Tíminn - 07.02.1925, Blaðsíða 4

24
TlMINN
Framh. frá 1. síðu.
Sambandsins. Og alt sem Hallgrím
ur sagði og gerði um samábyrgð-
ina var sem talað út úr hugum
þeirra. Hinu sama höfðu þeir bar-
ist fyrir í Kaupfélagi pingeyinga |
mörgum árum áður en Hallgrímur
tók við sambandinu. Milli þessara
höfuðleiðtoga og allra þeirra
helstu samverkamanna í félögun-
um hefir aldrei komið nein tor-
trygni gegn samábirgðinni né yfir
leitt hjá neinum samv.manni sem
hefir haft sæmil. þekkingu á þeim
málum, nema fáeinum sérstökum
mannlýtamönnum, hér og þar á
landinu. Og nálega altaf hefir
mátt rekja feril stórkaupmann-
anna heim að arinhellu slíkra
manna.
Hverir hafa sett samábyrgðina
á í íslensku kaupfélögunum ? Allir
þeirra bestu menn og skaparar fé-
laganna, en áhrifamestir hafa þar
verið Hallgrímur Kristinsson og
Pétur Jónsson. Hvað hefir samá-
komnir, þar geta þeir, í næði,
skrifað fjarlægum ástvinum, og
þar er bréfum til þeirra veitt mót-
taka, og þar er þeim leiðbeint á
ýmsan hátt. í frístundum fá þeir
til afnota ýmiskonar töfl, bækur,
blöð og tímarit. þar að auki geta
þeir tekið þátt í söng og hljóðfæra
slætti, hlustað á fræðandi fyrir-
lestra og guðsþjónustur.
Hjá nærliggjandi þjóðum, sem
eru komnar svo langt á undan oss
Islendingum í þessu tilliti, er starf
þetta álitið að hafa, frá menning-
arsjónarmiði, stórkostlega þýðing.
Enda hefir það haft, bæði ment-
andi og göfgandi áhrif á eldri og
yngri, og ekki síst, það hefir verið
mörgum hjálp, til þess að varð-
veita hremleik hjartans.
II.
Sjómannastofaa í Reykjavík er
safnaðarstarfsemi beggja safnað-
anna í sambandi við félögin K. F.
U. M. og K. I stjóm eru: Biskup
dr. Jón Helgason, formaður, síra
Árni Sigurðsson, síra Bjarni Jóns-
son, kaupm. Árni Jónsson, frú
Guðr. þórðardóttir, cand. theol. S.
Á. Gíslason, kaupm. Sigurbjörn
porkelsson, féhirðir.
Síðan stofan tók til starfa hefir
hún átt miklum vinsældum að
fagna, og fer gestum hennar stöð-
ugt fjölgandi af innlendum og er-
lendum sjómönnum. það hefir ver
ið mörgum sjómönnum, sem ekki
eiga heima hér í bæ, kærkomið í
frístundum, að geta setið 1 hlýrri
og bjartri stofu og skrifað heim,
eða skemt sér við tafl, lestur inn-
lendra og erlendra blaða og tíma-
rita eða bóka. Margir meðal sjó-
manna leika á hljóðfæri, og eru yf-
irleitt söngelskir. J>ar af leiðandi
hefir „Orgel harmonium“ stofunn
ar, sem óspart er notað, verið mik-
ill gleðiauki.
Á árinu hafa 8 þúsund gestir
heimsótt stoíuna. það sýnir, hve
mikii þörf hefir verið fyrir þetta
starf. 2 þúsund bréf voru skrifuð
af sjómönnum, og úr pósti var
1700 bréfum veitt móttaka og
komið til skila. Ennfremur hefir
stofan verið hjálpleg við peninga-
og símskeytasendingar, því við-
staða í höfn er oft stutt, en stofan
opín löngu eftir að pósthúsi og
síma er lokað.
Stofan á vísir að bókasafni, og
er það gjöf frá skipshöfninni sem
var á e.s. Borg. því bættist álitleg
gjöf á árinu frá nemendum Vél-
stjóraskólans, „þakklæti fyrir
skemtilega samverustund á stof-
unni“. Nemendur Stýrimannaskól
ans, sem útskrifuðust s. 1. vor,
sendu stofunni innrammaða mynd
af sér, skólahúsi og kennurum og
fylgdi lík kveðja.
Jólasamkomur með jólatré og
veitingum voru haldnar fyrir er-
lenda og innlenda sjómenn og
fékk hver gestur böggul með hlut
í, sem hverjum sjómanni er ávalt
kærkominn, svo sem: vetlingar,
treflar, sokkar nærföt o. þ. h.
v?
O'
W
w
&
3
w
rt
3
rrf-
< e
8 3
o<
>1
p-
vr 5'
P £
co 3
vf sr
aq
H-1 • ►—t
P
cr
i=
w w
O &
3
CO
3 O'
P
P
a*
o
aq
p
o*
5 >
_ o
£ m
g. c/3
C« 2Í"
O
p. -5
CD
w
2T ?!
ti §
S- co
3 =
w
cr co
o* O-
u. CD
íás
?;
a
cr
vr
W
ct>
3
5'
crq
c+
o
2
B £
p
3- *
S9
(T> 3
Tf-
B
pr
< w
2. 3'
E “
rr to
S 00
3* PT
tzi
o
QO
w
p
p
3
CD
CV
Oq
VT
C
3
ö! ízí
o o
tzS
o
>f>. OD
a> 02
P B5
3 3
8» JB
3 °
S Oq
*-3
•4
c»
cjq
9T
9T
e—j*
c
3

>-!
rt>
V)
►o
p
œ
rt>
C- 3-
o«
C V
3 C-
a*
c
o»
p
tr
ci>
rt>
PT
a*
rt3
c-
a>
c
>-í
3 3 3 3
3 3 3 3
g
3
&
C
œ
V!-
s
2.
3'
>-!
rt>
vj
pr
3
C
03
C-
o>
c
•-!
&.
>3
P
<
03
C-
o«
c
>-!
pr
aq
3
p
-i
Oq
s;
cT
rt3
C
*“!
h->1 >—‘ tO
O >-* ts -J M
Oi O! U> O' O’
byrgðin gert fyrir kaupfélögin og
Sambandið? Hún hefir verið líf-
akkeri þeirra.Án hennar hefðu þau
verið þróttlaus og margklofinn
hreppsfélagsskapur, ofurseldur
geðþótfa innlendra og útlendra
kaupmanna. I stað þess að vera
helsi og fjötur á félögin hefir hún
verið frelsisgjafi þeirra. Hverjum
kemur samábyrgðin við? Kaupfé-
lagsmönnunum eingöngu, sem
hana nota. Hvers vegna eru kaup-
menn og þeirra sendisveinar hat-
ursfullir við samábyrgðina? Af
sömu ástæðu og Filistear hötuðu
hár Samsonar hins sterka. And-
stæðingarnir vita að meðan samá-
byrgðin er í kaupfélögunum verða
þau sterk og sjálfstæð, og óháð ó-
þörfum miliiliðum. Sigur kaupfé-
laganna er óleysanlega tengdur við
samábyrgðina. Og Hallgrímur
Kristinsson skapaði Kaupfélag Ey
firðinga og Sambandið með því að '
hagnýta samábyrgðina út í ystu
æsar. J. J.
Munir þessir voru gefnir af ýms-
um velunnurum starfsins, og frá
Danmörk var sendur fjöldi böggla
þar á meðal 2 frá drotningunni.
Nokkrir þeirra sem fengu vöru-
skip um jólaleitið, fengu stofuna
til að halda líkar samkomur, — á
sinn kostnað — fyrir skipshafn-
irnar.
Auk þessa voru haldnar á árinu
um 20 gleði- og skemtisamkomur,
með kaffidrykkju, hlj óðfæraslætti
og söng, eða fræðandi fyrirlestr-
um og skuggamyndum.
Guðsþjónustur voru 42 á árinu,
auk þess sem á hverju kvöldi, áður
en lokað er, er sunginn sálmur og
stutt bæn flutt. — Guðsþjónust-
um þessum og kvöldbænum er vel
tekið af sjómönnum, og á vertíð-
inni er sérstaklega spurt eftir
þeim. Til dæmis kom íslenskur
skipstjóri eitt sinn í fyrra, áður en
hann lagði út, með alla skipverja
— þeir voru 30 — og bað um sér-
staka guðsþjónustu. Einnig hafa
verið haldnar guðsþj ónustur á
dönsku, norsku og ensku.
Gestir stofunnar hafa flestir ver
ið íslenskir, en þar að auki hafa
heimsótt hana: Færeyingar, Dan-
ir, Norðmenn, Svíar, Finnar, Eng-
lendingar, Frakkar, þjóðverjar.
Einnig menn frá Afríku og Ame-
ríku o. s. frv.
þetta er aðeins lauslegt yfirlit
yfir liðið starfsár. Öllum þeim,
sem kynnast vilja þessu starfi
nánar, er hjartanlega velkomið að
líta inn á stofuna hvenær sem er.
s \
III.
það dylst engum, að starf þetta
blýtur að kosta fé. það hefir líka
verið sjómönnunum ljóst, og hafa
þeir manna best styrkt það. Marg-
ir aðrir hafa og drengilega styrkt
það, þar á meðal útgerðarmenn
rnargir. Yfirleitt hefir þetta starf
mætt hlýleik og samúð manna, og
hafa margir orðið til þess, að rétta
því hjálparhönd á ýmsan hátt og
geta menn fengið allar fjárhags-
legar upplýsingar starfs þessa hjá
gjaldkera, sem með gleði veitir
gjöfum móttöku. Öllum gefendum
og styrktarmönnum, og ekki síst
húsráðendunum á Vesturgötu 4,
færi eg hjartans þakklæti allra
þeirra, sem að starfi þessu standa.
Ekki hefi eg orðið var við ann-
að, en því væri vel tekið af þeim,
er sóttu Sjómannaguðsþjónust-
urnar í kirkjunum, að mönnum
gafst tækifæri til þar, að leggja
fram gjöf, starfi þessu til stuðn-
ings, og margir kirkjugesta voru
prestunum þakklátir fyrir þá hug-
ulsemi, að þeir á þann hátt, tengdu
saman söfnuð og þetta starf.
Sunnudaginn 1. febrúar er sjó-
mannadagurinn í ár, og verða þá
haldnar Sjómannaguðsþjónustur í
táðum kirkjum bæjarins, ennfrem
ur í báðum kirkjunum í Hafnar-
firði og í kirkjunni á Akranesi.
Fagurt væri ef alment yrði flagg-
að í bænum til að auka hátíð dags-
ins. ■— Vonandi verða slíkar guðs- 1
þjónustur samtímis í öllum kirkj-
um landsins að ári, á þeim degi, er
fundinn verður best til þess fall-
inn. Óska að menn og konur vildu
biðja fyrir þesu starfi, og sjó-
mönnum. Ekki einu sinní á ári,
heldur stöðugt.
30. jan. 1925
Jóhs. Sigurðsson.

Yfirlýsing.
Jón Kjartansson þingmaður
Vestur-Skaftfellinga hefir gerst
ritstjóri Morgunblaðsins og Isa-
foldar.
það er opinberlega sannað með
vottorði fulltrúa bæjarfógetans í
Reykjavík, að þriðjungur fjár-
magns þessara blaða er í höndum
útlendra manna.
það má ennfremur teljast sann-
að að útlendir menn búsettir hér
á landi, eigi auk þess mikið í blað-
inu og útlendur maður er formað-
ur blaðútgáfufélagsins.
Loks verður það að teljast stór-
hættulegt að útlendir menn stofni
þannig til áhrifa á stjórnmál Is-
lands, en hinsvegar er sannað með
framburði fyrverandi ritstjóra
Morgunblaðsins, þorsteins Gísla-
sonar, að hann varð að láta af
ritstjóm vegna þess, að hann
vildi ekki hlýða skipunum hinna
útlendu eigenda, en ritstjóraskift-
in verða af eigendanna hálfu að
teljast gerð í því skyni, að hafa
full ráð á hinum nýju ritstjórum.
Af ofantöldum orsökum getum
vér, alþingiskjósendur í Vestur-
Skaftafellssýslu, ekki unað því
með neinu móti að þingmaður vor
sé í slíkri stöðu. Vér þolum það
ekki að þingmaður vor sé með
þessum hætti bendlaður við út-
lenda menn sem stofna til áhrifa
á íslensk stjórnmál. Vér lýsum því
þessvegna yfir að vér berum fult
vantraust til hans sem íslensks al-
þingismanns og skomm hér með
á hann að leggja þegar í stað niður
þingmensku.
[Undir rituð nöfn 395 kjósenda
í Vestur-Skaftafellssýslu].
Fyrir löngu veitti Jón Kjartans-
son viðtöku þessari vantrausts-
yfirlýsingu.
En ekki bólar á öðru en að hann
ætli að setjast á þingbekkinn í
dag.
J>að er meir en helmingur þeirra
sem kusu í Vestur-Skaftafells-
sýslu síðast, sem ritað hafa nöfn
sín undii' vantraustið.
Aldrei hefir slíkt borið við á Is-
landi fyr!
Aldrei hefir þingmaður fyr sýnt
slíka bíræfni að setjast á þingbekk
með yfirlýst vantraust kjósenda
sinna á baki.
Einsdæmin eru verst!
----o----
FjirirwmJJ. LíiéIs.
Á fundi á Akureyri hefir Björn
Líndal dylgjað um að eg og helst
tveir aðrir þingmenn úr Fram-
sóknarflokknum höfum á síðasta
þingi greitt atkvæði um kjöttolls-
málið í samræmi við óskir síldar-
manna, en móti hagsmunum
bænda. Ef Björn hefir verið með
fullum mjalla er hann slepti þess-
um orðum, er hér með skorað á
hann að skýra opinberlega hvern-
ig þessi hringavitleysa er komin í
huga hans.
Jónas Jónsson
frá Hriflu
----o----
A víð og dreif.
Borgarnessfundurinn.
Pétur þórðarson og Framsókn vann
glæsilegan sigur á fundinum í Borg-
arnesi. Höfðu sýslumaður, læknir og
kaupmennirnir allir mikinn viðbúnað.
Umræður stóðu í 12—13 tíma. Hallaði
í liverju máli á „dótið“. Bilaði þá
kjarkurinn og og flúðu margir heim,
svo að framgengu allar tillögur Fram-
sóknarmanna. Meðal margra góðra
ræðumanna er lögðust á sveif með P.
þ. er einkum rómuð frammistaða Her-
valds Björnssonar skólastjóra. Hafði
liann talað vel svo að frábært þótti.
Ræktun viS hverahita.
Ragnar Ásgeirsson garðyrkjumaður
liefir nú í vetur framkvæmt merki-
legar gróðurtilraunir við Laugarnar
bjá Rvík. þar á land Olsen kaupmað-
ur, félagi Fengers hins nafntogaða.
Olsen er bæði kaupmaður og bóndi.
Hann hefir stórt bú við Laugarnar,
um 20 nautgripi, 80 svín, þegar mest
er og mikið af kyngóðum hænsum
og öndum. Fyrir eitthvað 4 árum
bygði Olsen gróðurhús við laugalæk-
inn, líklega hið fyrsta á íslandi. F,n
lítið varð úr því, vantaði sérfróða að-
stoð. Ragnar kom þá þar til skjal-
anna. Var í haust reist allstórt byrgi
með glerþaki, og við það lítill klefi
svo sem 2 m. á lengd og mjór og lág-
ur að því skapi. í aðalskálanum
geymir Ragnar mold og lauka, en i
afhýsinu lætur hann jurtirnar þróast,
og er þar hiti mikill. f stórhríðum og
frostum þróast þarna litfögur, ang-
H.f. Jdn Sigmnndsaon & Co.
Ahersla lögð á
ábyggileg viðskifti.
Millur, svuntuspennur
og belti
ávalt fyrirliggjandi.
Sent með póstkröfu
um alt land.
Jón Sigmundsson guIIsmiSur.
Sími 383. — Laugaveg 8.
Laus staða.
Framkvæmdarstjórastaðan við
Kaupfélag' Eskifjarðar er laus til
umsóknar frá deginum í dag að
telja. Umsóknir stílist til stjórnai-
íélagsins, og skulu þær vera
komnar til hennar eigi síðar en
15. apríl n. k.
Umsækjendur skulu tilgreina
launakjör þau, er þeir vilja hafa,
og láta fylgja einhver skilríki fyr-
ir verslunarþekkingu sinni.
þess skal getið að félagið getui'
látið framkvæmdai'stjóranum í té
íbúð í húsum félagsins, ef óskað
er.
Staðan veitist frá 1. júní n. k.
að telja.
Eskifirði 9. janúar 1925.
F. h. stjórnar
Kaupfélags Eskifjarðar.
Jón Valdimarsson.
andi skrauthlóm. Við laugahitann
mætti öllum að skaðlausu hafa svo
sem 200 álika gróðrarstöðvai' eins og
þessa. Fyrir mörgum árum sagði
norska skáldkonan Hulda Garborg:
íslendingar geta ræktað handa sér
nóg aldini við hverahitann. Senni-
lega rætist sú framsýni. Ragnar Ás-
geirsson og Bjarni frá Knarax-nesi á
líeykjum, liafa riðið á vaðið í ve.tur.
þeir byrja með blóm. Síðar verða
væntanlega færðar út kviarnar. Hver
veit nema síðarmeir geti þúsundir
manna lifað af ræktun við hveravatn-
ið? það er íull ástæða til þess fyrir
alla sem unna ræktun landsins að
fylgjast nákvæmlega með tilraunum
Ragnars. Iiinn fyrsti árangur gefur
mjög miklar vonir. **
-----O----
Tveir þýskir togarar strönduðu
nýlega hér við land, og týndi öll
skipshöfnin lífi af öðrum.
þingmenn eru allir komnir
nema Björn Líndal. Leigði lands-
stjórnin sérstakt gufuskip til þess
eins erindis að sækja Halldór
Steinsen vestur til Ólafsvíkur.
Hún sparar á öllum sviðum bless-
uð.
Búnaðarþingið var sett um
miðja vikuna. Allir hinir kjörnu
aðalfulltrúar sitja það nema Bene
dikt Blöndal í Mjóanesi. Kom í
hans stað varafulltrúinn, Hall-
grímur bóndi þórarinsson á Ket-
ilsstöðum.
Rauði krossinn. I framkvæmda-
stjórn Rauðakrossfélagsins hafa
verið kosnir: Sveinn Björnsson
formaður, Gunnlaugur Claessen
varaformaður, Magnús Kjaran
verslunarstjóri, Björn ólafsson
heildsali og Guðmundur Thórodd-
sen læknir. Hinum allra bestu við-
tökum hefir félagið átt að fagna
hér í bænum og er hins sama að
vænta er félagasöfnun verður haf-
in um land alt. Eru hinar bestu
horfur á að félagið geti þegar tek-
ið myndarlega til starfa.
Alþingi verður sett í dag. Engin
stjórnarfrumvörp hafa verið send
til þingmanna. En sú fregn geng-
ur fjöllunum hærra að stjómin
beri fram frumvarp um að lög-
leiða herskyldu á Islandi fyrir alla
menn á aldrinum 20—50 ára.
Ritstjóri: Tryggvi þórhallsson.
Prentsmiðjan Acta.