru
aðeins dæmi um það, sem þyrfti
að athuga.”
Starfsfólkið
hafi áhrif
„Hingað til hafa atvinnurek-
endur verið einráðir um þessi
mál. Mér vitanlega eru engin
ákvæði i kjarasamningum verka-
lýðsfélaga innan ASl, sem
tryggja rétt starfsfðlksins og þvi
þarf að breyta.”
— Er ætlunin að taka þetta inn
viö gerð næstu kjarasamninga?
„Kröfugerðin hefur ekki verið
mótuð, en ég á von á þvi að þessi
mál verði tekin fyrir í komandi
samningsgerð. Að minu mati
þyrfti að taka inn ákvæöi um rétt
starfsfólks til að hafa áhrif á það
hvernig og hvort ný tækni verði
tekin upp i fyrirtækinu, þannig að
STOÐSTOLLINN
Heilsunnar
veána
Góóur stóll sem léttir
vinnu og eykur vel-
líðan. Bakið er fjaór-
andi og stillanlegt og
gefur mjög góðan
stuðning. Halli set-
unnar er breytanlegur
og hæðarstillingin
sjálfvirk.
Fáðu þér Stoðstólinn
heilsunnar vegna.
STALIÐJANhf
SMIÐJUVEGl 5, KÓPAVOGI, SÍMI 43211
starfsfólkið fái tækifæri til að
fylgjast með tækninni frá upphafi
og hafa áhrif á það hvaö verður
ákveðið, i stað þess að tækin séu
bara kynnt fyrir þvi, þegar þau
eru komin.
Einnig er þýðingarmikið aö
fræðsla um þessi mál verði
stórlega aukin og skiptir þá
ekki minnstu máli, að starfs-
fólk eigi kost á endur-
menntun, svo menn geti haldið
vinnu sinni, þótt skipt sé um
tækni. Sú menntun ætti að vera
ókeypis og fara fram í vinnutima.
Ég geri ráð fyrir, að þegar slik
ákvæði væru komin i kjarasamn-
ing myndu einstök verka-
lýðsfélög, eða Menningar- og
fræðslusamband alþýðu beita sér
fyrir þvi, að slik námskeið verði
haldin.”
— Hafið þið orðið varir við að
fólk missti vinnu sina vegna
breyttrar tækni?
„Við höfum ekki orðið varir viö
það, enda hafa breytingarnar
aðallega orðið á skrifstofum, en
minna á framleiðslufyrirtækjum.
Hins vegar sér maður, að þaö er
aðallega yngra fólk, sem vinnur
við þessi tæki og það segir nokkra
sögu.
En við erum sem sagt hlynntir
tækniframförum, enda er það
undirstaöa bættra kjara, aðnotuð
sé ný tækni til að bæta hag-
ræöingu í fyrirtækjum. Þaö er
aðeins ekki sama hvernig með er
farið.”