Tíminn - 18.04.1925, Page 3

TlMINN
78
Viðskiftamönnum mínum
Og' öðmm, sem vörur þurt'a að nota, austan Hellisheiðar,
tilkynnist hér með að eg mun, eins og undanfarið vor, fá
vörur í maímánuði: Timbur — Cement — Þakjárn — Matvörur
— Girðingarefni — Vefnaðarvörur — Leirvörur og' flestar aðrar
vörur. Verðið hvergi lægra. Afurðir keyptar hæsta verði.
Egill Gr. Thorarensen
Sigtúnum
Gott hús tíl sölu.
Tvær neðri hæðir húseignarinnar nr. 3 við Brekkugötu hér í
bænum. ásamt kjallaraíbúð og geymslurúmi og ennfremur meðfylgjandi
eignarlóð um 200 ferhyrningsfaðmar, eru til sölu. Stærð hússins er um
16X16 álnir, alt járnvarið og í besta ástandi. Einnig myndi alt liúsið
fást keypt (3 liæðir og kjallaraíbúð) ef það þætti hagkvæara.
r
Agætir borgunarskilmálar.
Tilboð í eignina sendist undirritaðri fyrir 1. júlí n. k., en allar
nánari upplýsingar, er listliafendur kunna að óska, gefur Sveinn
Bjarnason, til heimilis í greindu húsi. Símanúmer 26.
Til athugunar skal þess getið, að í ofangreindan eignarhluta, sem
tilheyrir dánarbúi H. Bebensee hafa þegar verið boðnar þrjátíu þús-
und krónur.
Akureyri 6. apríl 1925.
I’. h. dánarbús Heinrichs Bebensee.
Guðbjörg Bebensee.
Alþlngi
þingmannaírv. I 18. tbl. var bú-
ið að skýra frá 27 frv., verður
nú lokið þeim helstu, sem fram
hafa komið frá þingm.:
28. Frv. til laga um aðflutn-
ingsbann á heyi flytur Tr. þ. o.fl.
Eigi má ílytja hey til landsins
iiema stjórmn heimiii samkvæmt
ttll. dýraiæknis i livík, frá þeim
iöndum, sem fullvíst er um, að
ekki sé tii i búpeningi gm- og
kiauíasýki eða aðrir smitandi ali-
dýrasjúkdómar, sem hætta gæti
staíað af og ejtki eru hér land-
lægir. Brot gegn lögunum varða
sektum eigi minni en 1000 kr. og
fangelsi, ef miklar sakir eru.
29. Jak. M. fiytur irv. um sér-
leyfi handa hlutafélagi nokkurra
manna í ftvík til þess að reka út-
varp (broad-casting) á Íslandi um
næsta 10 ára skeið, írá því stöð-
in tekur tii staria. Helstu skil-
yrði og hlunnindi eru: Aö hl.fél.
hafi ekki minna en 100 þús. kr.
hlutafé og sé heimingur þess boð-
mn út iimanlands i 6 xnánuöi. AÖ
utvaipsstöom veröi i itviK eöa í
uamunda viö hana og aii stöövar-
mnar eigi mxnna en svo aö hún
geti utvaipaö með i5ö km. radí-
usi. ao stjórmn geti geiiö ut
regiugerö um rekstur útvarpsins,
hvaöa viötokutæki skuli notuö og
að gjaidskrá fyrir þau sé staöfest
al stjórmnm. Að rikið eigi kaup-
rétt á stööinni eitir 10 ár fyrir
vxröingarverð hennar. Aö byrjaö
sé á útvarpinu áður en 16 mán-
uðir séu liðnir frá staðfestingu
iaga þessara.
30. Frv. um br. á lögum um út-
íiutningsgjald og fl. frá Landbún-
aðarnefnd og minnihl. sjávai’út-
vegsnefndar í Nd.
Fyrir „1%“ í 1. gr. laganna
komi i+á%. 11. gr. iaganna er
úr gildi numin, svo og iög nr. 15,
1924. — Árin 1925 og 26 á ríkis-
sjóður að greiða til aukningar á
iiöfuðstói Ræktunarsjóðs Islands
allan tekjuauka þann, er ríkissj.
fær með þessum lögum. Frá 1.
jan. 1927 skal 3/4 hlutum tekju-
aukans varið til reksturskostnað-
fór fram kosning á forseta lýð-
veldisins þýska. En þar sem eng-
inn frambjóðendanna fékk meiri-
liluta atkvæða verður að kjósa á
ný. í þetta sinn báru flokkarnir
fram hver sitt íorsetaefni, en við
hina endanlegu kosningu er tahð
vxst að varla verði nema tveir
frambjóðendur, annar af hálfu
lýðveldisflokkanna, hinn af hálfu
íhaldsmanna, keisarastjómar-
sinna. Greidd voru alls nálega
29 milj. atkvæða. Fengu fram-
bjóðendur lýðveldissinna samtals
1/2 miljón atkvæða fleiri en fram
bjóðendur keisarasinna. Er búist
við að Marx, íyrverandi ríkis-
kanslari, verði forsetaefni lýð-
veldissinna sameinaðra við hina
endanlegu kosningu, og muni
hreppa stöðuna.
— Hinn 1. þ. m. lagði Amund-
sen af stað frá Oslo til Tromsö
og þaðan á að halda til Spits-
bergen í heimsskautsferðina.
----0---
Mæiskiikeiuisla
íyrir aipmgisiueim.
1 uiui’æóum sem íóru iraiu 1 Jid.
iiýiega uiii (ióstíiitstíiuJj. 1 ísltíiisku
vio iiáskóianii, var ptíss iiiiust ao þiu.
Uaiaui., B. J., iieioi á Jjingi lUiu iarið
iolsaiiiltíguui orðuui uiu Visnida-
mtíusku Aiexaudtíi's J óiiauuessoiiar og
meöai annais htíiit á að þiugmtíiiii
gajtu iiait gott al að nema mæisku-
list tíitir iyrirsogn iians og atiiugun-
um. — Hér íer á eítir sýnisiiorn ai
þessum visindum A. J., sem einn
íæðumaður ias upp úr iitgerð eitir
iiann, sem birtist i 8kirni 1910, eí
pingmenn gætu tíittiivaö fært ai pvi
og liagnýtt:
„iimkenni 1. aðaiiiokks er það, aö
kviðurinn er nokkuð íramsettur, má
sanniærast mu það, ei menu setja
kviðimi nokkuð iram og brjóstið inn
og taka siðan tii rnáis, verður þá
i’öddin dinun og mjúk. Einkenni 2.
uöalíiokkj er, að brjóstiö er nokkuð
þanið, tíu iierping lileypt i lendainar
þversum, verður þá röddin björt og
mjúk. Einkenni 3. aðalilokks er, að
herping kemur 1 iendai’nar til beggja
liiiða og niður á við og verðm* 1 * þá
röddin björt og hörð. Er jietta vana-
rödd íslendinga og heíir einn ís-
ienskur ræðumaður skýrt mér írá, að
liann haii eitt siim ílutt ræðu, er
stóð yfir i næi’ 2 tima; iiaii hann
að lienni lokinui ekki kent neinuar
þreytu í raddiærunum, en aitdr á
móti aftast i lendunum og mjóbak-
iulikomiega i sama anda eins og alt
stai’í samvinnuiélagaima hér á landi
og Framsókuarilokksins. Að lokinni
ræðunni kemur Hagalín tii mín og
þakkai- iyrir lesturinn. Segist vera
mér aiveg sammála. Fyrir sama eíni
liaíði liann áruni sainan oísótt mig
i blöðum sínum- á Seyðisiirði. Aí
hverju staiar munurinn? í Noregi
var liann frjáls, og gat fylgt sann-
færingu shmi. Á Seyðisfirði át hann
brauð sitt írá sömu liúsbændum og
þú liefir þegið það i vetur og með
sömu skilyrðum. petta dæmi með
Hagalín bregður ljósi yfir hina nýju
blaðamensku ykkar. þangað fara
menn nauðugir og þeir helst sem
strandaðir eru á öðrum hærri braut-
um. þeir liafa engin áhugamál og
mega ekki hafa þau. þeir verða að
ausa úr sér á hverri viku ákveðnum
forða af illyrðum í garð þeirra
manna, sem braskaralýðurinn telur
standa þvert yfir götu og vinna móti
íéflettingu almennings.
Nú vil eg minnast á ykkur þi’já
„ntstjórana“ Magnús Magnússon,
Valtý og þig. — þú veist að M. M.
var settur á sultarlaun og átti að
vera og var leppur. Illa var honum
borgað, enda ber hann M. Guðm. ekki
vel söguna fyrir rausn í útlátum.
Jafnframt var honum veitt starf hjá
Jóhannesi bæjarfógeta til að létta á
flokknum. Að lokum neyddist bæjar-
fógeti til að reka piltinn úr dómara-
sætinu. Litlu síðar var liann rekinn
frá blaðinu. þá játaði hann sjálíur
inu. Einkenni 4. aðaiflokks er, ao
herping verour tii beggja iiiiða upp
á viö og verður þá röddin dimm og
hörö. þanmg hyggur Eievers aó Jón-
as Haiigrimsson haii taiað, vegna
þess að kvæði hans njóta sin best,
ei þau eru iesin upp með dimrnum
og iiöiðum máiróni — auk ýmissa
annara iiijómbrigða, er sórkennileg
eru íyrir kvæði iians........liijóm-
biærinn getur enniremur orðið
grehiiiegur eða ógreiniiegui’, eítir þvi
hvort depiii nokkur skamt iyrir oí-
an naíia gengur út eða ekki. Enn-
íremur er geröur greinarmunur á
svoneindum dramatiskum eða lyr-
iskum idjómbiæ raddarinnar, ef hans
gætir; að öðrum kosti er taiaö um
markiausan iiijómblæ (neutral, þ. e.
a. s. hvorki lyriskan eöa drainatisk-
an). Er það vöðvasamdráttur, er á
sér stað 1 kviðnum neóariega írá
depli fyrir neöan naila tii beggja
iiliða aftur á bak. i’er samdráttui
þessi eftir þvi livort ihjómblærinn ei
lieitur eða kaidur, (þensia eöa sam-
dráttur á kviðbein): Heitur hljóm-
blær 1. og 2. aöailiokks verður dram
atiskur, ei þessi vöðvasamdráttui
verður irá miódeplinum lyrir neðan
nailann Lii beggja iiiioa ailur á bak,
en er neindur iyriskui- ei samdrátt-
urinn fer i öíuga átt, irá bakinu
beggja niegin að miðdepiinum.
Kaldur liljómblær 1. og 2. aðai-
fiokks vei'ður dramatiskur, el sam-
dráttur þessi gengur ná bakinu
beggja megin að niiödepiinum, en
iyriskur, el hann gengur írá miðdepl
inum til beggja hiiöa aítur á bak.
Sést ai þessu, að lyriskur og dram-
atiskur hljóinblær iagai- sig eátir iieit-
um og köldum hljómblæ".
það kom Iram í umræðunum að
sumir þingmenn liefðu að likindum
tiieinkaö sér þessi visindi með góð-
um árangri, og að þm. Halam. heiði
sérstaklega komiö íorsrh. J. M. i
mikia þakklætisskuld við Alexander,
skuid sem J. ivi. teidi sig aitai eiga
ógoidna, enda hói hann sinn stjórn-
arferii i árslok 1916, um sama leyti
og mælskuvisindi Aiexanders voru
birt almenningi. Nú leidi J. M. þing-
inu skylt að iauna liöf. þessa góðu
gjöf fyrir sig, með þvi að veita hon-
urn iast embætti við iiáskóianu.
A.+B.
-----o-----
11. þ. m. brann til kaldra koia
á svipstundu hús iu’. 25 við
Bræöraborgarstíg, engu varð
bjargað úr húsinu; kona og börn
komust með naumindum óskemd
úr eldinum. Aliii’ húsmunú’ óvá-
trygðir. Húsið var gamalt, eig-
andi porkeii Helgason.
ieppmensku sina. Núverandi hús-
bændur þinir liöiðu notað sér iátækt
hans til að svivirða kaupfélagsmenn
laudsins missirum sainan á ábyrgð
iians. Siðan veistu að M. M. heldur
áíram sömu iðju iyrir samskonar
liúsbændur. Eina nýja áliugamálið er
að auka ofdrykkjuna i landinu.
Nýlega skrifaði Valtýr Stefánsson
um samtal er liann þykist hafa átt
við islenskan listamann nýkominn
iieim. „þér eruð ekki fúll, Páll!“,
segir fjólupabbinn. þetta er síðan orð-
ið að spaugilegum málshætti, sem
allir hlægja að. En setningin sýnir
sálarástand ritstjórans. Hann finnur
eymd sina og vesaldóm og er hissa
á að finna mann s.em ekki er „fúll“
og beiskur yfir tilverunni.
Fyrir nokkrum árum kom Valtýr
heim frá námi í útlöndum. Hann
taldi sig vera áhugasaman Fram-
sóknarmann. Honum lá þungt á
hjarta velferð bændanna, bæði frarn-
farir i ræktun og sjálfseignarverslun
þeirra. Hann leitaði til mín og tjáði
méi’ að sig langaði til að taka við
forustu Búnaðarfélagsins; ekki undir
eins, til þess væri hann of ungur, en
áður langt liði. Mér fanst að þetta
gæti liugsast ef maðurinn þroskaðist
vel. Eg lagði honum liðsyrði í þess-
ari viðleitni hans. Sama gerði Tr.
þórhallsson. En þetta sama vor kom
Sigurður Sigurðsson frá Hólum aö
félaginu og hefir stýrt því síðan. Val-
týr sætti sig fyrst við að vera undir-
maður, en smátt og smátt kom hið
innibyrgða eðli fram. Hann íór að
liata Sigurð Sigurðsson og alla þá
sem hann liéit að heíðu meiri trú
á Iionum en vatnsvirkjafræðingnum.
Meðan Valtýr spilaði samvinnumann
gerði hann sér mjög dátt við llall-
grim Kristinsson, íékk að búa i liúsi
hans, lék við hann vináttu meðan
hann iiíði og lét falla nokkur krókó-
dílatár yfir moldum hans. Hallgrim-
ur var um stund i stjórn Búnaðar-
félagsins og Valtýr inun alt af liaía
alið þá von i brjósti að geta bolað
sér þar fram i húsbóndasætið, með
þvi að grafa undan Sig. Sigurðssyni.
Á þessum árum þótti Valtýr meðal-
maður eða vel það, hvar sem hann
kom. Hann skrifaði sæmilegar grein-
ai' i Tímann,' sem að visu þurfti að
laga, en efnið og sumt í forminu var
viðunandi. Eftir þeirri íeynslu sem
eg hafði af Valtý meðan hann þóttist
vera með bændunum, kaupfélögun-
um og Búnaðarfélaginu gat mór alls
ekki komið til hugar að hann yrði
í blaðamensku sá annáls afglapi sem
raun ber vitni um. Nú er svo komið
að menn taka ekki Mbl. sér í hönd
nema til að leita að því sem Fenger
kallar „dumhedens blomst“, Valtýs-
fjólunni. Á einu ári er Valtýr orðinn
að skrípi sem allir hlægja að. Am-
bögur hans eru í hvers manns munni.
Áhugamálunum gömlu hefir hann
kastað fyrir borð. þessvegna varð
hann að hröklast út í myrkrið af
búnaðarþinginu. þessvegna varð
hann að eta ofan í sig öll stóru orð-
in um að liann þyrði að leggja
írammistöðu sma þar undir almenn-
ingsdóm. Á iieilu ári hefir liann ekki
skriíað nema eina litla grein sem
faðir hans i gröfinni þarf ekki að
fyrirverða sig fyrir. Sú grein kom
hér á dögunum og tók i streng með
Framsókn móti ihaldinu um að slíta
ekki Akureyrarskólann úr sambandi
þvi sem Stefán skólameistari tengdi
við Mentaskólann.
Áliti Valtýs er svo komið að þegar
flokksbræður lians gera skopleik til
að láta Reykvikinga hlægja að, þá er
Valtýr helsta bitbeinið. Og svo mögn-
uð ,er fyrirlitningin á þessum óláns-
aumingja, að smábörnin á götunni
hafa stöðugt yfir háðvisur um „fjólu-
pabbann" og Mogga. Aldrei hefir háð-
ið sest að nokkrum íslendingi eins
og þessum þróttlitla, vegtyllu hungr-
aða smælingja. það er síst að furða
þó hann sé „fúll“l
Og hvernig er þín aðstaða? þú
þóttir efnilegur i fjórða bekk. þá rit-
aðir þú allvel, ef miðað var við
þann aldur._ Siðan liefir þú verið
kostaður í sjö ár og farið um ýms
lönd. Vafalaust liefir þú ætlað að
láta þér fara fram. En hver er áiang-
urinn? Ekki sést hann í „merði“. Á
heilum vetri liefir þú ekki haft neitt
að segja úr ferð þinni utan úr lönd-
um. Engar fræðigreinar. Engin áhuga
mál hefir þú haft. Ekkcrt sem hæfi-
leika eða manndóm þurfti til. Um
eitt mál hefi eg kúgað þig til að
skrifa um eins og mann, bjóðleik-
iu- við strandgæsluskip, ef jþöri
kreíur, en aö t/4 hluta gengur
tekjuaukinn til Ræktunarsj. Isl.,
uns íramlag til sjóðsins samkv.
iögum þessum iieíir numið 1 milj.
króna.
Er það ætlun landbúnaðai’n. að
ná á þenna hátt 1 Ræktunarsjóö
island nokkru af þeim tekjum,
sem búnaöaríélagsnefndin ætlaði
1 sínu írumv., eða ná með alrnenn-
um verðtolli. Ennfremur er búist
við kostnaðarauka fyrir ríkissjóð
ai rekstri hins íyrirhugaða
strandvarnarskips nemi r/4 milj.
kr. á ári, og á gjald þetta að
mæta þeim kostnaði
þmgsályktuiuutiliögur. I. Tr. p.
fiytur till. um að fresta veitingu
nokkurra embætta svohljóðandi:
„Neðri deild Alþingis ályktar að
skora á ríkisstjórnina að veita
ekki þau embætti, ef losna, sem
hér verða talin á eftir, fyr en Al-
þingi hefir gefist kostur á að
kveða á íym, hvort pau skuli iögð
niður eða sameinuð öðrum: Sýslu-
mannsembættin í Snæfellsness-,
Dala-, Barðastrandar-, Stranda-,
Eyjafjarðai’-, Skaftafells-, Rang-
árvalla- og Árnessýslum og
lögreglustjóraembættið á Siglu-
firði, landlæknis- og bæjarlæknis-
embættið í Reykjavík, aðstoðar-
verkfræðingsembættið hjá vega-
mála- og vitamálastjóra, skóg-
ræktarstj óraembættið, prófessors-
embættið í guðfræði og dósents-
embættið í grísku við háskólann,
fræðslumálastjóra- og bankaeftir-
iitsmannsembættið.“
Undanfarin ár hafa verið gerð-
ar tilraunir til að fækka embætt-
ismönnum ríkisins, en lítið áunn-
ist. Ein höfuðástæðan gegn fækk-
uninni hefir verið sú, að maður
væri fyrir í embættinu, sem ekki
mætti kasta út á kaldan klak. Til-
gangur till. er að Alþingi gefist
kostur á að kveða á um niður-
lagning embættanna, er þau eru
laus, og þessvegna talin þau em-
bætti, sem talað hefir verið um
að sámeina öðrum eða leggja
niður.
. II. Pétur pórðarson fiytur svo-
hljóðandi till.: „Neðri deild Al-
þingis ályktar að skora á ríkis-
stjórnina að undirbúa byggingu
brúar á Hvítá í Borgarfirði hjá
Ferjukoti, með því að gefa hér-
aðsbúum og öðrum, sem til þess
kyniiu að vera fáanlegir, kost á
að kaupa ríkisskuldabéf, þannig
að andvirðið gangi til þessarar
brúargerðar, og að verkið verði
hafið, ef unt er, sumarið 1925.
húsið. par hefir þú orðið að standa
með mér móti böðlum þeirrar liug-
myndar, samlierjum þinum. En þetta
eru öll þín andlegu átök. Að öðru
leyti hefir þú gert sömu iðjuna og
Valtýr, M. M., Ilagalín og aðrir þeir
menn sem út úr neyð og fyrir pen-
inga skrifa ósannindi og fúkyrði um
samvinnumenn.
Nú vil eg að lokum draga saman
niðurstöður þessa bréfs. Um langan
aldur liöfðu „lærðir" menn forustu
þjóðmála og blaða hér á landi. En
síðasta mannsaldurinn hafa speku-
lantar og fépúkar tekið við, sumir
útlendir, flestir innlendir. Langflestir
þessir menn eru yfirleitt ómentaðir
og hafa engin áliugamál nema að
græða peninga, og berast á. þvílíkir
menn leggja til peninga í kosninga-
sjóð Mbl.flokksins, lcosta það blað og
dilka þess. peir ráða yfir „herskabs-
kúskunum" við blöðin, og í stjóm-
málunum.
Gáfumenn landsins liafa neitað að
vera í þjónustu hjá „dótinu". þess-
vegna eru blöð þess hugsjónalaus, og
mál og form lineikslanlegt. En jafn-
vel þá vikapilta sem þessir útgefend-
ur fá, t,. d. þig, Valtý, Hagalín og
Magnús Magnússon hefir staðan gert
miklu aumari heldur en nokkum gat
grunað fyrirfram. Af hverju kemur
það? Tennyson segir um konu í 111-
um félagsskap:
„-----thou shalt lower to his level
day by day,