Tíminn - 08.08.1925, Blaðsíða 3

TIMIM N
141
um skilningi á nauðsyn aukinn-
ar fræðslu í garðyrkju og trjá-
rækt. Sumstaðar er í ráði að
koma upp skrúðgörðum, og igierði
eg teikningu að þeim á nokkrum
bæjum.
Mér finst sjálfsagt þar sem
garðyrkja er stunduð í jafn stór-
um stíl eins og í Rangárvalla-
sýslu, þar sem kálgarðar á sum-
um bæjum eru þetta frá 300—
600 □ metrár, að þar væru til
að minsta kosti algengustu garð-
yrkjuverkfæri, og að þær fljót-
virkustu otg, skemtilegustu vinnu-
aðferðir væru meira iðkaðar.
því víða eru ennþá djúpar göt-
ur mokaðar, og altof þétt sáð,
svo ekki verður arfahreisunar-
verkfærum við komið, eða hægt
að hlúa að kartöflum. Á tveim
stöðum sá eg handarfaplóg, og
sögðu bændurnir að það væru
með þörfustu verkfærum sem
beir höfðu eignast.
Á Stóra-Hofi voru gerðar til-
raunir með að sá kartöflum í
foksandinn þar fyrir vestan. Tæp-
um 7 vikum eftir að sáð var sá
eg tilraunir þessai’, og var þá
byrjaður undirvöxtur, eins þar
sem enginn áburður hafði verið
borinn í. Svipaðar tilraunir sá eg
hjá bóndanum í Ártúnum, sem
hafði búið til nýjan igarð á sand-
bakka niður með ánni; sáust þar
líka kartöflur eftir álíka tímabii,
þar sem ekki sást vottur í gömlu
görðunum. En eftir að vita hvort
uppskeran verður í samræmi við
það sem nú er útlit fyrir.
Eg kyntist mörgum ágætum
heimilum á þessari ferð minni
um Rangárvallasýslu, og naut
alstaðar hinnar mestu gestrisni.
Og hvað starf mitt snertir, sem
eg hafðd allan hug á að yrði fólk-
inu að sem -mestu gagni, þá ber
eg það traust til hinna áhugasöm-
ustu manna að þeir láti hjer ekki
staðar numdð, heldur láti halda
áfram garðyrkjukenslu hér eftir,
:-em verði betur undirbúiin en nú
átti sér stað, en verði hagað á
líkan hátt og hér var reynt að
leggja grundvöll til. Garðyrkju-
starfsemin þarf alstaðar, svo
fljótt sem mögulegt er, að kom-
ast í það horf hér á landi, sem
svarar kröfum nútímans.
p. t. Reykjavík 30. júlí 1925.
Rannveig H. Líndal.
——i-o-----
þýskan togara handsamaði
Fylla við Dýrhólaey um síðustu
helgi og var hann sektaður fyrir
landhelgisbrot.
ar, sem eiga stærst bókasöfn
allra þjóða, eiga þó aðeins í þeim,
eina bók á sjöunda eða áttunda
hvern íbúa landsins. Önnur ríki
standa miklu aftar. Og þó er
bókasafn vort ynigra, en flesc eða
öll önnur þjóðbókasöfn.
þetta sýnir hina meðfæddu
ást íslendinga á bókmentum og
lærdómi. því má heldur ekki
gleyma, að vér búum á sama
breiddarstigi og skrælingjar í
Grænlandi og samojedar í Síbe-
ríu„ en ekki í hlýju og frjósömu
landi.
Áður en eg lýk máli mínu verð
eg að minnast enn á Harboe.
Hann er besta sendingin, sem
Danir hafa sent oss. þó mun
. *
sendiför hans vera að þakka Is-
lendingi, Jóni þorkelssyni. Um-
bótatillögum þeirra er áður lýst.
Með komu þeirra rennur upp nýr
dagur yfir mentalíf vort, og
þeirra skulum vér ávalt minnast
með virðingu og þakklæti. En
það er víst, að ef vér um 1740
höfum staðið að baki frændþjóð-
um vorum á Norðurlöndum í
lesti'arkunnáttu, þá er það að
kenna valdhöfunum, en ekki al-
þýðunni. Hún var altaf *nám-
fús, og verður það vonandi með-
an íslensk tunga er töluð.
Svar
til ASalsteins Sigmundssonar.
í 36. tbl. Tímans þ. á. he’fir einn
úr stjóm „Hjeraðssambandsins
Skarphéðinn“ sent mér tóninn
fyrir hina stuttu athugasemd, er
eg reit um mótið að þjórsártúni
4. júlí s. 1. Tilgangur minn með
áðurnefndri athugasemd, var að-
eins sá að vekja athygli manna
á því að mikils væri vert fyrir
héruðin hvemig mót þessi færu
fram, og að mínu áliti vantaði
þetta mót mikið til þess að ná
tilgangi sínum. þar sem A. S.
auðsjáanlega skilur ekki kjarna
þessa máls, en reynir að ná sér
niðri á mér með hártogunum og’
rangfærslum, leyfi eg mér herra
ritstjóri að biðja yður fyrir eftir-_
farandi línur.
Skulu þá athuguð nokkur at-
riði úr g-i-ein A. S. í þeirri röð,
sem þau koma þar fyrir. A. S.
telui' veðurvonsku hafa hamlað
því að íþróttamenn gæfu sig
fram. Á ekki að skilja það svo
að það hafi verið óundirbúið af
stjórn mótsins, að héraðsmenn
tækju þátt í íþróttum? Annars
var veður hið besta um daginn,
á þeim tíma er íþróttir voru
sýndar. A. S. segir að eg muni
ekki hafa lesið „hina prentuðu
mótsskrá". það kemur raunar
ekkert málinu við, eg hefi enga
athugasemd gert við mótsskrána,
heldui' mótið. AS eg nefni íþrótta-
mót í staðiinn5 fyrir héraðsmót
hefii' mér orðið á sökuin þess að
mér finst orðið íþróttamót fall-
egra og fela í sér ákveðnara hug-
tak. Við þetta gerir A. S. mjög
alvarlega athugasemd og segir í
því sambandi að þetta hafi ekki
átt að vera neitt „íþróttamót að-
allega eða sýning á menningu hér-
aðsins“. þarna kemur hann að
því atriðinu sem mér þykir at-
hugaverðast við svona mót. Ef
tilgangurinn er aðeins sá að
veita héraðsbúum einhverja
skemtun og ekki ætlast til ann-
ars af þeim en að þeir séu skikk-
anlegir áhorfendur og tilheyrend-
ur eins og A' S. gefur fyllilega
í skyn, þá_ eru mótin skaðleg
menningu héraðsins. þá svæfa
þau krafta, sem til eru meðal
héraðsmanna. En ef tilgangur
mótanna er ákveðinn sá, að hér-
aðsbúai' sýni íþróttir sínar bæði
í ræðum, söng, aflraunum o. fl.,
þá mundu mótin bera héraðsins
blæ og efla þjóðlega menning.
þá mundu þessi . mót með sanni
geta heitið héraðsmót og þá mundi
líka fólk héraðsins skemta sér
Eftirmáli.
Við rannsóknir mínar á sögu
íslands á fyrri hluta 19. aldar
komst eg að þeirri niðurstöðu,
að sagnaritui’um vorum hefir
hætt við að gera of lítið úr þýð-
ingu 18. aldarinnar fyrir menn-
ingu vora. þeir hafa um of ein-
blínt á Móðuharðindin og hörm-
ungar aldamótaáranna og þakkað
Baldvin Einarssyni og Fjölnis-
mönnum meir en rétt er endur-
reisn vora. Sagan tekur sjaldan
stökk, heldur vex gróðurinn i
kyrþey, segir hinn heimsfrægi
sagnritari Tocquville. Átjánda
öldin hefir undirbúið jarðveginn,
svo íslenska þjóðin var fær um
að taka á móti byltingaöldunum
utan úr heimi, er bárust til Is-
íands á 'fyrri hluta síðustu aldar.
þetta er orsökin til þess, að
eg fór að gera þær rannsóknir
sem skýrt er frá í þessari ritgerð.
Að endingu vil eg þakka naín-
um gamla kennara Jóhannesi Sig-
fússyni yfirkennara við Menta-
skólann, fyrir mákilvæga hjálp
við samningu þessarar ritgerðar.
Hann hefir um langt skeið lagt
stund á að rannsaka skólamál
landsins, og mun vera allra
manna fróðastur í öllu því, er við
kemur skólasögu vorri að fornu
og nýju.
P.W.Jacobsen&Sön
Timburverslun.
Símnefni: Granfuru.
Stofnað 1824.
Carl Lundsgade
Köbenhavn
Afgreiðum frá Kaupmannaliöfn bæði stórar og litlar pantanir og
heila skipsfanna frá Svíþjóð. — Sís og umboðssalar annast pantanir.
— Eik og efni í þilfar til skipa. -- ■ ■ ■:.......—
g-óðar og ódýrar, — fást hjá
Samlband.i isl. samv.félag’a.
HAVNEMÖLLEN
KAUPMANNAH0FN
mælir með sínu alviðurkenda rúgmjöli og hveiti.
Meiri vörugœði ófáanleg.
S.I.S. siziftir eixig*ö33Lg-CL -viö oldkziALr.
Seljum og mörgum öðrum íslenskum verslunum.
Prjónavélar.
Hinar viðurkendu prjónavélar frá Dresdner Strickmaschinen
fabrik, Dresden eru áreiðanlega hinar bestu og vönduðustu, sem kostur
er á að fá. — Pantanir annast kaupfélög út um land og
Samband ísl. samv.íélaga.
best. A. S. fer rangt með það að
eg telji það skaðleg-t menningunni
að fengnir séu utanhéraðsmenn
til að skemta á svona mótum, en
eg tel það áviðeigandi og skað-
leg-t fyrir menningu héraðsins,
að héraðsbúar séu þar ekki fyrst-
ir eins og áður er hér tekið fram.
Enginn má skilja orð mín svo,
að eg vilji á nokkurn liátt niðra
þí>im er þama voru til að skemta,
(þótt eg teldi leikfimisflokk St.
Björnssonar atkvæðalausan), en
mótið hefði í mínum augum strax
haft meira gildi, hefði t. d. inn-
anhéraðsmaður haldið aðalræð-
una, enda hefði það verið mjög
auðvelt þar eð héraðið á ekki
lakari mönnum á að skipa til
þeirra hluta, heldur en t. d. síra
Kjartani Helgasyni, Ólafi Isleifs-
syni o. fl. Eg skal geta þess að
sá mæti maður, Johannes ‘Patur-
son mun mest hafa óskað þess
að heyra innanhéraðsbónda tala
á mótinu. Hann hefir sennilega
hugsað sér að með því fengi hann
besta hugmynd um hugsanahátt
íslenskra bænda.
, Að eg í athugasemd minni tel
það miður fara að ekki skyldi
innanhéraðs söngflokkur koma
fram á mótinu, segir A. S. að
stafi af því að eg' hafi ekki lesið
mótsskrána. Slíkar eru röksemdir
hans. Eg get verið honum sam-
mála um það að almennúr söng-
ui' ætti að vera einn liður á
skemtiskrá slíkra móta, en að
enginn söngflokkur sje til stað-
ar af héraðsins hálfu, er jafn-
mikil vöntun og skortur á menn-
ingu fyrir því. A. S. ségir að
eg hafi stigið í stólinn án þess,
að stjórn mótsins ætti þar hlut
að. þetta eru mjög aulaleg ósann-
indi, eg gerði það þegai’ Sigurður
Greipsson glímukóngur, sá er
stjórnaði mótinu, kvaddi mig til
þess, um það eru til vitnis mörg
hundruð manns, er á mótinu voru.
Borgunar fyrir þessa tölu hafði
eg aldrei ætlast til, því eg skoð-
aði hana sem aukagetu og hafði
sjálfur mælst til þess að fá að
tala eins og A. S. getur um. Vil
hér með nota tækifærið og þakka
forgöngumönnum mótsins fyrir
að veita mér orðið. Um iðpsýning-
una ætlaði eg mér færari mönn-
um að rita. í upphafi greinar
sinnar talar A. S. um gorgeir er
lýsi sér í athugasemd minni, eg
læt lesendur dæma um það, hvor
okkar ritar af meiri gorgeir. En
mál þetta er þess vert að það sé
athuigað.
Jón H. þorbergsson.
I LKL
t sögu íslenskrar íþróttar hefir
gerst merkilegur atburður á þessu
sumri. Tveir fimleikaflokkar karla
og- kvenna hafa farið laingum
land og sýnt fimleitka í stærstu
bæjunum. Er það í fyrsta sinn,
sem íþróttamenn fara þannig í
kringum land, og er með því gerð
stórfeld tilraun til að útbreiða
þekkingu á fimleikum og vekja
um leið áhuga fyrir hvers konar
íþróttum. Ætti slík tilraun sannar
lega skilið að bera góðan árang-
ur. —
það voru fimleikamenn og kon-
ur úr Iþróttafélagi Reykjavíkur,
sem fóru þessa för. Stjórn félags-
ins hefir gefið blaðinu eftirfar-
andi útdrátt úr ferðasögunni.
Nákvæm ferðasaga mun birtast
í íþróttablaðinu mjög bráðlega.
Formaður fararinnar var herra
framkv.stj. Helgi Jónasson, en
fimleikaflokknum stjómaði kenn-
ari félagsins herra Björn Jakobs-
son.
I fimleikunum tóku þátt 8
stúlkur og 6 karlmenn. Lagt var
af stað frá Reykjavík með Botníu
föstud. 3. júlí kl. 12 á miðnætti
og sýnt á ísafirði kvöldið eftir.
Haldið áfram með skipinu til Ak-
ureyrar og sýnt þar mánudags-,
þriðj udags- og miðvikudagskvöld
við góða aðsókn. Dvalið-á Akur-
eyri 4 daga og voru íþróttamenn-
irnir igestir bæjarbúa. Föstudag-
inn 10. júlí farið landveg til Húsa-
víkur og sýnt þar daginn eftir.
Eins og á Akureyri nutu flokk-
arnir þar gestrisni bæjarbúa
meðan staðið var við. Sunnudag-
inn 12. júlí farið með „Esju“ frá
Húsavík og fór kvenflokkurinn
heim til Reykjavíkur, en karl-
mennirnir í land á Seyðisfirði.
Austfirðingar buðu síðastliðinn
vetur ókeypis dvöl fyrir fimleika-
i'lokk á sýningarstöðum Austan-
lands ef Iþróttafélag Reykjavík-
ur gæti sent hann austur. Stóðu
þeir prýðilega vel við það. Sýnt
var á Seyðisfirði, mánudaginn 13.
júlí og: eftir sýningu héldu Seyð-
firðingar íþróttamönnunum fjör-
ugan dansleik. þriðjudaginn 14.
júlí var farið sjóveg til Norð-
fjarðar og sýnt þar að kvöldi
sama dags. Daginn eftir farið
landveg til Eskifjarðar og sýnt
þar fimtudaginn 16. júlí. Á Eski-
firði voru íþróttamennirnir gestir
þorgils Ingvarssonar bankastjóra.
Frá Eskifirði fór flokkurinn
föstudaginn 17. júlí til Reyðar-
fjarðar og þaðan landveg til
Reykjavíkur yfir Valþjófsstað og
Hornafjörð.
Alls voru haldnar 8 sýningar
á 6 bæjum. Áhorfendur munu
hafa verið alls um tvö þúsund.
Áhugi fyrir íþróttum virtist vera
mikill þó ekki sé hann nærri því
eins almennur o.g vera ber.
Sýningarnar tókust vel og voru
áhorfendur mjög ánægðir.
Hvarvetna var fimleikaflokn-
um tekið með hinni mestu lipurð
og gestrisni og munu þeir með
hlýjum hug lenigi minnast hinna
möigu ágætismanna er þeir kynt-
ust í þessari för.
Fyrir þá sem nánara vilj a frétta
af þessu ferðalagi mun ráðlegt
að kaupa næst eintak af íþrótta-
blaðinu.
Iþróttavinur.
Frá útlöndum.
Snemrna í f. m. var brotist
inn í Vatikanhöllina. Var stolið
ýmsu verðmæti og heilögum hlut-
um, sem vii’t er á þrjár miljónir
líra.
— Hin fræga kvikmyndaleik-
kona, Pola Negri, varð uppvís
að því nýlega að vilja smygla
gimsteinum í land í Bandaríkjun-
um. Fékk hún 10 þúsund dollara
sekt, gimsteinarnir igerðir upp-
tækir, en henni gefinn kostur á
að leysa þá út aftur fyrir 47
þúsund dollara. Ríkir annað rétt-
arfar í Bandaríkjunum en á
Islandi.
— Enginn útlendingur veit
með vissu hvernig ástandið er í
raun og veru á Italíu. Ritskoðun
er svo ströng og kúgunin svo
mikil að engin getur um frjálst
höfuð strokið. Nýlega sögðu tveir
ráðherranna af sér, fjármála- og
sparnað amiálaráðherrarmr, og
Mussolini tók þau störf á sig til
viðbótar. Hefir hann nú á hendi
fimm ráðherraembætti. Síðustu
fregnir herma að Mussolini sé
veikur
— Seðlabanki Frakklands hef-
ir lækkað forvexti úr 7% í 6%.
— Snemma í f. m. voru haldnar
miklar minninigarhátíðir í Tékkó
Slafalandi til mmningar um Jó-
hann Húss, föðurlandsvininn og
siðbótarmanninn nafnfræga, sem
katólska kirkjan brendi á báli fyr-
ir 500 árum. Tók forsætisráð-
herrann þátt í hátíðahöldunum.
Brugðust katólskir menn reiðir
við og var sendherra páfa kall-
aður heim. Ekld er þó búist við
að meira verði úr.
— Á fjárlagafrumvarpi Rússa