Alþýðublaðið - 23.08.1938, Qupperneq 2

ÞRIÐJUDAG 23. ÁGÚST 1938
ALÞÝBUBLABIB
Minningaror ö nm frú Guðrnnn Lðrnsdðttnr
Eftlr Slgurð Einarssei iaaent.
ég viss um að alLair kirkjur á
Norðurferðir
til og frá Akureyri
alla mánudaga, þriðjudaga og fimtudaga
Afgreldsia á Akmreyrls'
Mfreilfasftiii ©tídeyrar*
Beztar eru bifreiðar Steindórs.
Síml 1580. Steindér.
Heildarafii sildveiðiskip-
anna siðastL iaigardag.
EGAR él mikilla hanma dynja
yfir eitthviert okbar itiianm-
anrnia, leggja lífshamiingjiu ein-
hvers okkar skynidilega í rústir
og &argin hefir útvalið einhvern
okkar sérstaklega til þess að bera
sirnn þunga kross um ókomiin áT,
þá hrynja einatt Jreir inúrair sem
skilja oss nnenininia. Eið hanm-
sögulega og átakanlega í latburð-
iwum luefur oss út fyrir hiinar
venjulegu takmarkanir vorar,
hversdags sjónarmiiðiin J>oka log
vér pninum að hér eiga aðeins
hín mannlegu sjótnarmið heilmia:
Samúðin, bróðurþelið og harm-
urirun, þau sjónarmið, sem miinna
oss menaiina á að vér erum allir
bræður þegar í rauniimar rekur.
Og fyiir oss mörnnur.iuim rekur alt-
af í raunirnar, einhverjuim af
oss, einhvenntíma, oft þá ex sizt
vairir. En það er á slikum alugna-
blikum sem vér fiinnuim það méð
hjartanu, þó aö oss gangi stumd-
um erfiðlega að skilja það með
heilanium, hve skamt er frá manni
til manns, skaimt milli andstæð-
ings og vinar, skamt milli mín
og þín.
Ég held að mér sé óhætt að
fullyriða það, að um leið og fregn
5in barst hingað til Reykjavíkur
urn hið höranulega slys við Tungu
fljót og hið skyindilega fnáfall
frú Guðrúnar Lánusdóttur og
dætra hennar, þá hafi harmalþögn
slegið á borgina. Ég býst ekki
við, að það hafi verið til sá mað-
ur, sem ekki varð snortinn af
sársauka og samúð. Þetta var
svo óvenjulega hörmulegt.
I fögru sumarweðri enu fdr-
eldrarnir á skemtíför með tveSm-
ur ástríkum Oig kærum dætrium.
Það er lagt upp úr áfanga að
mongni í glöðu og gó&u skapi,
staðnæmst á berjamó. Allt leik-
|ur í iyndi, landið er vafið í sól-
dýrð og sumarbrag. En eftir ör-
Utla stund hefir hönd dauða'ns
þrifið þenna glaðværa ástvi'na-
hóp. Á bakkianum stendur eigin-
maðlurinn og faðirinn, þjakaður,
yfirbiugaðiur. Og hann gietur áð-
eins bent nið|u‘r í djúpið og sagt:
„Þær eru þrjár“. Og þarna niðri
í strengnum er bonan hans, bezti
ástvinu'riinin, félaginn, sem háð
hefir með honum baráttu margra
fára í sæld og sorg, og dæturnar
þeirra tvær, báðar dánar í blórna
æsku sinnar. Svo skjótvirkur og
mikilvirkur er dauðinn stonduim.
I einni svipan hefir hamn hrifió
þær þxjár á brott: hina þjóð-
kunnu, skörulegu og gáfuðU hús-
freyju, hina glæsilegu umgu frú
og ungmeyna sem viirtist eiga
alt lífið framundan. Og svo mik-
ið sem allJr aðrir bafa mist,
systkynin, hin aldraða móðir,
frændliðið, hinn ungi eigilnmaður,
[)á finst oss óefað átakanlegast
að hugsa til hans sem eilnn hefir
mist þær aliar, — föðursáns og
eiginmainnsms, sem stenidur á
fljótshakkanum -og aðeiins getor
mælt þessi þrjú sáru orð: „Þær
enu þrjár".
Frú Gu&rún Lárusdóttir va!r ó-
venjulega mikilhæf kona, enda
átti hún tíl gáfufólks og listfeng-
inna mianna að tel ja í báðar ættir.
Ég þekti hana ekki persónulega
svo að verulega gæti heitið og
lífið skipaði okkur þannig í
flokka, að kallað mundi hafá
verið að um andstæðinga væri
að ræ&a. En ma&ur gat ekki í
okkar litlia þjó&félagi látið vem
að taka efti’r konu eins iog frú
Guðrúnu Lártisdóttur. Hún vair of
fyrirferðamikil að atgjörfi til þess
að hún gæti dulist me&al svo
fárra.
Frú Guðrún átt'i vitt svið á-
hugamála og kiomst ti'l að mi&la
þehn drjújgum! skerfi af kröft-
um sínuim, þrátt fyrir sitt srtóra
og bammaTga heimiili, er hún
rækti af ástúð og skörung.skap.
Húm var trúkona hi:n mesta log
lét kirkju og kristindómsmál
mjög imikið til síin taka. Einu
sinni heyrði ég hana halda ræðu
um þau efni. Hún var að e&lis-
fari ágætlega máli farin, kjarniorð
og skáldleg í hpgsun. En ekki
er mér ræðain minnisstæð vegna
málsnildar, heldur þess, hve
þriungin hún var af djarfri en
yfirlætislausri eiinlæigni. Ekki er
Islandi væru eins báglega sóttar
eiins og þær eru ef. prestar vorir
væru yfirleitt eins góðir prédik-
ana!r eiins og frú Gú&rúm gat
verið þegar svo stóð á.
Frú Guðrún átti árum saiman
sæti í bæjarstjóm Rcykjax íkur og
var fátækrafulltrúi og framfærslu
fú'lltrúi í mörg ,ár. Síðusto átta
ár æfinnar áttí hún sæti á adþiingi
og var þar vir&ulegur fulltrúi ís-
Ienzkra kvenna, alvörugefin og
óáléitín alúðleg og samvizku-
söm. Munu þær fáar íslenzkiar
konur, sem eiga áð baki sér
lengri né fjölbreyttari staifsferi)
áð 'Opinbeium miáluim en frú Guð-
rún! á nú við andlát sitt.
En þó áð frú Guðrún væri fuH-
gildiur li&stmá&ur í starfi sínú að
bæjarmálum iog land&málum vil
ég gieta mér þess til, að það hafi
ekki verið þau störf sem hjarta
heninar lágu næst. Þrátt fyrir
mikil opinber störf, var þaið á-
reiðanlega heimilið, seiu stóð
hjartia bennar næst, og því næst
ýms mannúöar- og mennmgar-
mál. Auk þess hafði hún tíl að
bera rika listhneigð, sem glögg-
lega kom fram' í ritstörfum henn-
ar. Hún hefir ritáð nokkrar skáld-
sörur, en auk þess ária|grúa bláðá-
greina um ýms efni, eLnkurn trú-
mál og mienningarmál. Og J>að
þarf tekki að lesa mikið eftir hana
til þess að sjá að hún hafði
yndi af að halda á pennamum.
Frú Gú&tún Lárusdóttir &am-
eina&i í persónu sinini ýmsa þá
kosti, sem giera koinuna ai&dáUn-
airverða og eftirsókmarverða í
augum vor mamnanma. Hún srtjórn
ar stóru heimili af ástúð og dugn-
aði, elur upp stóran harnaihóp,
er manni sínum; traustor vimur
qg heill ráðgjafi í hverri. raun,
börnum símuim trygglynd og úm-
hyggjusöm mó&ir. En hún er meira.
Hún á vítt svæði mannlegria mál-
efna, sem hún helgar sinar glæsi-
legu igáfur, og eftir ,að komur hafa
öðlast félagslegt jafnnétti. v’ið
karla hér á landi, lyftír hún eimm-
ig stórrA byr&i þeinra verkefna,
sem hinni íslenzku konu þanmeð
eru lögð á her&ar. Af sltklri gerð
mundum vér kjósa að sem flest-
ar íslenzkar koniur vænu, jaífn
fjölhæfar, ósérhlífniar og atkvæða
míiklar. Hitt er lanmað, að slíkt
atgerfi kysum vér flestir að sjá
í hópi samherja vorra fremur en
andstæðinga. En um slikt er
barrnalegt að sahast. Mestu máli
sikiftír að þáð sé til og svo
dnengilega og maninlega notað,
sem frú Gu&rún Lárusdóttir
gerði..
SauTúð okkar meðborga!ranna
hriekkur æði snnátt til þess að
bæta Sigurbirni Ástvaildi Gísla-
syni og öðrum aðstamdenduim og
ástviinum mæBginamna þriggja
þann missi, sem þau hafa beðilð.
1 þeim efnum eru öll úrræði vor
manniamna fánýt. En hór um> svo
óvaniaiega s-orglegain atburð að
ræða, og atburð sem ég veit að
snortíö hefir hugi svo margre
manna tíl samú&ar að ég vil að
þess sjái nokkurn vott. Og þá
er þess að minnast, að frír Gúð-
rún átti nokltíur hjartans mál, sem
hún hefði gjama'n viljað viinna
að lengur, ef lif hefð'i enst. Ég
nefni tíl dæmis banáttu henniar
fyrir því að koma upp hæli fyrir
vandgæf böm og drykkjumanna-
hæli. Ég I'egg það til, að vinir
frú Guðrúnar og þeirra mæ'ðgn-
anna, og allir þeir, sem þetta
hörmfulega slys hefir snortíð
stofni sjóð tíl minninigar um þær,
er varið verði til þess að hrind.a
einhwerju af áhugamáhvm hennar
í framkvæmd í tamráði við eft-
irlifandi miann henna’r og þá aöra
vini er óskum hennar voru kunn-
íuigastír í því efni. Mætti þá svo
fara að en’n yhði frú Guðrúnu
dáiinmi auðlið. þess að gott mál-
lefni nyti henmar, en oss binum
mundi það ver&a form ,sem gæfi
oss tækifæri til að láta í ljósi
samúð vora iog bróðurhug tíl
þessarar fjölskyldu sem sivo
þúniga harma hefir beðið. Og síð-
a-st en ekki síst mundum vér með
þvi sýna sóma minniugU mæírar
og mikilhæfrar konu, sem vel
má var&veitast meðal Vor.
Sigurður Einarssori.
Hjónaefiii.
Nýlega opinberuöiu trúlofun
sína Hildur Þórarinsdóttir, Bánu-
göt'u 1, og Þórarinn Hallbjörns-
son, matsveinn á Súðimnd.
HÉR fer á eftir skrá yfir afla
síldveiðiskipanna, eins og
hann var orðinn sl. lau.gardags-
kvöld. Saltsíldaraflinn er í
svigum. Bræðslusíldaraflinn er
talinn í málum..
Togarar:
Garðar 13279 (151)
Tryggvi gamli 12472 (415)
Júní 11168
Gulltoppur 11163
Hilmir 11034 (337)
Þórólfur 10761
Belgaum 10447
Snorri goði 9987
Rán 9983 (392)
Brimir 9871
Haukanes 9767
Hannes ráðherra 9732 (34)
Ólafur 9559 (165)
Bragi 9134 (222)
Kári 9026 (180)
Arinbjörn 8989
Þorfinnur 8963 (237)
Baldur 8589 (317)
Karlsefni 8570 (441)
Surprise 8497 (73)
Skallagrímur 8019 (62)
Gyllir 7323
Egill Skallagríms. 6737
Gullfoss 6350 (172)
Hávarður ísfirð. 4693
Línuveiðarar:
Sigríður, Rv. 11244 (297)
Eldborg 9953 (1837)
Hvassafell 9446 (958)
Ólafur Bjarnason 8466
Andey 8414 (1548)
Fjölnir 8264 (1154))
Freyja 7996 (2Ó29)
Rifsnes 7864 (1234)
Fróði 7569 (1567)
Sverrir 7405 (680)
Venus 6792 (1198)
Bjarnarey 6675 (905)
Alden 6311 (676)
Sæborg 6185 (1464)
Huginn 6157 (166)
Jarlinn 6049 (774)
Hringur 5975 (962)
Bjarki 5970 (1123)
Björn austræni 5358 (1123)
Skagfirðingur 5259 (1068)
Svanur 4372 (868)
Sæfari 4310 (1625)
Armann, Rv. 4224 (909)
Rúna 3960 (1230)
Olav, Ak. 3901 (1458)
Pétursey 3831 (1453)
Súlan 3812 (636)
Málmey 2238 (2100)
Mótorsklp:
Saltsíldaraflinn í tunnum er
talinn á undan. Bræðslusíldar-
aflinn í málum er talinn á eftir:
Agústa, Ve. 1111 (2703), Arni
Arnason, Gerö. 1336 (4432),
Arthur & Fanney, Ak. 936
Auðbjörn, ís. 1803 (3903), Bára,
Ak. 1454 (3080), Birkir, Esk.
1562 (2743), Björn, Ak. 1764
(3278), Bris, Ák. 558 (5972),
Dagný, Siglf. 335 (7731), Drífa
Nesk. 1019 (2683), Erna, Ak.
1003 (5936), Freyja, Súg. 1537
(3585), Frigg, Akr. 1218 (2488),
Fylkir, Akr. 1422 (5623), Garð-
ar, Ve. 1056 (6951), Geir, Sigl.
(3133), Ásbjörn, ís. 1989 (4782),
1340 (2529) Geir goði, Re. 1398
(6601), Gotta, Ve. 1799 (1402),
Grótta Ak. 1655 (4893), Gull-
toppur, Hólm. 1594 (4769),
Gunnbjörn, ís. 1429 (6768),
Haraldur, Akr. 1742 (3281),
Harpa ís. 2027 (2533), Helga,
Hjalt. 1360 4524), Hermóður,
Akr. 1711 (2194), Hermóður,
Re. 1449 (3051), Hrefna, Akr.
1446 (2325), Hrönn, Ak. 1682
(4922), Huginn I., ís. 1288
(1778), Huginn II. ís. 1395
(6765), Huginn III. ís. 908
(8253), Höfrungur, Re. 1051
(4744), Höskuldur Sigl. 1817
(3960), Hvítingur, Sigl. 636
(1996), ísbjörn, ís. 1392 (5739),
Jón Þorláksson, Re. 1831 (6719),
Kári, Ak. 2120 (4522), Keilir,
Sandg. 548 (4289), Kolbrún,
Ak. 793 (5342), Kristján, Ak.
838 (8451), Leo, Ve. 1097 (3450),
Liv, Ak. 175 (4233), Már, Re.
1372 (5992), Marz, Hjalt. 1906
(4650), Minnie, Ak. 1298 (7589),
Nanna, Ak. 1924 (4528), Njáll,
Hf. 1446 (2433), Olivette, Sth.
1156 (3238), Pilot, I. Njarðv.
1695 (3143), Síldin, Hf. 918
(8392), Sjöstjarnan, Ak. 1197
(6Í32), Skúli fógeti Ve. 1479
(3175), Sleipnir Nesk. 1656
' (3434), Snorri, Sigl. 1543 (5513),
Stella, Nesk.983 (8935), Sæ-
björn ís. 1014 (6939), Sæhrímn-
.(Frh. á 4. síðu.)
Jökull 12245 (2205)
VIII. KAPÍTULI.
H. R. Haggard:
Kynjalandið.
22.
6©m h'ald'ið er iað sé roða&íeinm, og víðiur.kenniir nefndur
Lepnaird Outiam hér með að hafa véitt hönum mórttöku.
III. Ef björgun'arfyrtintæki& skyldi tiakast, lofar hér
méð nefind Sóít fyrír hönd sjálfrar sín og nefndrar
Júönu Rodd, að fylgja nef'ndum Leonard Outram til
srtaðia,r nbkikufs í M'íð-Suiðaustiur-Afríkiu, þar eem þjóö-
flokkur sá býr, som kallaður er Þokulýðurfnn, jog
gpía þar ait, sem í hentmar vald:i srtendur, til þesis ®&
S'ýna honlum ro&asteina, sem noitaðiir eru við helgiisiði
þijóðflokks þessa, og hjáLpa honúm tíl áð eigmasrt þá.
Enin fre.nur lofar nefnd Sóa, fyrlir hönd nefndmr Jú-
önnu Rodd, að hún, nefnd Júiaínna, síkuli, ef þörf gerfet,
þykjasit vera gy’ðja meðal: nefnds Þokulýðs, og annars
gerá þar hvað aimnað, isem héimitað kann að verða af
benmi.
Lqonard tók í skeggið á sér og var hugsi. Dvergur-
ínu hiafði hitt á wetika atriðlið í skjálíúu.
IV. Það >er sameigJnilegt loforð beggja málsalðilja,
að fyiirætlunum þessum skuli fram haldið, þangiað tii
nie^imdiur Leonand Outram er orðinn sannfærður utm, að
þau '&éu árajngursiiauis.
Uindirskrifað í MajniqafjöiLlum í Austur-Afríku, ni-
unda dag maímánaðar 18—.
Þegar Leonard hafði ilokið við þetta skjal, sem ef tíl
vi'Ll var eirfhvert þe& kyniiegasta skjel, sem no'kk.ur
maður hefir rJtað, sí’ðein Pizalrro bjó ,tí|l sinn nafn-
fræga samnin|g um skifting vænít.anil.ega herfangsiws í
Pe-u, ias hairun það upphátt og hló hjatrtanlega mef&
sjáilfúm sér. Þnð var í fyrstu sirrn, sepi ha-nn haf&i
hiqgið um m'arga mánuði. Svo lagði hainn : þáð1 út
fyrir félögum síniuni, og var ekki laust við að hanm
þættisit af því, þvi að það var siannarlegt lögfræðis-
slnið á því, og ólöglfróðum mömmum þykir gaman að
látast ýqra löigfræ&ingar.
— Hvqnnig lízt þér á þett'a, Oíur, sagði h.ainn, þegair
Itann hafðl lokið máli si£nu.
— Þáð or fallegt, Baab, undurfállegt, svaraði dverg-
urimn, — Dásámlé|gir eru vegir hvitra mann.a! En Baias’;
hvqrnig getur gia.m'iá kohan lofað nokkru fyrir hönd
aninara?
Er> hanln þurfti okki að svarai. Sóa gerði það- sjálf
og sagði:
— Vertu óhræddur, hvíti ma&ur; það sem' ég lofa
fyrir hönd húsmóður minn'ar mun hún árei'ðanlega
efma, ef svo skyldi fara, að þú gætir bjiargiað henni.
Fáðu mér pepnann, svo. að ég getí sqtt merki mitt á
fcfe&ið. En fyrst skalt þú sverja þaið við rau&a steináirn,
að þú gerir þa'ð, sem þú hefir 'lofað skriflegá.
Loonard h'Ió, vann eiðinn og skrifa&i undir skjaliið',
og Sóa settí umdir það merki si'tt. Svo siettl Otur siirttj
tnerki á samninginn, sem vitonidarvottur, og þar með
viar því lok’ið. Leonard fór aftur að hlæja að því, hve
skriwgf.egt þettá væri, enda, ha'fðii halrrn friamur búlð'
tJi þennan samnihg' sér til gatnans en áf noíkkurri
uniniari ástæ&u. Svo stakk hainn bænabókinni í vasa
slnm og stérja rioð.asteini.num í hóllif í beltí sínu. Þaö'
vjar sigurhTós's-svipur á andilitíinu á keirlin'giuinni', þega<r
hún sá stefininn hverija, o,'g hún Jirópaði þá upp yfir
sfi'g ftaignaindi:
— Jú-jú, hvít'i mia&ur! Nú hefir þú þegið imna
borgun, >og mú ertu mimrt þjónin, þiangað tíl fyrirtækið
verður til lykta leitt. Sá, sjem sver við blóð Öcu,
hanin vininur eið, sem um munar, og vei honum, ef
hianin rýfur þanln: eið.
— Alveg rétt, svaraði Leonard. — Ég hefi tekið
tíið bo>rgu:n þinni, og ég ætia mér á& vinna fyr'ilr
lienni, svo; að við þurfum ekki að f-ara ineitt að tafej
Um hlóð ödu. Mér þykir líklegt. að við þurfúm fremur
að hugsa urn qkkar eigin blóð, áður en öll'u þessiu
er ilqkið. Og mú mun vera bezt fyrir okkur að farai að
búa okkur undir að I'eglgrja a)f stað.
Þiaiu lejgigjiá af sfiað.
Þqrm varð fyrsfc fyrir að hugsa !um nesti, qg Leonairdi
bað Otur að skeira hriáal kjötstykkjið í 'lengjur og
bre|ða það á hamralra, til þess að það skyldi þurna í
stcjkjandi sólarhitainum. Svoi vö-ldu þalu það. af tnunr
um sínuim', sem þau gáto boirjið. Því miöur va.r þaði
ekki mikið. Þó réðu þau af að hafía með- sqr ábreiðu
handa hverju þeirra, eitt pár af stigvéium 'han-da
hveðju 'umfram þau stígvét, sem þau höföu á fótun-
um, dá.lítiið af kalómel ojg fieiri lyf'jum, haigiabyssu,
tvær bqzíu kúlubyssunnar ásamt skO'tflæruni', M&arist.ein,
Yetinsflösku, þr'já hnífá, háigreiðu og ofuxlítinn jiárn-
pott. Það var æð|imikið fyrir tvo kanlmenn og eánn
kvenmann að dragas,t með þettia yfir fjöll, veglausa
siléttor, fqn og foræðfi. Farangrinum var skift í þrjár
bynðar. Sóa fékk léttusfu byrðjinia, en Otur bar jafn-
þunjga byr?4 eins og hin bæ&i til samaús.
Hanin &ag&i að það vær.i ekkert; hanin gæti borið
aliar þrjár byrðá'nnar, ef á þyrfti 'að haildia'; og svo
sterkur var dveiguilnin, .að Leoiniard vlibsii, aið þetta:
var ekkert skrum.
Að lokum voru þau ferðbúin, og mun'irnir, sem eftir
áttu að vera, voru grafnfir í heliliuum ásamt náma-
graffarv.efrkfærunum. Það va/r ekkfi líklegt,, áð þau
mund'u nokkuro tíma kom-a þ,angað aftur tíl að vitjia
þ'eirra; það' var líklegira, að þes'isir munir rnundu liggjla
þar, þanjgað tfil eftir 'þúsíunidir ára, að þeir yrðu gralr.ir
úr jörðu og yrðu þá afar dýrmætair leifar frá ensk-
afríkönsku öldöuni. En samt föidu þau mnnina tíJ
þess að fliinna þá, ef það skýldi ko'ma fyrir, að þau
kæmu aftar. Leonard hafðli brætt á‘r-an,gurinn af náma-
greftii sínum saman í smámoía. Alls átt’i hainn hér
um ’bfii hundra& únzur ,a.f svo að segja hreinu .gulli
— og þetta hafðfi kostað líf þrigg'ja manna! Helming-
jmn af þessum molum iét hann h'já roðasteininum í
beltlið, sem h.ann hafði um- míttí&, og hielminginn fékk
hann Otifi, og fá'idi hann þa& í böiggli sínum. Leonard