Alþýðublaðið - 29.10.1938, Qupperneq 3

LAU6ARDAG 28. OJKT. 1938
AltffÐUej^PlÐ
gku?t‘®WBUk,®m
mTSTSÚBl:
W. S. VALBIMABSB6N.
AFGEEEBSSiA:
ALÍÍÐBHÚSINU
{langangur frá Hverfisgötu).
SÍMAB: i9ð«—49ið.
4900: ASgreiðsla, auglýsíngar.
4901: Riístjórn (innféndar fróttir)
mXk RiMfórÍ.
4903: Vílhj. S.ViihjáJmsson(heim^
4904: F. R. Vaiðernarsson (helma'
4305: Aípýðuprentsmiftjan,
4305: Áfgreiðsia,
AX.&ÝÐCPBEN'TSMIÐJAK
Verið á verðl gegn ðllnm tllrann
um tU að kljúfa alþýðusamtökln!
■»..
Ávarp til alþýðunnar frá 15. þingi Alþýðusambands íslands.
LaiabreitiniarHir.
EITT af aðahnáLuim AlþýðtU'
isamibainidsþínig’sitns var eins
og teunniug't pr bneyti!ngarna;r á
lögum Aljjýðiuisiaimbandsins.
Blöð ,teomimúnista og í-
hialldsins hiafa þyrlab upp
hiiniuim fáránliegu.s*tu lygum iog
b'lieklkjiinigtujm luini Lagab neytingarnair
og m[uimu þatu skrif bráðliega 'tek-
in 'til meðferðiar hér í bLaðiinu og
ýtiarlieg skýrimg gefin á Lagialbreyt-
ánigu'nium. Að þiessu smnii 'skál
aðjéins driepið á nioikk'Uir atriði',
isiem sýna gl öggLega, á hversu'
mikliunn rökium fullyrðing®r and-
S'tæðiinigiabLaiðaninia em bygða'r.
MikilL mieári hluti hinna fjölda-
mörgu ákvæða eriu mliðiuð við
neynsiu' al [jýð'usamtakanm uind-
anfarín ár, venjur sietm haffia skap-
'ajs't ©ru lög|festar, bætt er úr
f'ormgölluim og fynirkomuLagsat-
riðum og fylt í eýðluitniar, þair
sem neynsTian hefir sýnt að' á-
kvæði befir vantað.
En þýðángtamnestU' breytmgarn-
ar enu þær , að nú er greint mikiiu
mieár á milli verkalýðsstarfsem-
ilpntar og hinnar pólitísku stjairf-
senni, án þess þó að slí’ta' hið líf-
rsenia samblaind. Nú er vatndlegla
gneiint á milli stéttarfélaga ajnmars
vegiar og flokks- eða stiómmáLa-
félaga. hinsxægar, og sérstakar
negliur settar lum stiaTfisemi hvorra
um ság.
AlþýðU'sainbandsþingið kýs sér-
stakt verkamáláráð, — en í það
eru aðeins kjörgenigir íulLtrúar;
frá stéttarfélögu'mi seim hefir með
höndusn álLar vinnutíeilui tog önn-
ur j>au mál, er snerta verkaáýðs-
félögiu sérstiaklega.
Þá er og fjárbagur stéttairtfé-
laganna og hiinna pólití'sku félaga
friamvagi'S' greiinilega aðskilinn, og
ftallla því daiu'ðar iog ómierkar alllar
ása'kanir íba'Lds og kommúnista
um þiað, að póli'tíste s.tarfsiemi Al-
þýðufLoktesinis sé koistutð iaf vie'rka-
lýðsfélögunlum. Þiáð hefiir að visu
nauwveriulaga veri-ð: svo, áð tékjuir
Alþýðusambaindsiuis af sklatti
vei'kalýðsfélagainuá hafa hvergi
nærri hnokkið til þess að standa
straurn af út|gjölduinum til hiunar
fagtegu starfsemi, hvað þá beldur
nneiria.
Framvegi'S nenna alliar tekjur
frá stétlárfélögju'num. í Sanibamls-
sjóð 0|g Viinnujdeil'Uisjóð: en ,sá
fyrimefndi greiðir alLan kostua;ð
sem Sa'nrbamdið hefi'r vegma stétt-
arfélaganba, en hiln.um si'ðiar-
mefnda skál vanið til laíð styrkja
stéttarfélög í vinnudieiLum.
AlLar tekjur frá stjóimmálæ
ieba flokksfélögum nenna bins
vegar í Stjórmmálasgóð', en bann
greLðir þiann kostnað, er sam-
banidiið befir vegna stjórnmála-
félaganna.
Kiommúniistia- og íhaldsblöðin
hafa fullyrt, að mieð Laiglalbneyt-
i'ngunum væri verið að takimarka
lýðræðið í félögun'um og draga
völdin úr höndum Jieirria til saim-
bamdsstjórnar. ^ninur aðaiirðk-
semdi’n fyrir þessiu'rn' fjanstæðu
fiullyrðingium hefir veriið sú, að
Alþýðusambandið geti fraimvegis
tekið vinwudeiluir í símar benldur.
Þ*t tm h#fír samhaudsst jót'niu get-
AÞESSUM TÍMUM, þegar
verið er að gera enn í-
trekaðar tilraunir til þess að
villa alþýðunni sýn og sprengja
samtök hennar, Alþýðusam-
bandið, telur 15. þing Alþýðu-
sambands íslands það skyldu
sína, að vara við þeirri hættu,
sem af þessu óheillastarfi getur
leitt og jafnframt að skýra á-
greining þann, er verið hefir og
er ennþá á milli Alþýðuflokks-
ins og Kommúnistaflokksins,
sem nú er að breyta um nafn.
Kommúnistar, sem verið
höfðu meðlimir Alþýðuflokks-
ins, klufu sig út úr honum á
sambandsþinginu 1930 og
stofnuðu sérstakan flokk. Á-
stæðan til þessa klofnings
þeirra var sú, að þeir töldu
stefnu og baráttu Alþýðuflokks-
ins ranga. Alþýðuflokkurinn
var þá, eins og hann er ennþá,
lýðræðisflokkur, er barðist fyr-
ir stefnumálum sínum á lýð-
ræðis- og þingræðisgrundvelli.
Þessu vildu kommúnistar ekki
una. Þeir töldu að á lýðræðis-
grundvelli myndi verkalýður-
inn seint eða aldrei koma á-
hugmálum sínum í framkvæmd.
Hins vegar álitu þeir einræðis-
og byltingaaðferðirnar þær einu
réttu. Með því að taka þær upp,
myndi meirihluti alþýðu fylkja
sér undir merki slíks flokks og
stórkostlegur árangur nást í
einu vetfangi. Sínu máli til
stuðnings vitnuðu þeir til Rúss-
lands, er þeir vildu í öllu taka
til fyrirmyndar.
Síðan leiðir skildu með Al-
þýðuflokknum og Kommúnista-
flokknum eru nú liðin 8 ár. Á
þessum árum hafa skeð margir
þeir atburðir, bæði í stjórnmál-
um og málefnum stéttarfélaga,
að gert hingaið tiii, og er hér því
ekki lum weift nýmæli aö ræða.
Þaó ór i alla s'taði eðlitegtt, ab
All-) ýðfusiamibandið gietí seitt það
sem skilyrði fyiir dðistoð 'Sinm, að
það taki sjálft alð sér vinwuideil-
úrruaT, ief Jrað þýkiir bentuigra.
Ef siambaibdsstjóm bms vegar
ekkl felst á ástæðiur félagls
fyrjr viuniuideiliumini', og þar af
teiðandi veitir ebga alðsitioð, getur
félagið vitaskuld haldið áfram
deiLuttijni upp á eigin spýtur, og
Aiþýðiuisiambanidiið befir ekkert;
vald til aið banua það.
En þdð sem kiommújnistar fyfls't
og íremst tielj.a steerðingu á lýð-
itæðlinu er hið aukna vaid siam-
ban'dsstjömar tiil þesis að fyrir-
skipa alIsb'erjaratkvæðiagTelðslu'r
oig skylda hennair fiiL þ-ess að g.era
það, ef félagsfiuinduir ályktar það,
stjóm félagáirts eða y6 hLuti fé-
l'agsmanua krefst Jjesis sknifLega.
Það er lundarleg hugmynd um
lýð'ræði ef það er talið lýðræðis-
bnot að sem ftestuim. félagsimönn-
Ulm er gefið tækifæri til þess að
jláta í Ijósi viljia sinn lum ákveðin
mál en það er ei'nimifit tílgtaingur-
inn meö U11 she rjia'ra t.kvæðágreiðsl-
lunni.
Þtað sér hver heilvifia maður, að
hér er um engu' skerðtiingu á lýð-
ræðinu' iað tala, beldur þvert á
ínófii staðfesthi'giu Jresis. MeðEþeslsiU'
mójti er hægt að koma í veg fyrir
að litíl klika í félögiuinuim geti
komið frarn vilja síntum þveut of-
;an í vi'lja alis þorna félagsmiatnnaj
En það sýnir biezt umhyggjUí
teomtmúmisitia fyrir iýðræðin'u, að
éimmiifit þettia ajtriði ráðia'sit þeir
mi*st sjá.
sem glögglega marka hinar ó-
líku starfsaðferðir beggja flokk-
anna. Og ber árangurinn af
starfi þeirra hvors úm sig ljós-
lega vitni um hvor baráttuað-
ferðin, lýðræðisstefna Alþýðu-
flokksins eða byltingar- og ein-
ræðisstefna Kommúnistaflokks-
ins, hefir verið heppilegri fyrir
alþýðu manna.
Alþýðuflokkurinn hefir á
þessum 8 árum unnið mikið og
merkilegt starf á sviði stjórn-
málanna. Fyrir hans forgöngu
hefir verið lögleiddur almennur
21 árs kosningaréttur, þurfa-
mönnum verið veittur kosning-
aréttur og önnur mannréttindi,
afnuminn fátækraflutningur,
settar á stofn almennar sjúkra-
tryggingar í kaupstöðum, al-
mennar ellitryggingar, almenn-
ar slysatryggingar og stórum
auknar slysa- og dánarbætur
sjómanna, sett lög um fram-
færslu sjúkra manna og ör-
kumla og aukið stórum fram-
lag ríkisins til atvinnubóta.
Jafnhliða þessu hefir Alþýðu-
flokkurinn beitt sér fyrir stór-
feldum framkvæmdum og lög-
gjöf, til þess að bæta úr þeim
vandræðum og atvinnuleysi, er
aflaleysi og markaðstjón hefir
valdið landsmönnum. Má þar
nefna aukningu síldarverk-
smiðja ríkisins, skipulag síldar-
og salt-fisksölu, framlag til hrað
frystihúsa og niðursuðuverk-
smiðja og framlög til að kaupa
2 nýtízku togara, sem að vísu
ekki hafa enn verið notuð, á-
samt framlögum til hagnýtingu
nýrra markaða, til byggingar
nýrra vélbáta og til eflingar
fiskiveiðasjóði, og auknum
framlögum til byggingar verka-
mannabústaða.
Jafnframt og Alþýðuflokkur
inn hefir komið þessu í fram-
kvæmd með stjórnarsamvinnu
við Framsóknarflokkinn, hefír
verið reynt til þess ýtrasta að
auka verklegar framkvæmdir
ríkisins og á þann hátt að draga
úr atvinnuleysinu, og enn frem-
ur hefir verið kappkostað að af-
greiða tekjuhallalaus fjárlög og
reyna að stöðva skuldasöfnun
þjóðarinnar með innflutnings-
og gjaldeyrisráðstöfunum. Á
sama hátt og Alþýðuflokkurinn
hefir haldið fram hagsmunum
fólksins við sjóinn, hefir hann
fallizt á að setja ýmis konar
löggjöf með Framsóknarflokkn
um til hagsbóta fyrir bænda-
stéttina.
Enn má geta þess, að Alþýðu-
flokkurinn fékk afnumda ríkis-
lögregluna, sem íhaldið stofnaði
til þess að berja á verkalýðnum
í kaupdeilum árið 1932, og
kæfði þannig þá tilraun til fas
isma í fæðingunni.
Hér hafa verið upp talin helztu
hagsmuna- og mannréttinda-
málin, sem Alþýðuflokkurinn
hefir komið fram á undanförn-
um átta árum.
En hvað liggur eftir Kommún
istaflokkinn á þessu sviði? Bók'
úaflega ekki neitt. Hann hefir
engu getað til leiðar komið.
Að vísu væri ósanngjarnt að
ætlast til þess, að Kommúnista-
flokkurinn hefði komið jafn-
miklu til leiðar og Alþýðuflokk
urinn, en einhvers árangurs
hefði þó mátt vænta af starfi
hans, en svo er ekki. Hinir
niörgu kjósendur Kómmúnista-
flokksins hafa verið áhrifalausir
á Alþingi. Kommúnistaflckkur-
inn hefir með byltingarstefnu
sinni og einræðiskenningum
gert sig óstarfhæfan á Alþingi.
Hann hefir með henni útilokað j; sambandinu, að reyna fyrst og
verkalýðsmálunum alveg gagn-
stæð stefnu kommúnista. Al-
þýðusambandið liefir jafnan
haft þá reglu, svo sem kunnugt
er, að brýna fyrir félögum i
sig frá samvinnu við lýðræðis-
flokka, svo sem Alþýðuflokkinn
og Framsókuarflokkinu. Hinum
mörgu atkvæðum, er honum
hafa verið greidd, hefir þannig
verið á glæ kastað. Framkvæmd
ir Alþýðuflokksins í bæja- og
sveitamálefnum hafa verið á
sama hátt og á Alþingi: Þrot-
laus óslitin barátta á lýðræðis-
grundvelli til þess að bæta kjör
hinna vinnandi stétta. Komm-
únistar hafa á nokkrum stöðum
efnt til samvinnu við Alþýðu-
flokkinn í þessum málum, en til
þess hafa þeir orðið að yfirgefa
stefnu sína og taka upp baráttu-
aðferðir Alþýðuflokksins. Þar
hefir samvinnan gengið sæmi-
lega, en á öðrum stöðum hafa
þeir neitað þessu og samvinnan
engin orðið.
Þá eru málefni stéttarfélag-
anna
Þegar kommúnistar klufu sig
út úr Alþýðuflokknum árið
1930, taka þeir upp gamla
kröfu, sem íhaldið setti fram ár-
ið 1916, þegar stéttarfélögin
stofnuðu Alþýðusambandið og
Alþýðuflokkinn, um það, að Al-
jýðusambandið ættí að vera ó-
pólitískt. Þetta samband átti
að vera að sögn þeirra „óháð
verkalýðssambaná.“ Kommúnist
ar töldu Alþýðusambandið og
Alþýðuflokkinn allt of hægfara
stjórnmálum. Þeir heimtuðu
framkvæmda ofbeldisstefnu í
verkalýðsfélögunum. Þeir voru
mótfallnir því að leita samninga
við atvinnurekendur, töldu slíkt
merki um veikleika, en vildu
hinsvegar láta verkalýðsfélögin
ekkert gera annað, en setja
kauptaxta án þess að tala við at-
vinnurekendur og berja taxtann
fram með hatrömmum verkföll-
um. Verkföllunum átti að beita
eftir rússneskri fyrirmynd eins
og þau voru áður en ráðstjórnin
bannaði þau, og í því skyni að
gera verkalýðinn byltingarsinn-
aðan. Á þessu ætlaði Kommún-
istaflokkurinn að vinna stéttar-
félögin og til þess 'að koma
þessum áformum sínum í fram-
kvæmd, klufu kommúnistar
mörg stéttarfélög út úr Al-
þýðusambandinu og mynduðu
sérstakt „óháð verkalýðssam-
band“ sem þeir kölluðu „Verka-
lýðssamband Norðurlands.“ —
Hrakfallasögu þessarar tilraun-
ar kommúnista í verkalýðsmál-
unum er óþarft að rekja hér.
Hún á sem betur fer engan sinn
líka. Eftir nokkurt starfslaust
tímabil lognaðist þetta „óháða
samband“ út af og félögin, sem
í því voru gengu í Alþýðusam-
bandið. Það er að segja þau
þeirra, sem ekki voru alveg
dauð undir handleiðslu kom
múnista. Byltinga- og einræðis-
kennmgar kommúnista reynd-
ust þannig hinni íslenzku al-
þýðu til hins mesta tjóns
verkalýðsmálunum eins og
stjórnmálunum.
Alþýðusambandið, sem kom-
múnistar höfðu dregið þessi fé-
lög út úr, óx hinsvegar á sama
tíma og Verkalýðssambanc
Norðurlands dó út. Enda var
stefna Alþýðusambandsins
fremst samningaleiðina við
atvinnurekendur, en leggja síð-
an til skipulegra verkfalla í
brýnni nauðsyn. Á þennan hátt
hefir Alþýðusambandinu tekist
að vinna hverja kaupdeiluna
af annari og ná mikilsverðum
kjarabótum fyrir fjöldamjjrg
stéttarfélög, sem einskis á|tu
úrkosta með að ná rétti sínum
nema fyrir milligöngu og til-
styrk Alþýðusambandsins.
Enda er nú svo komið.
þrátt fyrir hrakspár og harða
mótstöðu kommúnista, að mik-
ill þorri hinna vinmnndi stétta
við sjóinn er sameinaður í einu
stéttarféíagasambandi — Al-
þýðusambandinu. Og það er
þannig stefna Alþýðuflokksins
— lýðræðisstefnan í verkalýðs-
málunum, sem hefir fært stétt-
arfélögunum alla þá sigra, sem
þau hafa unnið. Byltinga og ein-
ræðisstefna kommúnista hefir
aðeins orðið stéttarfélögunum
til niðurdreps.
Tilraunir kommúnista til þess
að kljúfa verkalýðssamtökin
báru því ekki tilætlaðan árang-
ur og leit um skeið svo út, sem
þeir myndu sætta sig við þau
málalok, en þá bættist þeim nýr
liðsstyrkur í klofningsstarfsemi
þeirra, þegar Héðinn Valdi-
marsson fyrverandi varaforseti
Alþýðusambandsins gekk þeim
á hönd.
H. V. hafði verið vikið úr
Alþýðuflokknum fyrir margvís-
eg afbrot gegn honum og stefnu
lans. Þeim úi’skurði áfrýjaði
H. V. til sambandsþings. Not-
aði hann síðan allt sumarið til
ress að ferðast sjálfur um land-
íð og senda þjóna sína í stétt-
arfélög og flokksfélög, til þess
að fá sína menn kosna sem full-
trúa á sambandsþing. Hugðist
hann að fá þar meirihluta og
verða fagnað sem sigurvegara
á þingi Alþýðusambandsins. En
þetta fór á aðra leið. Þegar leið
að þingi, var H. V. orðið það
Ijóst, að hann var þar í mikl-
um minnihluta. Missti hann þá
allan kjark og manndóm til
þess að verja gerðir sínar —
gafst alveg upp og mætti aðeins
á þinginu til þess að lýsa þessu
yfir. Jafnframt reyndi hann að
aftra fulltrúum, sem kosnir
höfðu verið til sambandsþings
frá því að mæta þar, og útilok-
aði fulltrúa verkamannafélags-
ins Dagsbi’ún frá þingsetu með
því að neita að greiða skatt til
sambandsins. Allur viðbúnaður
hans, ferðalög og fjárútlát, urðu
til einskis, hann flúði brott af
þeim vettvangi, sem lianrt'
sjálfur hafði óskað að dæmdi í
máli hans, leitaði skjóls undir
verndarvæng Kommúnista-
flokksins og efndi ásarnt þeim
til sérstakrar ráðstefnu, Al-
þýðusambandinu alvegi óvið-
komandi. Á þessa ráðstefnu
fékk hann nokkra fulltrúa til
að mæta, sem kosnir höfðu
verið á sambandsþing, en auð--
vitað í fullu umboðs- og laga-
leysi, því ekkert félag innan A1
þýðusambandsins hefir gefið
[ néinum fulltrúa umboð til neins
annars en að mæta á Alþýðu-
sambandsþingi.
Þing Kommúnistaflokks-
ins sat á rökstólum þessa
sömu daga hér í Reykjavík, og
þegar H. V. var orðinn ljós ó-
sigur sinn, flýði hann þangað
með lið sitt. Og kommúnistar
veittu honum viðtöku í flokk
sinn, þrátt fyrir það, þó þeir
hafi á undanförnum árum eng-
in orð átt til, sem nógsamlega
gátu lýst þessum hættulega
fjandmanni verkalýðsins. Mun
þar nokkru hafa ráðið um fjár-
hagsástand flokksins.
JCommúnistar höfðu búizt við
að ná meirihlutaaðstöðu í Al-
þýðusambandinu með liðssafn-
aði H. V., undir því yfirskyni
að sameina alla alþýðu í einn
sósíalistískan lýðræðisflokk. —
Þegar þessar ráðagerðir urðu
að engu gerðar fyrir öfluga and- '
stöðu verkalýðsins tóku þeir það
ráð, að breyta um nafn á flokki
'sínum jafnframt því sem H. V.
í>g hans lið gekk 1 flokkinn.
[ÍTCalla þeir hann nú „Sameining-
arflokk alþýðu (sósíalista
flokk)“
Jafnframt þessu hafa þeir
samþykkt nýja stefnuskrá til
að reyna að villa á sér
ildir, en þá stefnuskrá taka
þeir sjálfir ekki hátíðlega. Má
því til sönnunar vísa til blaðs
þeirra. Þeir segja flokkinn
byggðan upp á hinum gamla
bolsévíkagrundvelli, og tala um
flokksstofnunina sem „þátta-
skifti í lífi Kommúnistaflokks-
ins.“ Á stofnfundinum þegar H.
V. og lið hans gekk í flokkinn,
v*ru lesin upp heillaóskaskeyti
frá kommúnistáflokkum Nor-1
egs, Svíþjóðar og Danmerkur.
Er af öllu þessu ljóst, að
Kommúnistaflokkurinn hefir í
engu kvikað frá byltingar- og
einræðisstefnu sinni, hvorki
í stjórnmálum né verkalýðs-
málum. Þeirri stefnu, sem ým-
ist hefir reynst alþýðu manna
hér á landi árangurlaus eða
stórskaðleg. Kommúnistar ætla
undír nýju nafni að halda á-
fram að reyna að kljúfa stjórn-
málasamtök alþýðunnar, Al-
þýðuflokkinn, og þeir ætla að
halda áfram að reyna að kljúfa
verkalýðssamtökin. Þeir munu
nú á næstunni gera ítrekaðar
tilraunir til þess að fá stéttar-
félögin til þess að segja sig úr
Alþýðusambandinu undir því
yfirskyni, áð stofnað verði nýtt
óháð verkalýðssamband — eins-
konar Verkalýðssamband Norð-
urlands, þar sem kommúnistar
hafa yfirráðin. Verkalýðssam-
band, sem steypi félögunum út
í verkföíl í byltingartilgangi,
en hugsar ekki um launakjör
meðlima sinna eins og Alþýðu-
sambandið gerir.
Þarf eigi að lýsa því, hver
voði myndi af því stafa fyrir
verkalýðssamtökin, ef komm-
únistum tækist í annað sinn að
kljúfa verulegan hluta af stétt-
arfélögunum út úr Alþýðusam-
bandinu til þess að endurtaka
þá atburði sem gerðust í Verka-
lýðssambandi Norðurlands. —
Auk þess yrði það beinlínis til
þess að æsa upp einræðisöfl í-
haldsins í landinu að gera
verkalýðsfélögin byltingarsinn-
uð.
Með árangurinn af baráttu
Alþýðusambands íslands ann-
ars vegar og reynslu af bar-
áttu Verkalýðssambands Norð-
urlands hins vegar fyrir augum
finnur 15. þing Alþýðusam-
bands íslands sérstaka ástæðu
til þess að vara alla alþýðu á
íslandi og meðlimi Alþýðusam-
bands íslands sérstaklega sterk-
lega við þessum nýju klofnings-
tilraunum kommúnista.
(Frh. á 4. aíðu.)
•'M