Tíminn - 29.11.1919, Blaðsíða 1

I
TIMINN
að minsta kosii 80
blöð á ári, kostar 5
krónur árgangurinn.
AFtiltEIÐSLA
i Reykjavik Laugaveg
17, sími 286, út um
land i Laujási, simi 91.
III. ár.
Rfiylyavík, 29. nóvember 1919.
83. blnð.
^stanðið i SAssIaaðL
Krapotkin fursti er mörgum
kunnur hér á landi af sínum frægu
ritum. Hann var útlægur af Rúss-
landi meðan keisarastjórnin var þar,
vegna skoðana sinna. Har.n kallar
sjálfan sig »Anarkista« o: stjórn-
leysingja. Það var vegna traustsins
á hið góða í mönnunum, sem hann
vildi engin lög hafa.
Krapolkin hefir dvalist á Rúss-
landi undanfarið og mun vart
unt að fá betri heimildarmann
um ástandið þar en liann. Var
það sagt, að Bolchevickar liefðu
hnept hann í varðhald, en svo er
ekki. Fyrir hálfu ári síðan ritaði
hann bréf til Georgs Brandesar og
var birt um leið í einu franska
stórblaðinu.
Hann er fullkominn andstæðing-
ur Bolcheviclra. Hann lýsir því
hversu ástandið er óþolandi undir
stjórn þeirra. Stórkostlegur mat-
vælaskortur er í Iandinu og verk-
smiðjurnar hafa ekkert að gera,
því að þær vantar efni til að vinna
úr. Þarf ekki um að tala hverjar
afleiðingar það hefir fyrir ríkið að
búa við slikt ástand mánuð eftir
mánuð og ár eftir ár.
Og þó óskar Krapotkin þess
ekki, að Vesturþjóðirnar gangi milli
bols og höfuðs á Bolchevickum
með hervaldi. Rær ættu á annan
hátt að hjálpa til að skapa nýtt
líf í Rússlandi. Pær eiga ekki að
senda hingað hershöfðingja og
stjórnmálamenn, heldur brauð, á-
höld og hráefni, og um fram alt
menn, sem geti komið sldpulagi á
fjármálaástandið, samskonar menn
og þá sem greitt hafa úr þeim
vandræðum hjá Vesturþjóðunum.
Hann mótmælir þvi, að þeir
hershöfðingjar séu studdir, sem
nú sækja að Rússlandi úr þrem
áttum með her sinn, þeir Kolt-
sjak, Denikin og Judenitsch. »Menn
halda, ef til vill«, segir hann, »að
með því að hjálpa þeim Koltsjak
og Denikin, þá styðji þeir frjáls-
lyndan lýðveldisflokk. það er mis-
skilningur. Hver sem tilgangurinn
kann að vera hjá þessum hers-
höfðingjum sjálfum, þá hefir meiri
hluti þeirra manna, sem fyllir flokk
þeirra, alt annan tilgang. Reirvilja
aftur koma á fót konungsstjórn,
einveldi og blóðbaði«.
Þótt alllangt sé ura liðið síðan
Krapotkin ritaði þetta bréf, þá mun
það þó eiga við enn um ástandið
í Rússlandi.
Það er sama sagan, sem endur-
tekur sig, eins og við stjórnarbylt-
inguna miklu á Frakklandi. Aðals-
mennirnir og einveldissinnarnir
sem hröklast út úr landinu, magna
flókk á móti og sækja styrk til
annara landa. Krapotkin álítur að
hin frjálslyndu Vesturlönd hafi
hlustað alt of auðtrúa á frásagnir
þessara ílóttamanna.
En Rússland fær að kenna á
öfgunum á víxl og mjög lítil von
mun um það, að losna fyrst um
sinn úr hinu núverandi hörmungar-
ástandi, nema þá helst með því
móti, að fá nýja harðstjórn.
Auðkenna sauðfé.
Eftir
Halldór Vilhjálmsson, skólastjóra.
í haust fengum við bændur 39
kr. fyrir 13 kg. þungan lambsskrokk,
36,75 kr. væri hann hálfu kg. létt-
ari, 29 kr. væri h’ann 3 kg. léttari,
og 19,95 kr. væri hann 3,5 kg.
léttari eða að eins 9,5 kg. á
þyngd. Þannig munaði á 3,5 kg.
um nálega helming og 20. pundið
gerði útaf fyrir sig fullar 9 kr.
Þessi tiltölulega litli þungamismun-
ur jafngildir nú heilu lambi fyrir
2—3 árum síðan og er það ekkert
smáræði.
Hér skal ekki ritað um þá feikna
þýðingu í sauðfjárræktinni að eiga
vænt, hraust, beitþolið og fallegt
fé, heldur í stuttu máli að reyna
að lýsa því, hvernig auðvelt er að
þekkja úr bestu einstaklingana og
afkvæmi þeirra til lífs og fram-
tímgunar.
Brenniinarkið.
Hér á Hvanneyri höfum við
undanfarin ár reynt ýms merkja-
kerfi og líkað misjafnlega. Vil eg
aðeins lýsa þeirri aðferð sem við
nú notum og gefst vei.
Fyrir nokkrum árurn síðan feng-
um við 9 lítil (ca. 1 cm. á lengd)
brennimörk, er kostuðu 22 kr.
Hvert þeirra er aðeins einn tölustaf-
ur frá 0 til 9, (6 og 9 sama brenni-
markið). Með þessum brennimerkj-
um brennimerkjum við lífgimbr-
arnar á hverju hausti með áfram-
haldandi töluröð og bætum aftan
við töluna, sem brend er í beina
línu á hornið, einum staf, síöasta
lölustaf ártalsins. í fyrra var t. d.
fyrsta gimbrin brennimerkt með
tölunni 18, önnur 28, þriðja 38 o.
s. frv., og i haust fá þær 19 —
29 — 39 — 49 o. s. frv. Sbr. rit-
gerð Hannesar bónda á Ytra-Felli,
í Búnaðarritinu 26. árg.
Séu fleiri en hundrað gimbrar
settar á og 4 tölustafir þykja of
mikið i röð á horni (vinstra, eða
því horninu sem sýslu og hrepps-
brennimark ekki stendur á), má
hæglega brenna árgangsstafinn aft-
an á hornið.
Kollótt fé má blekmerkja »ta-
tóvera« innan i eyra, en væri pað
ekki réttast að útrýma kollóttu fé
og hafa alt fé hyrnl?
Ærbókin.
Þegar búið er að merkja á þeun-
an hátt ær og hrúta er mikið
íengið. Kemur þá hitt af sjálfu sér
með lílilli fyrirhöfn og reglusemi.
Meðan á fengitíma stendur skal
fjármaðurinn bera á sér litla vasa-
bók. Er hverjum hrút þar ætluð
ein eða fleiri opnur út aftfyrir sig.
Ærnúmerin eru svo færð inn í
dagdálkana jafnóðum og ánum er
haldið.
í stað þess að velja vandlega
saman ær og hrúta eins og sjálf-
sagt er, tíðkast víða enn sá ótrú-
legi ósiður að láta hrútana ganga
lausa í ánum um fengitímann og
tímgast eftirlitslaust, sýnir það
glögt á hvaða stigi fjárrækt okkar,
aðal-bjargráðið, stendur.1
Fjárhúskompan 1918—19.
Hrútsnöfn og númer.
Hér er tölumark ærinnar ritað
sem teljari í broti, en aldursmark-
ið sem nefnari — 27. des. hefir
ær númer 6, fædd 1916, gengið —.
Á kvöldin, þegar komið er heim
úr fjárhúsinu, ritar fjármaðurinn
ærnúmerin inn i aðal-ærbókina,
sem þá getur verið hrein og þokka-
leg. Hún getur litið þannig út:
Ærbók 1918—19.
Ær númer For- eldrar Gengið Kyn lamba Auð- kenni Atlu
6/« Vio/s 27/l2 hh. bav. D.15te.
10 V 2/i«/a — hg. bah. L,30te.
27
/12
/6
10A
Sh 2
9/l2
°/»
V12
Vi
Ærbókinni er sldft niður í kafla
jafnmarga og hrútar eru margir.
Er hver hrútur sér með sinar ær,
við það verður yfirlitið gleggra. Á
fyrstu síðu í hverjum kafla stend-
ur nafn og númer hrútsins. Því
næst kemur stutt en glögg lýsing
á lit, aldri og vaxtarlagi hans, ár-
legum likamsþunga á hausti (vori),
helstu æfiatriðum hans, t. d. hve
mörgum ám er haldið undir hann
árlega, frjósemi hans, heilsu, þroska, ,
beitþolni, þyngd og vanhöldum
lamba og hvort þeim kippi í kyn-
ið. Hve nær hann og afkvæmi
hans gangi úr ull, ullargæði og
magn. Verðlaun á sýningum. Slát-
urþungi o. fl.
Á næstu síðu eða siðum koma
svo ærnar með þeim númerum, í
þeirri röð sem þeim er haldið.
Númer foreldra þeirra í brotabroti
O/30/3) hrúturinn teljari. Þar næst
Einar Arnórsson.
V.
(Frli.)
Um leið og Einar komst í ráð-
herrastólinn, sprengdi hann þann
flokk, sem hann hafði verið trún-
aðarmaður fyrir. Síðan hefir sjálf-
stæðisflokkurinn verið í tveimur
brotum og í sífeldri hnignun. Má
með réttu telja, að Einar hafi
orðið banamaður hans. Hefðu fáir
unnið svo mikið til skammvinnrar
vegtyllu; Viðskilnaður sjálfstæðis-
höfðingjanna var fremur ógöfugur.
Bjarni frá Vogi hótaði Einari
landsdómi fyrir greiðasemina við
föðurlandið. Langsarar, eða mál-
gagn þeirra ísafold. kallaði B. Kr.,
Bj. frá Vogi o. fl. helstu þversum-
mennina niðinga. Var þessi við-
skilnaður allur hinn versti og ó-
mannlegasti. Eins og varla var
láandi, glottu hinir fornu and-
stæðingar Einars við tönn, er þeir
sáu þennan yfirlætisfulla »frelsara«
landsins, horfinn frá sínum heit-
um og kenningum, flokki og fylgis-
mönnum, og kominn í þá aðstöðu,
að hann átti alt undir þeim, sem
hann hafði upprunalega látist vilja
sigra.
Einstöku menn, sem ekki skildu
eyðurnar og veilurnar í lyndi Ein-
ars, héldu, að hann myndi verða
duglegur ráðherra, af því að hann
var þektur að því, að geta verið
afkastamikill bókgerðarmaður. —
En þar varð raunin önnur. í ráð- Jt?
herrasessinum reyndi á það, hvað
maöurinn átti af hugsjónum, á-
huga fyrir framförum, réttsýni,
kjarki og festu, en það var ekki
um auðugan garð að gresja á þeim
sviðum.
Fyrsta og raunar eina stórmál,
sem Einar sinti meðan hann var
ráðherra, var Landsbankadeilan.
Stjórn B. Kr. á bankanum var
í því frámunalegasta ólagi, sem
hugsast gat. Allur bankinn logaði
í illindum milli starfsmanna inn-
byrðis. Réttarhöld og vitnaleiðslur
voru innan bankans í þessu mála-
þrasi. Álit bankans var á förum,
og trúin á það, að þjóðin gæti
rekið fjármálastofnun sæmilega.