Tíminn - 24.03.1923, Blaðsíða 4

24
T 1 M I N N
Notið ad eins islenskar vörur.
Kaupið að eins íslenskar vörur.
Haflð þér séð nýju dúkana frá Klæðasmiðjunni Álafoss?
Þeir eru bæði til notkunar í fatnað, dyratjöld, útsaumsdúka
o. m. fl. til prýðis á íslensku heimili.
Islenskir dúkar klæða Xslendinga best.
Klaðasmiðjan Alafoss, P. *. Reykjavik
Tilbúinn áburður.
Þau kaupfélög, sem þurfa að fá tilbúinn áburð til þessa árs not-
kunar, ættu að senda oss pantanir sínar fyrir þann 15. apríl n. k.
Samband ísl. samvinnufélaga.
Líftryggingarfél. ANDVAKA h.f.
Kristianiu — Noregi
Allar venjulegar líftryggingar, barnatryggingar
og lífrentur.
Xslaixd-sdeilcLizn.
|5 Löggilt af Stjórnarráði Islands í desember 1919.
Ábyrgðarskjölin á íslensku! —Varnarþing í Reykjavík!
,, Iðgjöldin lögð inn í Landsbankann og íslenska sparisjóði.
Dýrmætasta eignin er starfsþrek þitt og lífið sjálft. Trygðu það!
Gefðu barni þínu líftryggingu! Ef til vill verður það einasti arfurinn!
Líftrygging er fræðsluatriði, en ekki hrossakaup! Leitaðu þér fræðslu!
Liftrygging er sparisjóður! En sparisjóður er engin líftrygging!
Hygginn maður tryggir líf sitt! Heimskur lætur það vera!
Konur þurfa líftrygging eigi síður en karlar!
Með því tryggja þær sjálfstæði sitt.
Forstjórí: Helgi Valtýsson,
Póstliólf 533 — Reykjavík Heima: Grudarstíg 15 — Sími 1250
Á.V. Þeir sem panta trygging-ar skriflega sendi forstjóra umsókn og
láti getið aldurs sins.
Það er viðurkent að hér í Reykjavík er besti markaður-
inn, bæði að því er snertir innkaup á vörum og sölu á framleiðslu-
vörum. Verslun mín hefir ávalt birgðir af leirvörum, glervörum, postu-
líni, eldhúsáhöldum og verkfærum. Barnaleikföng mikið úrval. Sömu-
leiðis flestar matvörur og nýlenduvörur.
Tek að mér sölu á flestum íslenskum vörum, sanngjörn ómaks-
laun. Meginregla mín er: Lítill ágóði — fljót skil. Hraðvaxandi við-
skifti eru bestu meðmælin.
Harm.es vXónsson,
Laugav. 28, Reykjavík.
Sigurður Magnússon
læknir frá Patreksflrði tekur að sór
allskonar
getur tafiö góð mál um stund, en hver
slik töf bitnar að lokum á þeim, sem
gera sig að steinum í götu framfara-
málanna.
Hveravatnið.
Nú eru augu manna að opnast fyr-
ir því, hvilíkur auður er fólginn í jarð-
arhitanum hér á landi. Ætti að taka
tillit til þess við byggingu skóla, og
við verksmiðjur, sem rísa. kunna í ná-
inni íramtíð. Til stendur að reisa hér-
aðsskóla á næstu missirum bæði á
Suðurlandi og í pingeyjarsýslu. Á báð-
um stöðunum má gera ráð fyrir að
verði alt að 100 manns í heimili á
hverjum vetri. Ef þessir skólar væru
bygðir á heppilegum stöðum, við heit-
ar laugar, myndi mega minka dvalar-
kostnað hvers manns á skólaheimiilnu
um þriðjung, og hafa þó mörg þæg-
indi að auki, sem erfitt er að meta
tii fjár. Með heita vatninu má hita öll
húsin, og húsin mega vera ódýrari af
því að hitinn er gefinn. Hægt er að
spara mikið eldsneyti við matseld og
brauðgerð, þvo þvott við hveravatnið
og þurka þvott við hverahita. Hafa
heit böð kostnaðarlítið, og sundlaug,
þar sem synda má allan veturinn,
hvernig sem viðrar. Að lokum má
hafa garðyrkju með margföldum
árangri, bæði til gagns og fyrirmynd-
ar. Á Álafossi hefir notkun hveravatns-
ins gefist fyrirtaksvel.
-----0-----
Frh. af 1. síðu.
um að hann væri öreigi. En fyrir
30—40 árum hefði B. Kr. fengið
mikinn auð í hendur, líklega sem
samsvaraði 300—350 þús. í núgild-
andi peningaverði. Rekið síðan
blómlega verslun fjölda mörg ár.
Óhugsandi að gróði þeirrar versl-
unar hefði verið minni en 100 þús.
árlega sum stríðsárin. B. Kr. hlyti
því að vera með ríkustu mönnum
á landinu. pá vitnaði J. J. í fræði-
fyrirlestur B. Kr. nýskeð, þar sem
B. Kr. hafði haldið fram, að eng-
in þurftarlaun væru til, að þeir
fátæku væru sælir, en hinir ríku
vansælir, og að illa fenginn auður
hyrfi skjótt. Taldi ræðumaður
rangt, að sá maður, sem áliti mikla
peninga leiða til óhamingju, væri
kvalinn með því að hauga í hann
stórfé árlega, fé sem landið mætti
illa missa. Eina skýringin á
skyndilegri fátækt B. Kr. hlyti að
liggja í því, að hann hefði dreg-
ið auðinn saman ógætilega. pað
væri þó ósennilegt. Hitt líkara, að
maðurinn væri stórríkur, og
skrökvað hefði verið að þinginu
1918. B. Kr. sat eins og klessa und-
ir ræðunni, og var, eftir því sem
áhorfendur sögðu, ýmist fölur eða
blár og sterkrjóður. Ekkert orð
treysti hann sér til að segja til
vamar, og enginn af Moggadótinu
þorði að verja málstað hans, nema
með því að stinga höndunum þegj-
andi ofan í sjóð landsins, og moka
framvegis tugum þúsunda, sem
„öreigastyrk“ til eins auðugasta
manns í landinu. J. J. heimtaði
nafnakall. Vildu 4 reka ámælið af
landinu, Einar á Eyrarlandi, Guðm.
í Ási (báðir móti öreigastyrknum
í upphafi), J. J. og Sigurður í
Ystafelli (til 2. umræðu). Alveg
óvenjulegur áhugi var fyrir þessu
máli. Allir pallar fullir og flestir
þingmenn úr neðri deild flyktust
inn í efri deild til að sjá, hversu
„öreiginn“ bæri sinn þunga kross,
og sannleikanum vitni. — Búist er
við að dýrtíðaruppbót B. Kr. komi
til umræðu í báðum deildum, við
meðferð fjárlaganna. *
---o---
Fyrirlestur
Þórðar læknis Sveinssonar.
Niðurl.
Mikil mótstaða hefir orðið gegn
nýjungum þórðar, bæði frá einstöku
læknum og ýmsum vankunnandi leik-
mönnum. Allskonar kviksögur hafa
verið settar af stað til að ófrægja
vatnslækningarnar. þórður hefir látið
alt slíkt eins og vind um eyrun þjóta,
enda vafalaust skilið, að slik mótstaða
fylgir hverri nýjung. Og því merkilegri
og gagnlegri sem einhver nýjung er,
þvi magnaðri verður mótstaðan jafnan.
En fyrir skömmu áleit þórður rétt
að hefja gagnsókn á hendur hleypi-
dómunum móti vatnslækningunum, og
hélt fyrirlestur um lækningatilraunir
sínar undanfarin 12 ár. Stærsti sam-
komusalur bæjarius var troðfullur og
fjöldi varð frá að hverfa. Væntanlega
gefur læknirinn þessa ræðu út hið
bráðasta, því að í henni var sannar-
lega margt, sem á erindi til allrar
þjóðarinnar. Læknirinn skýrði þar frá
tilraunum sínum og árangri við að
lækna fjölda sjúkdóma emð vatns-
kosti. Fyrst og fremst geðveiki á
byrjunarstigi, inflúensu, skarlats-
sótt, hálsbólgu, tæringu o. m. fl.
Læknirinn lýsti átakanlega hversu
hryggilegur sjúkdómur geðveikin er.
Ilér á landi eru um 300 manneskjur
meira og minna veikar. En hælið
rúmar ekki í raun og veru nema Vo
þeirra, þó að fleiri séu þar nú, vegna
vandræða almennings. Siðan þórður
komst á lag með vatnslækningarnar,
hefir honum tekist að lækna nálega
alla sem komið hafa til hans með geð-
veiki á byrjunarstigi. Hinsvegar heíir
hælið orðið að taka við mörgum erfið-
ustu sjúklingunum, sem lengi eru
búnir að vera veikir og lítil von er
um að batni.
í samhandi við geðveikina skýrði
læknirinn frá tilraunum sínum að
lækna ofdrykkjumenn á svipaðan
hátt. Hafa þær tilraunir gefið mikla
von um að ná megi miklum árangri
á þeim vegi. Rétt áður en þ. Sv. hélt
fyrirlesturinn, hafði hann sýnt land-
lækni og öðrum merkum lækni úr
bænum ofdrykkjumann, sem búinn
var að lifa á vatnskosti í 42 sólar-
hringa. Maðurinn bauð landlækni í
krók, leit sællega og hraustlega út.
Sár, sem hann hafði er hann kom á
hælið, voru gróin, og maðurinn var
sjálfur þakklátur fyrir það, sem búið
var að gera fyrir hann til að losa hann
úi klóm áfengisnautnarinnar. Annars
var kynleg saga um þennan mann.
Hann var mikill fyrir sér, sífelt ölv-
aður og átti í höggi við lögregluna.
Börn í nágrenninu voru hrædd við
hann og fangavörðurinn vildi ekki
hafa manninn í sínum húsum. Mann-
tetrið var eiginlega utangarðs hjá
mannfélaginu. Eitt kvöld er manni
þessum hent dauðadi-uknum inn á
Litla-Klepp. í fyrstu er hann illur við-
ureignar, en sefast brátt við vatns-
kostinn. En er sagan berst út um bæ-
inn, að maður þessi fái ekki nema
vatn svo vikum skiftir, þá fara ótal
menn að láta eins og þeir hafi alt af
haft mætur á honum. ítrekaðar til-
raunir eru gerðar til að láta hann
sleppa við vátnskostinn. Læknunum
þótti tilraun þessi stórmerkileg, enda
er það lengsti vatnskostur, sem þórð-
ur hefir látið framkvæma. En nokkr-
um ofdrykkjumönnum hefir nú ver-
ið bjargað á þennan hátt, og er þó
stutt síðan tilraunir þessar byrjuðu.
Annars hefir þórður reynt aðferðir
sínar við hina margbreytilegustu sjúk-
dóma, útvortis og innvortis. Hann hef-
ir séð um lækningar á fjölda manns,
sem hafa hlýtt fyrirmælum hans,
fengnum gegnum síma. Ef læknirinn
gefur út lýsingu af öllum þessum til-
raunum, og árangur þeirra, þá verð-
ur hún áreiðanlega notuð eins og
liandhæg lækningabók á mörgum
heimilum.
Aðalundirstaðan í hinum sérkenni-
legu lækningum þórðar er máske það,
að verjast sjúlcdómunum með því að
lifa einföldu lífi. Eta léttan mat og
ekki mikinn, drekka daglega töluvert
af heitu, soðnu vatni, neyta ekki æs-
andi meðala, t. d. víns og tóbaks. Með
þessum hætti verður líkaminn það
sem þórður kallar „hreinn". Eiturefni
haugast þar eklci saman. Fita afmynd-
ar ekki manninn og spillir heilsunni.
Liffærin hafa nægilega næringu, en
ekki of mikla, og of þunga. í veikind-
um er um aö gera að hjálpa líkaman-
um til að losna við eitrunina. það
gengur best með því að lifa þá dögum
saman á heitum vatnskosti.
Álieyrendur gerðu hinn besta róm
að máli þórðar. Dundi húsið við af
lófataki að erindinu loknu. Menn
fundu, að hér var á ferðinni merkileg
nýung, sem getur snert lif og heilsu
þjóðarinnar meir en margan ókunn-
ugan grunar. Áheyrandí.
----o-----
Enn um nýja flokkinn.
Nýlega stóð grein í Morgunblað-
inu, sem kölluð var „Tímagrobb-
ið“. Greinarhöf. kallar sig bónda.
En greinin er svo illa og órökvís-
lega skrifuð, að hún mun ekki vera
eftir bónda í orðsins venjulegu
merkingu. Bóndi konu sinnar er
hann ef til vill, hafi honum orðið
kvonfangs auðið. Aðalefni greinar-
innar eru skammir um Tímann og
jafnframt væl um að mynda þurfi
nýjan flokk. Er það sama tuggan
og Moggi hefir sagt um það mál
að undanfömu. Bæði greinarhöf.
og Mbl. telja það víst, að í þess-
um nýja flokki verði þeir menn,
sem nú eru á öndverðum meið við
Tímaflokkinn. En úr því þetta á að
verða nýr flokkur, hlýtur hann að
hafa aðra stefnuskrá og aðrar
skoðanir en Morgunblaðsflokkur-
inn nú. Samt eiga menn þess
flokks að mynda þennan nýja
flokk.. Af þessu sést, að blaðið og
greinarhöf. telja það víst að menn
þessir skifti um skoðun, finst það
bara rétt og sjálfsagt, að menn
þessir hafi skoðanaskifti eins og
skyrtuskifti. Blaðið og greinarhöf.
hljóta að þekkja þessa skoðana-
bræður sína og hve fastir þeir eru
á sannfæringu sinni, ef annars
það nafn á við. — En hitt gæti og
komið til greina, að um sannfær-
ingu sé alls ekki að ræða hjá
mönnum þessum, heldur sé það að-
eins hagsmunapólitík sem haldi
þeim saman. Væri það öllu góð-
gjarnari tilgáta til þessara manna
að þeir fengjust til að slá einhverju
af henni, heldur en sannfæringu,
væri hún til. — Iiöf. telur það
Framsóknarfl. til lasts, að hann
hafi stutt til valda gamlan mann.
Höf. má ekki halda, að allir þeir
sem teknir eru að eldast, séu ófær-
ir til að fylgja með kröfum nú-
tímans eða vinna að framförum,
og verði því að teljast til Morg-
unblaðsflokksins. Nei. Mikill fjöldi
af gamla fólkinu er ungt í anda og
vill að unga fólkið fái að njóta góðs
af mannúðar- og frelsishreyfing-
um nútímans, og fyllir því,ekki
Mbl.flokkinn. En þetta virðist
blaðið ekki geta skilið, af því það
samrýmist ekki hagsmunapólitík
þess. *
Yflr landamærin.
Sá maöur, sem B. Kr. vill að verði
ritstjóri Mbl., heitir Steinn Emilsson.
Fói' hann nýlega með Birni í fyrir-
lcstraferð til Ilafnarfjarðar, og deildi
einkum á Gyðinga. Einum fundar-
manni kom þetta furðulega fyrir. Sagð-
ist elcki vita betur en að afi Steins
hefði verið Gyðingur, kaupmaður á
Austurlandi og valinkunnur sæmdar-
maður.
Helsta atvinna Jóns Bergsveinssonar
á fundum broddanna, er að standa
upp á eftir E. Claessen og „vitna",
eins og sumar herkerlingar gera á
vakningarsamkomum hjálpræðishers-
ins, þegar háttsettar persónur í hern-
um liafa talað.
þegar Sig. Kvaran vildi eyða því, að
einhverju af víngróðanum yrði varið
til að gefa út ódýrar fræðihækur, skaut
ein þingmaður því fram, að ef slik
útgáfa stæði í 20 ár, yrði óhugsandi
fyrir nokkurn þingmann að vinna
þingsæti, ef hann stæði á svipuðu
þekkingarstigi og Sigurður.
Út af tilraun nokkurra af hinum
gömlu samlierjum Hannesar Hafsteins
að fá alla þingmenn til að bindast
fyrir áskorunum um að safnað yrði
fé í líkneski til minningai' um hinn
látna, lét einn af þingmönnum Fram-
sóknarflokksins þess getið, að meðan
tannlækningar og tannsmiði.
Til viðtals á Uppsölum lOVá—12
og 4—6. Sími 1097.
Hef til sfllu
hús og byggingarlóðir hér í
Reykjavík og í grendinni, þar á
meðal 2 steinhús í miðbænum, með
verslunarbúðum og öllum nútím-
ans þægindum.
Eignaskifti geta komið til greina.
Annast kaup og sölu á fasteign-
um um alt land.
Lítil ómakslaun.
Reykjavík, Grettisgötu 2.
Stefán Loðmfjörð
eími 786. (fasteignasali.) sími 786.
málgagn hinna sömu manna, er geng-
ust fyrir samskotunum, Mbl., léti of-
sóknir sínar gegn samvinnumönnum
ná út yfir gröf og dauða, eins og nú
hefir nýlega verið sorgleg reynsla um,
myndi hann sitja hjá um slíkar áskor-
anir. Vel xná vera, að þessi árekstur
kenni þeim Mbl.mönnum eitthvað af
því marga, sem þeir áttu ónumið.
þegar J. J. bar fram spurningu um
kostnað við ferðalög ráðherra, greiddu
tveir atkvæði móti því, að leyft væri
að spyrja, þeir Jóhannes og Hjörtur. ^
Annar hafði ferðast of mikið á landi,
hinn of lítið á sjó, þ. e. úr Borgarnesi
til Reykjavíkur. **
---o----
Ársi'it Garðyrkjufélagsins, fyrir
yfirstandandi ár er nýkomið út,
fjölbreytt að efni eins og áður.
Síra Sigtrygg'ur Guðlaugsson á
Núpi ritar hvatningarorð um
aukna ræktun. Danskur garðyrkju-
maður, sem hér dvaldist síðastlið-
ið sumar, bendir á og rökstyður
að með góðum árangri mætti
stofna vermiskála nálægt þvotta-
laugunum og rækta hverskonar
jurtir og ávexti handa höfuðstaðn-
um við heita vatnið. Magnús Krist-
jánsson frá Múla ritar um trénun
gulrófna og Jóhannes Davíðsson
frá Hjarðardal um baráttuna við
arfann. En aðalgreinin er eftir
Einar Helgason garðyrkjustjóra
sjálfan, um garðyrkjuna á Vest-
fjörðum, mjög fróðleg og merki-
leg.
Ekkert svar hefir borist frá hr.
Magnúsi Guðmundssyni til rit-
stjóra Tímans. það mun vera
hyggilegast.
Víkingarnir á Hálogalandi. Með-
ferð leikfélagsins á þessu leikriti
er í alla staði til hins mesta sóma.
Mun það ekki ofmælt að aldrei
hafi jafnvel verið vandað til und-
ii'búnings leiksýningar. Leiktjöld-
in eru með afbrigðum góð, enda
sum þeirra máluð af helsta leik-
tjaldamálara Dana. En óviðkunn-
anlegt er það, því að við eigum nú
marga málara, að þurfa að sækja
leiktjöld til Danmerkur. — pá er
mjög' vandað til búninga og fylgt
sem næst niðurstöðum sögurann-
sóknanna um búninga fornmanna.
— Meðferð leikendanna á hlut-
verkum sínum er yfirleitt ágæt.
-------------0---
Orðabálkur.
hákarlaskodda (-u, vantar
flt. ?), kvk., hákarlaskúr, skúr,
sem menn fá í hákarlalegu. A.-
Skaft. (sennilega mjög sjaldg. og
ef til vill dautt nú).
bal (fleirt. böl), hvk., == bali.
Suðursv.
steinhalda e-n, knýja e-n til
þess að segja það, sem hann vill
ekki láta uppskátt. Suðursv.
hrakballa (-aði, -ð), ás.: hrak-
balla e-ð, dytta að því, sem lélegt
er orðið. Suðursv. •
Ritstjóri: Tiyggvi pórhallsson.
Laufási. Sími 91.
Prentsmiðja Acta h/f.