Helgarpósturinn - 07.03.1985, Blaðsíða 24

Gengiö oftir
sjonoloilolorlnrinQ
ungro
oksjónmonno
I skálarœöum er gjarnan talaö um „syni framtíöarinnar", þá sem „munu
erfa landiö", jafnvel „ungu, reiöu mennina sem öliu muni bylta". Hafa þessir
frasar staöist vísdómstönn tímans? Hvernig horfir arfurinn og framtíöin viö
ungum mönnum í dag? Eru þeir reiöir? Hver eru markmiö þeirra? HP þreif-
aöi óformlega fyrir sér um þessi mál hjá fjórum, ungum mönnum, fœddum
'5802.
'O
ö [g
co
< ö
Annar í svörtu leðri: No. 13. Virðist óvenju-
leg blanda engils, mótorhjólatöffara og fram-
kvæmdamanns. Eða hvað? Sest fjaður-
magnaður niður við borð á Hótel Borg,
hnykkir síðu hárinu frá augunum, brosir
framan í gengilbeinuna og spyr blíðlega:
„Fröken, áttu nokkuð kaffi fyrir mig?“
Hún glottir: „Jú, jú, ef þú biður um það.“
Samstundis hefur No. 13 vakið athygli og
aggressjón. Stúlkan gengur hnakkakert í
burtu, kemur aftur og segir ögn blíðlegri á
manninn:
„Auðvitað átti ég kaffi. En spurningin var
hvort þú vildir það.“
„Oh, konurnar, allar þessar elskur. Þær
verða að fá trítment," segir No. 13 brosandi
og bregður logandi stálkveikjaranum á loft í
átt að eldlausri konu hinum megin við borð-
ið.
„Ég reyni alltaf að fá viðbrögð við því sem
ég geri, t.d. þegar ég kem inn í sjoppu eða
búð. Þá nota ég smátækni til að fá góðan
sörvis og láta taka eftir mér: „Heyrðu, elsk-
an, ertu til í að gera þetta fyrir mig?“ Það er
mjög important að brosa, það hefur mögnuð
áhrif, t.d. ef maður vill fá fólk til að gera eitt-
hvað fyrir sig.
Ég lít víst út fyrir að vera meiri ribbaldi en
hitt. Því er um að gera að brjóta upp ímynd-
ina. Eins og allir er ég að byggja upp vissan
front, samanber róttæklinga í úlpu. Allir
reyna meðvitað eða ómeðvitað að gefa út
vissa týpu. Ég dæmi fólk líka eftir framkomu,
fronti. Ef mér fellur ekki frontur einhvers
byggi ég upp múrvegg. En auðvitað breyti ég
stimplinum ef viðkomandi gefur seinna
ástæðu til.
minn eigin varnarmúr til að brjóta niður
varnarmúr annarra."
Markmið?
„Ég vil fyrst og fremst framkvæma. Ak-
sjón, aksjón og aftur aksjón. Meika ekki lið
sem situr á rassgatinu og blaðrar endalaust
en framkvæmir ekki neitt. Ef ég fæ góða hug-
mynd þá vil ég framkvæma hana strax ef
hægt er, annars dettur hún uppfyrir. Mitt
mottó er að það sem þig langar til að gera
áttu að framkvæma, en ekki að setja fyrir þig
vinnu og slíkt. Ég fíla vel að eiga nóg af seðl-
um og veita mér what money can buy, en
samt er hægt að gera margt án þeirra. Allt of
margir láta allt stranda á peningum. Ég fíla
alveg að eiga bara í mig og á, sígarettur og
bensín á mótorhjólið.
Aksjón! Til dæmis í haust þá datt okkur í
Bifhjólasamtökum lýðveldisins í hug að taka
upp á plötu lög og texta sem við höfðum ver-
ið að semja og raula með okkur. Við kýldum
á það í einum grænum hvelli. Ef þú gerir eitt-
hvað sem er opinbert að einhverju leyti og
sem aðrir taka eftir, you're making history.
Menn eiga ekki bara að tala um hlutina. Eða
láta frontinn brotna eins og hjá róttækling-
um á fylleríi. Maður hittir þá fyrir utan
skemmtistaðina og þeir segja við mann:
„Hvað djöfuls töffarastælar eru í þér að vera
á þessu mótorhjóli!" Svo hittir maður þá aft-
ur drukkna á leiðinni heim og þeir segja með
glampa í augunum: „Gerðu það, leyf mér að
prófa!“ “
Mín ímynd, svart leður, mótorhjól o.fl., er
að einhverju Ieyti stolin. Maður grípur upp
það sem manni finnst flott. Look-ið er hard-
ware mixað upp með software. Svo fer það
eftir efnum og aðstæðum hvernig sambland-
ið af þessu tvennu verður. Ég fíla þessi töff-
heit sem eru ofan á alls staðar. Og það er
sama hvað þú átt marga vini, þú stendur
alltaf einn. Þú þarft alltaf að skapa þér ein-
hverja fjarlægingu. Ef þú ætlar að meika það,
t.d. forðast að vera rændur eða drepinn úti í
heimi, þarftu að hafa töff look til að enginn
sé að abbast upp á þig. Svo er það þessi
blanda af hörku og mýkt, ég brýt oft niður
Svo er það Daníel þúsundþjalasmiður
Magnússon: Hefur raungreinapróf úr Tækni-
skólanum, hefur verið kennari í Hrísey, dreg-
ið fisk úr sjó, slyngur að prjóna og kokka,
stundar nú nám á öðru ári við Myndlista- og
handíðaskólann í skúlptúrdeild. Hvort hann
sé búinn að finna sig?
„Hvað er það? Maðurinn er það sem hann
gerir hverju sinni. Það er þó ef til vill ein-
kenni minnar kynslóðar að dellast, taka í sig
dellu, halda að maður sé búinn að finna sig,
en komast síðan að raun um að það var ekki
byggt á neinu. Margir virðast að minnsta
kosti hafa vítt áhugasvið, vinna við eitt í dag,
annað á morgun, hafa ekki áhuga á föstu
starfi.
Ef til vill veldur kjarnorkuváin þessum
vingulshætti og sundrungu, öryggisleysi sem
skapar vandræði og vonleysi, sem brýst t.d.
út í mikilli drykkju. Fólk hugsar með sér: Til
hvers ætti ég að hafa háleitar hugsjónir, fara
í langt nám og stefna að einhverjum lang-
tímamarkmiðum þegar ég veit ekki nema
heimurinn spryngi í loft upp næsta dag? Tími
þjóðfélagslegra heildarskilgreininga er lið-
inn.
Við þetta bætast skuldir íslenska þjóðar-
búsins. Hvenær er langlundargeð erlendra
lánadrottna á þrotum? Hvenær fer þessi þjóð
á hausinn? Og pólitíkin! Enginn heilvita
maður þorir að fá á sig flokkspólitískan
stimpil vegna alls þess sukks og svínarís sem
viðgengst í íslenskri pólitik. Það myndi jafn-
ast á við afbrigðilegheit í kynferðismálum.
Hæft fólk vill ekki fara út i pólitik, því hún
verður heldur hvimleiður lifsmáti og eilíft
rifrildi um aðferðafræði.
því að vera „frumlegir", skipta um „stefnur"
á nokkurra ára fresti. íslenskir myndlistar-
menn gera talsvert af því að rakka niður
hvern annan, vera í sandkassaleik, eins kon-
ar þrautakóngi, keppni í frumlegheitum sem
einna helst minnir á vígbúnaðarkapphlaup
stórveldanna. Það er eins og hver önnur
Tangamennska að vera sífellt að rakka hvern
annan niður. Þetta kemur t.d. fram í rifrildi
um það hvaða efni séu „æðst“ eða „billeg-
ust“. Helgi Gíslason skúlptúristi virðist t.d.
vera að gera bronsmyndir sem „andóf" gegn
plastinu, ef til vill finnst honum of „auðvelt"
að vinna með það. Það er fáránlegt að segja
að eitt efni sé æðra en annað. Skúlptúristi
verður ævinlega að bera virðingu fyrir efn-
inu sem hann vinnur með. Eða hvernig fynd-
ist fólki, ef tóniistarmenn andæfðu ákveðn-
um hljóðfærum?
Járn, gler og plast heillar mig mest og sam-
setning ólíkra efna. Ég held að skúlptúrinn
eigi eftir að taka meira mið af nýja málverk-
inu í náinni framtíð, einkennast meir af anti-
rómantík, sannfæringarkrafti og spontan
tjáningu. Sjálfsagt orsakast þetta að ein-
hverju leyti af kjarnorkuvánni, svo og þess-
ari margbrotnu reynslu sem við verðum
stöðugt fyrir, þótt hún sé oft óbein og mat
okkar verði því yfirborðslegt. Hvað sem því
líður finnst mér að menn eigi ekki að sækja
sér uppsprettu sköpunar í fortíðinni, heldur
eigi þeir að berjast við það umhverfi sem
þeir búa í.“
Hvað sjálfan mig varðar finnst mér auð-
veldara að kasta mér út í myndlistina og taka
þar áhættur, nú þegar ég er búinn að bak-
tryggja mig með annarri menntun. Myndlist-
armenn geta átt erfitt með að komast af, en
ég er þó ákveðinn í því að lifa af myndlist-
inni. Én hérlendis þarf hugarfarsbreytingu
hjá almenningi í sambandi við myndlist. Við
erum enn komin of stutt áleiðis frá bænda-
menningunni þar sem borin var virðing fyrir
bókmenntum einni listgreina. Við höfum enn
ekki hlotið almennilegt myndlistarlegt upp-
eldi.
Svo finnst mér að listamennirnir sjálfir séu
of mengaðir af samkeppnisþjóðfélaginu: í
24 HELGARPÓ^ JRINN