Tíminn - 07.06.1924, Blaðsíða 1

(S)a(bfeti
og afgrei&slumaöur (Etmans er
Stgurgetr ^rtftrifsfon,
Samban&sfyústmt, Ke^fjauif.
^f^tcibsía
<E í m a n s er í SambanbsIjúímH.
(Ðptn bagkga 9—\2 f. V
Shtti 49«.
VIII. ár.
Reykjavík 7. júní 1921
23. blaö
G amaldags.
Vort ættarland er enn sem fyr
þá Ingimundur gamli bjó.
Og ennþá skín hin sama sól
um sveit og þegar Egill kvað og hjó.
Og menning vor og efling öll
sér á í vorri forntíð rót,
og þörf að sníkja því er síst,
á þjóðarfatið danska’ og norska bót.
Ef ekki vantar viljann til
sér verður þjóðin sjálfri nóg,
og rekur út hvern útlending
sem í sinn vasa dregur landsins plóg.
Að apa sérhvern útlending
gefst engri þjóð til lengdar vel;
og illa dönskum silkisokk
æ semja mun við íslenskt þorraél.
Eg held samt ei í henni Vík
sé hægt að nota frónska ull,
því islensk flík á fólki þar
eins fáséð jafnvel er og Miðdalsgull.
Já, þú ert ánægt, íslandsbarn,
þó ólmist él og byrgi sól,
þá Góukólgan geisar ströng
ef getur skolfið þú í dönskum kjól.
Og þó þú skjálfír þangað til
að þinn er tannlaus gómurinn,
mun geta Hottentottadönn
þá troðið í þig aftur læknirinn.
Já, bara’ ef lúsin útlensk er
ei óttast þarftu hennar bit,
og kunni’ að fölna kinn og brá
mun kaupmangarinn hafa danskan lit.
Sneglu-Halli.
Einav Þvevæingur.
Níu alda minning.
Árið 1024.
1 þessum mánuði eru liðin 900
ár síðan Einar þveræingur vann
það verk á Alþingi sem uppi mun
vera meðan ísland er bygt.
Hverju einasta íslensku barni er
kent að elska Einar þveræing og
dást að honum fyrir það verk.
Ólafur helgi leitaði ráða til þess
að ná íslendingum á vald sitt.
Hann bað þá að gefa sér Grímsey
og fylgdu með fögur orð og fríð-
indi. Horfði svo í fyrstu sem
greiðlega myndi undir tekið mál
konungs. En þá var Einar þveræ-
ingur kvaddur til ráðs og er hann
hafði lokið máli sínu, „þá var öll
alþýða snúin með einu samþykki
að þetta skyldi ekki fást“.
En þau voru orð Einars, meðal
annara að „ef landsmenn vilja
halda frelsi símvþví er þeir hafa
haft síðan er þetta land bygðist,
þá mun sá til vera, að ljá konungi
einkis fangstaðar á, hvárki um
landaeign hér, né um það að gjalda
héðan ákveðnar skuldir, þær er til
lýðskyldu mega teljast“. Og enn
gat hann þess, að ef illa færi „mun-
um vér eigi það ófrelsi gera einum
oss til handa, heldur bæði oss og
sonum vorum, og þeirra sonum og
allri ætt vorri, þeirri er þetta land
byggir; og mun ánauð sú aldrei
ganga eða hverfa af þessu landi“.
Reynslan sýndi það síðar, hversu
sönn orð Einars voru um ánauð
landsins undir erlendri stjóm. Af-
skifti erlendra .valdhafa og ásæln-
ismanna hafa nálega undantekn-
ingarlaust orðið til bölvunar fyrir
Island.
Sannarlega er það þess vert að
þessa atburðar sé minst á 900 ára
ártíð hans.
Hefði ísland jafnan átt svo vitra
og áhrifaríka sonu sem Einar
þveræing, væri nú mjög öðruvísi
umhorfs á fslandi en er.
Árið 1924.
Einkennilegur leikur forlaganna
er það óneitanlega, að á þessu
merkilega minningarári þess við-
burðar, er þjóðin hratt af höndum
sér ásælnistilraun útlendings, við
forystu Einars þveræings, skuli
hafin ný ásælnistilraun gegn fs-
lendingum, með nýju sniði.
Skyldi það vera heppilegt að
velja slíkt minningarár til þeirrar
tilraunar.
Nú er það ekki útlendur konung-
ur sem biður um skattgjald, eða
Grímsey að gjöf.
Nú eru það útlendir kaupsýslu-
menn sem vilja skapa sér betri að-
stöðu til þess að ríða slig á inn-
lenda verslunarstétt og fram-
leiðslu og í því skyni eignast þeir
stjórnmálablöð og stofna til pólit-
iskra áhrifa.
Sá sem kunnugastur er málinu
hefir borið vitni um þetta.
það er „notarialiter“ staðfest.
að þriðjungur af hlutafé Mbl. og
ísaf. er eign alútlendra manna og
sumir hinna eigendanna eru líka
útlendir menn.
það er játað of þeim mönnum,
sem gengið hafa í þjónustu þess-
ara útlendinga, að fslendingarnir
hafi yfirtökin og útlendingarnir
þar af leiðandi undirtökin við
blaðið.
Stórveldi hafa blöðin verið köll-
uð og enginn er svo vitgrannur að
neita þeim geysiáhrifum sem blöð-
in hafa.
það er leiðin sem nú á tímum
r
♦
♦
♦
♦
♦
♦
♦
4.
ELEPHANT
CÍGARETTES
Mest reyktar. Pást allsstaðar.
Smásoluverð 55 aura pakkinn.
THOPvíAS BEAR & SONS, LTD.,
^LONDON.^ ^
Tilbod.
j 'Hérmeð er óskað eftir tilboðum í eftirgreindar
eignir tilheyrandi þrotabúum Jóns Björnssonar ftá
Bæ, Jóns Björnssonar trá Svarthóli og firmans Jón
Björnsson & Go. í Borgarnesi:
1. Verslunarhús ásamt vörugeymsluhúsi, íbúðarhúsi,
o. fi. í Borgarnesi.
2. Ibúðarhús sama staðar.
3. Ishús sama staðar.
4. Hlaða með Qósi og hesthusi sama staðar.
5. Greymsluhus á Seleyri.
6. Vörugeymsluhús í Reykjavik.
7. Lóð í Reykjavík.
Tilboð er hægt að gera hvort sem vill í allar
eignirnar í einu lagi eða hverja einstaka.
Allar frekari upplýsingar um eignirnar gefur
undirritaður.
Tilboð i eignirnar með tilgreindu verði og
greiðsluskilmálum ber að stíla til min i Reykjavik,
og séu þau komin mér i hendur tyrir 1. júli þ. á.
Skiftaráðandinn í Mýra- og Borgarfjarðarsýslu,
4. júní 1924.
St. dunulangsson,
settur.
liggur til valda og áhrifa að ná
valdi á blöðum.
Á 9 alda afmæli þjóðræknis-
verks Einars þveræings fóru út-
lendir kaupsýslumenn þá leið til
þess að ná völdum á íslandi.
Grímsey eða Morgunblaðið.
Nú vill Tíminn spyrja lesendur
sína og biður þá að íhuga spurn-
inguna vandlega:
Hvort mundi vera hættulegra
f járhags og pólitisku sjálfstæði ís-
lands,
að láta útlenda menn fá Grímsey
til eignar, eða
að líða það að þeir gefi út tvö
einna stærstu blöð landsins, þau
blöð sem landsstjórn íslands styðst
við fyrst og fremst?
Við játum einróma íslendingar:
Einar þveræingur sá hið rétta,
er hann neitaði iitlendingnum um
Grímsey. Sjálfstæði íslands hefði
staðið hætta af því.
Við segjum ennfremur ein-
róma:
Við eigum að feta í fótspor Ein-
ars þveræings og vera jafnvið-
kvæmir og hann um alt sem hætta
getur stafað af um sjálfstæði okk-
ar í stjórnmálum eða f járhagsmál-
um.
Hvað mundi Einar þveræingur
hafa sagt nú um Morgunblaðs- og
ísaf oldar-hneikslið ?
Hann áleit ánauð og frelsistjón
blasa við ef Grímsey væri gefin út-
lendingi.
Myndi hann hafa talið það minni
hættu, að útlendir menn réðu
stærstu blöðum landsins — stór-
veldunum sem kölluð eru — útlend-
ir atvinnurekendur og kaupmenn
— þar sem það er alviðurkent að
innlendur atvinnurekstur og versl-
un á innlendra höndum er fyrsta
undirstaða sjálfstæðis hvers ein-
asta lands?
Islendingar svöruðu úrskurði
Einars þveræings afdráttarlaust
og undir eins og hann hafði talað,
fyrir .900 árum síðan.
því miður getum við ekki vak-
ið hann upp úr gröfinni til þess að
leggja og úrskurð á þetta mál.
En það fer vel á því að við hugs-
um málið rækilega á þessu 900 ára
afmæli þessa atburðar.
-----o----
íhalds-„ritstjórai*nir“.
Merkur bóndi, sem staddur er í
bænum, sagði í gær við ritstjóra
Tímans: „Miklar dæmalausar rolur
eru þessir „ritstjórar“, sem eig-
endur Morgunblaðsins og Isafold-
ar hafa gert út á móti ykkur“.
Hann átti sannarlega kollgátuna.
Hann var nýbúinn að lesa „svar“
Mbl. við greininni í síðasta tbl.
Tímans, „Sekur af sjálfs dómi“.
Oft hefir mönnum fundist til um
þynku ,,ritstjóranna“, en aldrei
eins. Vitanlega gátu þeir engu
svarað, „ritstjóramir", því að ef
þeir hefðu reynt, þurftu þeir að
ráðast á Jón þorláksson. Dómur
hans um íhaldsmenn og Ihalds-
stefnu var svo eindreginn og al-
mennur, að með engu móti varð
fram hjá honum komist. þeir létu
það því bíða að svara, þangað til
J. þ. kemur heim úr utanförinni
og fær leyfi hjá þeim dönsku til að
svara sjálfur. — En í stað þess að
svara, vitna „ritstjórarnir" í ræðu
eftir Klemens Jónsson.það var gott
að þeir gerðu það. 1 hinum tilfærðu
ummælum talar Kl. J. um nauð-
synina að efla fjárhagslegt sjálf-
stæði okkar og að berjast gegn
eyðsluseggjum og bruðlunarmönn-
um. Alt er það hverju orði sann-
ara og þessara skoðana sinna
vegna gekk Kl. J. í Framsóknar-
flokkinn, eina stjórnmálaflokkinn
sem sýnir og sýnt hefir festu og
samkvæmni um að gæta fjárhags-
sjálfstæðisins og sparnaðar í hús-
haldi ríkisins alment. þessari
stefnu fylgdi hann .og í verki er
hann í ráðherrastöðu stöðvaði op-
inberar framkvæmdir í stað þess
að taka lán, eins og undantekning-
arlaust alt af var gert undir for-
ystu Jóns Magnússonar — og hafði
Kl. J. til þess óskift fylgi flokks
síns. Á Morgunblaðið þakkir skyld-
ar fyrir að hafa minst á þetta. —
0g er svo ekki annað eftir en að
botna með þeim orðum, sem fyr-
nefndur bóndi sagði til viðbótar
þeim, er frá var sagt áðan: „Merki-
legt er það“, sagði hann, „þegar út-
lendir kaupmenn buðu fé í íslenska
menn til að taka við blöðunum, þá
skyldu þeir ekki geta gert betri
kaup en þessi. Mér þykir vænt um
það vegna þeirra mörgu greindu
og stæltu manna, sem Island á.
Engan þeirra gátu útlendingarnir
fengið á mála“.
■■ ■ —
Yfirlýsing.
Út af „tilkynningu" og „yfirlýs-
ingu“ í 19. tölubl. Tímans þ. á. frá
Eyhreppingi og Fljótshlíðingi, sem
ekki vilja kannast við Pál Stefáns-
son í Reykjavík, sem sveitunga
sinn, skal það hérmeð upplýst, að
Páll þessi mun kenna sig við
þverá í Laxárdal í þingeyjarsýslu,
þótt hann hafi til þess lítinn rétt,
því ætt hans er öll austur í Múla-
sýslum.
Jón sál. Jóakimsson á þverá tók
Pál sem gustukabarn, og.ól hann
upp þar til hann gat unnið fyrir
sér sjálfur. En litla gleði hafði
hann eða aðrir þveræingar af því
góðverki, enda undi hann ekki
lengi vinnumensku á þverá, eftir
að hann sá, að hann gat ekki kom-
ið erfingjum Jóns sál. — sem ann-
ars eru honum með öllu óskyldir —
burtu af föðurleifð þeirra. —
Af þessu geta menn nú séð, með
hverjum rétti Páll Stefánsson
kennir sig við þverá í Laxárdal. I
honum er ekki einn dropi af þing-
eysku blóði. Laxdælingur.
Umsækjendur um bæjarfógeta-
embættið í Vestmannaeyjum eru
þessii;: Kristján Linnet sýslumað-
ur á Sauðárkróki, Bogi Brynjólfs-
son sýslumaður á Blönduósi, Sig-
fús M. Johnsen, Steindór Gunn-
laugsson og Sigurður Sigurðsson
fulltrúar í stjómarráðinu og Páll
Jónsson lögfræðingur á ísafirði.
Fornleifafundur. Nýlega hefir
fundist í Vestmannaeyjum leg-
steinn síra Jóns þorsteinssonar
sálmaskálds píslarvotts, er Tyrkir
drápu þar 1627. — Steinninn hefir
verið fluttur til Reykjavíkur og
orkar sú ráðstöfun mjög tvímælis
að rýja sveitir landsins fornum
menjum og flytja hingað.