Tíminn - 27.08.1921, Blaðsíða 2

104
T í M I N N
í Saurhæjarhreppi í Dalasýslu er til 'sölu og ábúðar í fardögum 1922.
íbúðarhús er á jörðinni úr timbri, tvílyft og járnvarið. Stærð 18X12.
Samstæðu fjárhús tvenn yíir 300 íjár og hlöður við, alt með járnþökum.
Fjós yfir 10 nautgripi ásamt hlöðu, með járnþökum. Jörðinni fylgja miklar
eyjar, varp og selveiði haust og vor. Girðingar um tún og heimaengjar.
Töðufall af túninu 300 hestburðir, öðrum girðingum 100, útheysskapur
1000 hesta.
Lysthafendur snúi sér til eigenda jarðarinnar
Finns Jónssonar og Magnúsar Haildórssonar i Fagradal.
Ný skilvinda.
Universalskilvindan, er sterk, einföld og ódýr.
Nægilega afkastamikil fyrir hvert meðalheimili, skilur 50 lítra á
klukkutíma.
Hverri vél fylgja öll nauðsynleg áhöld og leiðarvísir um notkun og
hirðingu. ,
Vélin verður send, hverjum sem óskar, gegn eftirkröfu, svo fljótt, sem
við verður komið, beint frá verksmiðjunni, eða aðalumboðsmanni hennar
fyrir Island:
Birni Guðmundssyni,
Reykjavík, Sími 866.
opinberu fé, því sumstaðar getur
einstakt skip eða einstakir menn
náð með honum nokkurskonar
einkaleyfi eða einokun á sérstöku
svæði og einveldi á þessu sviði er
hættulegt og má ekki verða til með
atbeina landsstjórnar. Menn
kvarta að vonum tmdan háu vöru-
verði, dýrri vinnu o. s. frv. Mikill
flutningskostnaður á vörum og ill
samgöngutæki, * sem er lélega
stjómað, er ein af helstu ástæðun-
um fyrir dýrtíðinni í landinu.
16. ágúst 1921.
Kári.
---0---
Samsæti.
í síðastliðnum fardögum lét síra
Stefán M. Jónsson á Auðkúlu af prest-
skap, eftir að hafa þjónað Auðkúlu-
prestakalli i 35 ár, eða síðan vorið
1880; áður var hann prestur á Bergs-
stöðum, vígðist þangað 1876.
í tileíni af því komu margir af sveit-
ungum lians saman á Auðkúlu 14.
júní síðastl. Hafði þar verið stofnað
til samsætis til þess að sýna síra
Stefáni dálítinn viðurkenningar- og
þakklætisvott fyrir langt og sérlega
vel unnið starf í þágu safnaðar og
sveitar. Var honum og konu hans, frú
þóru Jónsdóttur, færð að gjöf mjög
vönduð stundaklukka með áletruðum
silfurskildi.
Sainsætið fór að öllu leyti vel fram.
Voru þar haldnar ræður, sungið,
dansað og skemt sér á annan hátt, á
milli þess er fólk neytti ágætra veit-
inga, er séð liafði verið fyrir af for-
stöðumönnum samsætisins. Ræður
héldu þessir: Jóhann Guðmundsson
bóndi í Holti setti samsætið, Jón
Pálmason bóndi á Ytri-Löngumýri hélt
aðalræðuna til heiðursgestanna, Guð-
mann Helgason bóndi á Snærings-
stöðum bauð nýkomna prestinn, síra
Björn Stefánsson, velkominn, síra
Björn mælti fyrir minni sveitarinnar,
en þorsteinn kennari Sölvason fyrir
minni klerka og kristindóms. Ileiðurs-
gesturinn hélt þar og ræður. Kvæði
flutti Jóhann í Holti, er ort hafði
Gísli skáld Ólafsson frá Eiríksstöðum.
Vcður var allgott um daginn, að visu
vestanskúrir allrosalegar framan af
deginum, en hiti á milli, og síðari part
dagsins gerði sólskin og ágætt veður.
Var þá fólk mikið úti við og skernti
sér við söng og ræðuhöld og þá ógleym-
anlegu náttúrufegurð, er blasir við
einum og sérhverjum, er að Auðkúlu
koma sólríkan júnídag. Oskaði þess
margur og vonaði, að eins og ltvöld-
ið það var fagurt, eins mætti æfikvöld
okkar fráfarandi prests verða.
Síra Stefán hefir verið mjög vinsæll
meðal safnaða sinna. Ber margt til
þess; fyi-st og fremst er hánn án efa
einn með snjöllustu prestum landsins,
sérlega skemtilegur að kynnast hon-
um utan heimilis og innan, svo lijart-
sýnn, að leitun mun á slikum og á-
hugamaður um öll framfaramál; hefir
líka haft miklum störfum að gegna
fyrir sveit sína og hefir reynst þar sem
annarsstaðar drjúgur til liappa. þá
hefir unga fólkið ekki síður átt hauk
í horni þar sem hann cr, því æskunn-
ar mál hefir hann jafnan stutt með
ráðum og dáð, enda rnun sjaldgæft að
hitta jafngamlan mann með jafnunga
sál. Eiga vel við liann orð skáldsins:
„Fögur sál er ávait ung, undir silfur-
hærum".
Auðkúlu hefir sr. Stcfán setið með
prýði, bygt þar snoturt steinhús, girt
túnið og sléttað mikið.
þegar nú sr. Stefán, eftir langan
starfsdag tekur sér hvíld, er óhætt að
fullyrða, að þar lætur af störfum einn
með allra þjóðnýtustu mönnum, enda
fylgja lionum hugheilar þakkir frá
svcitungum hans fyrir miklu og marg-
víslegu störfin, og vönhlýjar óskir um
að æfikvöld hans verði friðsælt og
gott. Samsætisgestur.
-----0-----
Minnisbók bænda. Einar Gunn-
arsson gefur hana út. Lítið kver
með almanaki 1922 og mörgum
fróðleik og smágreinum, sem eru
ágætar og þarfar.
'gðorgtu etfífa
■fttc
|baCr f ain«
11.
Róma gekk inn í svefnstofu sína er
baróninn var farinn. Ilún var sárkvíð-
in, þótt svo virtist sem hún væri ró-
leg og hugrökk. Hún hafði aldrei áð-
ur skilið hætluna til íulls sem vofði
yfir Rossi.
Var það skylda hennar að segja
Rossí frá því, livað henni liafði verið
í hug, þá er hún hóf kynninguna við
hann. þá fyrst hefði hún fast undir
fótum. þá fyrst var hún fullkomlega
hreinskilin gagnvart ást hans og
trausti. En hversvegna ætti hún að
skrifta? það væri grimdarlegt að fara
að segja honum það nú.
En það óx upp af fræinu sem hún
haíði sáð. það gat þroskast hvenær
sem var og eyðilagt lifið sem henni
vai; kærara en sitt eigið lif. Svo var
þó Guði fyrir þakkandi að óvinir hans
gátu ekki hremt liann án hennar að-
stoðar. En ef til vill mundi það verða
reynt að þröngva henni til að tala,
fengi hún ekki aðstoð laganna. Hún
skyldi fá liana eins fljótt og unt væri.
þá er hún væri orðin eiginkona Daviðs
llossí gætu engin ítölsk lög kúgað
hana til að bera vitni gegn eiginmanni
sínum.
En ef Rossí, einhverra hluta vegna,
mundi vilja frcsta brúðkaupinu?
Hvernig ætti hún að útskýra honum
hæt.tuna? Að þau yrðu að giftast áður
en þingi sliti, þvi að annars yrði hon-
um kastað í fangelsi með hennar
hjálp? Hvernig ætti hún að fara að
því að segja: „Eg var Dalíla. Eg ætl-
aði að svíkja þig, og það or úti um
þig, ef þú gengur ekki að eiga mig.“
það var liðið langt fram á dag er
barið var að dyrum. það var Brúnó
sem kominn var og var spariklæddur.
Og Jósef litli var með honum.
„Bréf frát honum", sagði Brúnó.
það var frá Rossí. Róma tók bréfið,
án þess að segja eitt einasta orð, án
þess að heilsa þeim Brúnó og Jósef,
og skundaði inn í svefnherbergið. Hún
kom aftur aö vörmu spori og var þá
gjörbreytt. Andlitið Ijómaði af fögn-
uði. Lífsgleði og kátínuna bar hún ut-
an á sér.
„Alt er ágætt", sagði hún; „segið lir.
Rossí að eg vonist til að fá að sjá
hann bráðlega — nei — sogið það
ekki — segið honum, að þar eð hann
hafi svo mikið að gera, skuli liann
ekki tefja sig á að heimsækja mig. —
Segið lionum livað sem þér viljið. —
Og loksins* hafið þér tekið Jósef litla
með!“
„Já. Ilann hefir ekki látið mig í
friði alla tíð síðan þér lofuðuð því að
hanri ætti að vera dyravörður hjá yð-
ur, þegar liann væri orðin stór.“
Drengurinn hafði falið sig að balti
föður sínum.
„Heyrðu", sagði Róma, „nú er verið
að spila úti! Við skulum líta á það.“
Ilún greip í hendina á drengnum,
dansaði með hann um gólfið og setti
hann svo upp á skrifborðið sitt og
sýndi honum út á torgið. Ilún sýndi
honum alt og útskýrði og svo sneri
hún honum við og sagði lionum að
líta í kring um sig i herberginu.
„Hvaða mynd er þarna i lioTninu?"
spurði hún.
„það er Davíð frændi.“
„þú ert ágætur drengur."
-----o-----
Ekki kúgun.
Morgunblaðið vill enn ekki við-
urkenna að um kúgunartilraun sé
að ræða af hendi Spánverja við
okkur. Kúgaðir menn eru yfirleitt
gjarnir á að neita því að þeir hafi
verið kúgaðir. þessvegna má blað,-
ið ómögulega heyra um samlíking-
una við kúgunartilraun Dana á
þjóðfundinum. það var kúgunar-
tilraun, segir Morgunblaðið, en
þetta ekki. En hinir andlegu for-
feður Morgunblaðsins, háyfirvöld-
in reykvísku, töldu framkomu
Dana á pjóðfundinum alls ekki
kúgunartilraun. þvert á móti. þau
sögðust vera að „efla hið sanna
gagn fósturjarðarinnar“, með því
að reyna að hjálpa Dönum til þess
að kúga íslendinga. — Samlíking-
in er alveg' fullkomin. Andlegi
skyldleikinn milli Morgunblaðsins
og háyfirvaldanna frá 1851, getur
ekki verið fullkomnaii.
Alveg óvart
ratast Morgunblaðinu satt á
munn í dag, að nokkru leyti. það
býr til þá fyndni að Tíminn hafi
haft tilbúnar þrjár skammagrein-
ar um stjórnina: eina, ef lánið
yrði tekið í Danmörku, aðra ef
það yrði tekið á Englandi og
þriðju ef ekkert lán yrði tekið.
Morgunblaðinu er það sem sé
kunnugt, að stjórnin er búin að
fara svo ólánlega með lántökumál-
ið að hún hlýtur að fá þunga
dóma fyrir.. Blaðið veit það enn
fremur að stjórninni er það sér-
staklega tamt að gera alt illa, svo
að hún hlýtur að leysa þetta mál
illa. Hverja af þremur leiðunum
sem hún færi mundi henni takast
illa. — • það er sagt að það séu
helst annaðhvort börn eða fullir
menn sem segi óvart satt. Senni-
lega er það fremur barnaskapur
sem veldur þessari slysni Morgun-
blaðsins.
Morgunblaðið.
Mikla ánægju hefir Morgunblað-
ið veitt ritstj. Tímans þessa viku.
það hefir varið óvenjulega mörg-
um dálkum í persónulegar skamm-
ir um hann. það er verulega á-
nægjulegt að fá persónulegar
skammir, þegar þær koma í Morg-
unblaðinu. Hitt er altaf dálítið al-
varlegra ef langt hlé verður á aur-
kasti úr þeirri átt. þá er ástæða
til að óttast að vanrækt hafi ver-
ið að vinna að einhverju sem er til
þjóðþrifa. En vitanlegá dettur eng-
um í hug að svara ærumeiðingum
frá Morgunblaðinu.
Greinin í síðasta blaði um bú-
skapinn á Vífilsstöðum gefur
Morgunblaðinu fyrst og fremst til-
efni til skamma um ritstjórann og
auk þess til mikils lofs um forsæt-
isráðherrann. Fyr má nú vera
stjórnarfylgið og „áttaníossa“-
skapurinn. Blaðið vill eigna Jóni
Magnússyni allar framkvæmdirnar
á Vífilsstöðum. það er stjórnar-
blað í lagi þetta. Allur dugnaður
einstakra starfsmanna landsins er
Jóni Magnússyni að þakka, segir
Morgunblaðið. En þá er líka allur
ódugnaður embættismannanna
honum að kenna. Hvoru megin
hallast þá á?
þessi skammagrein Mbl. bendir
á enn nánara samband milli blaðs-
ins og stjómarráðsins, en gert
hefir verið ráð fyrir hingað til.
það er svo ótrúlegt að ritstjórar
blaðsins færu að reiðast sérstak-
lega út af grein um dugnað þor-
leifs á Vífilsstöðum. Eða að þeir
hefðu sérstaka löngun til að eigna
forsætisráðherranum alt. það eru
margir sem halda að ritstjórnar-
skrifstofurnar séu tvær hjá blað-
inu, og önnur sé upp í stjórnarráði.
Að hún hafi verið samin þar þessi
skammagrein — og lofgrein — og
ýmsar fleiri. —
Önnur löng skammagi’ein er út
af Spánarsamningunum. Skömm-
unum verður ekki svarað, en að
efni hennar er vikið á öðrum stað
í blaðinu og verður betur enn. það
er enn fleira sem bendir til að sú
grein sé samin á æðri ritstjórnar-
skrifstofunni. það sé sjálfur hinn
nýi utanríkismálastjóri ríkisins og
eiukaritari forsætisráðherrans sem
hafi skrifað greinina, Fer þá skör-
in að færast upp í bekkinn ef blaða-
greinar stjómarblaðsins gegn
hagsmunum Islands eru beinlínis
stýlaðar á hinni nýju skrifstofu
utanríkismálanna.
Morgunblaðinu er afarilla við að
sjá nafn Jóns Sigurðssonar og
annara góðra manna frá liðnum
tímum, nefnt í sambandi við kúg-
unartilraun Spánverja. þetta kem-
ur engum á óvart. Iláyfirvöldun-
um reykvísku, á‘ öldinni sem leið,
var líka afarilla við nafn Jóns Sig-
urðssonar og „annara góðra
manna“ sem við nú köllum. þeir
voru ekki kallaðir „góðir menn“ á
þeim tíma hjá háyfirvöldúnum
reykvísku. „Góðu mennimir“ þá,
voru þeir taldir, sem fengu kross-
ana, brugðust landi sínu og létu
útlendu kúgarana teyma sig. —
Lof háyfirvaldanna þá, um ein-
hvern mann, mundi nú talið blett-
ur á manninum. Skilur Morgun-
blaðið það þá væntanlega hvers-
vegna ritstj. Tímans er það sér-
stök ánægja að fá skammir — frá
Morgunblaðinu.
„Fyrir landið mitt!“
þrið.ja stórskammagrein Morgun-
blaðsins í þessari viku urn ritstj. Tím-
ans lcom í morgun. Undir henni stond-
ur fult nafn hins nýja utanríkis-
emhættismanns og „einkaritara" for-
sætisráðlierrans, sem hann titlar sjálf-
an sig. — Fyrirsögn greinarinnar er
„Osannindi hrakin“,en mun vera prent
villa og eiga að vera „Sannleikurinn
staðfestur". Höf. þykist vera að mót-
inæla því sem Tírninn sagði um laun
þau er liann fengi úr ríkissjóði. Sagði
Tíminn í siðasta hlaði að þau væru
tæpar 12000 kr. Nú játar liöf. að laun
sin lijá hæjarfógeta séu 712 kr. á mán-
uði. 712 kr. X 12 er 8544 kr. á ári.
Utanríkis- og einkaritaralaunin séu
3000 kr. Ilvorttveggja er borgað beina
leið úr landssjóði. Er samanlagt
Odýrt íóður.
' Sjálfrunnið þoiskalýsi 82 krón-
ur fatið að meðtöldum umbúðum.
Síld frá fyrra ári 13 krónur
tunnan.
Ný síld (frá þessu ári) 16 krón-
ur tunnan, 25 krónur fatið.
Búnaðarfélög og aðrir, sem
kaupa í eirlu 50 tunnur og meira,
fá afslátt frá ofangreindu verði.
Hí. Hrogn cfe Lýsi,
Reykjavík.
Símar 422 og 262 (Bræðslan).
Símnefni Óskar.
11544 kr. Eru það þá ósannindi sem
Timinn segir, að launin séu tæpar 12
þús. kr.? Úr því sker almenningur-
inn. En þessi laun eru tveim þús. kr.
hærri en hámark embættismanna-
launa á launalögunum.
Höf. telur upp ótal margar stöður
sem sér hafi boðist. það er vitanlega
fróðlegt að lieyra. Konungdómur eða
ráðhcrra yfir Islandi er að vísu ekki
nefndur í upptalningunni, en alt að
þvi. þessi upptalning á að sýna það
að höf. hafi sýnt óumræðilega sjálfs-
fórn og ættjarðarást, er hann hafnaði
þeim fríðindum, en gerði sig ánægð-
an með þessi „mögru“ embætti sem
liann hefir nú. „þettif gerði eg fyrir
landið mitt! var haft eftir öðrum
manni. Hin ástæðan til þessarar
sjálfsfórnar er sú mikla „virðing og
traust", sem höf. ber til Jóns Magnús-
sonar.
þar er lcomið að því sem stjórnar-
maðurinn giskaði á i siðasta tbl. Tím-
ans — „skjaldborginni" sem slíkir
einhcrjar sem höf. muni slá um lands-
stjórnina og forsætisráðlierrann sér-
staklega. —
Annars verður ckki fjölyrt um
þessa ritsmíð að sinni. Hún er svo ein-
kennilega barnaleg að það er merki-
lcgt að hún skuli eiga að heita „póli-
tiskt innlegg".
það hefði verið miklu heppilegra
fyrir höf. að liretta sér ekki út á víg-
völlinn. það er alveg misskilningur
hjá honum að Tíminn hafi viljað
láta „náðarsólina skína“ á liann. Tím-
anum er nákvæmlega sama um hvoru
megin hr. L. J. liggur og liefii' hvorki
lagt til hans ilt né gott.
það sem Timinn vildi víta var það
að forsætisráðherrann tekur sig til og
stofnar nýtt og alveg óþarft embætti.
því að hvorki lir. L. J. né Morgun-
blaðið geta sannfært almenning á ís-
landi um það að nú hafi forsætisráð-
herrann alt í einu þurft á „einkarit-
ara“ að lialda eða að þörf hafi verið
að stofna nýtt embætti í utanríkis-
málunum.
Tíminn getur gjarna játað það að
hann hefði óskað lir. L. J. betra hlut-
skifti en þetta sem hann nú liofir
hlotið, sem hlýtur að livíla eins og
skuggi yfir framtið lians. — En um
það er hann ekki einn i ráðum.
Jón Leifs píanóleikari, sonur
þorleifs Jónssonar póstmeistara,
og kona hans, héldu hljómleik hér í
bænum í síðustu viku og gátu sér
góðan orðstýr. Hefir Jón dvalist í
þýskalandi undanfarið við nám.
Jón er áhugamaður hinn mesti
um aukna söngment hér í bænum
og hefir ritað um það allmikið í
dagblöðin.
Nýja bók sendir Guðmundur
Gamalíelsson enn á markaðinn. Er
það þýðing spakmælasafns eftir
hinn mikla kínverska speking Lao-
Tse. pýðingin gerð af Jakobi Jóh.
Smára og Yngva bróður hans. 1
eftirmála er rækilega sagt frá
bókmentum Kínverja og kenning-
um Lao-Tse. — Verður bók þessi
sennilega vinsæl.
LögjafnaSarnefndin situr að
starfi í Kaupmannahöfn.
-----o-----
Ritstjóri:
Tryggvi pórhalissoíi
I/aufási. Sími 91.
Prentsmiðjau Acta.