Tíminn - 14.06.1919, Blaðsíða 3

Tíminn - 14.06.1919, Blaðsíða 3
TÍMINN 207 II Þeir sem vilja kynnast skapferli og bardaga aðferð vitmesta og þrekmesta kaupmanns, sem deilt hefir við íslensku samvinnufélögin, þurfa að kynnasl Pórði Guð- johnsen í æíisögu Jakobs Hálfdánarsonar í Tímariti ísl. samvinnufélag'a. Verð 2 kr. séu keypt 50 eintök eða íleiri, kr. 2,25 • » fyrir alt að 50 eintökum. I lausasölu kostar árgangur- inn 3 krónur. — Heflin eru 4 á ári. Afgreiðsla Skólavörðustíg 35. Sími 749. Bækur og ritíöng- * kaupa meim í Bókaverzlun Sigfúsar Eymundssonar verðhækkunarskatti. Því meiri birgðir því hærri sekt, fyrir hverja flösku. Þá yrðu stórsvikarar harð- ast uti. Og þar sem sjaldan velj- ast í smyglaraiðnina nema dreggj- ar þjóðfélagsins, er því meiri á- stæða til að hafa nákvæmt eftirlit með gerðum slíkra manna. Niðurstaðan er þá þessi: Þá menn sem drekka, og brjóta almennar velsæmisreglur á götum úti er rétt að sekta með lágum sektum, sem aðvara. Mörgum slíkum mönnum eru brot sín ó- sjálfráð, og er ómannlegt að hefn- ast á þeim, þó að nauðsynlegt sé að reyna eftir föngum að x forða þeim frá að valda hneyksli á al- manuafæri. Smátt og smátt mun og sú kynslóð dej'ja út. Hún er arfur frá vínöldinni. Peim mönn- um sem veitt er heimild til að hafa í fórum sínum vínanda til almennra þarfa, ætti að vera bæði Ijúft og skylt, að gera almenningi grein fgrir árlega, hve miklu þeir hefðu eytt af því sem þeim var írú- að fgrir. Og í þriðja lagi ætti að hirta smyglara með svo eftirminni- legum sektum, að þeim þætti at- vinnan ófýsileg til lengdar. Háar sektir myndu bæði fækka smygl- urunum og í öðru lagi gera það vin sem inn í landið flyttist með þessum hætti, svo dýrt, að fáir yrðu til að kaupa. Þessar þrjár aðgerðir í bannmálinu myndu á- reiðanlega bæta ástandið svo að um munaði. J- J- Um Japan er alt öðru máli að gegna. Stríðið hefir ekki sogið blóð og merg úr Japan. Japan hefir al- drei staðið eins vel fjárhagslega og nú. Japan er ekki upp á Ameríku komið með neitt. En ef Japan bættist í hóp þeirra rikja sem stæðu utan við alþjóðabandalagið gæti útlitið orðið viðsjárvert. í*að gæti þá svo farið að í bandalag- inu yrðu aðallega Frakkland, Eng- land og Bandaríkin, en á móti, Þýskaland, Rússland, ítalia cg Japan. Er það þessa vegna að Japan fær Kiaochau, en Ítalía fær ekki Fiume? Svo spyrja nú margir í heiminum. Bandamenn kváðust berjast fyrir því að réttur en ekki máttur réði i heiminum. En er það ekki ein- milt vegna máttarins sem Japan kemur fram óréttinum? Er það ekki einungis vegna van- máttarins sem 'Ítalía kemur honum ekki fram? Vegna þess að Ítalía heíir slitið sér út á þvi að berjast fyrir málstað bandamanna, en Japan er óþreytt. t Ólafur Bjðrnsson ritstjóri. Fæddur í Reykjavík 14. janúar 1884 og er ætt hans þjóðkunn. Stúdent 1902, tók kandídatspróf í hagfræði i Kaupmannahöfn 1909, tók skömmu siðar við ritstjórn ísafoldar, þá er faðir hans varð ráðherra. Kvæntur Borghildi dóttur Péturs Thorsteinssonar útgerðar- manns og eignaðist með henni 4 börn. Aandaðist hér í bænum 10. þ. m., nýkominii úr utanför, sér til heilsubótar. Var banameinið nj7rnaveiki. Kendi sér einkis meins kl. 8 um kvöldið, en var látinn kl. 11. — Ólafur hei’tinn lenti beint frá prófborðinu inn í einhverjar hinar allra svæsnustu pólitisku deilur sem háðar hafa verið hér á landi. Enginn íslenskur ráðherra hefir fengið eins harðvítuga mótstöðu og Björn Jónsson. Óreyndur varð Menn segja að auðgert sé að nema lærdóm af þessu, fyrir fram- tiðina: I?að sé einmitt sterk hern- aðaraðstaða en ekki réttur sem geri • baggamuninn undir slikum kringumstæðum. Máttleysi Kína hefir refsingu í för með sér. Styrk- ur Japans verðlaun. Strit Ítalíu vonbrigði. Friðai samningarnir séu einhver hin mestu vonbrigði fyrir hugsjóna- menninga, einhver mestu vonbrigði sem heimurinn hafi orðið fyrir. Mátturinn sé enn réttur í heim- inum, þá er nokkuð verulega á reynir. Þau verði litlu færri, frækornin til nýrra styrjalda sem nú verði sáð, en við fyrri friðarsamninga. Brúiu á Giljá í Húnavatnssýslu féll niður í vor — er nýlega bygð, og var ur steinsteypu. Ólafur ritstjóri blaðsins sem varði hann. Hann lenti þar á rangri hillu. Hann var enginn bardagamaður. Hann var fyrst og fremst Ijúfmenni og gleðimaður og vildi helst eiga frið við alla menn. Var því ekki að undra þótt honum félli ekki vel starfið, einkum þar eð svo vildi til að bardaginn stóð svo heitur þegar frá byrjun. Hann settist í sæti atkvæðamesta og gunnreifasta blaðamannsins sem þetta land hefir eignast. Pað er erfitt a3 taka við af slíkum manni. Verður dómurinn um ritstjórn Ólafs Björnssonar að dæmast með tillili til þessa hvorttveggja: lund- arfars hans, og fortiðar ísafoldar. Verður sá dómur hér ekki upp kveðinn. Er það bæði vandaverk af hendi að leysa undir slíkum kringum- stæðum, enda hefir sú andstaða í skoðunum verið milli blaðs hans og þessa undanfarið, að dómur er öðrum hentari. Um »prívat«-manninn Ólaf Björnsson, verða ekki skiftar skoð- anir hjá neinum sem komust í kynni við hann. Hann var hinn besti drengur, hrókur alls fagnaðar hvar sem hann kom, hinn hátt- prúðasti maður í allri framgöngu, tilfinningamaður mikill og hlut- tekningarsamur, risnumaður hinn mesti og ástsæll af vinum sínum. Og mótstöðumönnum hans í stjórn- málum mun koma saman um að þeir áttu í honum hreinlyndan og drenglyndan andstæðing. Framtið heimilisiðnaðar á ísiandi. Eftir Halldóru Bjarnadóttur kennara á Akureyri, ' ---- (Frh.) tl. þjóðmeujttsöfu. þegar um fræðslu í heimilisiðn- aði er að ræða, má ekki gleyma þjóðmenjasöfnunum. Þar hafa menn hitann úr hvað þjóðlegan stil og fyrirmyndir snertir. Allar menn- ingarþjóðir leggja sérstaka rækt við þjóðmenjasöfn sín. Mikið þakklæti eiga þeir menn skilið af þjóð okkar, sem forðað hafa góðum gripum frá glötun, svo þeir geymast nú um aldur, til minningar um hugvit og list- fengi fyrri tíðar manna, og geta verið okkur til fyrirmyndar á ýmsan hált. En ekki getur maður annað en harmað það, hve afar mikið hefir farið forgörðum af ýmsum góðum og fögrum gripum, bæði fyr og síðar: ónýtst fyrir illa umhirðingu eða ill húsakynni, eða verið fargað út úr landinu, svo þeir nást aldrei aftur. þess fastheldnari þarfþjóðins. nú að vera á því sem eftir er. Húsakynni eru nú að batna, og þjóðin er ekki orðin svo peninga- lítil, að hún þurfi að selja gripi sína, þó útlendir auðkýfingar bjóði nokkuð í þá, eins og tíðkaðist fyrir 20—30 árum. Þjóðmenjasafn höfuðslaðarins fær vonandi bráðum betra húsrúm, svo það njóti sin betur en hingað til, og fram á sjónarsviðið geti komið þeir munir, er ekki hafa rúm eins og er. En það er ekki nóg að til sé eitt þjóðmenjasafn á Iandinu, þó það Qölskrúðugasta eigi vitanlega að vera í höfuðstað landsins. Fjöl- margir íslendingar koma aldrei til Reykjavíkur, en enginn íslendingur má fara á mis við þá mentun er þjóðmenjasafn veitir. Hibýli okkar, áhöld, verkfæri og búningar eru nú að breytast svo mjög, að unglingar þekkja vart nöfn, auk þá heldur meira, á mörgum munum, er algengir voru fyrir 20—30 árum. Þetta má ekki svo til ganga. Hver landsfjórðungur þarf að eiga sér dálitið þjóðmenja- safn i eða við aðalkauptún sitt, svo greiður gangur sé þar að fyrir alla héraðsbúa. Væ^i vel til fallið, að bygging sú, er geymdi safnið, væri íslenskur bær með gömlu sniði: baðstofu, búri, eldhúsi, skemmu, smiðju og reynt væri svo til að útvega innanstokksmuni, áhöld, verkfæri o. s. frv., sem við ætti á hverjum stað. Má telja víst, að hægðarleikur yrði að fá fjórðungs- búa til að láta af hendi rakna til safns þessa bæði muni og fé, svo það mætti verða sem fullkomnast og að sem bestum notum. Frændþjóðir vorar á Norður- löndum eiga svona löguð söfn til og frá í löndum sínum. þeim nægir ekki að þafa safn á einum stað, og eru þó greiðari samgöngur þar en hér. Ekki ætti það að vera heilum landsfjórðungi ofvaxið að koma safni upp, ef áhugi væri með. Má geta þess, að hin viðfrægu söfn af byggingum á Maihaugen við Lillehammer í Noregi, eru að^ mestu eins manns verk, Sandviks tannlæknis, er kom safninu upp á eigin spýtur. það má búast við að sagt verði, að það sé ekki fyrir þá, sem hrinda eigi heiinilisiðnaðinum áfram og gera hann arðberandi fyrir landið, að hafa afskifti af þessu þjóðmenja- safnsmáli, þeir muni hafa nóg samt. En náið er nef augum. Er ekki

x

Tíminn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tíminn
https://timarit.is/publication/50

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.