Tíminn - 13.08.1919, Blaðsíða 4

268
TíMINN
enn að engu hafa kröfur þeirra,
en setja þá eina hjá um launa-
bætur. Kosnir voru Björn H. Jóns-
son skólastjóri úr Vestmannaeyjum,
Hallgrímur Jónsson og Steingrímur
Arason. Mun nefndin þegar hafa
náð sambandi við all-flesta kenn-
ara víðsvegar um land. Var þess
naumast að vænta, að kennarar
sætu einir hjá og hefðust ekki að,
þegar allar aðrar stéttir sverjast í
fóstbræðralag til þess, að fá kjör
sín bætt.
Veiuraiimpnarsloja.
Ekki má lengi dragast að efna
til góðrar veðurathugunarstofu hér á
landi. Liggur þar við líf og efna-
framför fjölda manna. Slík stofnun
getur í mjög mörgum tilfellum sagt
fyrir þegar stórviðri eru í nánd,
og þarf ekki að fjölyrða um hverja
þýðingu það hefir fyrir örjrggi sjó-
mannastéttarinnar. Drukknanir eru
hér óvenju margar, og slysfarir á
sjó, miðað við tölu þeirra sem
sjómensku stunda. Veldur því að
nokkru hin dutlungafulla veður-
átta, en þó öllu meir slæmur
útbúnaður og hirðuleysi um
líf og heilsu sjómanna. Veður-
athugunarstofan myndi spara þjóð-
inni mörg mannslíf, og hlífa mörg-
um börnum frá að verða munað-
arlaus. Enn fremur myndi slík
stofnun hafa geysi mikla þýðingu
íyrir landbúnaðinn, enda eru ýmsir
af búnaðarforkólfum landsins t. d.
Halldór á Hvanneyri mjög fylgjandi
þessu máli. Síðast en ekki síst
koma flugferðirnar. Þær munu því
sem nær óframkvæmanlegar án
slíkrar rannsóknarstofu.
Nú vill svo vel til að ungur og
gervilegur maður, Jón Eyþórsson,
hálfbróðir dr. Sig. Nordals, er
nokkuð á veg kominn með veður-
fræðisnám við Hafnarháskóla. Hann
till búa sig undir að vinna við
veðurfræðisstöðina hér. En hann
vill heldur halda áfram náminu í
Kristjaníu en Höfn. Álítur reynslu
fengna í Noregi meira virði hér á
landi, og munu fiestir játa, að í
þeim efnum muni okkur hagkvæm-
ast að nema af Norðmönnum. Jón
sækir um styrk til þingsins til þess
að Ijúka náminu í Kristjaníu. Og
þar sem bæði er um mjög litla
fjárhseð að ræða, en hinsvegar
framkvæmd þýðingarmikils máls í
veði, má gera ráð fyrir að þingið
veiti námsstyrk þennan, svo að
eigi þurfi mörg ár að biða veður-
athugana hér á landi.
Þau býsn
hafa skeð, að »innangáttar«-
blaðið hefir flækst i »opnu gáttinni«
hjá nábúanum. Fer þá eins og fyrir
Molbúum, að erfitt er að greina
sundur fæturna. Líklega verður ein-
hver náungi sem fram hjá gengur
að hafa upp gömlu vísuna — og
lemja lappirnar á báðum.
Dánanminning,
Hinn 26. maí s. 1. lést merkis-
bóndinn Guðmundur Sigurðsson
að heimili sínu, Vatnshlíð í Húna-
vatnssýslu.
Það yrði of langt mál, ef rekja
ætti allan æfiferil þessa manns, og
skal því fátt eitt talið hér. Hann
var fæddur að Reykjum á Reykja-
braut í Húnavatnssýslu árið 1845.
Foreldrar hans voru merkishjónin
Sigurður Sigurðsson og Ingibjörg
Guðmundsdóttir, er þar bjuggu
lengi sómabúi. Tók Guðmundur
það í arf frá þeim, sem hollast er
hverjum íslenskum bónda, en það
er atorka, hagsýni og höfðings-
skapur. Enda þykir nú flestum
skarð fyrir skyldi orðið með frá-
falli hans og sakna vinar, dreng-
skaparmanns og héraðshöfðingja.
Guðmundur heitinn var meðal-
maður á hæð, en þrekinn vel og
fagur að vallarsýn, Ijúfmenni hið
mesta í allri framkomu og glaður
i viðmóti, skemtilegur í viðræðu
og fróður um marga hluti, enda
var maðurinn greindur vel. Gest-
risni þeirra hjóna hefir lengi verið
við brugðið. Heimili þeirra lá nærri
þjóðbraut yfir Stóra Vatnsskarð og
var það í rauninni talið sjálfsagt,
að enginn færi þar um án þess
að koma við. Þó var það ekki
eingöngu vegna þess hvernig bær-
inn var í sveit settur, heldur miklu
fremur vegna hins hve rausnarlega
og. alúðlega var ávalt tekið á móti
gestum og gangandi. Meðal annars
var það oft venja þar, þá er dimm-
viðri voru á haustnóltum og vetrar-,
að láta loga ljós í glugganum í
hjónaherberginu, ef það mætti verða
til þess, að vísa vegfarendum leið.
— Sýnir það hvorutveggja í senn,
hjálpfýsi og umhyggjusemi, enda
varð aldrei grasi gróin gatan heim
að þeim bænum. Guðmundur heit-
inn var mjög hjartagóður maður
og mátti ekkert aumt sjá, trú-
hneigður var hann og trúrækinn
manna best, mun hann hafa haft
hina sömu skoðun og skáldið, sem
kvað:
Hver sem á hirnneska auðinn
frá honum tekur ei dauðinn
enda veit sá, er þetta ritar, að
þótt Guðmundur væri vel efnum
búinn, þá muni hann þó hafa átt
meiri himneska auðinn.
Þó ætla mætti, að Guðmundur
heitinn hefði staðið með annan
fótinn í gamla tímanum, var svo
ekki, því að hann fylgdist vel með
öllu, og mátti meðal annars sjá
það á búskaparlagi hans. og því,
að hann átti það skepnuval, að
annað betra mun eigi hafa fundist
hafa þar um sveitir.
Á heimili hans voru hjú til muna
lengur í vist, heldur en alment
gerðist, sýnir það glögt, hve ágætir
húsbændur þau bjón voru.
Guðmundur heitinn lætur eftir
sig aldraða ekkju, Þuriði Stefáns-
dóttur, sem nú er hjá syni þeirra,
Pétri, er býr rausnarbúi í Vatns-
hlíð og er hinn nýtasti maður.
Skagfirðingur.

Fgrirspurn um Árnessýslu All-
mikinn hávaða gerðu tveir langs-
arar, E. A. og G. Sv., út af ólag-
inu á sýslumenskunni í Árnesþingi.
En ekkert var á sókn þeirra að
græða. Einar las upp skjal mikið,
eftir Pál Jónsson lögfr., þar sem
raldn var all-nákvæmlega piningar-
historía höfundarins. Varþarskjal-
lega sannað, sem allir vissu, að
G. E. hafði lengi og fast sótt á,
að fá Pál settan, en J. M. neitað,
sökum þess, hversu P. J. var rið-
inn við hin alræmdu skuldaflækju-
mál í sýslunni. Var svo að sjá,
sem Einar væri túlkur Páls í þing-
inu. Og alveg hljóp hann yfir að
segja frá því, er sýslunefndin sagði
af sér, er von var á Páli. Sýndi
með því, hversu hann fann til,
móti sýslubúum, en með hinu ó-
vinsæla »yfirvaldi«. Ekki höfðu
þeir félagar hug til, að andæfa
kanselli-veitingum yfirleitt, en þá
var þarflaust fyrir þá, að reyna
að áfella. Og fullkomlega láðist
þeim að spyrja um það, sem Ár-
nesingum mun þykja mestu skifta,
hvað stjórnin ætlar að gera, ef
sýslumaður vildi ekki koma heim
eftir að hann hefir lokið fossanefnd-
arstörfum.
Gegmslufé almennra sjóða. —
Nokkrir þingm. hafa borið fram
till. um, að alla opinbera sjóði og
tryggingarfé skyldi ávaxta i Lands-
bankanum. Er sú ástæða til þeirra
aðgerða, að Islands banki hefir
verið ærið fengsæll á slíka sjóði
hingað til. Er þar um all-mikið
fé að ræða, bæði sem landsjóður
á, síminn, pósthúsið, kirkjusjóður,
ræktunarsjóður, fiskiveiðasjóður o.
s. frv. Ekkert væri sjálfsagðara,
en að alt slíkt fé lægi á vöxtum í
Þjóðbankanum. Hvergi væri það
öruggara, og þar að auki fær þjóðin
sjálf með því móti hagnaðinn. —
í stað þess hefir það verið alsiða,
að yfirmenn flestra þessara sjóða,
hafa ávaxtað þá í hinum erlenda
hlutabanka, svo sem til að vera
vissir um, að arðurinn hyrfi út
úr landinu. Og svo sterk mun
þessi venja orðin, að þjóðræknir
menn í þinginu sáu enga aðra leið
út úr þessum ógöngum en að lög-
festa það, sem sjálfsagt hefði átt
að vera, að opinbert fé verði hér
eftir ávaxtað í Landsbankanum.
Jörundur Brynjólfsson hefir mest
beitt sér fyrir þessu máli, en á móti
hafa geugið Magnús Guðmundsson
og Einar Arnórsson félagsbróðir
hans. Hafa þeir barist af alefli
móti þessari sjálfsögðu umbót, og
borið við hag sparisjóða út um land.
En þar er haft barn til blóra, því
að enga tilraun hafa þeir gert til
að koma fram orðabreytingum,
þar sem sparisjóðir utan Reykja-
víkur og kaupstaðanna væru und-
anskildir. Er því auðséð, að þeir
reka erindi íslands banka, og vissu-
lega ótilkvaddir, því að forráða-
menn bankans munu vera of miklir
smekkmenn til að beitast fyrir svo
ranglátu og óþjóðlegu máli. Fáum
Baldvin Einarsson
abtýgrj asmiður.
Laugaveg 67. Reykjavík. Sími: 648 A.
mun koma á óvart framkoma Ein-
ars. Þjóðin er farin að átta sig á gildi
hans. En Skagfirðingum mörgum
mun vafalaust verða það vonbrigði,
að maður sem var að mörgu leyti
vinsælt yfirvald hjá þeim, skuli á
þingi vera bandamaður Einars,
ísafoldar og B. Kr., og ljá fylgi
sitt þeim málum, sem horfa til
tjóns fyrir þjóðina.
Kréttir.
Kvikmyndaleikararnir dönsku
hættu við að fara frá Reykjavík
landveg norður um Kjöl og þaðan
til Vopnafjarðar og Borgarfjarðar
til að taka kvikmyndir i átthög-
um Gunnars Gunnarssonar í sögu
Borgarættarinnar. í stað þess mun
nú förinni heitið um Suðurláglendið,
BorgarQörð og Mýrar. Aðstoðar-
menn þeirra eru Ögm. Sigurðsson
skólastjóri og Sig. Heiðdal skáld o.fl.
Jóhannes Iíjarval málari er ný-
kominn vestan af Snæfellsnesi. —
Hefir hann málað þar vestra all-
margar myndir, sérkennilega fagrar.
Verður bráðlega sagt nánar frá
list hans hér í blaðinu. Jóhannes
Kjarval og Ríkarður Jónsson hyggja
báðir á suðurgöngu, til Rómaborgar,
nú í haust.
Kötlugosið. Guðgeir Jóhannsson,
hinn ný-skipaði kennari við Eiða-
skólann, hefir samið mjög merki-
legt rit um Kötlugosið, en Ársæll
Árnason gefið út. Verður þess getið
nánar innan skamms.
Fólksleysl. Víðar vantar vinnu-
kraft en við landbúnaðinn. Flestar
iðnir í Reykjavík liggja nú í dái
vegna mannskorts. Margar fara í
síldina til Siglufjarðar og Vestfjarða.
— Sumar prentsmiðjurnar afkasta
hvergi nærri meðalverki, fyr en
haustar að. Bækur og tímarit verða
að bíða.
Eimskipafélag Suðurlands heit-
ir félag, sem ný-stofnað er til að
halda uppi ferðum milli helstu
hafna á Suður- og Vesturlandi.
Eiga í því hluti menn í Vestmann-
eyjum, Eyrarhakka, Grindavík,
Keflavík, Reykjavílc og Borgarnesi.
Búist er við að Snæfellingar muni
°g leggja í það. Félag þetta hefir
keypt skip í Danmörku til ferðanna.
Það heitir »Davidsen«, og er bæði
ætlað til vöru- og mannflutninga.
Einar H. Kvaran hefir ný-Iokið
við skáldrit, sem kemur út í haust.
Það heitir Sögur Rannveigar, fyrra
bindi.
Ritstjóri:
Tryg'gvl Þórhallsson
Laufási. Simi 91.
Prentsmiðjan Gntenberg.