Tíminn - 01.09.1923, Blaðsíða 4

114
TÍMÍNN
Tíl athugunar.
Til að fyrirbyggja það, að aðflutt og þvælt kjöt sé selt sem kjöt
frá oss, höfum vér samið svo um við dýralækninn í Reykjavík, að
hann hér eftir stimpli alt það kjöt er vér ætlum til sölu í bæinn, með
vörumerki félagsins, sem er:
(með rauðum lit)
Pramvegis verður því þessi stimpiil sönnun þess, að kjöt það
sem hann er á, sé heilnæmt og gott, og af fje sem slátrað er
í húsum félagsins í Reykjavík.
Gtætið þess því hér eftir, að þetta merki sé á kjöti því er þér
kaupið, þá er vissa fyrir að það er vel með farið og óþvælt, og mun
það — auk annara kosta — reynast besta tryggingin fyrir því að
saltkjötið hepnist vel.
Virðingarfylst.
Sláturfélag Suðurlands.
Samkvæmt samningi við Sláturfélag Suðurlands í Reykjavík
mun eg — og enginn annar — framvegis stimpla kjöt af fé því, sem
félagið slátrar hér í Reykjavík, með vörumerki félagsihs, og táknar
þá stimpillinn það tvent, að kjötið sé heihiæmt og gott og að það sé
Reykjavíkur-slátrað.
Reykjavík, 20. ágúst 1923.
Magnús Einarson.
Sjálíkjömlr Framsóknarmeim.
Fullyrt er, að þessir Framsóknar-
menn verði kosnir gagnsóknarlaust
eða sama sem það: þorleiíur í Hólum,
Guðmundur i Ási og Ingólfur í Fjósa-
tungu. — í Austur-Skaftafellssýslu er
andróður kaupmanna nálega enginn.
B. Kr. reyndi að gera þorieif í Hólum
tortryggilegan nú i gumar.eftir þvi sem
bréf að austan herma. En bsendur þar
eystra þekkja B. Kr. nú orðið. Má
heita, að hann eigi þar engan, sem ber
blak af honum, siðan hann réðist með
dylgjum á kaupfélagið í Höfn. þor-
ieifur i Hólvnn er gróinn i trausti sveit-
unga og héraðsbúa. Harm er óðals-
bóndi, hreppsstjóri, sýslunefndarmað-
ur, oft settur sýslumaður, aðalpóstaf-
greiðslumaður sýslunnar, formaður
sparisjóðsins og kaupfélagsins, alþing-
ismaður og íormaður Framsóknar-
ílokksins. Eru fáir héraðshöfðingjar á
íslandi jafnfastir i sessi i öllum kjöm-
um trúnaðarstörfum og þorleifur. —
Guðmundur i Ási fœr að vísu að nafni
til ungan bónda að andstæðingi. En
það er öllum ljóst, að sá leikur er svo
ójafn, að sama er og sjálfkjör. Sama
er sagan með Ingólf Bjarnason. þing-
eyjarsýsla og Austur-Húnavatnssýsla
eru fremst í tölu þeirra héraða, þar
sem samvinnuhreyfingin hefir náð
svo mikilli festu, að kaupmenn reyna
ekki í alvöru að fara á flot með „dót“
sitt
þrjár miljónimar.
Mbl.liðið sér að meðferðin á innan-
fandsláninu muni ekki bæta fyrir Sig-
urði búfr. og sr. Gísla, er þeir koma í
Flóann. Lánið var ekki tekið sem
eyðslueyrir i veislur, krossa, legáta og
dýrtiðaruppbót. það átti að vera i
verklegar framkvæmdir, sem allir
vissu hverjar voru.Eitt af því var Flóa-
áveitan. Landsbankinn setti sem skil-
yrði að í hana færi að minsta kosti
sú miljón, sem hann lagði fram. Fé
þessu átti vitanlega að halda sér, og
alls ekki láta það koma nærri daglegri
veislueyðslu stjómarinnar. En hvað
skeður. Lánið hverfur, en lítið er gert,
nema ein brú og tvö íbúðarhús, annað
yfir bróður J. M., og eitthvað af síma-
álmum, t. d. Iljaltabakkalínan. En
þegar M. G. kvaddi ráðherrastólinn,
var búið að gleyma Flóanum, og alt
farið 1 aðra eyðslu, hafði flækst inn i
landssjóðinn og vildi ekki koma út um
smn. þessvegna bíður malarhrúgan é
Eiöum.
Veðsetningln.
Mjög einkennilegt siðferðislegt fyr-
irbrigði er neitun M. Guðm., að hann
hafi veðsett tollana. Greindarbóndi í
Ámessýslu sagði um þetta: „Magnús
reynir að verja sig með þvi, að þótt
tolltekjurnar séu veðsettar, þá er samn
íngurinn ekki þinglesinn á neinu
hreppaskilaþingi". Sjóndeildarhringur
M. G. nær ekki út fyrir hreppinn.
Gaman væri að vita hjá Magnúsi,
hvers vegna ensku lánardrotnamir
sögðu, að þeir vildu fyrir utan ábyrgð
landsins hafa sérstaka tryggingu í
tolltekjunum, og að meðan nokkuð
væri eftir aí láninu, mætti ekki binda
tollana hjá öðrum, nema með einskon-
ar 2. eða 3. veðrétti. Sömuleiðis ætti
M. G. að segja, hvernig færi, ef landið
getur ekki staðið í skilum, hvort Bret-
ínn muni þá ekki senda menn til að
hirða tollana. í þriðja lagi, hvers
vegna Bretinn spyr um „trygginguna",
eins og sagt var frá í síðasta blaði.
Ennfremur væri gaman að vita, hvers
vegna hann fór ekki sjálfur og tók lón-
ið, í stað þess að eyða minst 100 þús.
krónum í Pál Torfason og fleiri, sem
gengu á milli. Að síðustu væri gaman
pð vita, hvort kjósendur í Skagafirði
þefðu ekki heldur viljað lána Héraði
vötnin hjá Ökrum, fyrir þessi 100 þús.,
heldur en að láta þau svona, aðeins
til að spara fjórmálaráðherranum ferð-
ina til Englands. þvi það þarf víst
ckki að gera ráð fyrir að M. G. hafi
vantað hæfileika og þekkingu til ferð-
arinnar.
Mannalæti M. 6.
Mbl.liðið reynir að verja það, að M.
G. og hans samherjar settust á ýms
góð frv., svo sem verndun þingvalla og
það að leggja áfengisverslunina undir
landsverslun. þykir þetta dugnaður.
En það er bara blátt áfram meirihluta-
dugnaður. Mbl. var í meirihluta á þing-
inu, eins og sást í skiftunum við hlut-
liafa íslandsbanka. Og meiri hlutinn
notaði vald sitt, eins og þingtíðindin
sannæ
Vín og tóbak.
Mbl.liðið reynir að verja það, að M.
Guðm., Jón þorl. og Björn á Rangá
svæfðu sameining áfengisverslunar og
landsverslunar, sem Sveinn i Firði bar
fram. Nú á að verja sig með því, að
1921 hafi Timinn verið á móti slíkri
sameiningu. þá var bann hér ó landi,
og Tíminn studdi það af alefli. Hann
vildi þá enga áfengisverslun í bann-
landi. Til að vilja það þurfti einskon-
ar „Marðar-lógik“. En eftir að búið er
að afnema bannið, og koma á stórri
vínverslun, sér Tíminn ekki ástæðu til
að eyða stórfé að óþörfu, tugum þús-
unda órlega í óþarft mannahald við
ófengisverslunina. Yfirsjón M. G. og
Mbl. er tvöföld. Fyrst að vilja löghelga
ófengissölu í bannlandi, og nú i vetur
að halda áfengisverslun, sem spönsku
samningarnir leiddu af sér, sem sér-
stakri, óþarflega dýrri stofnun, aðeins
vegna mannanna, sem vinna þar.
----o----
Yfir landamærin.
— Árni frá Höfðahólum, sem nú
mun vera sérstakur trúnaðarmaður J.
M. við Mbl., hefir sýnt sérstakan
óhuga í því blaði fyrir katólskri trú.
Má vera að hann ætli að leita í þann
garð ó efri órum, til að geta fengið
að afplána eitthvað af smósyndum
undir eftirliti Hans Framúrskarandi-
lieita með föstum og kárínum. Senni-
lega hefði Ólafur biskup Rögnvaldsson
látið Áma fó nokkuð mikið aðhald.
— Litli Lórus er nú að búa sig und-
ir þingmensku í Reykjavík. Eitthvað
um 50 drengir af götunni hafa skorað
á hann til framboðs, og ætlar hann
að verða við ósk þeirra. Aðalmál hans
mun vera það að koma ameríska stein-
olíufélaginu aftur til valda hér á
landi.
— Litli Láms hefir í einum dilk
Morgunblaðsins fórast mikið yfir því,
að landsverslun hefir keypt lóð og
skúra fyrir steinolíu ó Eyrarbakka.
þykir honum illa farið, að eyða þann-
ig landsfé. Samt mun Lárus játa, að
í minna er ráðist en þegar stjórn J.
M. ke-ypti fyrir póstsjóð á Siglufirði,
sællar minningar.
— Ein Mbl.útgáfan lætur í ljósi, að
ullartollurinn i Ameríku muni vera að
kenna landsverslun íslendinga með
steinolíu. Hart fyrir allar aðrar þjóð-
ir, sem skifta við Bandaríkin, að
verða fyrir verndartollapólitík auð-
mannanna þar, aðeins af því, að ís-
lendingar vildu ekki lóta steinolíufé-
lagið kúga sig.
— Fullsannað er nú, hvemig Norð-
menn lita ó kjöttollinn. Öll skeyti frá
Sv. B., sem lágu fyrir þinginu í vet-
ur, bentu á það, að eini vegurinn til
að losna við tollinn, væri só, að lina
á sildveiðalögum M. Guðm. fró 1921. —
Honum hefir þessvegna tekist að
hjálpa landinu jafnt i verslun sem
fjármálum.
— B. Kr. telur samvinnumennina
hér socíalista af því þeir vilja ekki
fóma eins miklu og hann vill á altari
kaupmenskunnar. En skrýtið er hvað
B. Kr. sjólfur hefir haft mikla trú á
socíalistum, þegar hann var ó ráð-
herraveiðum 1916. þá gekk hann til
kosninga með socialistum i Rvík, og
það bandalag kom að einum manni,
sem B. Kr. bað svo að styðja sig til
ráðherratignar. Sama árið hafði hann
socíalista fyrir ritstjóra að Landinu.
Fróðlegt væri að vita, hversvegna B.
Kr. unni jafnaðarmönnum svo sérstak-
lcga mikið. X
-----O-----
Tryggvi þórhallsson fór um
miðja vikuna af stað norður í
Strandasýslu í kosningaleiðangur.
Halda frambjóðendumir báðir
sameiginlega fundi með kjósendum
um alla sýsluna. Hann gerði ráð
fyrir að verða rúmar þrjár vikur
í ferðinni.
-----o-----
Stúdentagarðurinn.
Dýrtíðin og húsaleiguokrið hefir á
síðustu árum krept svo að námsmönn-
um í Reykjavík að það er vart orðið
kleift öðrum að stunda þar nám en
þeim, sem efnaðir eru eða eiga þar bú-
setta foreldra og vandamenn, sem geti
styrkt þá. Er nú svo komið að um
2/s — tveir fimtu — allra stúdenta
eru Reykvíkingar og telur þó Reýkja-
vik eigi nema c: 1/b hluta allra lands-
manna. Aðsókn námsmanna úr öðrum
landshlutum fer árlega þverrandi og
missir þjóðin þannig úr hópi náms-
og mentamanna sinna marga þá, sem
sist skyldi, en sem heima verða að
sitja sakir fátæktar og getuleysis,
hversu góðum hæfileikum sem þeir
eru búnir.
Nú er órlegur náms- og dvalar-
kostnaður stúdenta i Rvik 2—3 þús.
kr., jafnvel þótt sparlega sé ó haldið.
Einstök herbergi hafa verið leigð á
40—60 kr. á mánuði, tóm og allslaus,
en 50—100 kr. með húsgögnum. Fæði
hefir verið ódýrast ca. 80 kr., en víðast
hvar kostar sæmilegt fæði eigi und-
ir 95 kr. ó mánuði, og víðast hærra,
alt að 120—130 kr. — Verður þvi allur
þorri stúdenta að safna allmiklum
skuldum ó námsárum sínum, til þess
að fá ltiofið þennan mikla lcostnað, og
er það algengt, að stúdentar skulda
3—5 þús. kr., og víst nokkrir meira.
Sá fjárstyrkur, se.'r' Alþingi hefir
veitt til stúdenta, nam á síðastl. ári
tæpum 286 krónum aö meðaltali á
hvern þann, sem styrk hlaut; hæst
voru einstaka manni veittar 519 kr.
samtals. Til samanburðar má geta
þess, að fram til 1. des. 1918, er ísland
fékk viðurkent fullveldi sitt, nutu ís-
lenskir stúdentar styrks og forréttinda
til „Garð“-vistar i Khöfn. Nam sá
styrkur, er hæst var, á stríðsárunum,
125 kr. mánaðarlega á hvern stúdent
fyrstu fjögur námsár hans, eða ca. 1500
kr. á ári. Nutu hans órlega ca. 20—30
stúdentar og nemur styrkurinn þannig
alls ca. 30—40 þús. kr. á óri hverju.
En 1. des. 1918, um leið og sambands-
lögin gengu í gildi, voru afnumin öll
sérréttindi ísl. stúdenta við Hafnar-
háslcóla og allur styrkur af þeim tek-
inn. Og þær einu bætur þessa eru 8 þús
kr., sem Alþingi hefir veitt þeim stú-
dentum einum, sem eigi geta numið
hér heima.
Er þvi hið mesta nauðsynjaverk sem
stúdentar nú hafa beitt sér fyrir, að fá
reist í Rvík heimili fyrir fátæka stú-
donta utan af landi: stúdentagarð,
þar sem þeir geti búið betur og ódýr-
ar en 1 leiguhjöllum og haft þar sam-
eiginlegt matarfélag, fundar- og sam-
komustað. Hófu stúdentar á síðastl.
hausti fjársöfnun til þessa meðai allra
Islendinga hér á landi og erlendis.
Stofnuðu þeir til happdrættis og hafa
sent seðla sína víðsvegar út um land
til embættismanna og annara, og selja
hvern seðil fyrir 1 krónu. En vinning-
ai þeir, sem um verður teflt, eru metn-
ir ca. 15 þús. kr. Einnig hafa stúdent-
ar með höndum bókaútgáfu til ágóða
fyrir „Garðinn"; gaf skrifstofustjóri Al-
þingis, hr. Jón Sigurðsson, þeim þýð-
ingu sína á „Pan“ eftir Knut Hamsun
og safna stúdentar nú áskriftum að
henni og ætla að gefa hana út í haust
í vandaðri tölusettri skrautútgáfu, og
selja hvert eintak á 12 kr. Sigvaldi
Kaldalóns hefir og samið nýtt lag við
kvæðið „þú nafnkunna landið“, og
helgað Stúdentagarðinum það og gefið
honum 3000 eintök af því fullprentuðu;
forsíðan er skrautprentuð og teiknuð
af hr. Samúel Eggertssyni; kostar lag-
ið kr. 1,50.
það mun vera óþarfi að brýna fs-
lendinga til stuðnings þessu fyrir-
tæki. Svo augljós er nauðsyn þess og
hagur þess fyrir þjóðina, og þó eink-
um bændur og þá, sem utan Rvíkur
búa, og sem nú verða, margir hverjir,
að hleypa sér í stórskuldir til þess
að koma sonum sínum til menta, að
hverjum manni mun vera ljúft að
leggja því alt lið sitt og styrkja það
sem best, annaðhvort með seðla- eða
bókakaupum eða fjórgjöfum, í eitt
skifti fyrir öll, eða með árlegum tillög-
um um nokkurt áraskeið. K.
----O-----
Til ferdamanna
sem koma meS gripi sina til R.víkur.
„Batnandi er hverjum best að lifa“
má segja um Dýraverndunarfélagið og
viðskifti þess við ferðamenn. — Að-
sókn ferðamanna hefir verið mjög mik-
il að Tungu undanfarin ór, og flestum
liefir vel líkað allur viðurgerningur
þar, enda má óhætt segja, að ráðs-
mönnum félagsins hefir verið umhug-
að um að gera gestunum alt til þægð-
ar. —
En eitt hefir þótt að. Ferðamönnun-
um hefir þótt verðiS ó heyinu oi hátt.
Nú er gott heyskaparár og heyfall á
Tungutúninu óvenju mikið, og nýting
ágæt. J>vi sér félagsstjórnin sér nú fært
að selja næsta vetur hey við svo lógu
verði að kaupendur hljóta að verða
ánægðir, því að frá deginum í dag
kostar góS og vel verkuS taða 10 aura
hálft kíló, og þar með ókeypis hýs-
ingu og hirðingu skepnanna.
þeir ferðamenn, sem leggja sjálfir
til hey, fá eins og undanfarið hirðingu
á skepnum sínum og húsnæði í Tungu
fyrir sama verð og áður: 1 kr. um sól-
arhringinn fyrir stórgripi, og 5 aura
fyrir sauðkindina.
Farangur ferðamanna er geymdur
án sérstaks endurgjalds.
Ánægjulegt væri að geta hýst ferða-
mennina sjálfa og selt þeim beina.
Húsnæðið leyfir það ekki enn, og fé-
lagið verður fyrst og fremst að hugsa
um skepnurnar.
1. aept. 1923.
Jón pórarlnsson.
----o-----
Heysala. Feyknin öll af heyi hafa
flust hingað til bæjarins undanfar-
ið. Margir koma hingað með heyið
óselt, lenda þessvegna í vandræð-
um með það og verða að selj a fyrir
alt of lágt verð. þetta skipulags-
leysi er bændum til hins mesta
tjóns. Gott úthey hefir jafnvel ver-
ið selt fyrir 5 aura pundið. Eins og
framleiðslukostnaðurinn er, nær
það verð engri átt. Bændur þeir
sem hafa þessa aðferð að koma
bingað með heyið óselt, þyrftu að
mynda með sér félagsskap og
leigja eða koma sér upp geymslu-
húsi fyrir heyið. Annars er þessi
atvinnuvegur algerlega ótryggur.
Sá maður, sem bíður með heyið á
hafnarbakkanum og sér fyrir rign-
ingu, verður að selja hvað sem
hann fær fyrir. Sú sala spillir fyr-
ir öllum hinum. Reykvíkingar eru
jafngóðir af því, þótt þeir verði að
borga heyið fullu verði.
Morten Hansen, barnaskólastjóri
í Reykjavík, er nýlátinn. Hann
hefir um langt skeið verið skóla-
stjóri og jafnan átt að fagna
óvenjulegum vinsældum. Má svo
segja, að hann hafi verið kenni-
faðir allrar Reykjavíkur. Hann
var ófríður maður og næstum
krypplingur að vexti, en svo góðan
aga hafði hann og svo hlýtt við-
mót, að líkamslýtin hurfu í aug-
um skólabamanna. Vita þó allir,
hversu hætt er við að athygli
bama og óþroskaðs fólks hangi
fast við hin ytri aukaatriði. Skóla-
stjórn hans var einkar farsæl;
lægni og lipurð einkendu öll af-
skifti hans. Hin síðari árin mun
hann þó hafa verið um of íhalds-
samur, og eru það engin einsdæmi
um gamla menn. Jarðarför hans
var einhver hin fjölmennasta, sem
dæmi er til í Reykjavík, og var þó
fátt manna í bænum. þótti svo
mörgum, sem þar var, sem hann
væri aftur orðinn barn og kominn
í skólann til að votta hinum látna
skólastjóra þakklæti sitt og virð-
ingu.
Húnavatnssýsla. þórarinn á
Hjaltabakka tilkynnir að hann
bjóði sig fram í Vestur-Húnavatns-
sýslu. Fór það að líkindum að hann
treystist ekki til að fara fram í
Austur-Húnavatnssýslu, þar sem
hann er búsettur sjálfur,móti Guð-
mundi Ólafssyni í Ási. Er ekki
ósennilegt að Guðmundur verði
sjálfkjörinn í austursýslunni, enda
er hann hiklaust talinn í hóp hinna
merkustu, öruggustu og samvisku-
sömustu þingmanna og á hinu
mesta trausti að fagna í Framsókn-
arflokknum. — Fullyrt er, að af
Morgunblaðsmönnum verði Eggert
Leví líka í kjöri í Vestur-Húna-
vatnssýslu.
Hafnargarðurinn. Unnið er að
því af kappi að bæta skemdina sem
varð á hafnargarðinum í vetur. Er
búið að leggja undirstöðuna í
skarðið og farið að steypa ofan á
hana.
Tundurdufl rak nýlega á Mýrum.
Fylla fór og sprengdi það, og varð
af hvellur svo mikill, að heyrðist
um alt héraðið.
Norskt síldveiðaskip var nýlega
staðið að veiðum í landhelgi við
Rauðanúp. þór náði því, og var það
sektað um 3000 kr. og síldveiðinót-
in gerð upptæk.
Ritatjóri: Tryggvi þárhaHjDMn.
LaufásL Sími 91.
Pr—tamiflja Aefca h/t