Tíminn - 29.03.1919, Blaðsíða 3

TÍM'INN
S3
í Gaulverjabæjarbreppi fást til kaups og ábúðar frá
næstu fardögura. — Með allra bestu heyskaparjörðum
á Suðurlandi. Áveituengjar, sem unnar verða með slátlu-
vélum. Heyhlaða, sem tekur um 2000 hestburði og ný-
bygð hús fyrir mikinn fénað. Framtíðarjörð. Heir, sem
vilja eignast, snúi sér til mín eða til herra lögfræðings
Péturs Magnússonar í Reykjavík.
Reykjavík 11. mars 1919.
Eiríkur Eiimrsson
írá Hoelí.
Agóðinn á verslun úllendu var-
anna varð ...........kr. 48608,70
Af þessum ágóða voru
kr. 6602,90 lagðar í
varasjóð, en það er
sjóður, sem er sam-
eign alls félagsins, og
verður ekki sldft upp.
Varasjóður er nú kr.
28044,15.
Hinum hluta ágóð-
ans kr. 42005,80 var
skift milli félagsm.,
og fékk hver 8% af
skuldlausum viðskift-
um. hetta er þó ekki
borgað út í peningnm
eða skrifað inn i reikn-
inga félagsmanna.held-
ur borgað út á stofn-
bréf. Hver félagi fær
þá skýrteini fyrir því
hve mikið hann eigi
i stofnsjóði félagsins,
og síðan árlega 5°/*
rentu af því.
Stofnsjóður K. B. er
nú kr. 122225,52 og
hefir hann tvöfaldast
siðustu tvö árin.
Kaupfélögin geta því
safnað sér höfuðstól
eða veltufé. Finst les-
andanum ekki?
Með innlendar vör-
urverslarfélagið nokk-
uð. Það fær nær alla
eða alla ull félags-
manna, æðardún, sel-
skinn og nokkuð af
sláturQárafurðum.
Á innlendu vörunni
varð alls ágóði...... kr. 13227,26
Allur ágóði sem varð
á vcrslun fél. er þvi... kr. 61835,96
Félagsmenn eru 372 og kemur
þvi á hvern mann að meðaltali um
kr. 169.
Ágóðinn sem varð á innlendu
þjóna í Miðþýskalandi. Miðuðu þau
ekki að þvi að fá hærra kaup
handa. verkamönnum, heldur hinu
að stjórnin viðurkendi hermanna
Og verkamannaráðin. Tuttugu og
fimm borgir voru um tíma slitnar
úr sambandi við aðra landshluta.
Noske landvarnarráðherra stýrir
þjóðverðinum en álítur hæpið að
honum megi treysta móti verk-
fallsmönnum. Hindenburg ræður
yfir alhniklu af æfðu herliði, en
stjórnin þorir enn síður að beita
því i sveitum innanlands, af ótta
við það að verða þá kend við
afturhald og keisarahollustu. Á
Suðurþýskalandi hafa byltingamenn
sumstaðar náð algerðum yfirtökum.
Yfirleitt virðist þýski verkmanna-
flokkurinn meir og meir hallast í
sameignar-áttiua, þó að erfitt sé að
átta sig á straumum þeim öllum
sem ólga i djúpi þjóðlífsins. Sam-
band meirihlutans af jafnaöar-
mönnum við íhaldsllokkana, getur
ekki haldist til lengdar, og Ebert
og félagar hans munu nú vera
orðnir í vafa um hvort rétt hafi
verið af þeim að sleppa samvinnu
vörunni var borgaður i reikninga
manna, þegar eftir fundinn.
Verðið á innlendu vörunum
skapaðist af ensku samningunum,
og hefir víst verið svipað urn alt
lana.
Ilvað verðið á aðíluttu vörun-
um snertir þá er þess að geta um
það, að það var á vorkauptið
heldur lægra en meðalverð í Reykja-
vik eftir Hagtiðindum.
Af þessu geta menn nú séð beina
liagnaðinn, sem héraðið hefir af
Kaupfélaginu, en auk þess hefir
alt héraðið haft af því óbeinan
hag, en hve mikill harrn er veit
enginn.
Páll Zóphóníasson.
MinningarorÖ.
Eirm af vinunr Edvarðs heitins
Runólfssonar i Englandi, ritar um
hann meðal annars:
»Edvarð heitinn vanu fyrst i
þjónustu nnnara á skrifstofum hér
í Glasgow, en síðasta háifa árið
haiði hann orðið svo mikla um-
við hinn róttækari minnihluta og
missa þar með öll áhrif á stefnu
hans. Þingið i Weimar virðist og
ætla að verða þjóðinni vonbrigði.
Og þá koma að siðuslu hárðir
kostir Bandamanna, sem fremur
en nokkuð annað kasta þjóðinni i
stjórnleysisáttina. Ymsir af leið-
andi mönnum þjóðverja lxafa lýst
yfir því, að ef þeim líki ekki frið-
arskilmálarnir, þá neiti þeir að
undirskrifa þá. Verði þá það ástand
milli þýskalands og bandaþjóð-
anna, sem hvorki væri stríð eða
friður. Bandamenn yrðu, ef þeir
vildu eitlhvað af þjóðverjum hafa
að halda ógrynni hers í landinu í
fjölda mörg ár. Eu sú vist myndi
lil iengdar þykja ófýsiieg fyrir
borgara vesturþjóðanna. Pá myndi
og vissa fyrir að stjórnleysi og
uppreistarhugur bærist til Vestur-
landa og um allan heim, og það
því fremur sem rnjórra muna er nú
vant um samlyndi stétlanna, jafn-
vel í löndum sigurvegaranna.
boðsverslun, að liann varð að setja
upp eigin skrifstofu og verja öll-
um tíma sínum þar. Gerði hann
mikið til að útvega vörur heim
meðan á ófriðnum stóð og átti þar
við mikla örðugleika að stríða,
þar sem últlutningsbann var nær
því á öllu. Hann var gætinn og
framsýnn verslunarmaður, en á-
hugamikill og stórræðinn, þar sem
til betra málti breyta. Hann bar
íslenska verslun, aukna framleiðslu
íslenskra afurða og arðvænlega
hagnýting þessara aíurða mjög íyrir
brjósti og hafði ánægju af að ræða
þessi mál við þá, sem heyra vildu,
en einkum liugsaði hann mikið
um, að innleiða fljótari sláturað-
ferð á íslandi og að fá aukinn og
bættan markað fyrir íslenskt kjöt.
Edvarð var vinsæll mjög meðal
Skandinava og útlendra stúdenla
í Glasgow, og sýndu þeir það best
við jarðarför hans, laugardaginn
þ. 22. þ. m. Kistan var borin að
heiman af íþróttafél. Skandinava
(Scandinavian Athletic Club), sem
hann var félagi í, en í kirkjuna
var hún borin af félagi útlendra
stúdenta (Foreigu Students Foyer)«.
Glasgow, 24. febr. 1919.
Helgi H. Eiriksson.
Af t u r h a! d sseggi r
eftlr
Camille Flammarion.
(Frh.). -----
Og vér gætum talið upp þessu
lík dæmi í hið óendanlega. En
þessi ættu að nægja til þess, að
gefa oss góða hngmynd um hvernig
mönnum er gjarnt að taka nýung-
um og hve miklir örðugleikar eru
á því, að leita sannleikans.
Eugéne Nus, einn af hinmn ein-
Iæguslu vinum mínum og andlegur
fóstbróðir nú í þrjátíu ár hefir til-
einkað eitt af ritum sínum, Choses
de V autre monde:
Hinum héðanförnu íærdóms-
mönnum með öllum þeirra einlca-
leyfum og heiðursskjölum, sigur-
sveigum, orðum og titlum og við-
hafnarmiklu greftrunum; þeim,
sem hafa risið öndverðir gegn:
Hreyfing jarðarinnar, loftsteinun-
pm, »galvanismanum«, hringrás
blóðsins, bólusetningunni, öldu-
lireyfing ljóssins, þrumuleiðaranum,
málmþynnu, Ijósmyndagerðinni,
gufuaflinu, skipsskrúfunni, farþega-
gufuskipum, járnbrautum; gasljós-
unuin, dýrsegulmagninu og öliu
hinu, ásamt öllurn núlifandi og
óbornum heiðursmönnum, sem
fela í fólspor þeirra í nútíð eða
framtíð. *
það bæri auðsjáanlega vott um
virðingarskort, ef eg gerði nú slíkt
hið sama og vinuV ininn, og cg
skaí sannarlega ekki skrifa sams-
konar tileinkun á þessa bók. Eu
eg vil saint sem áður minna á hana
og láta hana aftnr »á þrykk út
ganga«, því að hún er all-lærdóms-
rik. Og eg vil bæta hér við og
segja eins og Albert de Rochas,
að þessir steingerlings-fræðimenn
gera einnig sitt gagn »sem eins
konar rastaklettar, eða vörður er
sýna hvar framfaraleiöin liggur«.
Ágúst Comte og Littré sýndu,
að því er virtist hver átti að vera
afstaða visindanna á þekkingar-
braulinni. þau áttu ekki að skoða
neitt það verulegt, sem var ekki
unt að sjá og þreifa á eða skynja
með þessum limm skynjunarfærum
yorum. Vísindunum álti aldrei að
koina til hugar, að tara út vfir
landareign skynfæranna, reyna að
öðlast þekkingu á þvi, sem ekki
var unt að þekkja. — Og þetta
hefir verið grundvallarregia vísind-
anna um hálfa öld.
En vér skulum nú athuga þetta
nokkuð nánar. Pegar vér alhugum
og brjótum vilnisburð skynfæranna
til mergjar, komumst vér að raun
um, að haun er alt annað en á-
reiðanlegur. skynfærin bregðast oss
alt af og í öllum hlutum. Vér sjá-
um að sólin, tunglið og stjörnurnar
líða umhverfis oss; en það er mis-
sýning. Vér getum ekki fundið betur
en að jörðin standi kyr og sé föst
undir fótum vorum; en það er nú
eitthvað annað. Vér sjáum sólina
rísa upp yfir sjóndeildarhringinn,
þó hún sé enn þá fyrir neðan hann.
Vér þykjumst þreifa á föstum hlut-
um; en það er enginn faslur hlut-
ur til. Vér hlýðum á fagra óma,
en þeir eru ekki annað en ómvana
öldukvik loftsins. Vér dáumst að
hinum yndislegu Ijós og litabrigð-
um, sem gera náttúruna dásamlega
í augum vorurn. En í raun og veru
er hvorki ljós né litir til; það sem
vér skynjum sem ljós er ekki annað
eu öldukvik eða gárur í ljósvak-
anum, sem skapa hjá oss þessa
ljósskynjun, er þær berast inn í
angu vor. Ef vér höfum stigið ofan
á eldköggul eða neisla og brent
oss á fæti, finst oss að vér finnum
til brunasviðans í fælinum; en í
raun og veru er sársaukinn að eins
í heila vorurn. Vér tölum um hita
og kulda, en í raun og veru er
hvorki hili né kuldi til í öllum al-
heiminum, heldur að eins hreyfing.
Rannig bregðast skynfærin oss og
leiða oss í villu. Skynjanir vorar
og veruleikinn er sitt hvað.
En þetta er ekki alt og sumt.
Þessi t vesalings skynfæri vor eru
þar á ofan svo ófullkomin, að þau
skynja ekki nema örlítið brot af
öllum hræringum alheimslífsins.
Og til þess að gefa lesendum mín-