Helgarpósturinn - 18.08.1983, Side 5

<

pásturínn Fimmtudagur 18. ágúst 1983
jöfnust. Allar framkvæmdir á Vellinum yrðu
að taka mið af þessu. „Það verður að líta á
völlinn sem staðreynd og taka mið af því að
þar vinnur fólk. Aðalatriðið er að ekki séu 500
manns í vinnu einn daginn og 1500 þann
næsta“.
Albert K. Sanders:
Dreifing verkefna á
langan tíma lykil-
atriði
Albert K. Sanders er bæjarstjóri í Njarðvík.
Því embætti hefur hann gegnt undir meiri-
hlutastjórn Sjálfstæðisflokksins, sem og und-
ir samstjórn Alþýðuflokks, Framsóknar og
Alþýðubandalags.
Sjálfur er hann sjálfstæðismaður og stuðn-
ingsmaður þeirra framkvæmda er fyrir dyr-
um standa á Keflavíkurflugvelli. Um fram-
kvæmdir þar almennt sagði hann þó: „Það
sem við höfum litið hornauga er fjármagns-
flutningurinn til Reykjavikur. Hingað til hafa
það aðeins verið laun starfsmanna Keflavík-
urflugvallar sem hafa setið eftir. Að undan-
förnu hefur þó orðið breyting á. Meðal annars
hafa Aðalverktakar fest nokkurt fé í bönkum
hér fyrir sunnan sem getur orðið veruleg lyfti-
stöng fyrir atvinnulífið. Þeir tóku einnig þátt
í sjóefnavinnslunni og til stendur að þeir láti
fé í iðnþróunarsjóð. Og þetta er að mínu mati
jákvæð þróun“.
Um áhrif framkvæmdanna á atvinnulíf á
Suðurnesjum segir Albert: „Ég er ekki viss
um að þetta komi til með að auka á sam-
keppni við aðrar atvinnugreinar, eins og til
dæmis sjávarútveg, með tilliti til vinnuafls.
Hér verður að hafa í huga að báðar þessar
framkvæmdir munu taka nokkur ár og verða
gerðar i áföngum. Og þó að Aðalverktakar
komi líklega til með að verða höfuðfram-
kvæmdaraðili í Helguvík, þá er ekki ólíklegt
að ýmsum verkþáttum verði úthlutað til ann-
arra verktakafyrirtækja. Varðandi flugstöð-
ina þá munu Aðalverktakar líklega vinna þá
þætti sem snúa að varnarliðinu. Hins vegar
verður byggingin sjálf boðin út á almennum
markaði innan lands sem utan. Þar verður
boðið út í smærri þáttum sem bendir til þess
að þetta verði að mestu í höndum íslendinga.
Undir slíkum kringumstæðum er nauðsynlegt
að byggingaverktakar á Suðurnesjum taki sig
saman um að bjóða í þessa verkþætti. En að
öðru leyti er ekkert nema gott um þessar fram-
kvæmdir að segja. Helguvík mun leysa mik-
inn skipulags- og mengunarvanda. Það er því
ljóst að þessi verk munu stuðla að atvinnu-
þróun og þróun þekkingar á Suðurnesjum.
Spurningin er, hvernig staðan verði að fram-
kvæmdum loknum. Við vonum að hér verði
ekki sprenging í atvinnulífinu og því er dreif-
ing verkefna á langan tima lykilatriði".
Varðandi stefnumörkun samhliða þessum
framkvæmdum segir Albert: „Reynslan hefur
kennt okkur hér á Suðurnesjum að eftir að
miklar framkvæmdir hafa verið hér, þá hefur
komið bakslag. Undir það þarf að búa sig.
Samhliða þessum framkvæmdum verður að
styrkja sjávarútveginn. Hann er sú líftaug sem
heldur okkur gangandi. Það má ekki einblína
á þessar framkvæmdir einar og sér“.
Jóhann Geirdal:
Fjárstreymi meira til
hersins en frá
Jóhann Geirdal er kennari við grunnskól-
ann í Keflavík og bæjarfulltrúi Alþýðubanda-
lagsins þar.
Almennt um framkvæmdir hersins á Suð-
urnesjum sagði Jóhann: „Ég er andvígur öllu
hernaðarbrölti hér á svæðinu. Þar að auki er
rétt að hafa í huga, að hin neikvæðu áhrif sem
þessum framkvæmdum fylgja fyrir atvinnu-
og efnahagslíf Suðurnesja skipta mun minna
máli en sú hætta sem fylgir veru hersins hér.
Þá á ég við herstöðina sem hlekk í þeirri ógn-
vekjandi keðju sem kallast kjarnorkuvopna-
uppbygging Bandaríkjanna“.
Jóhann taldi að allt tal um fjárstreymi til
Suðurnesja vegna framkvæmda hersins væri
út í hött. „Og þegar allt er tekið inn í myndina
þá tel ég að fjárstreyminu sé öfugt farið. Hér
má benda á að þeir sem vinna á Vellinum eru
í þjóðhagslega óarðbærum störfum. Þeirra
starfsorka nýtist ekki til uppbyggingar fyrir ís-
lenskt atvinnulíf. Til viðbótar má benda á að
margir sem stundað hafa nám hér á Suður-
nesjum hafa horfið til starfa hjá hernum að
námi loknu. Hins vegar hefur kostnaðurinn
við menntun þeirra lent á menntakerfi byggð-
arlaganna og hinum ýmsu fyrirtækjum.
Kunnátta þeirra og menntun kemur þannig
byggðarlögunum hér ekki til góða. Og til að
gefa nokkra mynd af ástandi mála hér, þá má
nefna að 30% Njarðvíkinga vinna í heima-
byggð en 40% á Keflavíkurflugvelli“.
Jóhann taldi ennfremur að hér væri um
markvissa stefnu stjórnvalda að ræða er mið-
aði að því að auka á ósjálfstæði þessara
byggðarlaga. „Tala þeirra sem vinna hjá hern-
um fer síhækkandi, meðal annars vegna
þess að atvinnurekstur hér stenst ekki sam-
keppnina um vinnuaflið. Það er auðvitað erf-
itt fyrir lítil fyrirtæki að keppa við fjársterkt
herveldi. En það hefur iðulega verið álitin
guðsblessun fyrir atvinnulíf Suðurnesja, i
munni ókunnugra, að hafa herinn. En því fer
fjarri að þetta sé rétt. Nær væri að hér þyrfti
meiri fyrirgreiðslu en annars staðar á landinu
vegna harðrar samkeppni. Þó er auðvitað
ekkert nema eðlilegt að við fengjum að
minnsta kosti að sitja við sama borð og aðrir“.
Varðandi lausn á þessu máli segir Jóhann:
„Hún er aðeins ein. Að Suðurnesjamenn fari
að byggja sína afkomu á innlendri framleiðslu
og þjónustu við hana í stað þjónustu við er-
lendan her“.
Guðmundur Björnsson:
Fyrirtæki missa fólk
upp á Völl
Guðmundur Björnsson er verkfræðingur
og starfrækir Verkfræðiskrifstofu Suður-
nesja. Hann hefur töluvert haft með tilboð
byggingarfyrirtækja á Suðurnesjum að gera,
og þekkir því mæta vel aðstæður þeirra.
Við spurðum Guðmund hvernig slík fyrir-
tæki stæðu gagnvart varnarliðinu með tilliti
til vinnuafls, „Það fer ekkert milli mála að
þau standa mjög höllum fæti. Jafnvel þó að
menn geti sýnt fram á það opinberlega að laun
á vellinum séu hin sömu og hér niðurfrá, þá
er ljóst að menn bera þar meira úr býtum. í
hvaða formi það er veit ég ekki. Það gæti til
dæmis verið bónus. En eitthvað hlýtur það að
vera. Annars kysu menn tæplega að fara
þangað í jafn ríkum mæli og raun er á“.
Afleiðingar? „Framkvæmdaaðilar hér á
Suðurnesjum hafa til dæmis misst mannskap
á völlinn hvenær sem er og á hvaða verkstigi
sem er. Hvort heldur í byrjun eða miðju verki.
Og það gefur auga leið að þetta er mikið
vandamál fyrir einstaklinga og fyrirtæki hér.
Hér hafa til dæmis verið gerð tilboð og þeim
fylgt ákveðin tímaáætlun. En þegar til átti að
taka hefur stór hluti af mannskapnum verið
horfinn upp á völl. Allar áætlanir um fram-
vindu verksins hafa því farið úr böndum“.
Varðandi möguleika fyrirtækja og verktaka
á Suðurnesjum að taka þátt í þessum fram-
kvæmdum segir Guðmundur: „Það er mjög
háð því hvernig að málum verður staðið. Ég
hef til dæmis sjálfur staðið í þeirri meiningu
að flugstöðin yrði að minnsta kosti boðin út
á almennum markaði. Þær framkvæmdir
ættu því að geta fallið í hendur Suðurnesja-
manna. Hins vegar hefur maður fundið að
margir eru ákaflega smeykir hér. Þegar eru
miklar framkvæmdir í gangi á vellinum og
þangað leitar fólk. Og þá hafa framkvæmd-
irnar við Helguvík sem og framkvæmdirnar
við flugstöðina ekki verið teknar inn í dæmið.
Það getur því orðið veruleg þensla í atvinnu-
lífinu sem auðveldlega gæti komið niður á
fyrirtækjum utan vallarins“.
Lausn á vandanum? „Það versta við fram-
kvæmdir á vellinum, með tilliti til vinnuafls,
eru sveiflurnar. Á tímum mikilla fram-
kvæmda sogast vinnuafl þangað uppeftir en
þegar framkvæmdir minnka kemur fólkið
niðureftir. Og hér hafa menn aðallega verið
með tvenns konar hugmyndir að lausn. Ann-
ars vegar að opna völlinn í framkvæmdalegu
tilliti og gera þannig öllum fyrirtækjum kleift
að bjóða í verk. Hins vegar að setja vellinum
skorður með vinnuafl. Setja sem sagt ákveðið
hámark og ákveðið lágmark. Sjálfur er ég
fylgjandi siðari kostinum og tel hann knýja á
um stöðugleika. Framkvæmdir þar myndu
þannig markast af því vinnuafli sem þeim
væri heimilt að taka í sína þjónustu“.
Ólafur Björnsson:
Suöurnesjamenn
blóðmjólkaöir
Ólafur Bjömsson útgerðarmaður hefur
starfað að sveitarstjórnarmálum í áraraðir
sem bæjarfulltrúi Alþýðuflokksins í Keflavík.
Hann hefur einnig setið á Alþingi sem vara-
þingmaður. Ólafur er því flestum hnútum
kunnugur í atvinnu- og stjórnmálalífi Suður-
nesja.
Það má til dæmis benda á að Aðalverktak-
ar hafa ekki byggt svo mikið sem náðhús í
byggðarlögunum hér. Hins vegar hafa þeir
byggt þetta Watergate, eða hvað þið nú kallið
það, uppiá Ártúnshöfða. Það sama er uppiá
teningnum varðandi olíufélögin og Flugleiðir.
Öll þessi fyrirtæki mjólka þetta svæði. Þar að
auki búa flestir hátekjumenn á Vellinum utan
Suðurnesja og þannig hverfa útsvarstekjurnar
líka inneftir. En það er að mínu áliti fyrir neð-
an allar hellur að þessum fjármunum sé varið
til annarra hluta en að byggja hér upp varan-
leg atvinnufyrirtæki".
Aðspurður sagði Ólafur að þeim rökum
væri iðulega beitt að Suðurnesjamenn hefðu
völlinn „og það væri nóg“, þegar þeir reyndu
að sækja um lán úr hinum ýmsu sjóðum.
„Það er til dæmis búið að flytja útgerðina út
um allt land í nafni byggðastefnunnar á
kostnað Suðurnesja. Núna er til dæmis verið
að flytja fé úr gengismunarsjóði til fyrir-
hyggjulausra manna. En hér hefur þetta birst
í síminnkandi þorskafla og fækkun útgerðar-
fyrirtækja. 1982 var þorskaflinn til dæmis
þrjúþúsund tonnum minni en hann var 1973.
Á sama tíma hefur hann aukist alls staðar
annars staðar. Það er staðreynd að Suður-
nesjamenn eru nánast með öllu útilokaðir frá
hvers konar sjóðum og lánastofnunum. Samt
sem áður renna fjármunir vegna fram-
kvæmda varnarliðsins beint til Reykjavíkur".
Ólafur taldi fullvíst að þessi tilhögun yrði
nokkuð í sama farvegi og áður. Hins vegar
taldi hann það til bóta að þær myndu skapa
atvinnu, og benti jafnframt á að á Suðurnesj-
um væru verktakafyrirtæki sem auðveldlega
gætu unnið ýmis verk í tengslum við komandi
framkvæmdir. Fyrirtæki sem hafi til dæmis
unnið við Sigöldu. „Nú og svo geta skipa-
smiðirnir liklega soðið saman tanka í stað
skipsskrokka. En líklega fer þetta allt í hend-
urnar á Aðalverktökum“.
Taldi hann og að væntanlegar framkvæmd-
ir myndu síst auka fjárstreymi til Suðurnesja.
Og þaðan af síður auka aðgang Suðurnesja-
manna að sjóðakerfi landsmanna. Svæðið
yrði blóðmjólkað sem áður. EPS/GB
Sólskinsvika í Þýskalandi 25/8-1/9
Stutt fjölskylduferð í sérflokki
Þú flýgur í beinu þægilegu flugi til Frankfurt þar sem bílaleigubíllinn
bíður á flugvellinum. Ekið er síðan til sumarhúsanna f Daun þar sem
dvalist verður I næstu 8 dagana í góðu yfirlæti.
Þar er hægt að gera ýmislegt sér til gamans, eins og að fara í sund,
tennis, billard, mini-golf, tefla á útitafli, borða góðan mat eða bara
baka sig í sólinni. Ekki er það til að spilla ánægjunni að stuttur akstur
er til þorpanna við Mósel og Saar, þar sem alltaf
er eitthvað um að vera á þessum tíma árs.
Heim er síðan farið frá Luxemborg þar sem bílnum er skilað á 8. degi
en möguleiki er að stoppa þar I nokkra daga að ósk hvers og eins.
Hverjum farseðli fylgir gott vegakort af Þýskalandi.
Verð: 2 í íbúð
3 í íbúð
4 í Ibúð/húsi
5 í húsi
kr. 12.800.-
kr. 12.000.-
kr. 11.300.-
kr. 10.700.-
Börn 2-11 ára fá kr. 3600.- f afslátt.